کارکرد های بورس انرژی برای اقتصادایران

بورس انرژی بازاری است که در آن هر کالایی که پایه انرژی داشته باشد، قابلیت معامله دارد. بنابراین ،این بورس به نوعی دومین بازار کالای متشکل کشور محسوب می¬شود. دارایی¬های قابل معامله در این بازار هم شامل دارایی¬های فیزیکی و هم شامل دارایی¬های مالی از قبیل ابزارهای مشتقه مبتنی بر انرژی خواهد بود.

بورس انرژی بازاری است که در آن هر کالایی که پایه انرژی داشته باشد، قابلیت معامله دارد. بنابراین ،این بورس به نوعی دومین بازار کالای متشکل کشور محسوب می­ شود. دارایی­ های قابل معامله در این بازار هم شامل دارایی­ های فیزیکی و هم شامل دارایی­ های مالی از قبیل ابزارهای مشتقه مبتنی بر انرژی خواهد بود. بنابراین امکان معامله نفت، گاز، بنزین، نفت کوره، برق و نیز ابزارهای مشتقه مبتنی بر آن­ ها (شامل اوراق سلف موازی) در این بازار وجود دارد. این مهم با توجه به ویژگی­ های کشور و برخورداری از منابع غنی انرژی اهمیت زیادی دارد خصوصاً آنکه یکی از کارکردهای مهم این بورس موضوع صادرات و فروش انرژی به کشورهای همسایه است که بحث کشف قیمت در آن اهمیت زیادی دارد. بنابراین معاملات بر مبنای ارزهای گوناگون نیز در این بازار در آینده قابل تصور است.

از زاویه­ ای دیگر راه­ اندازی این بورس اهمیت زیادی در توسعه خصوصی­ سازی در کشور دارد. با توجه به حرکت نیروگاه­ های برق به سمت خصوصی­ شدن و لزوم تعیین دقیق قیمت­ برق، بورس انرژی این امکان را فراهم می­ کند. در این شرایط قیمت برق به راحتی و با توجه به پیک­ های زمانی قابل تعیین و پیش­ بینی است. به علاوه تعیین قیمت نیروگاه­ هایی که مقرر شده واگذار شوند به صورت عادلانه­ تری ممکن می­ شود. این موضوع در آینده و در زمینه هدفمندی یارانه­ های نیز نقش مهم و جدی خواهد داشت و راه برای اتخاذ تصمیمات کلیدی کشور هموار می­ سازد. یعنی قیمت برق در هر منطقه با توجه به معاملات صورت گرفته در این بورس ممکن است متفاوت از سایر مناطق باشد. بنابراین کارخانه­ ها و خانوارهای هر استان هزینه برق خاص خود را خواهند داشت که لزوماً با سایر نقاط برابر نخواهد بود.

موضوع معاملات انرژی در این بازار بسیار وسیع و متنوع خواهد بود به گونه­ ای که انتظار می­ رود در افق زمانی 5 ساله کالاهای اصلی کشور که پایه انرژی داشته باشند (از قبیل نفت، گاز، بنزین و...) در این بازار مورد معامله قرار گیرند. اما آنچه مسئولین امر باید بدان توجه داشته باشند این است که فارغ از حوزه وسیع موجود برای توسعه این بورس، برنامه­ ریزی­ های دقیق و منسجمی جهت ایجاد بنیانی استوار و مستحکم برای آن باید در نظر گرفت و با توجه به تجارب موجود در زمینه راه­ اندازی 3 بورس قبل، این بورس را با حداقل مشکلات هدایت نمایند. امید است با راه­ اندازی بورس انرژی حوزه معاملات، کشف قیمت و شفافیت اطلاعات کالاهای انرژی پایه، بیش از پیش روشن شده و به توسعه و رشد اقتصادی کشور کمک شایان توجهی داشته باشد.