چرايي دلار 4150 توماني، سفته بازي يا تقاضاي احتياطي شركت ها، حضور سيف و طيب نيا در مجلس

خبراقتصادي  – محسن شمشيري:  روز دوشنبه 6 دي ماه 95، نه تنها نرخ دلار با وجود كاهش يك ريالي نرخ رسمي و عرضه دلار مبادله اي با نرخ 3231.7 تومان، در بازار آزاد كاهش نيافت بلكه نرخ آن از مرز 4100 تومان عبور كرد و با افزايش 50 توماني به  4150 تومان رسيد اما در ساعات عصر روز گذشته 4130 تومان اعلام شد. 

بانك مركزي نرخ رسمي ارزها را تغيير داد و نرخ رسمی 17 ارز کاهش و 15 ارز افزایش یافت و نرخ 7 ارز هم تغییری نداشته است.  دلار با یک ریال کاهش 3231.7 تومان، پوند با 15 ریال افت قیمت 3970.3 تومان و یورو با 9 ریال رشد 3379.7 تومان ارزش‌گذاری شد. اما با وجود كاهش هاي يك ريالي روزهاي اخير، در بازار آزاد همچنان نرخ ها افزايش يافته و اين پيام به بازار آزاد منتقل نشده كه دولت و بانك مركزي خواستار افزايش نرخ ها نيستند. 

بسياري از كارشناسان معتقدند كه  علاوه بر عوامل بنياني و اقتصادي رشد نرخ ارز از جمله ركود در بازارهاي سهام و  مسكن و نبود امكانات كافي براي عرضه ارز توسط بانك مركزي، مهمترين دليل رشد نرخ ارز در روزهاي اخير، افزايش سفته بازي و كسب سود از محل خريد و فروش ارز بوده است و تقاضاي فصلي در پايان سال ميلادي و شروع تعطيلات سال جديد، نمي تواند تا اين حد نرخ ها را افزايش دهد. حضور دلالان در بازار بیشتر شده و دلار دلار گویان به دنبال مشتری می‌گردند.

 

در بازار آزاد، نرخ دلار از 4050 تومان در روز شنبه، در روز دوشنبه به 4150 تومان رسيد و طي دو روز 100 تومان افزايش يافته و برخي منابع از شكستن مرز 4150 تومان خبر دادند.  نرخ يورو 4340 تومان، پوند 5000 تومان، ليرتركيه 1190 تومان، و درهم امارات 1143 تومان معامله شد. 

در بازار طلا نيز هر اونس طلا 1134 دلار قيمت گذاري شد و نرخ ثابت مانده اما متاثر از افزايش نرخ دلار، هر گرم طلای 18 عیار 114 هزار و 500 تومان داد و ستد شد.

سكه طرح جديد 1 ميليون و 180 هزار تومان، سكه طرح قديم 1 ميليون و 150 هزار تومان، نيم سكه 618 هزار تومان، ربع سكه 330 هزار تومان، سكه گرمي 205 هزار تومان معامله شد. 

سخنگوی دولت گفت: نرخ هر دلار آمریکا در بازار آزاد از چهارشنبه هفته گذشته وارد کانال 4هزارتومان شده ودولت از این که نرخ ارز در یک روز ۱۰۰ تومان افزایش یابد، راضی نیست و همکاران ما در بانک مرکزی از همه ابزارها با منطق اقتصادی نسبت به تعدیل و واقعی کردن نرخ ارز تلاش می‌کنند. 

به گزارش ايبنا، محمدباقر نوبخت در حاشیه مراسم اختتامیه سرشماری نفوس و مسکن ۱۳۹۵ در جمع خبرنگاران با اظهار امیدواری نسبت به اینکه نرخ ارز در روزهای آینده با تلاش‌های بانک مرکزی کاهش یابد، گفت: افزایش قیمت ارز ممکن است به نفع صادرکنندگان باشد و آنها از این موضوع خرسند شوند، اما ارز در کشور ما فراتر از وسیله مبادله، به عنوان دارایی محسوب می‌شود.

سخنگوی دولت با بیان اینکه بسیاری از مردم پول خود را تبدیل به دلار می‌کنند، در حالی‌که در دنیا این طور نیست، افزود: از سویی افزایش نرخ برابری دلار در مقابل ریال در اقتصاد ما مضر است. این ارقام با هر انگیزه ای که شناخته شده گویای قدرت خرید ملی است.

مدیر اداره صادرات بانک مرکزی درباره چشم انداز نرخ ارز در بازار گفت:ثبات به بازار ارز باز می‌گردد و در ماه‌های آتی شاهد نرخ‌های پائین تر ارز خواهیم بود.

صمد کریمی در خصوص پیش بینی بانک مرکزی از چشم انداز نرخ ارز گفت: پیش‌بینی ما این است با توجه به اینکه تمام نیازهای واقعی ارز از طریق بانک‌ها و صرافی‌های مجاز تامین می‌شود و با توجه به ورود ارز حاصل از صادرات غیرنفتی به بازار تا پایان سال، ثبات به بازار ارز باز می‌گردد و شاهد نرخ‌های کمتری در بازار خواهیم بود.

کریمی بدون اشاره به اینکه منظورش از نرخ‌های کمتر در چه دامنه‌ای است، افزود: عمده نوسانات نرخ ارز در حال حاضر ناشی از سفته بازی و آربیتراژ نرخ دلار است و اینها مدیریت خواهد شد.

وی در پاسخ به این پرسش که تا کنون بر اساس برآورد بانک مرکزی ارزش پول ملی به چه میزان کاهش یافته است، اظهار داشت: برای این کار باید نرخ پایانی دلار در سال 95 با نرخ پایانی سال 94 مقایسه و برآورد شود.

وی تصریح کرد: بانک مرکزی اقدامات لازم را جهت ثبات نرخ ارز در بازار انجام خواهد داد و این اقدامات محدود کردن نرخ در گام نخست است و دوم توجه به عرضه و تقاضا است که نرخ را تعیین می‌کند.

کریمی نرخ اعلامی در سامانه سنا را برآیند نرخی دانست که از سوی صرافی‌ها در بازار اعلام می‌شود.

 

دبیر شورای عالی کانون صرافان با بیان اینکه افزایش نرخ دلار ناشی از ورود تقاضاهای احتیاطی به بازار ارز است، گفت: هنوز هیچ تقاضای سفته بازانه‌ای وارد بازار ارز نشده است.

امیر نجومی دبیر شورای عالی کانون صرافان در گفت‌وگو با فارس با بیان اینکه  هنوز هیچ تقاضای سفته بازانه‌ای وارد بازار ارز نشده است، گفت: ماهیت سفته‌بازی در بورس با ماهیت سفته بازی در بازار ارز و پول متفاوت بوده و از این رو انتظار برای حرکت نوسان گیران بازار سهام به بازار ارز و یا حتی سکه بعید و غیر منطقی است.هم اکنون برخی از مصرف کنندگان که نیامند ارز برای فواصل زمانی کوتاه مدت هستند، اقدام به خرید های محتاطانه دلار در بازار کرده‌اند و این در حالی است که سفته باز یا واسطه گر هنوز وارد بازار نشده است.با توجه به رفع تحریم ها بازار ارز داخلی در شرایطی قرار دارد که به وفور اسکناس و حواله ارزی در بازار آزاد وجود دارد و بانک مرکزی به عنوان کنترل کننده نهایی بازار ارز بر آن نظارت و بازیگردانی می کند.

نجومی افزود: با توجه به بودجه بندی لایحه دولت با دلار 3300 تومانی نوسان کنونی نرخ دلار در بازار ارز در محدوده منطقی قرار داشته و نوسان‌های بیش از این منطقی نخواهد بود. انتظار می رود با گذشت دوره زمانی تقاضاهای احتیاطی و تسویه‌ای، نرخ دلار به زودی به وضعیت سابق خود باز گردد و بازار با عرضه‌های انبوه این ارز مواجه شود.

 

مرکز مطالعات ایران خلیج اعلام کرد:  در ماه جولای سال 2016 نرخ رسمی برابری ریال نسبت به دلار 3050 تومان بود و در ماه دسامبر این رقم به 3230 تومان افزایش یافته است. در بازار آزاد نیز ارزش دلار 20 درصد افزایش یافته و به بیش از 4 هزار تومان رسیده است. 

بنا به اعلام آمار دولتی در ابتدای سال جاری ارزش رسمی دلار 3020 تومان بود و  این کاهش ارزش ریال به گونه‌ای پیش رفت که در ماه اکتبر نرخ رسمی برابری دلار ریال به 3170 تومان افزایش یافت. سپس شاهد کاهش بیشتر ارزش ریال در مدت زمان کمتری بودیم.

در طول ماه نوامبر ارزش رسمی دلار به 3220 تومان رسید و  این در حالی بود که در بازار آزاد نیز ارزش دلار به نزدیک به 4 هزار تومان افزایش یافت و در ماه دسامبر از 4 هزار تومان نیز فراتر رفت. این در حالی بود که تا 6 ماه گذشته در بازار آزاد دلار 3500 تومان ارزش‌گذاری می‌شد.

کاهش ارزش اخیر ارزش تومان در برابر دلار و دیگر ارزهای بین‌المللی می‌تواند تا حدودی به پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و رویکرد خصمانه وی در برابر ایران مرتبط باشد. دونالد ترامپ با تکرار تهدیدهای خود برای لغو توافق هسته‌ای بدبینی‌ها نسبت به آینده اقتصاد ایران را دامن زده و شرایط را بیش از پیش تشدید کرده است. 

اولین دلیل کاهش ارزش ریال در برابر دلار کاهش قابل توجه ذخایر ارز خارجی ایران به دلیل تداوم مناقشات ایران با غرب و اعمال تحریم‌های اقتصادی علیه این کشور برای مدت زمان طولانی است. 

دليل دوم افزايش نرخ ارز مبادله اي و يكسان سازي نرخ ارز است. رشد نقش بازارهای موازی و آزاد در ایران و همچنین عدم توانایی دولت در تشدید کنترل خود بر بازار ارز نیز دلیل سوم بحران‌های ارزی در داخل ایران است. در حالی که قرار بود اختلاف بین ارز رسمی و ارز آزاد در ایران کاهش یابد عدم  تأمین تقاضای ارز خارجی در ایران به افزایش آن منجر شده است.کسری بودجه ایران و منابع نامطمئن تأمین ارز خارجی مورد نیاز این کشور نیز دلیل چهارم وقوع بحران ارزی در این کشور است. 

با کاهش قیمت نفت در بازار جهانی طی دو سال گذشته کسری بودجه دولتی ایران روندی افزایشی را در پیش گرفته چرا که بخش قابل توجهی از ‌آن به درآمدهای ناشی از فروش نفت وابسته بود. تداوم بحران مالی و رکود در اقتصاد ایران نیز دلیل پنجم بحران در بازار ارز این کشور است.

ششمین دلیل وقوع بحران در بازار ارز ایران محدودیت‌ها و موانع اعمال شده در مبادلات بانکی در  طول تحریم‌ها علیه ایران بود که همچنان ادامه دارد. این مسأله تا حدودی بر برابری نرخ ارز در بازار ایران تأثیر گذاشت و هزینه تأمین ارز خارجی را در ایران افزایش داد. 

افزایش نقدینگی و تأثیر آن بر کاهش ثبات اقتصادی و در نتیجه افزایش تورم در بازار ایران نیز دیگر دلیل بحران در بازار ارز این کشور بوده است. 

هشتمین دلیل بحران در بازار ارز ایران افزایش واردات در نتیجه لغو تحریم‌های غرب علیه ایران بود که این مسأْله منابع ارز خارجی این کشور را بیش از پیش کاهش داد.