احمدحاتمي يزد كارشناس ارشد بانكي
خداحافظي تجملاتي ريال، در زمان نامناسب و بی اثر بر تجارت
تاثير بين‌المللي تغيير واحد پولي صفر است و تنها تاثير آن در گزارش‌دهي ارقامي است كه براي واردات، صادرات، بودجه، ترازنامه وجود دارد تا رقم‌هاي كوچك‌تري به كار گرفته شود. از ديدگاه من اين تصميم دولت محافظه‌كارانه است و هم اينكه از نظر زماني در بد زماني انتخاب شده است زيرا هنوز درگير مسائل اصلي و حاشيه‌يي برجام هستيم
خبراقتصادی - هيات‌وزيران مصوبه تغيير واحد پول رسمي كشور از ريال به تومان را تصويب كرد. در جلسه ديروز هيات‌وزيران كه به رياست حسن روحاني رييس‌جمهوري تشكيل شد، با تصويب موادي از لايحه بانك مركزي و با موافقت اعضا، تومان كه معادل ۱۰ ريال است واحد پول كشور مي‌شود.
اين در حالي است كه تغيير واحد پولي ايران به تومان بايد به تصويب مجلس شوراي اسلامي و تاييد شوراي نگهبان هم برسد. حال اين پرسش مطرح مي‌شود كه باتوجه به اينكه يك صفر حذف خواهد شد آيا اثر رواني خاصي در بازارها پديدار خواهد شد و آيا عمليات موسسات مالي در انجام امور روزانه تسهيل خواهد شد يا خير؟
به باور من تغيير واحد پول با كم كردن يك صفر و حتي 3 صفر تنها در نحوه گزارش‌دهي مسوولان مالي در گزارش‌هاي مالي دولت، بانك‌ها، شركت‌ها و امثالهم تاثيرگذار خواهد بود. در حال حاضر ترازنامه، صورت‌هاي مالي يا بودجه‌هايي كه ارائه مي‌شود معمولا ارقام‌شان يا به ميليارد يا به ميليون ريال ذكر مي‌شود كه در عين حال ارقام درشت و پهني به شمار مي‌روند. تغيير در واحد پولي، به نوعي گزارش‌دهي را آسان‌تر مي‌كند و اگر مي‌توانستيم به جاي يك صفر، سه صفر را حذف مي‌كرديم، اين تغيير بسيار منطقي‌تر به نظر مي‌رسيد. چه يك صفر و چه سه صفر اگر حذف شود بالاخره اسكناس‌هاي موجود در كشور به اجبار بايد عوض شود. اين مساله هزينه هنگفتي در پي خواهد داشت و اگر مجبور هستيم چند سال ديگر 3 صفر را كاهش دهيم، پس چرا امروز اين اقدام را انجام ندهيم؟ اين در حالي است كه حذف سه صفر در دولت قبل هم تصويب شده بود و در نهايت هم متوجه نشديم كه چرا اين موضوع اجرايي نشد.
در حال حاضر هم اگر اين موضوع دوباره مطرح شده به دليل همزماني با ارائه قانون جديدي براي بانك مركزي و بانكداري است كه اين دو قانون حدود 5 سال پيش توسط كارشناسان مجرب بانك مركزي و خارج از بانك مركزي نوشته شده است. اميدوار بوديم كه اين قانون 4 سال پيش به مجلس ارائه مي‌شد اما به هر حال تاكنون به تعويق افتاده و همزمان يكي از بندهاي آن قانون نيز مي‌گويد واحد پول ايران، ريال است.
اكنون مسوولان تصميم گرفته‌اند كه واحد پول در ايران تومان شود كه از اين نظر خيلي هم خوشحال نيستم. به دليل اينكه تومان يك لغت فارسي نيست و هيچ‌گونه ريشه ايراني ندارد و متعلق به مغول‌هاست كه از حدود 100 سال و از زمان سلسله قاجار در گفت‌وگوي عاميانه مردم به كار گرفته مي‌شد.
لغت ريال زيباتر و آهنگين‌تر است كه البته اين لغت هم فارسي نيست و ريشه اروپايي دارد. حال اگر قرار است واحد پول تغيير كند، من به هيچ عنوان مخالف نيستم، اما تغيير آن بهتر بود به زبان فارسي انجام مي‌شد نه به زبان مغولي. البته شايد بهتر بود كه مسوولان همزمان سه صفر را مشمول تغييرات درنظر مي‌گرفتند و آن را براي هميشه از دايره اعداد پاك مي‌كردند. همچنين بايد پذيرفت كه كاهش يك يا سه صفر هيچ اثر مهمي در وضعيت ركود، تورم، رونق، اشتغال يا بيكاري نخواهد داشت. اين اقدام نه اثر رواني چنداني به همراه خواهد داشت و نه اثر واقعي و بنيادي در پارامترهاي اصلي اقتصاد به جا مي‌گذارد.
تغيير واحد پول در كشور يك اقدام لوكس و تجملاتي است كه در زماني كه مردم منتظر هستند دولت ركود را بشكند يا به برخي از مفاسد اقتصادي كه در كشور وجود دارد و همه را هم ناراحت كرده بپردازد، در حال انجام است.
اكنون زمان تغيير اين واحد كه بيشتر جنبه ظاهري دارد نيست. از سوي ديگر اين اقدام هيچ تاثيري بر شاخص‌هاي اقتصادي نخواهد داشت. پول ايران به دليل اينكه يك پول بين‌المللي نيست و به‌طور قانوني در معاملات خارج از كشور قابل استفاده نيست، بنابراين تاثيري بر مبادلات اقتصادي ما نخواهد داشت. اما درمورد واحد پولي ريال، نه واردات ايران براي فروشندگان خارجي قابل‌پذيرش است و نه صادرات ايران به ريال قابل‌قبول است.
بنابراين تاثير بين‌المللي تغيير واحد پولي صفر است و تنها تاثير آن در گزارش‌دهي ارقامي است كه براي واردات، صادرات، بودجه، ترازنامه وجود دارد تا رقم‌هاي كوچك‌تري به كار گرفته شود. از ديدگاه من اين تصميم دولت محافظه‌كارانه است و هم اينكه از نظر زماني در بد زماني انتخاب شده است زيرا هنوز درگير مسائل اصلي و حاشيه‌يي برجام هستيم
