مقایسه تطبیقی ترکیب درآمدی اتاقها
یکی از شاخصهایی که بهمنظور بررسی اولویتهای اتاقهای بازرگانی در ایران میتوان آنها را مطالعه کرد، مقایسه تطبیقی ترکیب درآمدی اتاقهای بازرگانی در ایران و چند اتاق بازرگانی فعال در دنیاست به این منظور، اگر بپذیریم که یکی از مهمترین ماموریتهای اتاقهای بازرگانی کمک به استفاده حداکثری از امکانات و مزیتهای نسبی موجود برای رشد و توسعه اقتصادی مناطق مختلف کشور بوده و این مهم از طریق توانمند کردن فعالان اقتصادی بهمنظور توسعه فعالیتهای خود در داخل و خارج از کشور باید میسر شود، بنابراین بیشترین فعالیت اتاقها باید روی ارائه خدمات به اعضای خود و توانمند کردن آنها متمرکز باشد و اصولا ادامه حیات، فعالیت و مهمترین منبع درآمدزایی اتاقهای بازرگانی استانی باید از طریق توسعه خدمات مفید به اعضا و عضوگیری بیشتر سوق پیدا کند. لذا بهمنظور بررسی دقیقتر عملکرد اتاق بازرگانی در ایران و شناسایی اولویتهای موجود در عملکرد آنها و بررسی اثربخشی رویکرد توسعه منطقهیی ترکیب درآمدی یکی از اتاقهای استانی مهم مورد بررسی قرار گرفته است. همانگونه که در جدول آورده شده، ترکیب درآمدی یکی از اتاقهای بازرگانی مهم در ایران با چهار اتاق بازرگانی در کشورهای مختلف به عنوان نمونه مقایسه شده است. در این جدول درآمد عملیاتی مربوط به مبالغی است که در راستای فعالیتهای اتاقهای بازرگانی بهصورت تعرفهیی از اعضا دریافت میشود که در نمونه مربوط به بررسی اتاق بازرگانی در ایران شامل درآمدهای مربوط به گواهی مبدا، سه در هزار مالیاتی و یک در هزار فروش است و در سایر اتاقها نیز درآمدهایی است که بهصورت تعرفهیی دریافت میشود. لازم به ذکر است آمار ارائه شده مربوط به اتاق بازرگانی در ایران از گزارش بودجه و آمار مربوط به اتاقهای بازرگانی خارجی از گزارشهای سالانه آنها استخراج شده است. بر اساس اطلاعات ارائه شده در جدول سهم درآمد حق عضویت و ارائه خدمات به اعضا در اتاق بازرگانی در ایران بسیار کمتر از این سهم در دیگر اتاقهای بازرگانی بررسی شده است و درآمدهای عملیاتی و سود سپردههای اتاق بازرگانی مورد بررسی در ایران دارای سهم به نسبت زیادی از کل درآمد سالانه است بهگونهیی که جمع این دو منبع درآمدی چیزی در حدود 94 درصد درآمد اتاق بازرگانی استانی مورد بررسی در ایران را شامل میشود و اتاق سیلان در بین اتاقهای بررسی شده سازمانی است که نزدیکترین وضعیت را از این منظر با اتاق بازرگانی استانی مورد بررسی در ایران دارد که جمع این آیتم برای این اتاق در حدود 58 درصد است که باز هم فاصله زیادی با اتاق ایرانی دارد. اما نکته قابل توجه سهم بسیار بالای درآمد ناشی از عضویت و خدمات به اعضا در بین اتاقهای مورد بررسی است که این موضوع میتواند نشاندهنده اولویت بالای این سازمانها در عضوگیری و توانمند نمودن فعالان اقتصادی مرتبط با منطقه فعالیتی آنها باشد و به نظر میرسد که این سازمانها برای ادامه حیات خود تا حدود زیادی به اعضای خود و ارائه خدمات مناسب و اثربخش به اعضای خود وابسته است. چنین وضعیتی نهتنها در اتاق بازرگانی استانی مورد بررسی بلکه در سایر اتاقهای دیگر شهرستانی فعال در ایران کموبیش به چشم میخورد این وضعیت نشاندهنده آن است که روسا و مدیران ارشد اتاقهای بازرگانی منطقهیی در ایران به جز عضوگیری و ارائه خدمات بهتر به اعضا راههای دیگری را برای درآمدزایی و توسعه فعالیتهای اتاق متبوع خود انتخاب مینمایند. گرچه طی سالهای اخیر بهبود چنین خدماتی به ویژه در اتاقهای ایران به چشم میخورد اما به نظر میرسد که اصلاح بنیادین ساختار درآمدزایی اتاقهای بازرگانی در جهت تحقق ماموریتها و اهداف آنها امری ضروری است. حال در جریان اجرایی کردن برنامه منطقهبندی اتاقهای بازرگانی نیز تا زمانیکه اولویتهای اتاقهای شهرستان و مهمترین درآمد آنها، چیزی غیر از عضوگیری و خدمات به اعضا باشد، نمیتوان انتظار داشت که منطقهبندی اتاقها نیز هر چقدر دقیق و کارشناسی شده انجام شده باشد بتواند اهداف پیشبینی شده را محقق کند. این در حالی است که وابستگی فعالیت اتاقها به عضوگیری بیشتر و خدمات بهتر به اعضا میتواند خود اتاقها را به توسعه همکاریهای دو جانبه و حتی چندجانبه در جهت ارائه خدمات بهتر به اعضای خود ترغیب کند و قطعا چنین همکاریهای خودجوش و داوطلبانهیی که نفع طرفین در آن دیده شده است، پایدارتر و اثربخشتر خواهد بود.