رشد اقتصادی 3.7 درصدی و 3.4 درصدی تشکيل سرمايه ثابت در 9 ماهه سال 1403

فایل پی دی اف گزارش کامل شاخص ها و مولفه‌هاي اقتصاد ایران در نُه ‌ماهه سال 1403

اقتصاد گردان - اقتصاد کشور در 9 ماهه 1403 به قیمت بازار معادل 3.7 درصد و بر حسب عوامل تولید "با احتساب نفت" 3.1 و "بدون احتساب نفت" 2.9 درصد (به قيمت‌هاي ثابت سال 1400) رشد کرد. همچنین "تشکيل سرمايه ثابت ناخالص" در سه ماهه سوم سال 1403 رشد 4.4 درصدي نسبت به دوره مشابه سال قبل و رشد 3.4 درصدی در نُه ‌ماهه سال 1403 داشته است.
تولید ناخالص داخلی کشور در نُه ‌ماهه سال 1403 بر حسب اقلام هزینه نهایی معادل 3.7 درصد و بر حسب عوامل تولید "با احتساب نفت" و "بدون احتساب نفت" (به قيمت‌هاي ثابت سال 1400) نسبت به دوره مشابه سال قبل به ترتيب با افزايش 3.1 و 2.9 درصدي همراه بوده است. تحقق رشد اقتصادي مثبت در فصول اول تا سوم سال ‌جاري و در امتداد رشد اقتصادي مثبت کليه فصول سال 1402 و روند صعودی رشد اقتصادی گروه های غیر نفتی در فصول متوالی سال 1403 حکايت از تداوم رشد قابل قبول فعاليت‌هاي اقتصادي در کشور دارد. همچنین "تشکيل سرمايه ثابت ناخالص" در سه ماهه سوم سال 1403 رشد 4.4 درصدي نسبت به دوره مشابه سال قبل و رشد 3.4 درصدی در نُه ‌ماهه سال 1403 داشته است.
بر اساس محاسبات مقدماتي اداره حساب‌هاي اقتصادي بانک مرکزی، توليد ناخالص داخلي به قيمت پايه (به قيمت‌هاي ثابت سال 1400) در سه ماهه سوم سال 1403 به رقم 19697.2 هزار ميليارد ريال رسيد که نسبت به سه ماهه سوم سال 1402، رشد 3.6 درصدي را نشان مي‌دهد. همچنين رشد اقتصادي بدون نفت طي دوره مذکور معادل 3.9 درصد بوده است.

اهم تحولات رشد اقتصادي
 بررسي وضعيت سرمايه‌گذاري در بخش‌هاي مختلف اقتصادي (به قيمت‌هاي ثابت سال 1400) مبين آن است که در سه ماهه سوم سال 1403 "تشکيل سرمايه ثابت ناخالص" از رشد 4.4 درصدي نسبت به دوره مشابه سال قبل برخوردار گرديده است؛ به نحویکه در دوره مزبور، رشد تشکيل سرمايه ثابت ناخالص در دو زيربخش اصلي "ماشين‌آلات" و "ساختمان" به ترتيب معادل 6.3 و 1.6 درصد بوده است.
در مجموع عملکرد توليد ناخالص داخلي کشور به قيمت پايه در نُه ‌ماهه سال 1403 "با احتساب نفت" و "بدون احتساب نفت" (به قيمت‌هاي ثابت سال 1400) به ترتيب به 60036.7 و 55262.2 هزار ميليارد ريال رسيد که نسبت به دوره مشابه سال قبل به ترتيب با افزايش 3.1 و 2.9 درصدي همراه بوده است. تحقق رشد اقتصادي مثبت در فصول اول تا سوم سال‌ جاري و در امتداد رشد اقتصادي مثبت کليه فصول سال 1402 حکايت از تداوم رشد قابل قبول فعاليت‌هاي اقتصادي در کشور دارد.

تحقق رشد مثبت ارزش افزوده در تمامي گروه‌هاي اصلي در سه ماهه سوم سال 1403
بررسي عملکرد رشد اقتصادي بر حسب گروه فعاليت‌هاي اقتصادي (به قيمت‌هاي ثابت سال 1400) نشان مي‌دهد، رشد توليد ناخالص داخلي در سه ماهه سوم سال 1403 حاصل تحقق رشد مثبت ارزش افزوده در تمامي گروه‌هاي اصلي بوده است. لازم به توضيح است در دوره مزبور، رشد محقق شده گروه‌هاي "کشاورزي، جنگلداري و ماهيگيري"، "نفت و گاز"، "صنايع و معادن" و "خدمات" نسبت به دوره مشابه سال قبل به ترتيب معادل 4.1، 0.1، 3.4 و 4.3 درصد مي‌باشد. در 3 ماهه سوم سال 1403، بخش غیرنفتی پیشران رشد اقتصادی این مقطع زمانی بوده است.
بررسي توليد ناخالص داخلي برحسب اقلام هزينه نهايي (به قيمت‌هاي ثابت سال 1400) در سه ماهه سوم سال 1403 نشان مي‌دهد، "هزينه‌هاي مصرف نهايي بخش خصوصي"، "هزينه‌هاي مصرف نهايي بخش دولتي" و "تشکيل سرمايه ثابت ناخالص" به ترتيب از نرخ‌هاي رشد ۶.۲ ، ۷.۹و ۴.۴درصدی نسبت به دوره مشابه سال قبل برخوردار بوده‌اند. در اين دوره رشد تشکيل سرمايه ثابت ناخالص به تفکيک "ماشين آلات" و "ساختمان" به ترتيب معادل 6.3 و 1.6 درصد بوده است.
بررسي عملکرد رشد اقتصادي بر حسب گروه فعاليت‌هاي اقتصادي در نُه ‌ماهه سال 1403 نشان مي‌دهد، رشد ارزش افزوده گروه‌هاي "کشاورزي، جنگلداري و ماهيگيري"، "نفت و گاز"، "صنايع و معادن" و "خدمات" نسبت به دوره مشابه سال قبل به ترتيب معادل 3.7، 6.0، 2.4 و 3.0 درصد بود که به ترتيب از سهمي معادل 0.5، 0.5، 0.8، و 1.3 واحد درصد در رشد اقتصادي نُه ‌ماهه سال 1403 برخوردار بوده‌اند.
در دوره مزبور ارزش افزوده بخش "صنعت" (به قيمت‌هاي ثابت سال 1400) از افزايش 2.1 درصدي نسبت به نُه ‌ماهه سال 1402 برخوردار بود؛ به طور مشخص در اين بخش رشد شاخص توليد کارگاه‌هاي بزرگ صنعتي 100 نفر کارکن و بيشتربا اختصاص سهم حدود 70 درصد از ارزش افزوده بخش صنعت‏‏‏‏- نسبت به نُه ‌ماهه سال 1402 معادل 1.8 درصد بود. بررسي عملکرد رشد شاخص مزبور به تفکيک رشته فعاليت‌هاي صنعتي (بر حسب کدهاي ISIC دو رقمي نشان مي‌دهد که در نُه ماهه سال 1403 از مجموع 24 گروه اصلي، 18 گروه (با ضريب اهميت 54.7 در‏صد از شاخص کل) از رشد مثبت توليد برخوردار بوده‌‌اند؛ از جمله صنايعي که بيشترين سهم را در رشد محقق شده اين دوره داشته‌اند مي‌توان به "صنايع توليد مواد و محصولات شیمیایی"، "صنايع توليد مواد غذايي" و "صنايع توليد ماشین آلات و تجهیزات" اشاره نمود. 
بررسي توليد ناخالص داخلي برحسب اقلام هزينه نهايي در نُه ماهه سال 1403 نشان مي‌دهد، "هزينه‌هاي مصرف نهايي بخش خصوصي"، "تشکيل سرمايه ثابت ناخالص" و "هزينه‌هاي مصرف نهايي بخش دولتي" (به قيمت‌هاي ثابت سال 1400) به ترتيب از نرخ‌ رشد 3.3، 3.4 و 3.1 درصدي نسبت به دوره مشابه سال قبل برخوردار بوده‌اند.
رشد محقق شده "تشکيل سرمايه ثابت ناخالص" در دوره مزبورعمدتاً متاثر از رشد تشکيل سرمايه ثابت ناخالص در دو زيربخش "ماشين‌آلات" و "ساختمان" به ترتيب معادل 4.1 و 2.7 درصد بوده است. لازم به ذکر است که رشد تشکيل سرمايه ثابت ناخالص (به قيمت‌هاي ثابت سال 1400) در بخش "ماشين آلات" در فصول اول تا سوم سال جاري به ترتيب معادل 0.2، 4.3 و 6.3 درصد نسبت به دوره مشابه سال قبل تحقق يافته است.
نقدینگی و پایه پولی
حجم نقدينگي در بهمن سال 1403 نسبت به پايان سال 1402 معادل 26.2 درصد و نرخ دوازده‌ماهه نقدینگی در بهمن سال 1403 معادل 27.8 درصد رشد کرده است. همچنین رشد دوازده‌ماهه پايه پولي در بهمن 1403 به رقم 22 درصد رسید که در مقایسه با رقم مشابه در بهمن سال 1402 (30 درصد) به میزان 8 واحد درصد کاهش نشان می دهد. 
حجم نقدينگي در بهمن سال 1403 به رقم 99420.1 هزار میلیارد ریال رسيد که نسبت به پايان سال 1402 معادل 26.2 درصد رشد نشان مي‌دهد. همچنین، نرخ رشد دوازده‌ماهه نقدینگی در بهمن سال 1403 معادل 27.8 درصد بوده است که در مقایسه با نرخ رشد دوره مشابه در بهمن سال 1402 (27.5 درصد) به میزان 0.3 واحد درصد افزایش نشان می دهد. 
پايه پولي: پايه پولي در بهمن‌ماه سال 1403، رقم 12729.4 هزار ميليارد ريال را به ثبت رساند. بر این اساس، رشد دوازده‌ماهه پايه پولي در بهمن 1403 به رقم 22.0 درصد رسید که در مقایسه با رقم مشابه در بهمن سال 1402 (30.0 درصد) به میزان 8.0 واحد درصد کاهش نشان می دهد. همچنین، پایه پولی در بهمن ماه سال 1403 نسبت به پایان سال گذشته رشدی معادل 16.6 درصد را تجربه نمود.
با توجه به تکلیف مجمع عمومی سال 1401 بانک مرکزی مبنی بر تسعیر دارایی های ارزی (با توجه به کیفیت آنها) و بدهی های ارزی بانک مرکزی در سال 1402، صورت وضعیت دارایی ها و بدهی های بانک مرکزی در پایان سال مذکور مورد بازنگری و تعدیل قرار گرفت. علاوه بر این، براساس دستورالعمل تهیه آمارهای پولی و مالی صندوق بین المللی پول (MFSMCG, 2016) و با در نظر گرفتن اصل قلمروی اقتصادی، طبقه بندی اجزای پایه پولی در راستای انطباق بیشتر با استانداردهای بین المللی مورد بازبینی قرار گرفت.
در یازده ماهه منتهی به بهمن سال 1403، خالص دارایی های خارجی بانک مرکزی مهمترین عامل فزاینده رشد پایه پولی بوده است و سهمی فزاینده معادل 88.0 واحد درصد در رشد یازده ماهه پایه پولی داشته است. عامل اصلی افزایش خالص دارایی های خارجی بانک مرکزی در سال جاری افزایش نرخ تسعیر بوده است.
دومین عامل فزاینده رشد پایه پولی در پایان بهمن‌ماه سال 1403 مطالبات بانک مرکزی از بانک ها با سهمی معادل 17.9 واحد درصد بوده است.
در بهمن‌ماه سال 1403 نسبت به پایان سال 1402، خالص بدهی بخش دولتی به بانک مرکزی سهمي معادل 8.8 واحد درصد در رشد 16.6 درصدی پايه پولي در دوره مذکور داشته است. لازم به ذکر است، افزایش خالص بدهی بخش دولتی به بانک مرکزی عمدتاً به دلیل افزایش مطالبات بانک مرکزی از دولت بوده است. 
تنها عامل کاهنده رشد پایه پولی در پایان بهمن ماه سال 1403 نسبت به پایان سال 1402، خالص سایر اقلام بانک مرکزی با سهمي معادل 98.1- واحد درصد بوده است. 
 لازم به اشاره است ضریب فزاینده نقدینگی نیز در پایان بهمن ماه 1403 نسبت به پايان سال 1402، معادل 8.3 درصد افزایش یافت و به رقم 7.810 رسید.