اثر رشد نرخ بهره بانکی بر اقتصاد ایران

اقتصادگردان- نرخ بالای بهره بین‌بانکی طی آخرین روزهای تیرماه 1401 به حدود 22 درصد رسید. عددی که هشداری برای سرمایه‌گذاران در بازار بورس بود. با رشد نرخ  سود بین بانکی در هفته های گذشته شاخص کل بازار سرمایه شروع به نزول کرد. تا جایی که رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با حضور در ساختمان بانک مرکزی، از رئیس کل خواست این موضوع را مدیریت کند.
با سیگنال مثبت جلسه صبح سه شنبه گذشته، بازار روی خوش به خود دید و دیروز نیز خبر رسید مبنی بر این که نرخ بهره بین بانکی بعد از 15 هفته کاهشی شد و با 0.18 درصد کاهش به عدد 21.13 رسیده است. این نرخ یکی از ابزارهای کنترل تورم بوده و با افزایش آن، نرخ بهره افزایش یافته و حجم نقدینگی موجود در بازارها کاهش می‌یابد که در کاهش تورم موثر است.
در شرایط رکود تورمی رشد نرخ بهره بانکی باید متوقف ‌و کاهشی شود، در شرایطی که اقتصاد درگیر رکود و تورم است تقاضا در بازار کاهش می‌یابد که این موضوع منجر به زیان تولید نیز می‌شود.
بانک ها یکی از محرک های اصلی اقتصاد کشور به شمار می روند و هر تصمیم که در سیستم بانکی اخذ می شود روی اقتصاد کشور و معیشت مردم تاثیر می گذارد.
وقتی نرخ بهره بین بانکی افزایش پیدا می کند قدرت تسهیلات دهی بانکها کاهش می‌یابد که برای جبران آن تلاش می‌کنند در اقتصاد نقش کمرنگ تری را ایفا کنند. این افزایش نرخ به زیان خود بانکها نیز است به این دلیل که هزینه تمام شده پول بالا می‌رود و در عین حال باید با نرخ 18 درصد تسهیلات ارائه کنند.
افزایش نرخ بهره بانکی در سیستم بانکی مانع از ارائه تسهیلات لازم به فعالان اقتصادی خواهد شد، بازار سرمایه نیاز به منابع پولی و مالی بانک ها دارد و منابع ملی بانک ها حاصل منابع تجمیع شده نقدینگی است که به سمت بازار سرمایه و فعالان اقتصادی می آید و از آنجا که فعالان اقتصادی برای گردش کار خود و تداوم فعالیت های اقتصادی خود نیاز به تسهیلات بانکی دارند لذا افزایش نرخ بهره بانکی عملا فعالان را متضرر می کند.گردش بازار سرمایه بیشتر از صندوق های سرمایه گذاری بانکها تامین می شود و وقتی منابع بانکی به خطر می افتند به شرکت های مالی اعلام می کند که منابع مالی خود را از بازار سرمایه خارج کنند و این امر موجب ریزش بورس خواهد شد. بانک برای حفظ فعالیت خود مجبور است به کارگزاری ها و صندوق ها اعلام کنند منابع را به بانک ها سوق بدهند تا اینکه مجبور به قرض منابع مالی با بهره 21 درصد نشوند به همین علت منابع از سیستم بورس و از بخش های دیگر جمع می شود و به سمت بانک روانه می شود .
افزایش نرخ بهره بانکی برای واحدهای صنفی هم خطرناک است زیرا شرایط اقتصادی کشور در یک تورم و رکود اقتصادی قرار دارد ، قیمت ها بالاست و قدرت اقتصادی مردم هم به حداقل رسیده است؛ لذا اگر فعال اقتصادی برای تامین مالی خود از سیستم بانکی با نرخ بهره بالا استفاده کند قدرت خرید مردم با آن کالاها باز کاهش می یابد و فعال اقتصادی نمی تواند گردش لازم را در سیستم فعالیت خود ایجاد کند.
قرار بود بورس مکمل بانک ها باشد اما متاسفانه این موضوع پیگیری نشد و سیاست گذاران تصمیم گرفتند بازار سرمایه در همین حد در اقتصاد نقش داشته باشد.