عليرضا كديور تحليلگر بازار سرمايه
عدم تكرار «بيش واكنش» سهامداران بورسي
ديروز شاخص كل بازار سهام با افت 1014واحدي روبه‌رو شد كه حدود 860 واحد اين ريزش به دليل بازگشايي نماد بانك ملت و افت ارزش سهام اين بانك بود
خبراقتصادی - هرچند بدون تاثير بانك ملت، شاخص كل تا حدود 150 واحد منفي مي‌شد، اما بازگشايي نمادهاي بورسي كه به مدت 7ماه متوقف مانده‌اند، حاوي نكات مهمي است كه در ادامه به آن پرداخته مي‌شود.
نخست آنكه در پي بازگشايي نماد بانك ملت، برخي گمان مي‌كردند سازمان بورس و اوراق بهادار براي حمايت از بازار، شاخص را كنترل و با مديريت آن، مانع از ريزش بيشتر آن مي‌شود. در اين خصوص بايد گفت كه وظيفه اصلي سازمان بورس، طراحي و فراهم كردن بسترهاي مساعد براي انجام معاملات سهام است به گونه‌يي كه فعالان بازار، تحت تاثير شرايط مناسب و شفاف بازار سهام، به خريد و فروش اوراق اقدام كنند. در چنين شرايطي، هم سرمايه‌گذاران در بستري مناسب به سرمايه‌گذاري مبادرت خواهند ورزيد و هم نمادهاي بورسي نظير بانك ملت نيز مطابق با ضوابط و دستورالعمل‌هاي اصلي سازمان بورس، به افشاي اطلاعات خود مي‌پردازند. در اين ميان سازمان بورس و اوراق بهادار تنها وظيفه نظارت بر ناشران و فعالان بازار سرمايه را برعهده خواهد داشت.اما در خصوص افت ارزش سهام بانك ملت برخي از سرمايه‌گذاران علت اصلي اين مقدار افت را توقف طولاني‌مدت نماد بانك مي‌دانند، اين در حالي است كه دليل اصلي توقف طولاني مدت اين نماد، خارج از حيطه اختيارات سازمان بورس و بانك ملت بوده و عامل اصلي به طول انجاميدن اين توقف ناشي از الزامات و اصلاحاتي است كه بانك مركزي در صورت‌هاي مالي بانك ملت و ساير بانك‌هاي مشابه اعمال كرد. طبيعي است كه در صورت توقف طولاني‌مدت نمادها، رفتارهاي هيجاني فعالان بازار در زمان بازگشايي آن مشاهده شود. از اين رو، به واسطه تشديد رفتارهاي هيجاني معامله‌گران، قيمت سهام تا دامنه‌هاي بسيار زياد ريزش مي‌كند كمااينكه اين موضوع در معاملات ديروز نماد بانك ملت به خوبي ديده شد به‌طوري‌كه قيمت پاياني اين نماد پايين‌تر از ارزش واقعي آن قيمت‌گذاري و به فروش رسيد. در علوم مالي به اينگونه رفتارها، OVER REACTION (بيش واكنش) گفته مي‌شود. بيش واكنش‌ها رفتارهايي هستند كه همواره فراتر از حد طبيعي خود بروز پيدا مي‌كنند.
هرچند با بازگشايي نماد «وبملت»، انتظار مي‌رفت با اعمال اصلاحات بانك مركزي در صورت‌هاي مالي اين بانك، قيمت سهام آن افت كند اما كاهش ديروز ارزش سهام بانك ملت بيشتر از حد انتظارها بود. افت چشمگير قيمت هر سهم اين نماد به
بيش واكنش سهامداراني مربوط مي‌شود كه مدت زمان طولاني در انتظار بازگشايي آن بوده‌اند. به‌طور كلي زماني كه توقف نمادي بيش از چند ماه به طول بينجامد، بسياري از سرمايه‌گذاران حقيقي و حقوقي از اين توقف طولاني مدت، به ستوه آمده و فارغ از ارزندگي بنيادي نماد مورد نظر، به فروش سهام آن نماد اقدام مي‌كنند. اين موضوع دليل اصلي بيش واكنش‌ها در روند معاملاتي ديروز بازار سهام بود.
بر همين اساس براي جلوگيري از رفتارهاي بيش‌واكنش، تنها سازوكاري كه سازمان بورس مي‌تواند در پيش بگيرد، جلوگيري از زمان‌بر شدن توقف نمادهاست. به عبارت ديگر، سازمان بورس بايد تا حد ممكن از توقف نمادهاي بازار جلوگيري كند يا حتي‌الامكان اجازه ندهد كه توقف هر نمادي بيش از چند روز، به درازا بكشد. اين در حالي است كه توقف نماد بانك ملت بيش از چند ماه به طول انجاميده بود.
با اين حال انتظار مي‌رود رفتارهاي هيجاني بيش‌واكنشي سهامداران در رويارويي با بازگشايي ديگر نمادهاي بانكي، مانند ديروز تكرار نشود. بانك‌هايي كه در گذشته دولتي بوده و در دوره‌هاي اخير خصوصي شده‌اند؛ يعني بانك‌هاي تجارت، ملت و صادرات، صورت‌هاي مالي آنها در روز بازگشايي با يكديگر مقايسه مي‌شوند و احتمال مي‌رود در بازگشايي 2 نماد بانكي ديگر، بيش‌واكنشي سهامداران كاهش يابد. هر چند بازگشايي اين دو نماد تنها به رفتارهاي احتمالي بيش‌واكنش‌ها خلاصه نمي‌شود و ممكن است ديگر متغيرهاي مالي مانند وضعيت سودآوري و ميزان پوشش سود، صورت‌هاي مالي و ساختارهاي ترازنامه‌يي اين بانك‌ها، در رفتار فعالان بازار در روز بازگشايي اثرگذار باشد. به نظر مي‌رسد در روزهاي آتي رفتارهاي بيش‌واكنشي فعالان بازار نسبت به بازگشايي‌هاي آينده در مقايسه با بازگشايي ديروز نماد وبلمت متعادل‌تر باشد؛ چراكه بازار ديروز اين تجربه را درخصوص بازگشايي نماد ملت داشته و دوباره اين تجربه را تكرار نخواهد كرد.
