عدم موفقيت راه حلی به نام شهر جدید در ايران

اقتصاد گردان - از طرفی باید در نظر داشت که بدون حل مشکلات جامعه روستایی، معضلات جامعه شهری قابل حل نخواهد بود. اگر چه در دهه های اخیر، توجه به روستاها بیشتر گردیده و اندکی از دافعه روستاها کاسته شده است، با وجود این، همچنان جاذبه شهرها با دافعه روستاها همراه است و مهاجرت های روستا- شهری میزان قابل توجهی از افزایش رشد جمعیت شهرهای بزرگ را به خود اختصاص داده است.

البته باید در نظر داشت که در شرایط فعلی کشور، ادامه روند کاهشی نرخ رشد جمعیت، منطقی نخواهد بود و مسائل و مشکلاتی از جمله پیری جمعیت را طی سال های آینده در پی خواهد داشت. لذا آنچه باید در شرایط حاضر در اولویت قرار گیرد، تقلیل نرخ رشد شهرنشینی در کشور از طریق کاهش مهاجرت های روستا- شهری است.

به منظور کاهش مشکلات شهرهای بزرگ، پلکانی نمودن مهاجرت ها از طریق تقویت روستا- شهرها، شهرهای کوچک و شهرهای متوسط الزامی است. پلکانی کردن مهاجرت ها، نرخ رشد جمعیت شهرهای بزرگ را کاهش داده و فرصت لازم برای بهبود شرایط سکونت در شهرهای بزرگ را فراهم می آورد. به عبارت دیگر کاهش نرخ رشد جمعیت شهرهای بزرگ، از افزایش مشکلات این شهرها جلوگیری می نماید. البته باید توجه داشت که ضرورت چنین اقدامی در مادرشهرهای استان های مختلف کشور یکسان نبوده و به ظرفیت کوتاه مدت و ظرفیت نهایی توسعه هر کدام از آن ها بستگی دارد. ظرفیت توسعه شهر با اندازه شهر، دو مقوله جدا از هم را تشکیل می دهند. به طور مثال ممکن است اندازه شهری با جمعیت 50 هزار نفری بیش از ظرفیت نهایی توسعه آن باشد، در حالی که شهری میلیونی به ظرفیت نهایی توسعه خود نرسیده باشد. منظور از ظرفیت نهایی توسعه، آن حدی از توسعه شهر خواهد بود، که افزایش از آن حد، غیر ممکن و بالاتر از ظرفیت های بالقوه اقتصادی، اجتماعی، محیطی شهر است.

با توجه به مطالب مذکور، شناسایی ظرفیت های توسعه تمامی شهرهای کشور به خصوص شهرهای بیشتر از 100 هزار نفر جمعیت ضرورت دارد. با شناسایی ظرفیت های توسعه تمامی شهرها، نقاط شهری مستعد توسعه به منظور کاهش حجم مشکلات شهرهای بزرگ در کوتاه مدت و بلند مدت مشخص خواهد شد.

 با شناسایی ظرفیت توسعه مادرشهرهای کشور نیز، درجه و شدت ضرورت به اعمال سیاس تها به منظور کاهش مشکلات آنها مشخص خواهد گردید.

 در تشخیص ظرفیت توسعه کوتاه مدت و بلند مدت مادرشهرها، توجه به ظرفی تهای پنهان باف تهای فرسوده شهری و اراضی بایر درون شهرها و نیز محدود ههای با قابلیت های افزایش تراکم، شناسایی م یشوند.

سپس با کاهش نرخ رشد سالیانه جمعیت نقاط شهری از طریق کاهش مهاجرت های روستا- شهری، پلکانی نمودن مهاجرت ها از طریق شناسایی نقاط مستعد توسعه و تقویت آنها، شناسایی ظرفیت های توسعه مادرشهرها، در صورت ضرورت، باید به احداث شهرهای جدید اقدام نمود.

به نظر می رسد در احداث شهرهای جدید کشور، توجه به مشکلات مادرشهرهاو مهاجرت های روستا- شهری و افزایش نرخ رشد سالیانه جمعیت شهرها صورت پذیرفته است.

اما در ایران احداث شهرهای جدید با عدم موفقیت همراه بود. چرا؟