علاوه بر وضعيت ذخاير جهاني، پرسشي كه در سمت عرضه بازار مطرح است اين است كه افزايش توليد نفت در امريكا تا كجا ادامه خواهد داشت. آيا افزايش 700هزار بشكهيي و رسيدن از 9ميليون و 300هزار به 10ميليون بشكه تا سال آينده، نقطه پاياني در اين مسير است يا اينكه رشد توليد امريكاييها باز هم ادامهدار خواهد بود؟
اقتصاد گردان - روز چهارشنبه و در حالي كه پايتخت ايران شاهد حملات تاثربرانگيز تروريستي بود، بازار نفت بيتوجه به اين حادثه سرگرم بررسي اتفاقات هميشگي خود بوده و به جاي اتفاقاتي كه در قلب ايران رخ ميداد، اين فعل و انفعالات رخ داده در امريكا، قطر و نيجريه بود كه روند قيمت طلاي سياه را مشخص ميكرد. دادههاي منتشر شده توسط اداره اطلاعات انرژي امريكا، تنشهاي 72ساعت اخير پيرامون قطر و افزايش توليد نفت در نيجريه تمام حكايت روز گذشته بازار نفت بود كه در نهايت به افت بهاي طلاي سياه منجر شد.
روز گذشته بازار جهاني نفت در ادامه نگرانيهاي خود در رابطه با پايين آمدن كارايي توافق كاهش توليد نفتخام پس از تنشهاي ميان قطر و همسايگان خود باز هم با افت قيمت مواجه شد. مضاف بر اتفاقات خاورميانه، تداوم روند افزايش توليد ايالاتمتحده نيز مزيد بر علت شده تا ارزش طلاي سياه باز هم با روند نزولي مواجه شود.
اداره اطلاعات انرژي امريكا روز سهشنبه در تازهترين گزارش خود پيشبيني كرده كه توليد نفتخام اين كشور ميتواند تا سال آينده از مرز 9ميليون و 300هزار بشكه فعلي افزايش چشمگيري يافته و ركورد توليد 10ميليون بشكهيي را ثبت كند. سطحي از توليد كه ايالاتمتحده را در كنار عربستانسعودي و روسيه در صدر بزرگترين توليدكنندگان و صادركنندگان نفتخام در جهان قرار ميدهد. پيش از اين بالاترين ركورد توليد نفتخام در ايالاتمتحده مربوط به سال 1970 بود كه در آن مقطع اين كشور روزانه 9ميليون و 600هزار بشكه نفتخام توليد ميكرد.
به گفته كارشناسان EIA اكنون كه توليد و مصرف سوخت به صورت قابلتوجهي در مرز تعادل با يكديگر قرار دارند، آنچه بازار بر آن متمركز است و از آن خط ميگيرد، ميزان ذخاير نفتخام است؛ ذخايري كه كماكان در سطح بالايي قرار دارند. هرچند هنوز نشاني از افت محسوس در سطح ذخاير جهاني نفت ديده نميشود اما انتظار ميرود با انتشار دادههاي جديد ذخاير نفت امريكا توسط اداره اطلاعات انرژي اين كشور شاهد افت در سطح ذخاير در هفته منتهي به 2 ژوئن باشيم. در اين صورت، حجم ذخاير نفتخام امريكا براي نهمين هفته متوالي با كاهش مواجه خواهد شد.
به صورت طبيعي رسانههاي مختلف پيش از انتشار دادههاي اداره اطلاعات انرژي امريكا تخمينها و پيشبينيهاي خود را منتشر ميكنند كه عموما به واقعيت نزديك است. در همين رابطه سرويس دادههاي والاستريت ژورنال تخمين زده است كه كاهش ذخاير نفت ايالاتمتحده در اين هفته حدود 3ميليون و 500هزار بشكه بوده است. از سوي ديگر موسسه امريكايي نفت API پيشبيني كاهش 4ميليون و 600هزار بشكهيي را كرده است.
به گزارش رويترز، بيجارن شيلدروپ تحليلگر موسسه اسايبيماركتز، در اين رابطه عنوان ميدارد: «در حال حاضر بازار بايد صبور باشد. كاهش تدريجي در حجم ذخاير منجر به افزايش قيمت خواهد شد. البته اين افزايش به صورت جهشي نخواهد بود و در نتيجه منجر به بيشتر شدن توليد نفت شيل ايالاتمتحده نخواهد شد. ما انتظار داريم كه سطح ذخاير جهاني نفتخام تا پايان سال جاري به سطح نرمال برسند.»
علاوه بر وضعيت ذخاير جهاني، پرسشي كه در سمت عرضه بازار مطرح است اين است كه افزايش توليد نفت در امريكا تا كجا ادامه خواهد داشت. آيا افزايش 700هزار بشكهيي و رسيدن از 9ميليون و 300هزار به 10ميليون بشكه تا سال آينده، نقطه پاياني در اين مسير است يا اينكه رشد توليد امريكاييها باز هم ادامهدار خواهد بود؟ كارشناسان موسسه كپيتال اكونوميكس اعتقاد دارند كه شتاب فعلي در حفاري چاههاي نفت در ايالاتمتحده بهزودي از تكوتا ميافتد، مگر اينكه قيمت جهاني نفتخام به صورت قابلتوجهي افزايش يابد، به نحوي كه استخراج از ميدانها و چاههايي كه هزينه بسيار بالايي دارند را نيز سودآور كند.
اما آنچه در ميدانها و انبارهاي ايالاتمتحده ميگذرد تنها فاكتورهايي نيستند كه بازار نفت را مجبور به عقبنشيني بيشتر كردهاند. اوپك و مسائل پيرامون آن همچون هفتههاي اخير يك پاي ثابت پايين آوردن قيمت هستند. پس از آنكه تمديد توافق كاهش توليد نفت تا مارس 2018 انتظارات فعالان بازار را برآورده نكرد و در آن مقطع شاهد افت قيمت نفتخام در بازار جهاني بوديم، اكنون چالش به وجود آمده ميان سه نفر از اعضاي اصلي اوپك يعني عربستانسعودي، اماراتمتحدهعربي و قطر به تهديدي ديگر براي بشكههاي نفت تبديل شده است.
نگراني از سرنوشت توافق كاهش توليد از همان روز دوشنبه و چند ساعت پس از اعلام خبر قطع روابط ديپلماتيك كشورهاي عربي با يكديگر بر بازار حاكم شده و طي دو روز اخير ادامه داشته است. تحليلگران نگرانند كه افزايش رقابت بين اين سه عضو اوپك درنهايت منجر به تضعيف توافق كاهش توليد يا حتي ابطال آن شود. به خودي خود بازار نسبت به اثرگذاري توافق كاهش توليد براي بالا بردن قيمت نفتخام در بازار شك داشت و آن را براي از بين بردن مازاد ذخاير در نقاط مختلف جهان كافي نميدانست. اكنون حوادث اتفاق افتاده در قطر اين ترديدها را تشديد كرده و معناداري اين توافق براي بازار را كمتر كرده است.
البته از روز سهشنبه و با اعلام خبر جلوگيري از تردد كشتيهاي حامل پرچم قطر در آبهاي اماراتمتحدهعربي و عربستانسعودي نگرانيهايي در رابطه با ايجاد اختلال در عرضه نفت از منطقه خاورميانه نيز به وجود آمده است كه هنوز به حدي جدي نبوده است كه منجر به افزايش قيمت شود. به گزارش «تعادل» و به نقل از رويترز، جفري هلي، تحليلگر كارگزاري OANDA در اين رابطه ميگويد: «محدوديت ايجاد شده براي كشتيهاي حامل پرچم قطر در ورود به برخي بنادر به زودي تبديل به عاملي براي ايجاد اختلال در بارگيري محمولههاي نفتي ميشود. اين مساله در كوتاهمدت بهجاي تداوم وحشت از اختلال، سبب ايجاد سقفي در قيمتها خواهد شد (و منجر به رشد قيمتها نميشود).»
علاوه بر انشقاق بين اعضا، افزايش سطح توليد نيز عامل ديگري است كه از سوي اوپكيها به قيمت نفت فشار ميآورد. به گزارش «تعادل» و به نقل از ماركتواچ، در ماه مه توليد نفت كارتل، به ميزان 270هزار بشكه افزايش پيدا كرده و به سطح 32ميليون و 120هزار بشكه در روز رسيده است. البته اين سطح از توليد كماكان خدشهيي به پايبندي اوپكيها به سقف توليدشان وارد نميكند، چرا كه سهميه تعيينشده براي توليد كل اوپك، 32ميليون و 500هزار بشكه در روز است.
اما آنچه سبب ايجاد نگراني ميشود، اين است كه اين افزايش توليد نه از سوي اعضاي متعهد به توافق، بلكه از سوي كشورهاي مستثنا از كاهش توليد در حال رخ دادن است. اكنون نيجريه و ليبي دو كشوري هستند كه با وجود تمديد توافق تا مارس 2018، در اجراي آن محلي از اعراب ندارند. اين كشورها به دليل درگيريهاي شديد داخلي و از بين رفتن قابل توجه زيرساختهاي صنعتيشان، از اوپكيها اجازه يافتهاند كه تا جايي كه ميتوانند به ريكاوري توليد نفت خود بپردازند. اكنون خبرهايي از بهبود قابل توجه در توليد و صادرات نفت اين دو كشور به گوش ميرسد. به گزارش «تعادل» و به نقل از بلومبرگ، شركت رويالداچشل اعلام كرده است كه پس از 472روز توقف، سرانجام از يكي از كليديترين نقاط نفتي نيجريه يعني منطقه فوركادوس محصول صادر كرده است. فوركادوس، شهري كوچك در منطقه دلتاي نيجريه است. جايي كه براي ماهها تحت حملات گروه شبهنظامي موسوم به انتقامجويان دلتاي نيجر بود.
سال گذشته ميلادي، واحد نيجريه شركت شل پس از حملات گروه انتقامجويان دلتاي نيجر، با انتشار بيانيهيي وضعيت فورسماژور را اعلام كرد. شبهنظاميان فوقالذكر در ژوئن و نوامبر سال 2016 حملاتي را به خطوط لوله نفتي احداث شده در اين منطقه ترتيب دادند. حملاتي كه منجر به كاهش بيسابقه توليد نفت نيجريه در 30سال گذشته شد. قرار بود كه اين گروه، در ماه ژانويه سال جاري نيز حملات گستردهتري را در اين منطقه سامان دهد، اما با اصرار دولت نيجريه در يافتن توافقي از طريق گفتوگو و مذاكره، اين تهديدها به واقعيت نپيوست.
اكنون اما شرايط فورسماژور در اين منطقه به پايان رسيده و رويالداچشل به عنوان بزرگترين شركت نفتي اروپا توانست كه در ساعت 4بعدازظهر روز گذشته به وقت محلي، نخستين محموله نفتي خود را سوار كشتي كند. بلومبرگ براساس دادههاي خود پيشبيني ميكند كه در ماه جاري بهطور ميانگين صادرات نفت از نيجريه به 250هزار بشكه در روز برسد.
بازگشت فوركادوس به مدار توليد، 10درصد به توليد نفت نيجريه اضافه خواهد كرد و سطح توليد اين كشور را به 2ميليون بشكه در روز نزديك خواهد كرد. البته نيجريه تنها عضو اوپك نيست كه در حال افزودن به توليد نفت خود است. ليبي ديگر كشور مستثنا از توافق نيز وضعيتي مشابه نيجريه در ريكاوري توليد خود دارد. به گزارش «تعادل» و به نقل از بلومبرگ، اسحاق اولحاق، تحليلگر موسسه كيبيسي ادونسد تكنولوژي، چنين وضعيتي را نگرانكننده توصيف ميكند و عنوان ميدارد: «بازار همين حالا نيز غرق در نفتخام مشابه گريد فوركادوس است.»
از اينرو افزايش توليد نفت، شايد خبري خوشحالكننده براي نيجريه و ليبي باشد، اما بدون شك سردردي جديد براي اوپك خواهد بود. در حالي كه ماركتواچ توليد نفتخام اوپك در ماه مه را 32ميليون و 120هزار بشكه در روز تخمين زده است، دادههاي بلومبرگ حكايت از رقمي بزرگتر دارد و توليد كارتل نفتي در اين ماه را 32ميليون و 210هزار بشكه در روز برآورد كرده است. رقمي كه 315هزار بشكه بيش از توليد ماه آوريل اوپك است. دو كشور مستثنا يعني نيجريه و ليبي، بزرگترين سهم را در اين افزايش توليد داشتهاند در حالي كه ساير اعضاي اوپك، پايبندي تمام و كمال را به توافق نشان دادهاند.
براساس دادههاي بلومبرگ، توليد نفت اوپك با احتساب توليد نيجريه و ليبي، 450هزار بشكه در روز بيشتر از سقف تعيين شده در توافق كاهش توليد ميشود. همچنين سطح پايبندي كل اوپك به توافق را نيز به 66درصد ميرساند.