بررسي ها نشان مي دهد كه اقلام عمده مصرف خانوار يعني نان، برنج، گوشت، مرغ، تخم مرغ، لبنيات، شير، ماست، پنير، روغن، چاي، قندوشكر، كاهش قابل توجهي از 4 تا 50 درصد داشته است.
خبراقتصادی - نگاهي به تغيير بودجه و سبد هزينه هاي خانوار و ميزان مصرف اقلام معيشتي شامل غذا، خوراكي و آشاميدني در سال هاي 92-1384 نشان مي دهد كه با وجود درآمد سرشار نفتي كشور در دوره هشت ساله دولت هاي نهم و دهم، نه تنها ميزان مصرف مهمترين بخش از هزينه هاي معيشتي خانوار يعني غذا، خوراكي ها و آشاميدني ها افزايش نداشته، بلكه به خاطر مديريت نامناسب اقتصادي، كاهش قابل توجهي داشته و سلامت خانوار را تحت تاثير قرار داده است.
آمارهای بانک مرکزی از بودجه خانوار در سال 1392 نشان مي دهد كه اقلام عمده مصرف خانوار يعني نان، برنج، گوشت، مرغ، تخم مرغ، لبنيات، شير، ماست، پنير، روغن، چاي، قندوشكر، كاهش قابل توجهي از 10 تا 50 درصد داشته است.
اين در شرايطي است كه درآمد نفت افزايش قابل توجهي داشت و قيمت نفت بالاي 100دلار، درآمد سرشاري بالاي 100 ميليارد دلار در سال را نصيب دولت كرد.
اما باوجود آن كه قانون اساسي رفاه شهروندان را واجب الاجرا كرده و يكي از وظايف عمده دولت ها، ساماندهي، نظارت بر بازار و كنترل قيمت ها و تامين نهاده هاي توليد مواد غذايي و لبنيات و ... است، دولت هاي نهم و دهم متاسفانه نسبت به اين موضوع كم توجه بوده اند.
اين وضعيت نشان مي دهد كه اداره جامعه و اقتصاد كشور با نبود كارشناسان ورزيده همراه بوده و مسوولان اقتصادي و كلان اقتصاد، نسبت به اهميت مواد غذايي و قيمت ها و تهيه وتوزيع آن بي توجه بوده اند.
از سوي ديگر، دولت با آمارهاي نادرست به مردم و مسوولان، مانع از واكنش هاي درست به اين موضوع بوده است. در حالي كه اگر در برابر موضوع وضعيت شير و نان و گوشت و.... انتقادهاي به موقع و سياست هاي درست را شاهد مي بوديم، قطعا امروز وضعيت بهتري را در آمارها مشاهده مي كرديم.
كاهش مصرف 11 تا 34 درصدي لبنيات به خوبي ثابت مي كند كه مديريت اقتصادي، كنترل قيمت ها، كاهش يارانه ها و ... عامل عمده كاهش مصرف لبنيات بوده است و دولت قبلي با وجود درآمد سرشار 800 ميليارد دلاري، به جاي ساماندهي صنعت شير و لبنيات كشور، و رشد مصرف آن در خانوار ايراني، عملا باعث كاهش مصرف شير و لبنيات شده است. يعني در حالي كه مصرف سرانه شير براي هر فرد ايراني روزانه 150 گرم و براي يك خانوار معادل 580 گرم بوده است اين ميزان در سال 92 به 100 گرم شير براي هر فرد ايراني يا 380 گرم براي يك خانوار ايراني در روز كاهش داشته است.
اين كاهش حدود 34 درصدي يا يك سوم ميزان مصرف، اثر قابل توجهي بر سلامت و رشد كودكان و نوجوانان و حتي افراد سلامت افراد سن بالا خواهد داشت.
طبق گزارش بانك مركزي، از ميزان متوسط هزينه هر خانوار شهري، به ميزان 5 ميليون و 905 هزار تومان در سال 83 معادل 25.4 درصد يا 1 ميليون و498 هزار تومان به خوراكي هاو آشاميدني ها اختصاص داشته است. در حالي كه اين رقم در سال 1392 به 28 ميليون و 446 هزار تومان رسيده و 7 ميلون و472 هزار تومان معادل 26.3 درصد به خوراكي و آشاميدني اختصاص يافته و سهم خوراكي و آشاميدني معادل 9 دهم درصد افزايش داشته است.
با اين وجود، يعني با اين كه سهم خوراكي ها و آشاميدني ها از بودجه خانوار بيشتر شده است اما نگاهي به اقلام مصرفي خوراكي ها نشان مي دهد كه سهم اقلام عمده به كيلوگرم كمتر شده است و به معني مصرف كالري، ويتامين و پروتئين كمتر است.
مقدار سرانه مصرف برنج خانوار از 180 كيلوگرم در سال 83 به 119 كيلوگرم در سال 92 رسيده و 61 كيلوگرم يعني حدود 34 درصد كاهش يافته است.
مصرف نان از 506 كيلو گرم به 350 كيلوگرم كاهش داشته و 156 كيلوگرم معادل 31 درصد كاهش داشته.
مصرف گوشت دام از 60 كيلوگرم به 40 كيلوگرم رسيده و 20 كيلوگرم معادل 33 درصد كاهش يافته.
مصرف گوشت مرغ و پرندگان در اين دوره از 87 كيلوگرم به 84 كيلوگرم كاهش يافته و 3 كيلوگرم معادل 3.5 درصد كاهش داشته
مصرف ماهي نيز از 20 كيلوگرم به 13 كيلوگرم رسيده و 7 كيلوگرم معادل 35 درصد كاهش يافته
مصرف شير خانوار نيز از 211 كيلوگرم به 138 كيلوگرم رسيده و 73 كيلوگرم معادل 34 درصد كاهش داشته.
مصرف ماست از 95 كيلوگرم به 82 كيلوگرم كاهش داشته و معادل 13 كيلو يا 14 درصد كمتر شده،
مصرف پنير نيز از 26 كيلو به 23 كيلوگرم كاهش داشته و معادل 3 كيلو يا 11 درصد كمتر شده.
مصرف تخم مرغ نيز از 40 كيلوگرم به 36 كيلوگرم كاهش يافته و معادل 4 كيلوگرم يا 10 درصد كمتر شده
مصرف روغن نباتي از 50 كيلوگرم به 37كيلوگرم، مصرف قند از 34 به 22 كيلوگرم، مصرف شكر از 20 به 11 كيلوگرم و مصرف چاي از 6 كيلوگرم به 4 كيلوگرم رسيده و به ترتيب 26، 35، 45 و 33 درصد كاهش مصرف داشته اند.
البته مصرف كالاهاي مضر مانند سيگار ايراني نيز از 663 نخ به 423 نخ و سيگار خارجي از 688 نخ به 521 نخ رسيده و كمتر شده است .
جدول مقایسه مصرف موادغذایی خانوار در سال های 83 و 92 - آخر دولت خاتمی و آخر دولت احمدی نژاد
مواد غذایی
|
مصرف خانوار سال 83
|
مصرف خانوار سال 92
|
کاهش به کیلوگرم
|
کاهش به درصد
|
نان
|
506
|
350
|
156
|
31
|
برنج
|
180
|
119
|
61
|
34
|
گوشت
|
60
|
40
|
20
|
33
|
مرغ
|
87
|
84
|
3
|
4
|
ماهی
|
20
|
13
|
7
|
35
|
شیر
|
211
|
138
|
73
|
34
|
ماست
|
95
|
82
|
13
|
14
|
پنیر
|
26
|
23
|
3
|
11
|
تخم مرغ
|
40
|
36
|
4
|
10
|
روغن نباتی
|
50
|
37
|
13
|
26
|
قند
|
34
|
22
|
12
|
35
|
شکر
|
20
|
11
|
9
|
45
|
چای
|
6
|
4
|
2
|
33
|
سیگار ایرانی
|
663 نخ
|
423
|
240
|
36
|
سیگار خارجی
|
688
|
521
|
167
|
24
|