یک کارشناس روسیه:
گره خوردن اقتصاد ایران و روسیه لازم است
یک کارشناس روسیه با تاکید بر اینکه لازم است اقتصاد دو کشور ایران و روسیه را به هم گره بزنیم، گفت: سعی دولتمردان و بخش خصوصی در یافتن بازارهای بیشتر در روسیه و چسبندگی اقتصادی است.
اقتصادگردان- بهرام امیر احمدیان، کارشناس روسیه و استادیار دانشگاه درخصوص ظرفیت تعاملات تجاری و اقتصادی ایران و روسیه گفت: مسئله‌ای که عمدتا درتحلیل‌ها مورد توجه قرار نمی‌گیرد، شکل و ساختار اقتصادی ایران و روسیه است.
وی در ادامه اضافه کرد: روسیه یک کشور صادرکننده انرِژی و مواد خام به حساب می‌آید و عمدتا بازار هدف این کشور اروپا و بویژه اروپای غربی است که حدود ۴۰ درصد گاز مصرفی این کشورها و نفت خام آنها توسط واردات از روسیه تامین می‌شود. وقتی کالاهای صادراتی روسیه به این کشورهای صنعتی، انرژی و مواد خام دیگر مانند خمیر سلولز کاغذ، چوب، آهن و فلزات رنگین و منابع معدنی و گاهی محصولات کشاورزی است، نشان از مبادله جاری و جدی روسیه با اروپا دارد.
این کارشناس مسائل روسیه در این خصوص اظهار داشت: نگاهی به ساختار اقتصادی کشور ما هم نشان می‌دهد که ایران هم یک کشور صادرکننده مواد خام به حساب می‌آید، اما باید مبادلات با دیگر کشورها گره‌خوردگی اقتصادی داشته باشد و تا زمانی که این اتفاق روی ندهد، با تبلیغات موفق به پر کردن ظرفیت‌های خالی نخواهیم شد.
امیر احمدیان در ادامه تصریح کرد: اقتصاد ایران و روسیه یکدیگر را پوشش نمی‌دهد، این دو کشور دارای ظرفیت‌هایی هستند که گرچه در بخش‌هایی رو به افزایش است، ولی عمدتا نوسانی است و گاهی رو به پایین قرار دارد. البته اینکه کوشش شود با روسیه به نوعی چسبندگی اقتصادی به وجود آید، بسیار مناسب است، زیرا روسیه یک کشور ثروتمند، قدرتمند و بزرگ است که بازار مصرف بزرگی هم دارد. ولی نقش اقتصاد ایران در مبادلات تجاری روسیه کمتر از نیم درصد است و در چنین حالتی اگر مناسبات اقتصادی و تجاری روسیه و ایران بنا به عللی قطع شود، یقینا برای روسیه ضایعه بزرگی نخواهد بود و قابل جبران است، ایران هم یک کشور قدرتمد و ثروتمند است و قطع رابطه لطمه‌ای جدی به این کشور وارد نمی‌سازد، ولی هدف از توسعه روابط اقتصادی و تجارت، تعامل در محیط بین‌الملل و داشتن دوستانی قوی است که در مجامع از حقوق ما دفاع کنند و روسیه یک کشور مهم و تاثیرگذار محسوب می‌شود، بنابراین سعی دولتمردان و بخش خصوصی در یافتن بازارهای بیشتر در روسیه و چسبندگی اقتصادی است.
این استادیار دانشگاه در این خصوص یادآور شد: ایران برای اینکه از حیث ژئوپلتیک کمتر آسیب‌پذیر باشد، باید جهت افزایش شرکای تجاری خود تلاش کند. ما نباید از روسیه غافل بمانیم و در همان حال هم نباید تمام تخم‌مرغ‌های خود را در سبد روسیه بگذاریم. نباید انتظار بیش از اندازه از روابط با روسیه داشته باشیم و این گونه بیاندیشیم که روسیه باید کالاهای زیادی از ایران وارد کند. مسئله دیگر این است که وقتی این گره‌خوردگی اقتصادی هنوز وجود ندارد، زیرساخت هم موجود نیست. برای مثل خط ارتباطی ریلی که دو کشور را مستقیما به هم وصل کند، وجود ندارد و یا کشتیرانی بین دو کشور در دریای خزر چنان قوی نیست که بتواند محصولات مورد نیاز را به روسیه انتقال دهد. علاوه بر اینها ایران در صادرات مواد غذایی فاسدشدنی مانند گوشت، ماهی و لبنیات که روسیه به آن نیازمند است و بخشی از واردتش به حساب می‌آید، درصورتی که زیرساخت‌های لجستیکی مورد اشاره درست می‌شد، شریک تجاری خوبی برای روسیه به حساب می‌آمد. روسیه یک شریک تجاری مانند ترکیه دارد که تا حدود ۳۰ میلیارد دلارهرساله با آن مبادله می‌کند. اروپا و ترکیه در ازای واردات انرژی و مواد خام و تسلیحات از روسیه، در مقابل کالاهای مورد نیاز آن کشور را به روسیه صادر می‌کنند، ما با این نحوه، نمی‌توانیم مبادلات تجاری با روسیه داشته باشیم زیرا مانند روسیه صادرکننده انرژی، محصولات کشاورزی، پتروشیمی و مواد خام هستیم.
وی در ادامه تاکید کرد: باید واقعگرا بود و مشاهد کرد که ایران در اقتصاد روسیه تا چه اندازه نقش دارد. ترکیه در بسیاری از شهرهای روسیه حتی سیبری و اورال و قفقاز شمالی دارای پرواز مستقیم است، این کار مفهومی جز سرمایه‌گذاری ترکیه در این کشور ندارد، متاسفانه ایران از دوره شوروی تا به امروز تنها یک خط هوایی تهران- مسکو دارد که در کنار آن راه آهن با مشکلاتی مواجه است و در زمینه کشتی‌های مجهز باری و مسافری هم کم کار شده است زیرا اقتصاد ایران و روسیه به یکدیگر گره نخورده و نیاز متقابل کمتری به یکدیگر دارند، درحالی که روسیه از ظرفیت‌هایی بهره‌مند است که ایران می‌تواند با آن کار کند.
امیر احمدیان در این خصوص افزود: مسئله دیگر این است که در صادرات به دلیل تک‌روی و رقابت ناسالم و بازارشکن صادرکنندگان ایرانی که فاقد انسجام در شرکت‌های مشترک و کنسرسیوم‌های صادراتی هستند، نه تنها استاندارد رعایت نمی‌شود، بلکه قراردادها هم از ثبات برخوردار نیستند و مشکل‌آفرین می‌شود. مسئله دیگر شبکه حمل و نقل است، یعنی ناوگان تجاری متمرکز بر شرکت‌های بزرگ وجود ندارد و عمدتا «راننده مالک» به حساب می‌آیند. اضافه براین موارد باید عدم برندسازی را هم مورد توجه قرار داد.
این کارشناس روسیه در ادامه بیان کرد: روسیه در سال ۲۰۱۴ با چین قراردادی را به امضا رساند که براساس آن ۳۰ سال به این کشور گاز صادر می‌کند، در این قرار داد اشاره شده که چین پولی بابت این امر پرداخت نخواهد کرد، اما کالا عرضه می‌کند. به این معنا که مبادلات دو سویه است و کالای مصرفی روسیه در چین تولید و صادر می‌شود، اما در ایران چه تعداد کالای مصرفی برای این کشور را می‌توان یافت؟ لازم است اقتصادها را به هم گره بزنیم.
وی در ادامه توضیح داد: از سیبری تا سن پطرزبورگ در روسیه سفر کردم در بازار این کشور کالایی به نام برند ایرانی پیدا نمی‌شود، تنها آجیل و خشکبار بوده که به اسم روسیه بسته‌بندی می‌کنند. به نظر می‌رسد نیاز به یک نگرش ساختاری جهت ایجاد یک برنامه مدون برای آینده داریم تا براساس آن گام به گام جلو رویم، این کار هم در قالب توسعه پایدار امکان‌پذیر خواهد بود.
امیر احمدیان در این رابطه ابراز کرد: با هر کشوری درصدد برقراری رابطه برآییم باید این اصول را در نظر گیریم زیرا یک بار بازار خراب شود، کشور مقابل جایگزین پیدا خواهد کرد.
وی در ادامه اضافه کرد: روسیه یک کشور صادرکننده انرِژی و مواد خام به حساب می‌آید و عمدتا بازار هدف این کشور اروپا و بویژه اروپای غربی است که حدود ۴۰ درصد گاز مصرفی این کشورها و نفت خام آنها توسط واردات از روسیه تامین می‌شود. وقتی کالاهای صادراتی روسیه به این کشورهای صنعتی، انرژی و مواد خام دیگر مانند خمیر سلولز کاغذ، چوب، آهن و فلزات رنگین و منابع معدنی و گاهی محصولات کشاورزی است، نشان از مبادله جاری و جدی روسیه با اروپا دارد.
این کارشناس مسائل روسیه در این خصوص اظهار داشت: نگاهی به ساختار اقتصادی کشور ما هم نشان می‌دهد که ایران هم یک کشور صادرکننده مواد خام به حساب می‌آید، اما باید مبادلات با دیگر کشورها گره‌خوردگی اقتصادی داشته باشد و تا زمانی که این اتفاق روی ندهد، با تبلیغات موفق به پر کردن ظرفیت‌های خالی نخواهیم شد.
امیر احمدیان در ادامه تصریح کرد: اقتصاد ایران و روسیه یکدیگر را پوشش نمی‌دهد، این دو کشور دارای ظرفیت‌هایی هستند که گرچه در بخش‌هایی رو به افزایش است، ولی عمدتا نوسانی است و گاهی رو به پایین قرار دارد. البته اینکه کوشش شود با روسیه به نوعی چسبندگی اقتصادی به وجود آید، بسیار مناسب است، زیرا روسیه یک کشور ثروتمند، قدرتمند و بزرگ است که بازار مصرف بزرگی هم دارد. ولی نقش اقتصاد ایران در مبادلات تجاری روسیه کمتر از نیم درصد است و در چنین حالتی اگر مناسبات اقتصادی و تجاری روسیه و ایران بنا به عللی قطع شود، یقینا برای روسیه ضایعه بزرگی نخواهد بود و قابل جبران است، ایران هم یک کشور قدرتمد و ثروتمند است و قطع رابطه لطمه‌ای جدی به این کشور وارد نمی‌سازد، ولی هدف از توسعه روابط اقتصادی و تجارت، تعامل در محیط بین‌الملل و داشتن دوستانی قوی است که در مجامع از حقوق ما دفاع کنند و روسیه یک کشور مهم و تاثیرگذار محسوب می‌شود، بنابراین سعی دولتمردان و بخش خصوصی در یافتن بازارهای بیشتر در روسیه و چسبندگی اقتصادی است.
این استادیار دانشگاه در این خصوص یادآور شد: ایران برای اینکه از حیث ژئوپلتیک کمتر آسیب‌پذیر باشد، باید جهت افزایش شرکای تجاری خود تلاش کند. ما نباید از روسیه غافل بمانیم و در همان حال هم نباید تمام تخم‌مرغ‌های خود را در سبد روسیه بگذاریم. نباید انتظار بیش از اندازه از روابط با روسیه داشته باشیم و این گونه بیاندیشیم که روسیه باید کالاهای زیادی از ایران وارد کند. مسئله دیگر این است که وقتی این گره‌خوردگی اقتصادی هنوز وجود ندارد، زیرساخت هم موجود نیست. برای مثل خط ارتباطی ریلی که دو کشور را مستقیما به هم وصل کند، وجود ندارد و یا کشتیرانی بین دو کشور در دریای خزر چنان قوی نیست که بتواند محصولات مورد نیاز را به روسیه انتقال دهد. علاوه بر اینها ایران در صادرات مواد غذایی فاسدشدنی مانند گوشت، ماهی و لبنیات که روسیه به آن نیازمند است و بخشی از واردتش به حساب می‌آید، درصورتی که زیرساخت‌های لجستیکی مورد اشاره درست می‌شد، شریک تجاری خوبی برای روسیه به حساب می‌آمد. روسیه یک شریک تجاری مانند ترکیه دارد که تا حدود ۳۰ میلیارد دلارهرساله با آن مبادله می‌کند. اروپا و ترکیه در ازای واردات انرژی و مواد خام و تسلیحات از روسیه، در مقابل کالاهای مورد نیاز آن کشور را به روسیه صادر می‌کنند، ما با این نحوه، نمی‌توانیم مبادلات تجاری با روسیه داشته باشیم زیرا مانند روسیه صادرکننده انرژی، محصولات کشاورزی، پتروشیمی و مواد خام هستیم.
وی در ادامه تاکید کرد: باید واقعگرا بود و مشاهد کرد که ایران در اقتصاد روسیه تا چه اندازه نقش دارد. ترکیه در بسیاری از شهرهای روسیه حتی سیبری و اورال و قفقاز شمالی دارای پرواز مستقیم است، این کار مفهومی جز سرمایه‌گذاری ترکیه در این کشور ندارد، متاسفانه ایران از دوره شوروی تا به امروز تنها یک خط هوایی تهران- مسکو دارد که در کنار آن راه آهن با مشکلاتی مواجه است و در زمینه کشتی‌های مجهز باری و مسافری هم کم کار شده است زیرا اقتصاد ایران و روسیه به یکدیگر گره نخورده و نیاز متقابل کمتری به یکدیگر دارند، درحالی که روسیه از ظرفیت‌هایی بهره‌مند است که ایران می‌تواند با آن کار کند.
امیر احمدیان در این خصوص افزود: مسئله دیگر این است که در صادرات به دلیل تک‌روی و رقابت ناسالم و بازارشکن صادرکنندگان ایرانی که فاقد انسجام در شرکت‌های مشترک و کنسرسیوم‌های صادراتی هستند، نه تنها استاندارد رعایت نمی‌شود، بلکه قراردادها هم از ثبات برخوردار نیستند و مشکل‌آفرین می‌شود. مسئله دیگر شبکه حمل و نقل است، یعنی ناوگان تجاری متمرکز بر شرکت‌های بزرگ وجود ندارد و عمدتا «راننده مالک» به حساب می‌آیند. اضافه براین موارد باید عدم برندسازی را هم مورد توجه قرار داد.
این کارشناس روسیه در ادامه بیان کرد: روسیه در سال ۲۰۱۴ با چین قراردادی را به امضا رساند که براساس آن ۳۰ سال به این کشور گاز صادر می‌کند، در این قرار داد اشاره شده که چین پولی بابت این امر پرداخت نخواهد کرد، اما کالا عرضه می‌کند. به این معنا که مبادلات دو سویه است و کالای مصرفی روسیه در چین تولید و صادر می‌شود، اما در ایران چه تعداد کالای مصرفی برای این کشور را می‌توان یافت؟ لازم است اقتصادها را به هم گره بزنیم.
وی در ادامه توضیح داد: از سیبری تا سن پطرزبورگ در روسیه سفر کردم در بازار این کشور کالایی به نام برند ایرانی پیدا نمی‌شود، تنها آجیل و خشکبار بوده که به اسم روسیه بسته‌بندی می‌کنند. به نظر می‌رسد نیاز به یک نگرش ساختاری جهت ایجاد یک برنامه مدون برای آینده داریم تا براساس آن گام به گام جلو رویم، این کار هم در قالب توسعه پایدار امکان‌پذیر خواهد بود.
امیر احمدیان در این رابطه ابراز کرد: با هر کشوری درصدد برقراری رابطه برآییم باید این اصول را در نظر گیریم زیرا یک بار بازار خراب شود، کشور مقابل جایگزین پیدا خواهد کرد.
