گزارش شاخص های کلان اقتصادی در 9 ماه نخست 1400 / رشد اقتصادی ایران برای دهه 99-1391 معادل 3.15 و سالانه 0.35 درصد بوده است

خبراقتصادی – محسن شمشیری
بر اساس آخرين نتايج حساب‌هاي ملي فصلي مركز آمار ايران، محصول ناخالص داخلي(GDP) به قيمت ثابت سال ١٣٩٠ در نه ماهه سال ١٤٠٠  نشان از رشد ٥,١ درصدي محصول ناخالص داخلي با نفت و ٣.٨ درصدي محصول ناخالص داخلي بدون نفت در نه ماهه سال ١٤٠٠ دارد. نتايج مذكور حاكي از آن است كه در نه ماهه سال ١٤٠٠ رشته فعاليت‌هاي گروه كشاورزي رشد منفی ٣,٩-، گروه صنایع و معادن ٧.١ درصد (شامل : استخراج نفت خام و گاز‌طبيعي ١٣.٤، ساير معادن ٢.٥-، صنعت ٣.٤، انرژي ٥.١ و ساختمان ٦.٣ درصد) و گروه خدمات ٥.١ درصد نسبت به نه ماهه سال ١٣٩٩، رشد داشته است.
رشد اقتصادی در بخش کشاورزی  ۳.۹- درصد،  گروه صنایع و معادن ۷.۱ درصد،  صنایع و معادن بدون نفت ۴ درصد،  نفت و گاز ۱۳.۴ درصد،  معادن 2.5- درصد،  صنعت 3.4 درصد،  آب و برق و گاز ۵.۱ درصد،  ساختمان ۶.۳ درصد،  و خدمات ۵.۱ درصد برآورد شده است تولید ناخالص داخلی به قیمت بازار ۵.۱ و تولید ناخالص داخلی بدون نفت به قیمت بازار ۳.۸ درصد اعلام شده است
از سوی دیگر شاخص‌های مهم کلان اقتصادی مانند هزینه مصرف نهایی بخش خصوصی که نشانه قدرت خرید مردم است در ۹ ماهه اول ۱۴۰۰ معادل ۱۳ درصد و مصرف نهایی بخش دولتی ۵.۳ درصد اعلام شده است. تشکیل سرمایه ثابت ناخالص یا رشد سرمایه‌گذاری ۴.۹ درصد اعلام شده که نسبت به رشد منفی سال ۱۳۹۹ نشانه بهبود رشد سرمایه گذاری پس  از سالها رشد منفی است. تشکیل سرمایه یا سرمایه گذاری در بخش ساختمان ۶.۳ درصد،  سرمایه گذاری در ماشین آلات 3.5 درصد بوده است. صادرات کالا و خدمات نیز ۱۴.۸ درصد رشد کرده است میزان واردات کالا و خدمات نیز 0.3 درصد اعلام شده است.
رشد اقتصادی به قیمت بازار در سا لهای 91، 94، 97 و 98  یعنی در 4 سال منفی بوده اما در سال 1400 مثبت شده است.
رشد مصرف نهایی بخش خصوصی یا قدرت خرید مردم در چهار سال‌ ۹۱  ، ۹۴،  ۹۷، ۹۸ منفی اعلام شده است اما در سال ۱۴۰۰ مثبت شده است مصرف بخش دولتی نیز در سال‌های ۹۱ و ۹۸ منفی بوده است و سال 1400 مثبت شده است. سرمایه گذاری تحت تاثیر تحریم ها و رشد نرخ ارز و تورم و وضعیت رکود تورمی در کشور در 5 سال ۹۱ و ۹۲ ، ۹۴،  ۹۷ ، ۹۸ منفی بوده است اما در سه فصل پایانی سال ۹۹ و سال ۱۴۰۰ مثبت شده است
سرمایه گذاری در ماشین آلات در 5 سال‌ ۹۱،  ۹۴ ، ۹۷،  ۹۸ ، ۹۹ و منفی بوده است اما در سال ۱۴۰۰ مثبت شده است سرمایه‌گذاری در بخش ساختمان نیز در 5 سال ۹۱ و ۹۲ ، ۹۴ ، ۹۶، ۹۷،  منفی بوده است و در سال ۱۴۰۰ مثبت شده است.

3.15 درصد رشد اقتصادی برای 9 سال

براین اساس باید گفت که از 10 سال دهه 1390، رشد اقتصادی، مصرف بخش خصوصی و سرمایه گذاری در 4 سال منفی بوده است. تولید ناخالص داخلی به قیمت بازار و قیمت ثابت سال 1390 از عدد 686 هزار و 681 میلیارد تومان در سال 1390 به عدد 708 هزار و 345 میلیارد تومان در سال 1399 رسیده و در کل این 9 سال تنها 3.15 درصد رشد کرده است که میانگین آن سالانه 0.35 ذرصد است یعنی میانگین رشد سالانه کمتر از 1 درصد بوده است. حال باید دید که پس از رشد مثبت سال 1400، کل دهه 1390 چه عملکردی را نشان خواهد داد که این موضوع در آمارهای کل سال 1400 و احتمالا در چند ماه آینده روشن خواهد شد.

بهبود شاخص ها نسبت به سال 1399

 در نه ماهه سال ١٤٠٠  نشان از رشد ٥,١ درصدي محصول ناخالص داخلي با نفت و ٣.٨ درصدي محصول ناخالص داخلي بدون نفت در نه ماهه سال ١٤٠٠ دارد.در حالی که در پاییز سال گذشته نرخ رشد اقتصادی کشور ۱٫۱ درصد بود. بدین ترتیب رشد اقتصادی کشور در پاییز امسال نسبت به پاییز سال قبل ۳٫۵ برابر شده است.

رشد اقتصادی کشور بدون نفت هم در پاییز ۱۴۰۰ به ۳.۸ درصد رسیده در حالی که در پاییز سال ۱۳۹۹ رشد اقتصادی بدون نفت کشور فقط ۰.۶ درصد بود. بر این اساس، رشد اقتصادی بدون نفت کشور در اولین فصل عملکرد دولت سیزدهم بیش از ۶ برابر نسبت به فصل مشابه دولت قبل رشد کرده است. این آمار نشان می‌دهد که رشد اقتصادی در دولت سیزدهم صرفاً ناشی از افزایش صادرات نفت نبوده و سایر بخش‌های اقتصادی هم رشدهای به مراتب بهتری نسبت به دولت قبل داشته‌اند.

بر اساس گزارش مرکز آمار، در ۹ ماهه سال ۱۴۰۰ تولید ناخالص داخلی (GDP) به قیمت ثابت سال ۱۳۹۰ به رقم ۵۴۹۷ هزار میلیارد ریال با نفت و ۴۷۲۰ هزار میلیارد ریال بدون احتساب نفت رسیده است، در حالی که رقم مذکور در مدت مشابه سال قبل با نفت ۵۲۳۱ هزار میلیارد ریال و بدون نفت ۴۵۴۶ هزار میلیارد ریال بوده که نشان از رشد ۵٫۱ درصدی تولید ناخالص داخلی با نفت و ۳٫۸ درصدی تولید ناخالص داخلی بدون نفت در ۹ ماهه سال ۱۴۰۰ دارد.

 این در حالی است که در مدت مشابه سال قبل رشد اقتصادی با نفت منفی یک درصد و بدون نفت منفی ۰٫۸ درصد بود.

نتایج محاسبات حاکی از آن است که رشته فعالیت‌های گروه کشاورزی منفی ۹.۳ درصد (شامل زیر بخش‌های زراعت و باغداری، دامداری، جنگلداری و ماهیگیری)، گروه صنایع و معادن ۱.۷ درصد (شامل: استخراج نفت خام و گازطبیعی ۴.۱۳ درصد، سایر معادن منفی ۵.۲ درصد، صنعت ۴.۳ درصد، انرژی ۱.۵ درصد و ساختمان ۳.۶ درصد) و فعالیت‌های گروه خدمات ۱.۵ درصد (شامل زیربخش‌های عمده وخرده‌فروشی، فعالیت‌های خدماتی مربوط به تأمین جا و غذا، حمل ونقل، انبارداری، پست، اطلاعات و ارتباطات، فعالیتهای مالی و بیمه، مستغلات، کرایه و خدمات کسب وکار و دامپزشکی، اداره امور عمومی و خدمات شهری، آموزش، فعالیت‌های مربوط به سلامت انسان و مددکاری اجتماعی و سایرخدمات عمومی، اجتماعی، شخصی وخانگی) نسبت به ۹ ماهه سال ۱۳۹۹ رشد داشته است.