تنها شهرک فرش شمال و شمال شرق کشور در بجنورد مرکز استان خراسان شمالی که از 6 سال قبل وارد فاز اجرایی شده، اکنون بهعنوان یک طرح مهم اقتصادی در خراسان شمالی برای توسعه چشمانتظار حمایت مسئولان است.
اقتصادگردان_ به گزارش خبرگزاری اقتصادی ایران ، استان خراسان شمالی بهواسطه اشتغال به کار هزاران نفر در حوزه بافت فرش بهعنوان یکی از قطبهای مهم بافت فرش دستبافت کشور به شمار میرود و حتی بخشی از تولیدات فرش استان خراسان شمالی به کشورهای خارجی صادر میشود.
استان خراسان شمالی با برخورداری از توانمندی بالا در عرصه تولید فرش دستباف جایگاه خوبی در کشور داراست که بر اساس این قابلیت طرح خوشه صنعتی فرش دستباف با حمایت شرکت شهرکهای صنعتی استان اجرایی شد.
در استان خراسان شمالی 18 هزار کارگاه قالیبافی با بیش از 21 هزار بافنده فرش وجود دارد که سالانه 400 هزار مترمربع فرش در خراسان شمالی تولید میشود.
طبق گزارش اتحادیه فرشبافان خراسان شمالی این استان حدود 9 درصد از تولید فرش دستباف ایران را به خود اختصاص داده و سالانه 100 هزار مترمربع از فرش این منطقه به خارج از کشور صادر میشود.
فرش دستباف ترکمن جرگلان و بجنورد و فرش دستباف کردی خراسان شمالی با پیگیری ادارهی صنعت معدن و تجارت خراسان شمالی در فهرست سازمان جهانی مالکیت فکری وایپو ثبت شد.
در سال ۹۴ فرشهای دستباف ترکمن جرگلان و بجنورد و فرش دستباف کردی خراسان شمالی به ثبت ملی رسید که با پیگیریهای انجامشده یک سال پس از ثبت ملی این محصولات، در ۲۵ خرداد ۹۵ فرش دستباف ترکمن جرگلان و بجنورد و فرش دستباف کردی خراسان شمالی در فهرست سازمان جهانی مالکیت فکری به نام ایران ثبت بینالمللی شد.
سازمان جهانی مالکیت فکری (وایپو) یکی از ۱۶ آژانس تخصصی سازمان ملل متحد است. وایپو در پی امضای توافقنامهای در استکهلم در سال ۱۹۶۷ «برای تشویق آثار خلاقانه در راستای حمایت از مالکیت معنوی در جهان» تأسیس شد و مقر آن در ژنوی سوئیس قرار دارد.
هماکنون ۱۸۴ کشور عضو وایپو هستند و این سازمان ۲۴ معاهده بینالمللی را مدیریت میکند که یکی از آنها موافقتنامه لیسبون، ویژهی حمایت از اسامی مبدأ و ثبت بینالمللی آنها، است.
فرش دورو و ابریشم یکی از فرشهای این خطه است که به لحاظ نوع تکنیک، ظرافت، نقش و نگارها، ترکیببندی و رنگ، اثری هنری محسوب میشود.
این فرش که متعلق به شهرستان راز و جرگلان استان خراسان شمالی است، این روزها در فراز و نشیب به سر میبرد چرا که به دلیل بیبرنامگی و نبود حمایتهای لازم از وجود بازار داخلی محروم است و تنها در برخی کشورهای آسیایی و اروپایی به فروش میرسد.
خوشه صنعتی فرش دستباف خراسان شمالی با تولید 9 درصد فرش دستباف کشور و حضور 21 هزار بافنده بهعنوان یکی از کانونهای تولید فرش دستباف کشور مطرح است.
سابقه ایجاد شهرک فرش دستبافت در بجنورد به سال 1390 بازمیگردد که در این سال شرکت شهرکهای صنعتی و مسئولان اقتصادی وقت استان برای توسعه و حمایت از این ظرفیت اقتصادی خراسان شمالی وارد عمل شده و شهرک تخصصی فرش را در شرق شهر بجنورد در زمینی به مساحت 10 هکتار کلنگ زنی و اجرایی کردند.
بزرگترین شهرک تخصصی فرش ایران در مرکز استان خراسان شمالی در فازهای گوناگون احداث که طبق گفته مسئولان وقت شرکت شهرکهای صنعتی که متولی احداث این شهرک در استان بود، زمان بهرهبرداری از فاز نخست آن نیز شهریور 92 اعلام شده بود.
طبق گفته مسئولان وقت، برای احداث این شهرک 250 میلیارد ریال اعتبار نیاز بود که با تخصیص اعتبار 20 میلیارد ریالی سفر رهبر معظم انقلاب برای تأمین زیرساختهای شهرک تخصصی فرش در بجنورد، این طرح وارد مرحله اجرایی شد.
این شهرک بهصورت تخصصی برای ایجاد کارگاههای فرش و تمامی صنایع وابسته به آن طراحی شده که قابلیت استقرار نمایشگاههای فرش، صنایعدستی و موزه فرش را نیز دارد.
بر اساس توافق بین شرکت شهرکهای صنعتی استان و مرکز ملی فرش ایران در حاشیه این شهرک موزه و نمایشگاه دائمی فرش ایران نیز راهاندازی شود.
مدیرعامل شرکت شهرکهای صنعتی خراسان شمالی گفت: نقش فرش خراسان شمالی سال گذشته بهعنوان یکی از دستاوردهای خوشه فرش استان رونمایی شد.
سیاوش وحدت افزود: همچنین سال گذشته دو نمونه فرش بافته شده بر مبنای نقوش خراسان شمالی در همایش استانی نقش فرش رونمایی شد.
وی گفت: پس از انجام طرح پژوهشی هویتیابی فرش دستبافت و شناسایی المانهای خراسان شمالی، برای حفظ هویت هنر فرش دستباف خراسان شمالی 12 طرح و نقش فرش بر اساس نقوش و شاخصههای این استان در سه رنگ ارائه شد.
وحدت اظهار داشت: نقوش به ثبت رسیده به نام خراسان شمالی برای عملیاتی شدن، در اختیار خانه فرش ایران قرار خواهد گرفت.
وی گفت: ثبت دو طرح فرش ترکمن جرگلان – بجنورد و کردی خراسان شمالی به تائید سازمان مالکیت فکری (wipo ) رسیده است.
مدیرعامل شرکت شهرکهای صنعتی خراسان شمالی اضافه کرد: همچنین فرش دو روی روستای ترکمن نشین شهرستان راز و جرگلان خراسان شمالی در نخستین نمایشگاه اختصاصی جمهوری اسلامی ایران در رم ایتالیا درخشید.
وی گفت: با حمایتهای این شرکت و کنسرسیوم فرش خراسان شمالی فرش دو روی روستای دویدوخ در نمایشگاه توانمندیهای جمهوری اسلامی در کشور ایتالیا به نمایش درآمد.
وحدت تصریح کرد: فرش دوروی تمام ابریشمی ترکمنی که در روستای دویدوخ این استان بافته میشود با توجه به ضخامت کم و زیبایی بینظیر، کاری فوقالعاده و منحصربهفرد است که از زیباترین صنایعدستی کشور محسوب میشود.
رئیس اتحادیه صنایعدستی خراسان شمالی نیز با اشاره به اینکه یکی از مشکلات صنعت فرش در این استان نبود طرح و نقش مختص این استان بوده است، گفت: فرشهایی که در این استان توسط بافندگان بافته میشود بیشتر طرحهای نایین، تبریز، مشهد و ... بوده است.
حسین ایزانلو با بیان اینکه طی سال گذشته از طرح و نقش فرش خراسان شمالی در قالب دو تخته فرش رونمایی شد، افزود: اما هنوز این طرحها در میان بافندگان فرش استان جا نیفتاده است و بافندگان همچنان طرحهای نایین، تبریز و ... را میبافند.
وی اظهار داشت: برای اینکه فرش با طرح و نقش مختص خراسان شمالی به مرحله تولید انبوه برسد در ابتدای کار باید این طرحها در میان خریداران فرش جا باز کند.
ایزانلو تصریح کرد: برای رسیدن به این هدف در ابتدا باید چندین تخته فرش در اندازههای کوچک و باکیفیت خیلی بالا بافته و به خریداران فرش نشان داده شود.
وی گفت: تا زمانی که بافت طرح و نقش فرش خراسان شمالی به مرحله انبوه برسد باید سعی شود طرحهای فرشهایی که در استان بافته شود حفظ شود.
ایزانلو اظهار داشت: بهعنوانمثال در یک فرش ترکمن اگر یک طرح جدید به این فرش اضافه شود شاید خریداران و یا علاقهمندان این فرش تمایل چندانی بر خرید آن نداشته باشند.
رئیس اتحادیه صنایعدستی خراسان شمالی خاطرنشان کرد: در خراسان شمالی فرشهای کردی بافته میشود که طرح مخصوص به خود را دارند و باید این طرحها و اصالت آنها حفظ شود.
به گفته مسئولان مربوطه کمبود نقدینگی، پایین بودن کیفیت تولیدات و متناسب نبودن تولیدات فرش دستباف با سلایق مشتریان و نیز کمبود امکانات زیرساختی از اساسیترین مشکلات فعالان این صنعت در این استان است.