رییس مرکز ملی فرش ایران درباره دومین «حراج فرش» گفت:
جای خالی نهادهای ناظر در «حراج فرش»
رییس مرکز ملی فرش ایران درباره دومین «حراج فرش» گفت: معمولا بازرسان سازمان تعزیرات حکومتی در هر دسته از حراج‌هایی که در حوزه اصناف برگزار می‌شوند، بر قیمت‌گذاری‌ها و روند برگزاری نظارت می‌کنند. بسیاری از حراج‌ها هم از منظر هنری برگزار می‌شوند که مخاطب آن‌ها مجموعه‌داران، کلکسیون‌دارها و فعالان هنری‌اند؛ نهاد ناظر بر این دسته از حراج‌ها، شورای بررسی آثار هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.
اقتصادگردان-حمید کارگر - رییس مرکز ملی فرش ایران - درباره «حراج ملی فرش» که ۱۰ شهریورماه دومین دوره آن در تهران برگزار شد، توضیح داد: من به استفاده از کلمه «حراج» برای رخدادی که درباره آن صحبت می‌کنیم، نقد دارم. شاید «حراج» معادل درستی برای مفهومی که ما مد نظر داریم، نباشد. معمولا در دنیای تجارت در کشور ما و در ادبیات حوزه بازرگانی، حراج به فروش و عرضه کالا به کمتر از قیمت خرید اطلاق می‌شود و کسی که مخاطب چنین حراجی قرار می‌گیرد، انتظار دارد با قیمتی نازل‌تر و کمتر از بازار مواجه شود.او ادامه داد: تعبیر عامیانه‌ی «به اموالش چوب حراج زده است» نیز برگرفته از زیر قیمت فروختن اموال است. شاید به کار بردن لفظ «حراج» برای فرش دستبافت ایرانی و آثار هنری صحیح نباشد و مفهوم مثبتی را که ما انتظار داریم، ایجاد نکند و کلمه «مزایده» که بار معنایی مثبتی مبنی بر افزایش قیمت دارد، مناسب‌تر باشد.
رییس مرکز ملی فرش ایران در ادامه، با تاکید بر این‌که ما به‌عنوان متولی فرش دستبافت کشور در جریان برگزاری چنین رخدادی نبودیم، گفت: متاسفانه مرکز ملی فرش ایران از سوی برگزارکنندگان این رخداد، به همراهی و همکاری فرا خوانده نشد. البته مرکز ملی فرش ایران مرجع صدور مجوز برای حراج‌ها نیست و مجوز حراج‌ها فارغ از این‌که مربوط به چه کالایی باشند، توسط اتحادیه‌های هر صنف صادر می‌شود.
اگر برگزارکنندگان حراج از منظر هنری به این موضوع نگاه کرده‌اند، حتما از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید کمک می‌گرفتند. به‌طور طبیعی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای صدور مجوز، از مرکز ملی فرش نظر می‌خواست که چنین اتفاق‌هایی نیفتاده و این برنامه در سکوت رسانه‌ای و در جمع خودمانی و بدون طی شدن فرآیندهای معمول که به اعتباربخشی به آن کمک می‌کند، برگزار شده است.
کارگر اظهار کرد: اکنون ما با یک حراجی در حوزه فرش مواجه هستیم که متولی فرش در کشور، از آن بی‌خبر بوده و هماهنگی در این زمینه با این مرکز انجام نشده است. هرچند ممکن است از نظر قانونی، به انجام هماهنگی با مرکز ملی فرش نیاز نبوده است، اما دو مرجع اصناف و وزارت فرهنگ و هنر ارشاد اسلامی باید در جریان برگزاری این حراج قرار می‌گرفتند. تا آنجا که من می‌دانم، برای برگزاری این حراج، از هیچ‌کدام از این مراجع نیز مجوز خاصی گرفته نشده است.
او با بیان این‌که ما با رخدادهایی در زمینه حراج فرش دستبافت موافق هستیم، گفت: اکنون جای رویدادی برای بها دادن به فرش، به‌عنوان یک اثر هنری مشابه آنچه در حراج‌های بین‌المللی رخ می‌دهد، در ایران خالی است. خوب است که در کشور ما، چنین رخدادهایی برگزار شوند تا فرش در افکار عمومی به‌عنوان یک اثر هنری فاخر که قیمت صعودی را می‌تواند تجربه کند، مطرح شود؛ اما پیش‌شرط‌های این رویداد به معنی مثبت، در ذهن مخاطب و معتبر بودن آن رعایت نشده است.
رییس مرکز ملی فرش ایران درباره پیش‌شرط‌های این کار نیز اعلام کرد: هماهنگی با مرکز ملی فرش و تشکل‌های مرتبط، یکی از پیش‌شرط برای برگزاری حراج است. ضمن آن‌که از نخبگان و کارشناسان کاربلد فرش دستبافت نیز برای قیمت‌گذاری آثار عرضه‌شده در چنین رویدادی استفاده نشده است. در نخستین دوره حراج فرش (سال ۱۳۹۵)، اسم یکی از افراد نام‌آشنا در حوزه فرش دستبافت به‌عنوان همکار آمده بود که آن اتفاق، فرجام خوبی نداشت و با اعتراض کارشناس یادشده روبه‌رو شد. در رخداد هفته گذشته نیز تا کنون نام هیچ‌کدام از فعالان حوزه فرش دستبافت اعلام نشده است.
او گفت: طبیعی است که جنبه بی‌اعتباری این ماجرا، به اعتبار آن می‌چربد. ای کاش این اتفاق نمی‌افتاد و به‌جای با دیده شک و ابهام نگاه کردن به این رخداد می‌توانستیم قاطعانه از آن دفاع کنیم.
رییس مرکز ملی فرش ایران ادامه داد: اگر برگزارکنندگان حراج از منظر هنری به این موضوع نگاه کرده‌اند، حتما از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید کمک می‌گرفتند. به‌طور طبیعی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای صدور مجوز، از مرکز ملی فرش نظر می‌خواست که چنین اتفاق‌هایی نیفتاده و این برنامه در سکوت رسانه‌ای و در جمع خودمانی و بدون طی شدن فرآیندهای معمول که به اعتباربخشی به آن کمک می‌کند، برگزار شده است.
کارگر اظهار کرد: ما انتظار داشتیم برای این کار، نهاد متولی فرش در کشور به همکاری فراخوانده می‌شد تا از خبرگان و کارشناسان نامدار حوزه فرش دستبافت برای قیمت‌گذاری، ارزیابی و انتخاب فرش‌ها استفاده می‌شد که این اتفاق نیفتاد. این روزها شاهد هستیم بسیاری از تشکل‌های حوزه فرش دستبافت حتی نسبت به صحت ارزیابی‌ها و اصالت فرش‌های عرضه‌شده در «حراج فرش» نیز دچار شک و ابهام هستند و اعداد و ارقام اعلام‌شده در حراج را زیرسوال می‌برند.
او درباره این‌که چه کسانی باید به این حراجی‌ها مجوز دهند و در این زمینه نقش ناظر را ایفا کنند؟ گفت: طبق قانون به‌مثابه کالاهای اعلام‌شده، باید از دو نهاد اتحادیه‌ها و مجامع امور صنفی و دیگری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوز گرفت. بنابراین در قانون، مرجع صدور مجوز دیده شده است، اما این‌که این موضوع رعایت می‌شود یا خیر و آیا وزارت ارشاد ابزاری قوی برای این رویداد که با نام هنری برگزار می‌شود، دارد یا خیر، مطلع نیستم.
رییس مرکز ملی فرش ایران به پرسش دیگری مبنی بر این‌که آیا چنین حراجی‌هایی می‌توانند به بازار فرش آسیب بزنند؟ پاسخ داد: این‌گونه حراج‌ها اثر مستقیم ندارند، زیرا برای جمعی محدود، تعداد بسیار محدودی فرش به‌عنوان آثار هنری با قیمتی خارج از عرف بازار عرضه شده، بنابراین اثر مستقیم یا کوتاه‌مدت روی بازار فرش ایرانی ندارند؛ اما از منظر اعتباربخشی و اعتبارزدایی از فرش دستبافت و ارزش نهایی آن در بلندمدت، با شروطی که مطرح کردم می‌توانند در اعتماد مخاطب اثرگذار باشند.
منبع: به نقل از ایسنا 