مهلت 4 ماهه متقاضیان آزادگان برای تشکیل کنسرسیوم
در بحبوحه انتظارات برای امضای قراردادهای خوش‌آب و رنگ با شرکت‌های بزرگ خارجی در بخش بالادستی صنعت نفت، دیروز یکی از مهم‌ترین قراردادهای بین‌المللی سال‌های اخیر صنعت نفت به امضا رسید. قراردادی که مستقیما به بخش تولید مربوط نبوده و با اهداف زیست‌محیطی منعقد شده است.
اقتصاد گردان - حمید مظفر: در بحبوحه انتظارات برای امضای قراردادهای خوش‌آب و رنگ با شرکت‌های بزرگ خارجی در بخش بالادستی صنعت نفت، دیروز یکی از مهم‌ترین قراردادهای بین‌المللی سال‌های اخیر صنعت نفت به امضا رسید. قراردادی که مستقیما به بخش تولید مربوط نبوده و با اهداف زیست‌محیطی منعقد شده است. این قرارداد با هدف بازیافت و مصرف گاز مشعل پالایشگاه دوم پارسجنوبی در فازهای 2 و 3 و میان شرکت ملی نفت ایران و یک کنسرسیوم
ایرانی-فرانسوی به امضا رسید. با اجرایی شدن این پروژه 40میلیون دلاری، روزانه نیم میلیون مترمکعب از گازهای فلر که هم‌اکنون در پالایشگاه شماره2 عسلویه سوزانده می‌شود، جمع‌آوری خواهد شد.
هر چند انعقاد این قرارداد به نوبه خود از اهمیت بالایی برخوردار است، اما باز هم فعالان صنعت نفت و اصحاب رسانه بیش از هر چیز به‌دنبال شنیدن تازه‌ترین خبر از قراردادهای IPC و علی‌الخصوص قرارداد توسعه میدان آزادگانند.
هفته گذشته، تعدادی از متقاضیان خارجی حضور در توسعه آزادگان، از این میدان نفتی بازدید کردند تا آخرین برآوردها از وضعیت میدان را انجام و کنسرسیوم‌های خود را تشکیل دهند.
«تعادل» در حاشیه مراسم امضای قرارداد روز گذشته، سراغ غلامرضا منوچهری معاون مدیرعامل شرکت ملی نفت در امور توسعه و مهندسی رفت تا از آخرین وضعیت توسعه این میدان خبردار شود اما آن‌طور که منوچهری اطلاع می‌دهد، تاکنون هیچ کنسرسیومی تشکیل نشده است. اما شرکت‌های متقاضی تا 4 ماه دیگر فرصت دارند تا کنسرسیوم‌های خود را تشکلیل دهند. گزارش «تعادل» از مراسم امضای قرارداد پروژه بازیافت گاز مشعل فازهای 2 و 3 پارسجنوبی و حواشی آن را در ادامه می‌خوانید.
یکم شهریور سال جاری بود که «تعادل» در گزارشی به واکاوی علت طولانی شدن برگزاری مناقصه آزادگان پرداخت و بدین منظور سراغ نورالدین شهنازی‌زاده مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه نفت رفت. در آن تاریخ شهنازی‌زاده اعلام کرد 20شرکت خارجی متقاضی حضور در این مناقصه هستند و حدود 12تای آنها هنوز از این میدان نفتی بازدید نکرده‌اند. طبق اظهارات او این تعداد از شرکت‌ها در همین روزهای ابتدایی شهریور راهی غرب کارون شدند تا وضعیت محیطی این میدان مشترک را ارزیابی کرده و پس از آن اقدام به تشکیل کنسرسیوم کنند.
دو هفته از انتشار این گزارش می‌گذرد و هنوز خبری از وضعیت شرکت‌های متقاضی و تشکیل کنسرسیوم و برگزاری مناقصه نشده است.
دیروز و در حاشیه مراسم امضای قرارداد بازیافت گازهای مشعل فاز 2 و 3 پارسجنوبی، غلامرضا منوچهری در گفت‌وگو با «تعادل» اعلام کرد که بازدید شرکت‌های خارجی به‌صورت انفرادی بوده و هنوز کنسرسیومی تشکیل نشده است.
منوچهری البته بر این موضوع تاکید کرد که تاکنون 14 شرکت خارجی اسناد مناقصه را دریافت کرده‌اند. این 14 شرکت تا 4 ماه دیگر فرصت دارند تا اقدام به تشکیل کنسرسیوم کنند.
رتبه نگران‌کننده ایران در آلایندگی جهانی
امضای قرارداد روز گذشته که در زمره طرح‌های زیست‌محیطی و مقابله با آلایندگی‌های صنعتی قرار می‌گرفت، فرصتی شد تا به وضعیت وخیم ایران در این زمینه پرداخته شود. نگران‌کننده‌ترین آمار را محمد مشکین‌فام مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس ارائه کرد. به گفته وی 75درصد آلاینده‌های جهان توسط 10 کشور منتشر می‌شود که رتبه ایران در این 10 کشور سوم و در خاورمیانه اول است.
مشکین‌فام پس از ارائه این آمار، اجرای طرح‌های جلوگیری از فلرینگ را از 2 منظر مهم دانست. منظر نخست رفع آلاینده‌ها و سلامت مردم و کارکنان منطقه و منظر دوم مربوط به تکالیف ایران در مجامع جهانی است.
سهم تحریم‌ها در انتشار آلایندگی
مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس به چالش‌هایی که در دوران تحریم در انجام امور تعمیرات پالایشگاه‌های پارسجنوبی ایجاد شده بود، اشاره کرد و گفت: «طراحی پالایشگاه‌های پارسجنوبی برمبنای عدم تداوم انتشار فلرینگ (No Continuous Flaring) انجام شده است اما متاسفانه باتوجه به عدم همکاری سازندگان بین‌المللی در سال‌های تحریم تعمیرات این پالایشگاه‌ها با چالش مواجه بود. انتظار می‌رود که پس از برجام همکاری خوبی بین سازندگان و شرکت نفت و گاز پارس شکل بگیرد و این مشکل تا حدود زیادی حل و فصل شود.»
وی افزود: «کاهش آلاینده‌های صنعتی از مواردی است که در اکثر اسناد بالادستی به آن اشاره شده است. در 2 سال اخیر و پس از برجام حرکت خوبی در شرکت ملی نفت و وزارتخانه آغاز شد که این قرارداد نتیجه آن است. این قرارداد فتح بابی برای امضای قراردادهای مشابهی با تغییرات اندک در سایر پالایشگاه‌های 13گانه پارسجنوبی خواهد بود.»
این مدیر دولتی در تشریح برنامه‌های آتی این شرکت برای مهار فلرینگ گاز در سایر فازهای پارسجنوبی گفت: «این پروژه با قیمت حدود 40میلیون یورو آغاز شده و انتظار می‌رود در زمان لازم به بهره‌برداری برسد. تاکنون در نفت و گاز پارس 70میلیارد دلار پروژه احداث شده و پیش‌بینی می‌شود که این سرمایه‌گذاری به 90میلیارد دلار خواهد رسید که پروژه‌های تکمیلی مشابه این پروژه در 12فاز باقی مانده، سهمی معادل 500میلیون دلار خواهند داشت تا مشکل فلرینگ در منطقه به‌طور کامل حل و فصل شود.»
بازگشت سفره‌گاز، 3سال پس از دادگاه
قرارداد روز گذشته شرکت ملی نفت با کنسرسیومی است که شرکت فرانسوی SOFREGAZ در آن حضور دارد. این شرکت فرانسوی که در سال 1959 تاسیس شده، یک بار در سال 1393 به‌دلیل عمل نکردن به تعهدات خود در پروژه ذخیره‌سازی گاز یورتشای ورامین در دادگاه‌های بین‌المللی محکوم شده بود. به گزارش «تعادل» به نقل از شانا، مسعود سامی‌وند مدیرعامل وقت شرکت ذخیره‌سازی گاز طبیعی ایران، در شهریور سال 93 اعلام کرد که این شرکت در دادگاه‌های فرانسه محکوم شده و ضمانتنامه 10 میلیون دلاری آن ضبط شده است. حالا و با گذشت 3 سال از این پرونده حقوقی، مدیرعامل شرکت سفره‌گاز به تهران سفر کرده است تا فصل جدیدی از همکاری‌های خود با صنعت گاز ایران را ازسر بگیرد. آن‌طور که «یاناوبری لوکموت» مدیرعامل این شرکت دیروز اظهار کرد، ایران یکی از نخستین مقاصد بین‌المللی این شرکت برای اجرای پروژه بوده است. لوکموت از عکس‌های قدیمی تهران در آرشیو این شرکت فرانسوی یاد کرد و گفت: «سفره گاز پیش‌تر نیز در پروژه‌های گازی ایران از سال 1960 حضور داشت و عکس‌های قدیمی از مهندسان این شرکت در تهران وجود دارد. ما بسیار خرسندیم که برای انجام پروژه‌های جدید مجددا به ایران بازگشته‌ایم؛ خصوصا که این پروژه مربوط به مهندسی خطوط لوله و توزیع گاز نیست و در رابطه با جمع‌آوری گازهای همراه است.»
بازگشت سرمایه در کمتر از یک‌سال‌ونیم
مدیرعامل شرکت ایرانی به‌عنوان پیمانکار ایرانی حاضر در این قرارداد دیگر سخنران مراسم دیروز بود. مهم‌ترین بخش صحبت‌های کوروش آهنج، به سودآوری سریع این پروژه مربوط می‌شد. آهنج در این باره اظهار کرد: «با قیمت 20سنتی که آقای زنگنه در قرارداد توتال اعلام کردند، سرمایه‌گذاری این پروژه در کمتر از یک سال و نیم برگشت داده خواهد شد.»
وی از آمادگی شرکت خود برای اجرای دیگر پروژه‌های فلرینگ خبر داد و اعلام کرد: «با شرکت مناطق نفت‌خیز جنوب نیز برای بازیابی گازهای فلر همکاری خود را آغاز کرده‌ایم و در کوتاه‌ترین زمان ممکن قرارداد بازیابی گازهای فلر اهواز به امضا خواهد رسید و از سوزانده شدن یک‌میلیون مترمکعب گاز و آلودگی محیط‌زیست جلوگیری خواهد شد.»
با ایران همکاری زیست‌محیطی هم نکنید
چهره ویژه برنامه دیروز، علی‌محمد احمدی مجری طرح توسعه پایدار پارسجنوبی بود که تقریبا از لحاظ زمانی به اندازه 10 برابر دیگر سخنرانان صحبت کرد و به تذکرات زمانی نیز اعتنایی نمی‌کرد. با این حال برخی صحبت‌های احمدی از اهمیت بالایی برخوردار بود. یکی از مهم‌ترین صحبت‌های احمدی، به تحریم‌های سازمان توسعه صنعتی ملل متحد (یونیدو) مربوط می‌شد که شرکت‌های خارجی را از هرگونه همکاری صنعتی با تهران حتی در زمینه زیست‌محیطی منع کرده بود. وضعیت مشابه ایران در سال‌های تحریم را تنها کره‌شمالی داشت. به گفته احمدی، این بخشنامه یونیدو سبب شد تا مذاکره ایران با یک شرکت فرانسوی در اسفند 94 و در حالی که به نهایی شدن نزدیک شده بود، متوقف شود. وی ادامه داد: «در آن زمان به آقای عراقچی نامه‌یی نوشته و اعتراض خود را منتشر کردیم اما تا زمانی که برجام به سرانجام نرسید، این مشکل حل نشد. تا اینکه توافق برجام حاصل شد. پس از آن وزیر نفت دستور دادند که ترک تشریفات در این زمینه ممنوع است و طرح‌ها باید براساس مناقصه اجرا شوند. به همین منظور کمیسیون مناقصه تشکیل شد و پس از کش و قوسی 2ساله و مذاکره با سازمان‌های درون و بیرون وزارت نفت و رعایت تمامی مقررات احتیاطی و واجب، مناقصه برگزار و برنده مشخص شد.»
وی در تشریح فرآیند مناقصه این قرارداد گفت: «مناقصه این پروژه دو بار برگزار شد که در مرحله اول، یک شرکت به علت دامپینگ از فرآیند مناقصه خارج شد و درنهایت در مناقصه آخر، شرکت‌های ثمین و سفره‌گاز و نیز شرکت تکنیپ برنده شدند.»
گازهایی که به چشم نمی‌آیند
تلنگر دیگر احمدی به گازهایی بود که مانند گازهای فلر به چشم نمی‌آیند اما با حجم وسیع‌تری وضعیت زیست‌محیطی مناطق عملیاتی را به خطر انداخته‌اند. وی در این باره گفت: «به میزان 10 برابر گاز فلر، گازهایی وجود دارد که دیده نمی‌شوند و از پالایشگاه‌ها وارد محیط‌زیست می‌شود. در همین پالایشگاه فاز 2 و 3 که قرار است روزانه نیم‌میلیون مترمکعب گاز فلر جمع‌آوری شود، روزانه 3میلیون مترمکعب سوخت گاز مصرف می‌شود و برای سوختن این گاز به میزان 15 برابر آن نیاز به ورود هواست و خروجی این واحدها حداقل 3 تا 4میلیون مترمکعب در روز کربن دی‌اکسید را وارد هوا می‌کند. این اعداد واقعی است، قطعا همین پالایشگاه فاز 2 و 3 روزانه حداقل 3میلیون مترمکعب گاز کربن‌دی‌اکسید منتشر می‌کند.» وی در ادامه گفت: «فلرهای پارسجنوبی را نباید با فلرهای اهواز یکی بدانیم. این فلر حاصل سوختن گاز همراه نیست بلکه حاصل سوختن مجموعه‌یی از گازهای مختلف است که از لایه‌های مختلف خارج می‌شوند.»
مجری طرح توسعه پایدار پارسجنوبی به آلاینده‌های جامد و ذرات گوگرد گرانولید و خطرات آنها برای مردم عسلویه و کارکنان این منطقه نیز یاد و عنوان کرد که برای مقابله با این سموم، پالایشگاه‌های پارسجنوبی اقدام به تولید شمش گوگرد می‌کنند و هم‌اکنون تولید این محصول به 550هزار تن رسیده است. قرارداد دیروز بین شرکت ملی نفت و کنسرسیوم ایرانی-فرانسوی، از پروژه‌های طرحی است که احمدی مجری آن است. وی در این باره گفت: «طرح جامع توسعه پایدار در 4 فاز و 50 پروژه در شرکت ملی نفت ایران تصویب شد و نخستین پروژه آن، تامین اعتبار از منابع داخلی برای این قرارداد باوجود محدودیت‌های مالی است.»
هشدار پایانی احمدی به جریمه‌های زیست‌محیطی بود که ممکن است گریبان صنعت نفت ایران را در سال‌های آینده بگیرند. او در این باره اظهار کرد: «در سال‌های آینده این خطر وجود دارد که جریمه‌های زیست‌محیطی علیه ایران به حدی بالا برود که اساسا تولید نفت از صرفه اقتصادی بیفتد. مهم‌تر از آن سلامت مردم است و از این‌رو از همین حالا باید به فکر مسائل زیست‌محیطی باشیم.»
