چگونه میتوان نوسانات ارزی را کاهش داد؟

مهم ترین کاری که دولت ایران در حوزه اقتصاد باید انجام دهد چیست می گویم باید «صندوق توسعه ملی» را به طور دقیق اجرا کند. در واقع ایجاد این صندوق هم یک نوع دخالت است. دخالت درستی که دولت باید داشته باشد. در مقابل آن اگر دولت خودش بیاید صنایع ایجاد کند، یا به صنایعی که کارایی ندارند کمک کند، این دخالت نادرست است. ما معتقدیم فقط در زمان بحران، دولت باید دخالت داشته باشد.

در اقتصاد ایران دولت باید دخالت کند تا نوسانات ارزی را که اقتصاد ایران با آن دست به گریبان است کاهش دهد. فرض کنید قیمت نفت در بازارهای جهانی بالا و پایین برود، دولت در این باره کاری از دستش برنمی آید اما می تواند درآمدی را که وارد بازار ایران می شود و اصل آن از نفت است، کم کند. آیا این کار شده است؟ در پاسخ باید گفت: « خیر » .

این از نوع دخالت هایی است که دولت باید داشته باشد. حالا دولت چه دخالتی نباید داشته باشد؟ به نظر من دولت نباید در تولید دخالت داشته باشد. برای اینکه دولت در شرایطی نیست که بتواند بفهمد کدام کالا، با چه تکنولوژی، می تواند به نحو احسن ایجاد شود. دولت باید شرایطی ایجاد کند که افرادی که مطلع هستند و می خواهند ریسک کنند دارای قدرت سرمایه گذاری باشند تا بتوانند به طور احسن با رقابت با هم کالاهایی تولید کنند که از کیفیت برتر و از قیمت مناسب تر برخوردار باشند تا این کالاها در دنیای خارج قدرت رقابت داشته باشند.

اگر تولیدکننده های ما نتوانند از نظر قیمت و کیفیت کالا با کشورهایی که همان کالای مشابه را تولید می کنند، رقابت کنند و دولت همواره به کمک هایش ادامه دهد در آن صورت هیچ گاه نمی توانیم به نقطه ای برسیم که اقتصادی داشته باشیم که بدون کمک نفت، بتواند با دنیای خارج رقابت کند. من دو اصل را برای اقتصاد ایران بیان می کنم. اصل اول، دولت باید کاری کند که نوسانات هزینه هایی که منشاء نفتی دارد کاهش پیدا کند. این موضوع به نظر من از هر چیزی مهم تر است. یکی از دلایلی که ما در اقتصاد ایران تورم داریم، همین است که ما این نوسانات را کنترل نمی کنیم. ممکن است برای مدتی بتوانیم این روند را ادامه دهیم اما این روند مطمئناً پایدار نخواهد بود. چرا که یکدفعه مسائلی چه خارجی و چه داخلی شکل می گیرد که بحران ارزی ایجاد می شود. همانطور که مشاهده کردید در عرض دو سال گذشته، ارزش ریال به شدت کاهش پیدا کرده است. دولت به واسطه داشتن درآمدهای نفتی می تواند تا حدی قیمت ارز را کنترل کند. اصل دوم هم عدم دخالت دولت در تولید است. پس تمام این اتفاقاتی که دارد می افتد، بر اساس این دو اصلی است که به آنها اشاره کردم. عدم دخالت دولت برای کاهش نوسانات درآمد مثل هزینه های ارزی (هزینههایی که منشاء ارزی دارند) یعنی چون در مورد درآمد نمی توانیم کاری صورت دهیم می بایستی نوسانات هزینه های دولت را کاهش دهیم که این کار تاکنون نشده است؛ و مساله دوم، حمایت و دخالت دولت در برخی کارهای تولیدی است که موجب شده است کیفیت و قیمت کالای ایرانی مناسب نباشد و نتواند با دنیای خارج رقابت داشته باشد.