مردم خواستار افزایش اعتبار چک هستند، با چکنو به چک اعتبار بیشتر بدهید / افزایش سهم مبادله و اعتبار چک با «چکنو»

اقتصاد گردان  - محسن شمشیری
بانک صادرات  ایران به عنوان نخستین بانک کشور با عرضه «چکنو» (چک امن دیجیتال بانک صادرات  ایران) موفق به توسعه استفاده از چک دیجیتال شده به نحوی که مشتریان این بانک از دی‌ماه سال گذشته تاکنون با صدور بیش از 157 هزار فقره چکنو موفق به انجام مبادلات پولی خود شده و از این میزان تاکنون بیش از 30 هزار فقره کارسازی شده است. صدور چکنو بدون نیاز مراجعه به شعبه، در هر زمان، مکان، بدون سقف مبلغی و بدون امکان جعل از طریق نرم‌افزار همراه بانک صادرات  ایران صادر می‌شود. دارندگان حساب جاری در بانک صادرات  ایران می‌توانند با فعال‌سازی چکنو از طریق همراه‌بانک، به آسانی نسبت به صدور چکنو و انتقال و کارسازی آن در هر ساعت از شبانه‌روز به صورت آنلاین اقدام و از مزایای آن بهره‌مند شوند.
در حال حاضر بانک صادرات ایران همچنان از توان بالای حضور در بازار معاملات، تسهیلات، سپرده ها، کارت ها و حساب های بانکی، حساب های جاری، خرید وفروش خدمات و کالا، بازار سهام، و مشارکت در طرح های تولیدی برخوردار است و در بین بانک های بزرگ کشور قرار دارد. براین اساس اجرای طرح های نوین بانکداری الکترونیک، مانند چکنو می تواند ضمن رضایت مشتریان فعلی بانک صادرات ایران، به جذب سایر فعالان کسب وکار در بازار سهام، خرید وفروش، معاملات ملک و دارایی و صنایع مختلف کمک کرده و با افزایش اعتبار چک، و رقم مبادلات با اطمینان بالا، رونق بخش های مختلف اقتصاد کشور را به همراه داشته باشد.   

چکنو موجب افزایش اعتبار و مبادله چک خواهد شد


در 5 سال اخیر یعنی از اسفند 1396 تا اسفند 1401 در شرایط 7.2 برابر شدن سطح عمومی قیمت ها یا افزایش 620 درصدی شاخص تورم،  مبلغ مبادله چک 6.7 برابر ، مبلغ تراکنش بانکی نیز 6.1 برابر شده و تعداد تراکنش بانکی 2.4 برابر شده است.
از سوی دیگر، با اجرای طرح های مختلف چک صیادی، کاهش صدور چک حامل، چک تضمین شده و سایر راهکارهای سیستم بانکی، شاهد افزایش اعتبار چک در بازار مبادلات بانکی و خرید و فروش کالا و خدمات بوده ایم و سهم مبادله چک نسبت به تراکنش بانکی از 46 درصد در اسفند 1396 به  50 درصد در اسفند 1401 رسیده و 4 درصد افزایش داشته است.
به عبارت دیگر، مردم  خواستار افزایش اعتبار چک هستند و با چکنوباید به چک اعتبار بیشتر بدهیم. در سال های اخیر به دلیل افزایش اعتبار چک، متناسب با رشد تورم و نقدینگی در کشور، و افزایش تراکنش های بانکی، مبلغ مبادله چک  رشد بیشتری داشته و در سال های اخیر  سهم مبادله چک نسبت به تراکنش های بانکی حدود 4 درصد افزایش داشته است.
براین اساس، هر طرحی که بتواند اعتبار چک را افزایش دهد و باعث کاهش چک های بلامحل، چک در وجه حامل شود، عملا به اعتبار چک خواهد افزود و فعالان کسب وکار، ارقام درشت مبادلات و معاملات خود را از طریق چک انجام خواهند داد.
از آنجا که تراکنش های بانکی از طریق اینترنت، عابر بانک ها، کارتخوان ها و سایر ابزارهای بانکداری الکترونیک، محدودیت های خاص خود را دارد، در نتیجه فعالان کسب وکار ترجیح می دهند که از چک های معتبر در معاملات استفاده کنند. براین اساس، اعتبار چک، که حاصل چک های دیجیتال و طر حهایی مانند چک های صیادی است از صدور چک های بلامحل جلوگیری کرده و به اعتبار چک بیشتر می افزاید. در نتیجه همچنان سهم مبادله چک نسبت به کل تراکنش های بانکی در سال های آینده بالا خواهد رفت.
براین اساس کارشناسان با اشاره به آمار سال های اخیر و توجه فعالان کسب وکار به چک و ابزار معتبر بانکی، معتقدند  که چکنو از شاخص های اعتبار بانکی برخوردار است و با کاهش چک بلامحل و اطمینان دادن به مردم، رقم مبادله از طریق چک دیجیتال بانک صادرات  ایران را افزایش خواهد داد.
به عبارت دیگر، در ماه های آینده به تدریج افزایش اعتبار چک و رقم مبادله چک را شاهد خواهیم بود و با توجه به تعداد شعب، تعداد حساب های جاری و تعداد کارت و حساب الکترونیکی بانک صادرات ایران، در آینده صدور چک دیجیتال نیز افزایش خواهد یافت و مردم با آموزش لازم در زمینه استفاده از چکنو، تمایل بیشتری به ابزارهای دیجیتال نشان خواهند داد.
در سال های اول ورود کارت های الکترونیکی و عابر بانک ها و کارتخوان ها، عده ای به دلیل عدم آگاهی و آموزش لازم، تمایلی به استفاده از این ابزارها نداشتند اما امروز هر فرد ایرانی از کارت بانکی و کارتخوان استفاده می کند و حتی خرده فروش ها نیز کارتخوان تهیه کرده اند. براین اساس، به تدریج وسایل و ابزارهای جدید مانند چک دیجیتال نیز جای خود را باز خواهند کرد و لازم است که در این زمینه بانک صادرات  ایران آموزش های لازم را از طریق رسانه ها ترویج دهد.

سهم بالای 11.5 درصد بانک صادرات  ایران از مبلغ تراکنش های بانکی

  با توجه به سهم بالای بانک صادرات  ایران در حساب های جاری و کارت های بانکی و مبلغ تراکنش بانکی که حدود 11.5 درصد کل مبلغ تراکنش شبکه بانکی است، در آینده شاهد کاهش چک های برگشتی، افزایش اعتبار چک و رشد مبادله از طریق چک دیجیتال خواهیم بود. زیرا به دلیل حضور توانمند بانک صادرات ایران در بازار تراکنش های بانکی، کارت ها و حساب های بانکی، حساب های جاری و صدور چک، طبیعی است که با حضور چکنو، میزان استفاده از این ابزار کارآمد بیشتر شده و می تواند به اعتبار بیشتر چک کمک کند و سهم آن را از مبادلات و تراکنش ها افزایش دهد.

چک دیجیتال و طرح های جدید اعتبار دوباره به چک داد

در اسفند 1401 بیش از 8.6 میلیون فقره چک به ارزش 588 همت مبادله شده است. این مبلغ در مقایسه با 1168 همت ارزش تراکنش بانکی نشان دهنده این است که مبلغ چک ها به نصف مبلغ تراکنش های بانکی در بانکداری دیجیتال رسیده است.
8 سال پیش در سال 1394 مبلغ تراکنش ها در بهمن سال 1394 معادل  94 همت با تعداد 873 میلیون تراکنش گزارش شده است. تعداد چک مبادله ای نیز در آن سال ها بین 60 تا 88 همت بوده است. یعنی تقریبا رقم مبادله چک با مبلغ تراکنش های بانکی برابر و نزدیک به هم بوده است اما به تدریج به دلیل رشد بانکداری الکترونیک و کارت های بانکی،  اثر تورم و نوسان نرخ ارز و رکود اقتصادی و صدور چک های حامل و... رقم مبلغ تراکنش ها بیشتر شده و به دو برابر رقم چک مبادله ای رسیده است. بار دیگر، در سه سال اخیر به دنبال محدود کردن مبلغ تراکنش ها و اثر تورم، و همچنین اجرای طرح چک صیادی و ممنوع شدن چک حامل، سهم و اعتبار چک دوباره افزایش یافته و اکنون به نصف مقدار تراکنش های بانکی رسیده است.
 
رشد فزاینده تراکنش های بانکی

با رشد فزاینده بانکداری دیجیتال در دو دهه اخیر، تعداد و مبلغ تراکنش های بانکی به شدت افزایش یافته و در فروردین 1402 بیش از3.7 میلیارد تراکنش بانکی با 821 هزار میلیارد تومانی مبلغ تراکنش ها در یک ماه، نشان دهنده رشد بالای تراکنش های بانکی است که تنها در یکسال اخیر 51 درصد رشد کرده است. این رقم در اسفندماه که بیشترین  رقم را به خاطر شب عید نوروز داشته 30 درصد بیشتر است یعنی 4.24 میلیارد تراکنش با مبلغ 1169 همت انجام شده است. براین اساس نسبت ارزش تراکنش های ماهانه حدود 14 درصد نقدینگی کشور است.

سهم 25 درصدی حساب های دیداری و جاری از نقدینگی

با توجه به سهم بالای حساب های جاری که 1450 همت از کل نقدینگی 6100 هزار میلیارد تومانی کشور بوده است در حال حاضر حدود 25 درصد نقدینگی را حساب جاری تشکیل می دهد و نشان می دهد که تمایل مردم به نگهداری پول به صورت نقد و به صورت چک بیشتر شده است تا در معاملات ارزی، خرید وفروش مسکن، مواد اولیه تولید، و سایر مبادلات به کار بگیرند.
در نتیجه پرداخت به صورت چک و سهم بالای حساب های دیداری از کل نقدینگی کشور نیز حداقل می تواند معادل 24 درصد نقدینگی و مبلغ تراکنش ها باشد. در نتیجه سیستم بانکی باید حداقل برای تراکنش 600 همت در ماه به صورت چک آمادگی داشته باشد.
براساس آمار چک که در اسفند ماه 588 همت بوده است بانک های کشور از جمله بانک صادرات  ایران با طرح چکنو، به اعتبار چک بیشتر خواهند افزود و با رشد اعتبار چک و اطمینان از چک دیجیتال، ارقام بیشتری از مبادلات بانکی و گردش مالی کشور به سمت چک دیجیتال هدایت می شود و سهم بانک هایی که چک دیجیتال ارائه کرده اند از کل مبادلات چک بیشتر خواهد شد.

پیامک چکنو و نقل و انتقال چک

 چکنو اولین چک امن دیجیتال کشور و محصول نوین بانک صادرات  ایران است که ذی‌نفعان چکنو می‌توانند با ارسال شماره تلفن همراه خود به سرشماره 4040701701، پیامک اطلاع از ثبت یا انتقال چک را دریافت کنند.
سامانه «پیام ایران» با سرشماره 4040701701 از سوی بانک مرکزی برای انجام فرآیندهای مرتبط با چک‌های صیادی از طریق ارسال پیامک برای آن دسته از مشتریان که به گوشی‌های هوشمند دسترسی ندارند، ایجاد شده و سرویس‌هایی نظیر ثبت، تایید، انتقال، استعلام چک و همچنین ثبت شماره همراه قابل ارائه است.