درآمد سالانه 35ميليون و 258هزار و هزينه 35ميليون و 265هزار تومان
هزينه 26 تا 35ميليون توماني سالانه هر خانوار شهري
در حالي كه سال گذشته بانك مركزي با انتشار گزارش بودجه خانوار شهري از سر به سر شدن درآمد و هزينه در سال 1394 خبر داد، گزارش مركزي آمار ايران در رابطه با بودجه خانوار شهري در سال1394 كه به تازگي انتشار يافته نشان مي‌دهد در اين سال به‌طور متوسط درآمد يك خانوار شهري يك‌ميليون و 648هزار تومان از هزينه‌ها پيشي گرفته است
اقتصاد گردان - اين آمار در حالي از سوي متصدي امور آماري كشور انتشار يافته كه اختلاف قابل توجه ميان متوسط هزينه و درآمد خانوار شهري در محاسبات دو دستگاه مركز آمار و بانك مركزي، صحت يا عدم صحت هريك از اين آمارها را با ترديد همراه كرده است.
سال پيش بانك مركزي متوسط درآمد سالانه خانوار شهري را 35ميليون و 258هزار تومان اعلام كرد در حالي كه متوسط هزينه‌هاي سالانه به روايت اين دستگاه 35ميليون و 265هزار تومان بود. اختلاف تنها 7هزار توماني ميان درآمد و هزينه‌هاي سالانه خانوار شهري نقدهايي را هم در خصوص عدم كفايت درآمد خانوار براي پس‌انداز يا امور تفريحي و سفر برانگيخت اما اين‌بار مركز آمار ايران درآمد متوسط سالانه خانوار شهري را 27ميليون و 887هزار تومان و متوسط هزينه‌هاي سالانه را 26ميليون و 239هزار تومان اعلام كرد كه حاكي از مازاد يك‌ميليون و 648هزار توماني است.
نكته مهم ديگر در اين گزارش، اختلاف شايان توجه متوسط درآمد و هزينه خانوار شهري بر اساس محاسبات مركز آمار و بانك مركزي است. به گونه‌يي كه متوسط هزينه‌هاي سالانه خانوار شهري در آمار بانك مركزي حدود 9ميليون تومان بالاتر از رقم محاسبه شده توسط مركز آمار ايران است. همچنين اختلاف حدود 7ميليون و 400 هزار توماني متوسط درآمد در محاسبات مركز آمار و بانك مركزي مشاهده مي‌شود.
اختلاف 9ميليون توماني متوسط هزينه‌هاي سالانه خانوار شهري در حالي است كه در سال 94 ميزان تورم سالانه اعلام‌شده از سوي اين دو دستگاه به نسبت به هم نزديك بود. تورم سالانه اين سال از سوي بانك مركزي 11.9درصد اعلام شد و اين شاخص از سوي مركز آمار 11.3درصد محاسبه شد. بر اساس اعلام مركز آمار، اين دستگاه از جامعه آماري متشكل از 18هزار و 871 خانوار استفاده كرده در حالي كه جامعه آماري بانك مركزي متشكل از 12هزار و 667 خانوار بوده است. اين اختلافات نااطميناني از آمار منتشره از سوي اين دو دستگاه را پررنگ‌تر مي‌كند.
افزايش هزينه‌ها بالاتر از تورم
در حالي كه مركز آمار ايران تورم سال 94 را 11.3درصد اعلام كرده بود، متوسط هزينه‌هاي خانوار شهري به روايت همين دستگاه 113.7درصد افزايش يافته كه بالاتر از متوسط تورم در همين سال است. نتايج بررسي‌هاي مركز آمار ايران نشان مي‌دهد متوسط هزينه سالانه يك خانوار شهري در سال 94 به ميزان 26ميليون و 239هزار تومان بوده كه از اين مقدار 23.8درصد مربوط به هزينه‌هاي خوراكي و دخاني و 76.2درصد مربوط به هزينه‌هاي غيرخوراكي است. همچنين متوسط هزينه سالانه خانوار شهري در مقايسه با رقم مشابه در سال 93 به ميزان 11.7درصد افزايش يافته است. هزينه‌هاي خواركي و دخاني خانوار در سال 1394 نسبت به سال 1393 معادل 7.4درصد و هزينه‌هاي غيرخوراكي معادل 13.1درصد افزايش يافته است.
نان و غلات بيشترين هزينه خوراكي
در سال 1394 متوسط هزينه خوراكي و دخاني يك خانوار شهري برابر با 6ميليون و 243 هزار تومان بوده كه در اين ميان آرد، رشته، نان، غلات و فرآورده‌هاي آن با 22درصد بيشترين سهم را داشته است. هزينه‌هاي مربوط به گوشت با 21درصد، ميوه‌ها و سبزي‌ها با 17.6درصد، شير و فرآورده‌هاي آن و تخم پرندگان با 11.6درصد و نوشابه‌ها، غذاهاي آماده و دخاني‌ها با 7.7درصد در مراتب بعدي اهميت قرار دارند. در سبد خوراكي خانوار شهري در سال 94 در هزينه‌هاي مربوط به آرد، نان و غلات افزايش 12.7 درصدي در مقايسه با سال 93 رخ داده است. همچنين گوشت با افزايش هزينه 4.5درصدي در سال 94 در مقايسه با 95 همراه بوده است. همچنين هزينه‌هاي ميوه و سبزي 3درصد نسبت به رقم مشابه در سال 93 افزايش داشته است.
مسكن، غول هزينه‌هاي غيرخوراكي
در سال 1394، متوسط هزينه‌هاي غيرخوراكي يك خانوار شهري برابر با 19ميليون و 996هزار تومان بوده كه در مقايسه با سال 1393 به ميزان 13.1درصد افزايش يافته است. هزينه مسكن با سهم 44.2 درصدي از كل هزينه‌هاي غيرخواركي خانوار شهري در صدر هزينه‌هاي خانوار در سال 94 به ثبت رسيده است. همچنين هزينه‌هاي حمل و نقل و ارتباطات با 15.1درصد، بهداشت و درمان با 13.8درصد، كالا و خدمات متفرقه با 12.5درصد و پوشاك و كفش با 5.5درصد در مراتب بعدي قرار دارد. همچنين در سال 1394 هزينه‌هاي بهداشت و درمان خانوار شهري در مقايسه با سال 1394 به ميزان 23.3درصد افزايش يافته كه بيشترين افزايش در هزينه‌هاي غيرخوراكي خانوار شهري است. پس از آن حمل و نقل و ارتباطات با 14درصد در رده دوم افزايش هزينه قرار دارد. افزايش هزينه مسكن هم در سال 94 در مقايسه با سال 93 به ميزان 12.5درصد گزارش شده است.
افزايش 15.6 درصدي متوسط درآمد
نتايج بررسي مركز آمار ايران در رابطه با هزينه و درآمد خانوار شهري در سال 1394 نشان مي‌دهد متوسط افزايش درآمد خانوار شهري بالاتر از رقم تورم ثبت شده براي همين سال است. براساس نتايج مركز آمار ايران، متوسط درآمد اظهار شده سالانه يك خانوار شهري در سال 1394 برابر با 27ميليون و 887هزار تومان بوده كه نسبت به سال 1394 به ميزان 15.6درصد افزايش داشته است. 50.3درصد درآمد از محل درآمدهاي متفرقه، 33.4درصد از مشاغل مزد و حقوق‌بگيري و 16.3درصد از محل مشاغل آزاد تامين شده است. همچنين بررسي متوسط درآمد سالانه يك خانوار شهري برحسب فعاليت اصلي محل كار سرپرست خانوار نشان مي‌دهد خانوارهايي كه فعاليت اصلي محل كار آنها بهداشت و مددكاري اجتماعي بوده با درآمد اظهار شده سالانه 46ميليون و 719هزار تومان بيشترين درآمد و خانوارهايي كه فعاليت اصلي محل كار سرپرست آنها خانوارهاي معمولي داراي مستخدم است، با درآمد اظهار شده سالانه 18ميليون و 165هزار تومان كمترين درآمد را در سال 1394 داشته‌اند.
تهران؛ پرخرج‌ترين استان
استان تهران با هزينه سالانه 37ميليون و 457هزار تومان بيشترين و استان كرمان با هزينه سالانه 15ميليون و 612 هزار تومان، كمترين هزينه را در سال 1394 داشتند. همچنين استان تهران با 30ميليون و 685هزار تومان بيشترين و استان سيستان‌وبلوچستان با 11ميليون و 200هزار تومان كمترين متوسط هزينه‌هاي غيرخوراكي سالانه يك خانوار شهري را در سال 1394 داشتند. استان چهارمحال‌وبختياري با 8ميليون و 893هزار تومان بيشترين و استان كرمان با 3ميليون و 981هزار تومان كمترين متوسط هزينه خوراكي و دخاني سالانه يك خانوار شهري را در سال 94 ثبت كردند. همچنين استان تهران با 37ميليون و 464هزار تومان بيشترين و استان ايلام با 19ميليون و 798هزار تومان كمترين متوسط درآمد سالانه خانوار شهري را در سال 1394 به نام خود ثبت كردند.
افزايش سرپرستان خانوار بيكار
گزارش مركز آمار ايران از جزييات بودجه خانوار شهري نشان از افزايش تعداد سرپرستان خانوار بيكار هم دارد. در سال 1394 به ميزان 63.6درصد از سرپرستان خانوار شاغل بوده‌اند. اين درحالي است كه در سال 1394 افراد شاغل سرپرست خانوار 64.2درصد از كل سرپرستان خانوار را تشكيل مي‌داده است. به عبارت ديگر تعداد سرپرستان خانوار شاغل 0.6واحد درصد در گذر از سال 93 تا 94 كاهش يافته است. در همين حال، تعداد سرپرستان خانوار خانه‌دار هم در سال 93، به ميزان 1.3درصد از كل سرپرستان خانوار بوده كه اين نسبت در سال 94 به 1.8درصد رسيده است.
بين خانوارهاي شهري وضع شغلي سرپرست اغلب خانوارها مزد و حقوق‌بگير خصوصي و پس از آن كاركن مستقل است. همچنين درصد سرپرستان خانوار بي‌سواد با 0.6واحد درصد افزايش از رقم 15.6درصد در سال 93 به 16.2درصد در سال 94 رسيده است. با اين حال، در سطح فوق‌ليسانس و بالاتر هم شاهد افزايش تعداد سرپرستان خانوار بوديم و درحالي كه در سال 93 به ميزان 3.3درصد از سرپرستان خانوار فوق‌ليسانس يا بالاتر بودند اين نسبت در سال 94 به 3.5درصد افزايش يافته است.
آمارگيري انجام شده در بخش امكانات و تسهيلات مورد استفاده خانوار نشان مي‌دهد در سال 94 به ميزان 66.4درصد از خانوارهاي شهري داراي مسكن ملكي بوده‌اند. در سال 93 اين رقم 65.7درصد بوده است. با اين حال نسبت خانوارهاي داراي خانه اجاره‌يي و رهني همچنان ثابت باقي مانده و 24.3درصد از كل خانوارهاي شهري را تشكيل مي‌دهد.
همچنين بررسي خانوارها از نظر تعداد اتاق در اختيار آنها نشان مي‌دهد كه 40.9درصد خانوارهاي نمونه داراي 4 اتاق، 36درصد داراي 3 اتاق، 12.3درصد داراي 5 اتاق، 7درصد داراي 2 اتاق، 3.1درصد داراي 6 اتاق و بيشتر و 0.8درصد داراي يك اتاق هستند.
جاگيري اينترنت در هزينه‌هاي خانوار
بررسي نتايج اين آمارگيري در حوزه تسهيلات عمده مسكن نتايج جالبي را درخصوص تغيير در سبك زندگي خانوار شهري نشان مي‌دهد. در حالي كه در سال 93، 26.4درصد از خانوارهاي شهري از اينترنت برخوردار بودند اين نسبت در سال 94 به 34.7درصد رسيده كه مي‌توان از آن به عنوان يكي از اعضاي جوان اما تاثيرگذار در سبد مصرفي خانوار شهري ياد كرد. همچنين درصد خانوارهاي شهري استفاده كننده از تلفن در سال 94 به 79درصد رسيده كه نسبت به سال پيش از آن كاهش 1.1درصدي را نشان مي‌دهد. با اين حال 94.7درصد از خانوارهاي شهري استفاده‌كننده از تلفن همراه استفاده مي‌كنند. همچنين 46.6درصد از خانوارها داراي اتومبيل شخصي هستند.
