اصطلاح توسعه پایدار در اوایل سالهای 1970 درباره محیط زیست و توسعه به کار رفت و پس از کنفرانس ریودژانیرو در سال 1992 در محافل علمی فراگیر شد. توسعه پایدار به معنای فرآیند تغییری نهادی در استفاده از منابع ، هدیت سرمایه گذاریها ، سو گیری توسعه فناوری است که با نیازهای حال و آینده جوامع سازگار باشد . توسعه پایدار که از دهه 1990 بر آن تاکید شد جنبه ای از توسعه انسانی و مرتبط با محیط زیست و نسلهای آینده است . مفهوم پایداری همچنین به عنوان رویکردی در کسب و کار مطرح است که به خلق ارزشهای درازمدت برای مشتری و کارکنان از طریق استراتژی سبز و در نظر گرفتن تمامی ابعاد عملکرد اجتماعی فرهنگی و اقتصادی یک کسب و کار میپردازد . این عبارت امروزه در شعار بانکهای بزرگ دنیا جای باز کرده و بسیاری از آنها در گزارش سالیانه ویژهای شرح فعالیتهای خود را در این زمینه منتشر می کنند . به همین منظور در این یادداشت به برخی از اقدامات بانکهای جهانی در این خصوص اشاره می کنیم . HSBC به عنوان یکی از بزرگترین و مطرح ترین بانکهای دنیا، برنامه های متنوعی در راستای پایداری به اجرا گذاشته است . این بانک در بیانیه خود آورده است : "موفقیت برای HSBC به معنای فراهم ساختن محصولات و خدمات مطلوب و مورد نیاز مشتریان ، درک و مدیریت تاثیری که بر جامعه و محیط زندگی خود داریم ، سرمایه گذاری برای آینده کارکنان و جامعه ای که به آن خدمت می کنیم است." این بانک سالیانه 100 میلیون دلار در فعالیتهای بشر دوستانه و سبز سرمایه گذاری می کند . در یکی از این برنامه ها،HSBCسرانۀ سالیانۀ دفع کربن خود را از 3.5 تن به 2.5 تن در سال 2020 می رساند . در برنامه دیگری با نامClimate Business این بانک با سرمایه گذاری در صنایع حمل و نقل با سوختهای غیرکربنی و کم مصرف، از پروژه های سوختهای پاک حمایت می کند؛ از آن جمله می توان به پروژه بزرگ اتوبوس های کم مصرف در ژوهانسبورگ اشاره کرد که این بانک طراح مالی و سرمایه گذار اصلی آن بوده است . HSBC همچنین پروژه های متعددی در بهره برداری از توربین های بادی و خورشیدی را به اجرا گذاشته است . از دیگر برنامه های این بانک مشارکت در سرمایهگذاری برای تحصیل جوانان و کودکان است تا در شکوفایی استعداد آنها و خدمت جامعه نقشی داشته باشد . بانک HSBC در راستای اهداف پایداری ، شاخصی را به عنوان ریسک پایداری در خط مشی های کلی و پروژه های مالی و کسب و کار خود در نظر می گیرد ، این شاخص معرف میزان ریسک احتمالی پروژه ها بر جوامع و شرایط محیطی است .
Commonwealth بانک استرالیایی CommonWealth سال گذشته جایزه 10 سال فعالیت و دستاورد در زمینه پایداری را کسب کرد و مورد تقدیر قرار گرفت . یکی از فعالیتهای چشمگیر این بانک در این خصوص انتقال 6000 نفر از کارکنان به ساختمان مرکزی خود است . این ساختمان با بهره گیری از تکنولوژیهای پیشرفته یک بنای6 ستارۀ دوستدار محیط زیست است که توانسته 23500 تن از دفع کربن سالیانه این بانک را کاهش دهد . این مقدار معادل حذف 5100 اتومبیل از چرخه حمل و نقل است . طراحی و معماری این ساختمان به شکل حرف A است که استفاده از نور طبیعی خورشید را به حداکثر می رساند . سیستم سرمایشی و گرمایشیاین ساختمان در بالاترین حد بهینه سازی شده است . Bank of America در سال 2013 این بانک ، برای اولین بار اوراق بهادار سبز Green Bonds)) را به ارزش 500 میلیون دلار منتشر کرده است . سرمایه حاصل از فروش این اوراق ، به طور مستقیم در سرمایه گذاری و حمایت از انرژیهای پاک بادی و خورشیدی و همچنین در تامین مالی پروژ های افزایش بهره وری و کاهش مصرف انرژی ، صرف خواهد شد . این بانک همچنین در طرحی ویژهای برای بازیافت آب باران مشارکت و سرمایه گذاری کرده است . RBS این بانک در سال 2013 نخستین بانک انگلستان در سرمایه گذاری در انرژیهای پاک بوده است . در راستای عدالت اجتماعی که یکی از اهداف توسعه پایدار است این بانک در گزارش سالیانه خود اعلام کرده است که 3 نفر از 11 نفر اعضای هیات مدیره آن زن هستند .
Citi Bank این بانک در زمره اولین بانکهای بزرگ دنیاست که به اهداف سبز و پایداری توجه نشان داده و با در پیش گرفتن سیاست مدیریت ریسک محیطی و اجتماعی این شاخص را در تمامی معاملات و تبادلات مالی خود لحاظ کرده و از سرمایه گذاری و تامین مالی پروژه هایی که برای جامعه و محیط زیست تهدیدمحسوب می شوند، خودداری می کند . در ابتکاری ویژه این بانک در مسیر حمل و نقل پاک نسبت به اجرای طرح به اشتراک گذاری دوچرخه در شهر نیویورک اقدام کرده است . در این طرح 6000 دوچرخه در 330 ایستگاه در اختیار شهروندان قرار گرفته است . نکته پایانی آنکه یک بانک پیشرو توسعه خود را در توسعه جامعه ، حفظ محیط زیست و حقوق نسل های آینده برای زندگی بهتر می بیند . بانکداری امروز بیش از هر زمان دیگر نیازمند استراتژیهایی برای توسعه پایدار به ویژه در بحث مسئولیتهای اجتماعی است
*سوده کارگر /کارشناس مدیریت بازاریابی و توسعه مشتریان بانک سامان