سهم سپرده قانونی و سقف اعتباری در فروردين 96 به 23 درصد رسيد
رشد 20 درصدي سپرده و 24 درصدي مانده تسهيلات، سهم بالاي استان هاي بزرگ در بازار پول
مقايسه رشد 23.8 درصدي تسهيلات‌دهي بانك‌ها با رشد 20.4 درصدي جذب سپرده نشان‌دهنده سياست انبساطي بانك مركزي در تسهيلات‌دهي بانك‌ها بوده كه در سال 95 به اوج خود رسيد و بيش از 548 هزارميليارد تومان تسهيلات پرداخت شد كه در كل سال 95 رشد 31درصدي داشته است
اقتصاد گردان - محسن شمشيري: نسبت سپرده بعد از کسب سپرده قانونی به کل سپرده ها به 89.63درصد رسیده که نشان می دهد معادل 10.36 درصد برای کسر سپرده قانونی کل تسهیلات در نظر گرفته شده است.
همچنین نسبت کل مانده تسهیلات بانک ها به کل سپرده بعد از کسر سپرده قانونی معادل 85.65 درصد بوده که نشان می دهد معادل 14.3 درصد سپرده ها بعد از کسر سپرده قانونی به عنوان ابزار سقف اعتباری برای تامین نقدینگی روزانه بانک ها جهت پرداخت پول به درخواست های مشتریان در نظر گرفته شده و روی هم رفته 23.22 درصد سپرده ها به عنوان سپرده قانونی و سقف اعتباری در نظر گرفته شده تا بانک ها در برابر ریسک ها و همچنین درخواست مشتریان ازاین امکانات استفاده کنند و شرایط پایداری را ایجاد کنند.
11 استان اول کشور شامل تهران، اصفهان، خراسان رضوی، فارس، خوزستان، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، کرمان، گیلان، مازندران، البرز، روی هم 1117 میلیارد تومان معادل 87 درصد کل سپرده های کشور و 844 هزار میلیارد تومان معادل 85.6 درصد کل تسهیلات بانکی را جذب کرده اند و سهم آنها از بازار پول و بانکداری کشور تقریبا 6 برابر بیست استان دیگر کشور در جذب تسهیلات و 6.6 برابر آنها در جذب سپرده است
مانده كل سپرده‌هاي ريالي و ارزي در سراسر كشور در فروردين 96 بالغ بر 1283هزارميليارد تومان بوده كه نسبت به فروردين 95 به ميزان 217هزارميليارد تومان معادل 20.4درصد افزايش داشته است. بيشترين مبلغ سپرده‌ها مربوط به استان تهران با 759هزارميليارد تومان و كمترين مبلغ مربوط به استان كهگيلويه و بويراحمد با 2738ميليارد تومان بوده است.
ارقام
به هزار ميليارد تومان
|
استان |
سپرده ها |
سهم از بازار سپرده – درصد |
سپرده بعد از كسر سپرده قانوني |
تسهيلات |
سهم از بازار تسهيلات- درصد |
|
تهران |
759 |
58.86 |
685.1 |
604.1 |
61 |
|
اصفهان |
67.1 |
5.2 |
59.5 |
45.3 |
4.6 |
|
خراسان رضوي |
58.2 |
4.5 |
51.6 |
30.2 |
3.1 |
|
مازندران |
27.9 |
2.1 |
24.7 |
25.9 |
2.7 |
|
فارس |
53.2 |
4.1 |
47.1 |
29.5 |
3 |
|
خوزستان |
38 |
2.9 |
33.7 |
20.8 |
2.1 |
|
آذربايجان شرقي |
31.6 |
2.4 |
28 |
24 |
2.4 |
|
گيلان |
18.2 |
2.4 |
16.1 |
16.6 |
1.7 |
|
كرمان |
22.9 |
1.7 |
20.4 |
19.9 |
2 |
|
اذربايجان غربي |
16.3 |
1.2 |
14.4 |
14 |
1.4 |
|
كرمانشاه |
11.6 |
0.9 |
10.3 |
9.9 |
1 |
|
يزد |
14 |
1 |
12.4 |
11.4 |
1.1 |
|
گلستان |
9.5 |
0.7 |
8.4 |
10.4 |
1 |
|
همدان |
10.3 |
0.7 |
9.1 |
8 |
0.8 |
|
مركزي |
11.7 |
0.9 |
10.4 |
8.8 |
0.9 |
|
سمنان |
6.7 |
0.5 |
6 |
6.3 |
0.6 |
|
لرستان |
7.4 |
0.6 |
6.6 |
8 |
0.8 |
|
اردبيل |
6.4 |
0.5 |
5.7 |
6.5 |
0.6 |
|
قزوين |
9.5 |
0.7 |
8.4 |
9.2 |
0.9 |
|
هرمزگان |
10.9 |
0.8 |
9.7 |
8.6 |
0.9 |
|
بوشهر |
11.4 |
0.8 |
10 |
7.1 |
0.8 |
|
كردستان |
6.4 |
0.5 |
5.7 |
5.9 |
0.6 |
|
زنجان |
7 |
0.5 |
6.2 |
6.7 |
0.7 |
|
قم |
12.8 |
1 |
11.4 |
7.1 |
0.7 |
|
سيستان و بلوچستان |
8.5 |
0.6 |
7.5 |
5 |
0.5 |
|
چهارمحال و بختياري |
6.4 |
0.5 |
5.7 |
6.3 |
0.7 |
|
ايلام |
3.3 |
0.3 |
3 |
4 |
0.4 |
|
كهكيلويه و بويراحمد |
2.7 |
0.2 |
2.4 |
3.5 |
0.3 |
|
خراسان شمالي |
3.8 |
0.3 |
3.4 |
4.1 |
0.43 |
|
خراسان جنوبي |
5.1 |
0.39 |
4.5 |
4.1 |
0.43 |
|
البرز |
23.9 |
1.8 |
21.2 |
12.5 |
1.3 |
|
جمع كل كشور |
1283.3 |
100 |
1150 |
985.3 |
100 |
مانده كل تسهيلات بالغ بر 985هزارميليارد تومان است كه نسبت به فروردين ماه سال 95 به ميزان 189هزار ميليارد تومان معادل 23.8درصد افزايش داشته است. بيشترين مبلغ تسهيلات مربوط به استان تهران با مانده 604 هزارميليارد تومان و كمترين مبلغ مربوط به استان كهگيلويه و بويراحمد با 3538ميليارد تومان بوده است.
نسبت تسهيلات به سپرده‌ها بعد از كسر سپرده قانوني معادل 85.7 درصد بوده كه نسبت به فروردين 95 معادل 3.1واحد درصد افزايش داشته است. اين نسبت در تهران 88.2درصد و در كهگيلويه و بويراحمد معادل 145.4درصد بوده است. اين ارقام نشان مي‌دهد كه رشد تسهيلات‌دهي بانك‌ها بيش از جذب سپرده بوده و اين موضوع نشان‌دهنده سياست انبساطي بانك مركزي در تسهيلات‌دهي بانك‌ها بوده كه در سال 95 به اوج خود رسيد و بيش از 548 هزارميليارد تومان تسهيلات پرداخت شد كه در كل سال 95 رشد 31درصدي داشته است.
سهم 77 درصدي تسهيلات از سپرده ها
نسبت کل مانده تسهیلات بانک ها و موسسات اعتباری به کل مانده سپرده های بانکی در فروردين 96 به رقم 76.77 درصد رسیده و از عدد 1283 هزار میلیارد تومان مانده سپرده بانك ها، 985 هزار میلیارد تومان مانده تسهیلات بانك ها بوده است.
نسبت سپرده بعد از کسب سپرده قانونی به کل سپرده ها به 89.63درصد رسیده که نشان می دهد معادل 10.36 درصد برای کسر سپرده قانونی کل تسهیلات در نظر گرفته شده است. همچنین نسبت کل مانده تسهیلات بانک ها به کل سپرده بعد از کسر سپرده قانونی معادل 85.65 درصد بوده که نشان می دهد معادل 14.3 درصد سپرده ها بعد از کسر سپرده قانونی به عنوان ابزار سقف اعتباری برای تامین نقدینگی روزانه بانک ها جهت پرداخت پول به درخواست های مشتریان در نظر گرفته شده و روی هم رفته 23.22 درصد سپرده ها به عنوان سپرده قانونی و سقف اعتباری در نظر گرفته شده و بقيه آن يعني 76.8 درصد سپرده ها، با عنوان تسهيلات پرداخت شده است تا بانک ها در برابر ریسک ها و همچنین درخواست مشتریان ازاین امکانات استفاده و شرایط پایداری را ایجاد کنند و با مشكلات نقدينگي و خطرات كمتري مواجه شوند.
این درحالیست که بسیاری از موسسات غیرمجاز تقریبا معادل 100 درصد سپرده ها را در امور تجاری و پرداخت تسهیلات به کار گرفته و عملا در برابر ریسک ها و یا درخواست مشتریان، امکان پرداخت به موقع را ایجاد نمی کنند و باعث انحلال می شوند. اما بانکداری رسمی و مجوز دار کشور عملا با نگه داشتن 23.22 درصد سپرده ها عملا امکان مقابله با ریسک ها و تامین نقدینگی را دارد.
نسبت بالاي 100 درصد تسهيلات به سپرده‌ها در 7 استان
نسبت تسهيلات به سپرده‌ها در 7 استان بالاي 100درصد بوده است. نسبت تسهيلات به سپرده‌ها در استان‌هاي عمدتا محروم كشور ازجمله گلستان، لرستان، اردبيل، چهارمحال و بختياري، ايلام، خراسان شمالي و كهگيلويه و بويراحمد بالاتر از 100درصد بوده است. اما در ساير استان‌هاي كشور اين نسبت با رعايت سپرده قانوني و كمتر از 100درصد بوده است.
رقم بالاتر تسهيلات نسبت به سپرده بعد از كسر سپرده قانوني در 15 استان
رقم تسهيلات در 15 استان بالاتر از سپرده بعد از كسر سپرده قانوني بوده و در استان‌هاي مازندران، گيلان، كرمان، كرمانشاه، سمنان، لرستان، قزوين، كردستان، زنجان، گلستان، اردبيل، چهارمحال و بختياري، ايلام، خراسان شمالي و كهگيلويه و بويراحمد رقم تسهيلات بيش از سپرده‌ها بعد از كسر سپرده قانوني بوده است.
سهم بالاي استان هاي بزرگ
11 استان اول کشور شامل تهران، اصفهان، خراسان رضوی، فارس، خوزستان، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، کرمان، گیلان، مازندران، البرز، روی هم 1117 میلیارد تومان معادل 87 درصد کل سپرده های کشور و 844 هزار میلیارد تومان معادل 85.6 درصد کل تسهیلات بانکی را جذب کرده اند و سهم آنها از بازار پول و بانکداری کشور تقریبا 6 برابر بیست استان دیگر کشور در جذب تسهیلات و 6.6 برابر آنها در جذب سپرده است
5 استان بزرگ كشور شامل تهران، اصفهان، خراسان رضوي، فارس و خوزستان نیز روي هم 975 هزارميليارد تومان معادل 76درصد سپرده‌ها را جذب كرده‌اند و اين 5 استان روي هم 74درصد تسهيلات معادل 730هزارميليارد تومان تسهيلات دريافت كرده‌اند همچنين استان‌هاي آذربايجان شرقي، مازندران، البرز و كرمان و گيلان در رتبه‌هاي 6 تا 10 جذب سپرده بانكي قرار دارند.
سهم تهران نیز به تنهایی حدود 59 درصد جذب سپرده و 61 درصد جذب تسهیلات در سراسر کشور بوده و سهم استان تهران به تنهایی بیش از 30 استان دیگر کشور است. البته دلیل اصلی این عدم تعادل در تهران، به خاطر آن است که همه شرکت های داخلی وخارجی، کارخانه ها، واردکنندگان و صادرکنندگان، توزیع کنندگان کالا و فعالان بزرگ اقتصادی ترجیح می دهند که در تهران دفتر داشته باشند در حالی که کارخانه و زمین و تجارت و تولید آنها عمدتا در استان های کشور پراکنده است و برای استفاده از مزیت های مناسب و اقتصادی استان ها و همچنین برای نزدیک بودن به مرکز، بودجه ها و مخارج دولتی دولتی، وزارتخانه ها و بانک ها در تهران ترجیح می دهند که در تهران دفتر مرکزی و حساب و کتاب بانکی داشته باشند و در عین حال تولید و فعالیت خود را در استان های کشور دارند.
وجود دفاتر اكثر شركت‌ها و بنگاه‌هاي توليدي و تجاري كشور باعث شده که بسياري از معاملات پولي در تهران انجام شود اما جابه‌جايي كالاها و اموال و دارايي‌ها يا ساخت و ساز و فعاليت كارخانه عمدتا در استان‌هاي كشور است. به عنوان مثال در استان صنعتي مانند خوزستان، اصفهان، كرمان و ساير استان‌ها قطعا معاملات و توليد و خريد و فروش و مصرف بيش از سهم آنها از جذب سپرده‌ها و تسهيلات بانكي است. اما در هر حال تمركز شديد امكانات و تصميم‌گيري‌ها و معاملات پولي و بانكي در تهران يكي از چالش‌ها و اشكالات عمده بازار پول كشور است و همين امر موضوع فعاليت موسسات غيرمجاز و نرخ‌هاي سود غيرمتعارف و بالاتر از نرخ رسمي را ايجاد كرده است.
كارشناسان مي‌گويند كه توزيع متناسب امكانات بازار پول در كشور مي‌تواند در مسير توسعه پايدار اقتصاد ايران نقش عمده‌يي داشته باشد و سرانه امكانات و پول در اقتصاد بانك محور ايران در استان‌هاي كشور را متناسب با جمعيت استان‌ها ساماندهي كند. همچنين اين عدم تمركز منابع باعث كاهش مشكلات اجتماعي، آلودگي هوا و... در تهران و مشكلات بيكاري استان ها و... خواهد شد.
گزارش وضعيت كل مانده سپرده‌ها و تسهيلات بانك‌ها و موسسات اعتباري به تفكيك استان در پايان فروردين سال 1396 كه به تازگي توسط بانك مركزي منتشر شده، نشان مي‌دهد كه در بخش تسهيلات 5 استان اول به ترتيب استان‌هاي تهران، اصفهان، خراسان رضوي، فارس و مازندران 735هزار ميليارد تومان معادل 74.6 درصد كل تسهيلات را جذب كرده‌اند و بعد از آنها آذربايجان شرقي، خوزستان، كرمان، گيلان و آذربايجان غربي در رتبه‌هاي 6 تا 10 جذب تسهيلات قرار دارند.
اين 5 استان اول روي هم 3 برابر 26 استان ديگر كشور سپرده‌ها و تسهيلات بانكي را جذب كرده‌اند.
همچنین 11 استان اول کشور شامل تهران، اصفهان، خراسان رضوی، فارس، خوزستان، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، کرمان، گیلان، مازندران، البرز، که هم در بخش جذب سپرده و هم در بخش تسهیلات با تغییراتی اندک رتبه 1 تا 11 را به خود اختصاص داده اند روی هم 1116 میلیارد تومان معادل 87 درصد کل سپرده های کشور و 843 هزار میلیارد تومان معادل 85.5 درصد کل تسهیلات بانکی را جذب کرده اند.
به عبارت دیگر، 11 استان بزرگ و اول کشور تقریبا 6 برابر بیست استان دیگر کشور تسهیلات و 6.6 برابر آنها سپرده جذب کرده اند.
سهم 60 درصدي تهران از بازار پول
تهران به تنهايي با بيش از 759هزارميليارد تومان و سهم 58.86 درصدي در جذب سپرده‌ها داشته كه بعد از كسر سپرده قانوني به 685 هزارميليارد تومان بالغ شده است. همچنين با بيش از 604 هزارميليارد تومان جذب تسهيلات و سهم 61 درصدي بيش از تمام استان‌هاي كشور در بازار پول سهم دارد.
سهم 90 درصدي 13 استان
در جذب سپرده‌ها بعد از تهران، استان‌هاي اصفهان، خراسان رضوي، فارس، خوزستان، گيلان، آذربايجان شرقي، مازندران، البرز، كرمان، آذربايجان غربي، قم و يزد با سهم بيش از يك درصد بازار سپرده‌ها قرار دارند و اين 13 استان روي هم بيش از 90درصد سپرده‌ها را جذب كرده‌اند و بقيه استان‌هاي كشور يعني 18 استان تنها 10درصد سپرده‌هاي بانكي را جذب كرده‌اند.
در بخش تسهيلات نيز 13 استان شامل تهران، اصفهان، خراسان رضوي، فارس، مازندران، آذربايجان شرقي، خوزستان، كرمان، گيلان، آذربايجان غربي، البرز، يزد، كرمانشاه، و گلستان با سهم بيش از يك درصد بازار تسهيلات معادل 87 درصد تسهيلات را جذب كرده‌اند و بقيه استان‌ها يعني 17 استان ديگر روي هم تنها بيش از 12درصد تسهيلات را جذب كرده‌اند. تقريبا نيمي از استان‌ها به اندازه 7برابر نيم ديگر استان‌ها تسهيلات جذب كرده‌اند.
13 استان 9 برابر ساير استان‌ها سپرده جذب كرده‌اند
بعد از تهران، استان‌هاي اصفهان، خراسان رضوي، فارس، خوزستان، گيلان، آذربايجان شرقي، مازندران، البرز، كرمان، آذربايجان غربي، قم و يزد با سهم بيش از يك درصد بازار سپرده‌ها قرار دارند و اين 13 استان روي هم بيش از 90درصد سپرده‌ها را جذب كرده‌اند و بقيه استان‌هاي كشور يعني 18 استان تنها 10درصد سپرده‌هاي بانكي را جذب كرده‌اند.
تسهيلات 13 استان 7 برابر بقيه استان‌ها
در بخش تسهيلات نيز 13 استان شامل تهران، اصفهان، خراسان رضوي، فارس، مازندران، آذربايجان شرقي، خوزستان، كرمان، گيلان، آذربايجان غربي، البرز، يزد، كرمانشاه، و گلستان با سهم بيش از يك درصد بازار تسهيلات معادل 87 درصد تسهيلات را جذب كرده‌اند و بقيه استان‌ها يعني 17 استان ديگر روي هم تنها بيش از 12درصد تسهيلات را جذب كرده‌اند.
به عبارت ديگر تقريبا نيمي از استان‌ها به اندازه 7برابر نيم ديگر استان‌ها تسهيلات جذب كرده‌اند.
