تحلیل کارشناسان از امضای سند جامع همکاری‌های ۲۵ ساله ایران و چین

خبراقتصادی - یکی از موضوعات قابل توجه در ایام تعطیلات نوروز، موضوع امضای توافق 25 ساله ایران وچین بوده که با واکنش های متعدد و متفاوتی مواجه شد. برخی معتقدند که هنوز مفاد و جزئیات این توافق روشن نیست تا بتوان براساس آن ارزیابی دقیقی از متن توافق داشت. برخی کارشناسان، با توجه به تداوم تحریم ها معتقدند که ایران باید اثر تحریم های غرب را کاهش دهد و برای راه اندازی اقتصاد ایران با چین قراردادهایی امضا کند. اما عده ای دیگر از صاحب نظران معتقدند که حفظ استقلال ومنافع ملی ایجاب می کند که قراردادها به صورت کوتاه مدت و تفضیلی امضا شود و مثلا برای میادین نفت وگاز یا بخش های دیگر قراردادهایی امضا و اجرایی شود و جزئیات توافق های بلندمدت و کلان باید مشخص باشد.
در این زمینه، یک کارشناس ارشد حوزه انرژی گفت: توسعه رابطه با چین با درنظرگرفتن تمام چارچوبها و استفاده از کارشناسان هر بخش در قراردادهای بعدی که جلوه اجرایی و عملیاتی دارد، می‌تواند برای ایران موثر باشد و به عبارتی ایران می تواند از کارت بازی چین در توسعه روابط بین‌الملل استفاده کند اما به شرط آنکه تمامی چارچوبها در امضای قراردادهای جاری مورد توجه قرار گیرد.
مهدی حسینی در گفت و گو با ایسنا، با بیان اینکه از دو زاویه می توان به امضای تفاهم‌نامه ۲۵ ساله ایران و چین نگاه کرد، اظهار کرد: یک زاویه موضوع روابط بین الملل ما است که چگونه می بایست تنظیم شود. اگر بتوانیم بین قدرتهای بزرگ در روابط خودمان تعادل ایجاد کنیم باتوجه به اینکه خودمان نیز جزو قدرتهای منطقه هستیم، و  بتوانیم متناسب با موقعیت خودمان روابط متوازنی را برقرار کنیم، یک دیپلماسی چندوجهی معقول را ایجاد کرده ایم.
وی با تاکید بر اینکه در سال های بعد از انقلاب در رابطه با غرب نتوانستیم موفقیت چندانی به دست آوریم به گونه ای که بتوانیم یک روابط مبتنی بر منافع متقابل با آنها برقرار کنیم، تصریح کرد: آمریکا طی سال های اخیر آسیب و ضررهای زیادی را به ایران وارد کرد. البته ایران نیز در مقابل زورگویی‌های او به خوبی ایستاد و مجموع شرایط موجب شد که نتوانیم با آمریکا وارد روابط منافع متقابل شویم.
این کارشناس ارشد حوزه انرژی افزود: البته با اروپا توانستیم تا حدودی روابط برقرار کنیم و کارهای تجاری را جلو ببریم. با برخی از این کشورها مثل فرانسه، ایتالیا و برخی از کشورهای اسکاندیناوی همچون هلند و حتی انگلیس و آلمان توانستیم تا حدودی روابطمان را تنظیم کنیم اما این روابط به سطح روابط استراتژیک و عمده ارتقا نیافت و علت آن نیز فشاری بود که از سمت دولتهای غربی تحمیل شد.
حسینی با بیان اینکه مشکل ایران با آمریکا به تمام دنیا احاطه پیدا کرد، گفت: این مشکل موجب کارشکنی در روابط ایران با کشورهای اوپایی نیز می شود و نمی‌توان یک رابطه استراتژیک و منظم را به وجود آورد. این مساله مشکلی بوده که وجود داشته اما در مورد شرق به دلیل اینکه ساختار استراتژی و سیاسی از قبل از انقلاب به گونه ای بود که خصوصا تکنولوژی در بحث نفت و صنایع عمدتا مبتنی بر تکنولوژی غربی بود، طبیعتا همین روند را ادامه دادیم و در مجموعه صنایع و بخش‌های اقتصادی علاقه مندی بر این بود که این روابط را با غرب توسعه دهیم و کمتر به شرق پرداختیم.

چین به زودی آمریکا را پشت سر خواهد گذاشت

به گفته وی این توسعه پرشتابی که چینی ها و روس ها شکل دادند ما نیز در داخل کشور می توانستیم شکل دهیم. جدا از این صحبت ها باید گفت که اکنون چین یک ابرقدرت و با سرعت در حال حرکت به سمت توسعه است و آمریکا را نیز پشت سر خواهد گذاشت؛ دریای پول دارد و کشوری بسیار ثروتمند است؛ تکنولوژی های بسیار خوبی را به دست آورده و اکنون در بخش های مختلف همچون راه، بندرسازی، ریل و قطار جزو بهترینهاست؛ در بخش نفت شرکتهای متعددی را به وجود آورده که به سرعت در حال توسعه هستند.
این کارشناس افزود: اینکه ایران به سمت شرق برود، با توجه به تجربه ناموفقی که با آمریکا داشته و تجربه کمرنگی که با اروپا داشته، در گرو رقابت با منافع دو طرف و استفاده اصولی و کارشناسی از شرایط است و تنها در آن شرایط می توانیم بگوییم مسیر درست را پیش رفته ایم.

تفاهم ۲۵ ساله ایران و چین عامل بازدارنده در مقابل تحریم‌هاست

حسینی با اشاره به امضای سند جامع همکاری‌های ۲۵ ساله ایران و چین گفت: باید توجه داشت که این یک تفاهم نامه است و قرارداد نیست. تفاهم نامه به معنای یک نقشه راه است و اکنون یک نقشه راه تدوین شده که می تواند در این شرایط نقش ایفا کند و باعث شود آمریکایی ها گمان نکنند که ما ۱۰۰ درصد به آن ها متکی هستیم و با تحریم بخواهند به کشورمان فشار وارد کنند. آنها باید بدانند که می شود در بخش هایی راه حل هایی را پیدا کرد و آنها کدخدای دنیا بدان معنا که خوشان فکر می کنند نیستند. این تفاهم‌نامه از این زاویه بسیار مناسب است.

سفیر سابق ایران در چین: توافق ۲۵ ساله برد برد است
سفیر سابق ایران در چین با بیان این که غرب در پی امضای توافق ۲۵ ساله ایران و چین، نگران شده و به همین دلیل علیه آن رسانه های خود را بسیج کرده است گفت: این توافق برای ایران و چین برد برد و بر اساس منافع دو طرف است.
مهدی صفری گفت: ایران و چین خواهان روابط راهبردی هستند و این در سفر آقایان روحانی به چین و شین جین به ایران مطرح شده بود.غرب در پی امضای قرارداد 25 ساله ایران و چین، نگران شده است و  با قطعی شدن شکست طرح غرب درباره ایران، فضاسازی ضد قرارداد 25 ساله ایران و چین شدت گرفته است.
آقای ساسان شاه ویسی کارشناس اقتصاد بین‌المل گفت: از سال 2014 با توجه به رشد ظرفیت چین، آمریکا و غرب محاصره بازاری چین را در دستور کار قرار داده اند و امریکا محدودیت سازی علیه چین را با تمایل اروپا شکل داد، اما چین ظرفیت سازی کرد و کشور‌های همسود را شکل داد.چین دنبال ظرفیت سازی و بازار سازی است و همین طرح را به کشور‌های همسود اعلام کرده است.
تجارت ۱۹ میلیارد دلاری ایران و چین در سال ۹۹

سخنگوی گمرک گفت: چین، اولین شریک تجاری کشورمان در سال ۱۳۹۹ بود که ۳۰ میلیون و ۱۲۸هزار تن کالا به ارزش ۱۸ میلیارد و ۷۱۵میلیون دلار با آن تبادل کالای غیرنفتی داشتیم.
سید روح اله لطیفی ،سخنگوی گمرک اظهار داشت : صادرات کشورمان به چین در سال 99، 26میلیون و 585هزار تن به ارزش هشت میلیارد و 954 میلیون دلار بوده است که از لحاظ وزنی 23.6درصد و از لحاظ ارزش 26درصد کل صادرات کشورمان در این سال به این کشور بوده است.
قرارداد ۲۵ ساله کمک می‌کند
شبکه خبری بلومبرگ در گزارشی با اشاره به "توافق جامع" چین و ایران تاکید کرد نزدیک شدن ایران به چین ممکن است به تقویت اقتصاد این کشور در برابر تأثیر تحریم های ایالات متحده کمک کند.

در این گزارش آمده است: توافقنامه "مشارکت استراتژیک جامع" که روز شنبه توسط محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران و وانگ یی همتای چینی وی در تهران امضا شد، از سال 2016 که شی جین پینگ، به عنوان اولین رهبر چین طی بیش از یک دهه به پایتخت ایران سفر کرد، در دست انجام بوده است.
سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت خارجه در یک مصاحبه تلویزیونی گفت: این سند می تواند روابط دوجانبه را به سطح استراتژیک جدیدی ارتقا دهد.این توافق بر تقویت همکاری در بخش خصوصی و نقش جمهوری اسلامی در برنامه زیرساختی و سرمایه گذاری برجسته شی یعنی طرح کمربند و جاده متمرکز است.
پیش نویس توافق نامه ای که سال گذشته در رسانه ها منتشر شد، برنامه هایی برای تأمین طولانی مدت نفت خام ایران به چین و همچنین سرمایه گذاری در زیرساخت های نفت، گاز، پتروشیمی، انرژی های تجدیدپذیر و هسته ای را نشان می داد.
اتحاد بین پکن و تهران چالشی است برای دولت جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده که در حال تلاش برای جمع کردن متحدان خود علیه چین است.
آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا گفته است که همراه شدن متحدان این کشور علیه چین "بزرگترین آزمون ژئوپلیتیک" جهان است.
توافق ایران با چین در حالی صورت می گیرد که تلاش ها برای احیای توافق هسته ای ایران با قدرت های جهانی متوقف شده است.
دولت بایدن اعلام کرده است که پس از آنکه دونالد ترامپ، رئیس جمهور وقت این کشور، این توافق را حدود سه سال گذشته رها کرد و تحریم های اقتصادی را مجدداً اعمال کرد، برای برگشتن به این توافق با ایران آماده است اما دو طرف هنوز توافق نکرده اند که ملاقات کنند. نزدیک شدن ایران به چین ممکن است به تقویت اقتصاد این کشور در برابر تأثیر تحریم های ایالات متحده کمک کند.
توافق ۲۵ ساله ایران و چین یک نقشه راه برای همکاری‌های آینده است
رئیس شورای راهبردی روابط خارجی ایران با بیان این که سند برنامه همکاری جامع ایران وچین فقط یک قصدنامه و نقشه راه برای هدایت همکاری‌های دو کشور در زمینه‌های مختلف در طول سال‌های آینده است در مورد علت عدم انتشار متن این سند توضیحاتی ارائه داد.
سید کمال خرازی در پاسخ به سوالی درباره سند برنامه همکاری جامع ایران و چین گفت: این سند یک قراداد یا موافقتنامه نیست که حاوی جزئیات همکاری دو کشور در 25 سال آینده باشد.این سند یک قصدنامه و نقشه راه برای هدایت همکاری‌های دو کشور در زمینه‌های مختلف در طول سال‌های آینده است و همان طور که وزارت امور خارجه در گزاره برگ خود توضیح داده، حاوی رئوس همکاری درازمدت دو کشور در زمینه‌های سیاسی، راهبردی، اقتصادی و فرهنگی است.این سند براساس بند ششم بیانیه روسای جمهور دو کشور که در سفر رئیس جمهور چین به ایران در سال 1394 امضا شد، تدوین شده است و شورای راهبردی روابط خارجی نیز در ترغیب مسئولان ذیربط دو کشور در تدوین پیش‌نویس سند و پیگیری امضای آن نقش داشت.
رئیس شورای راهبردی روابط خارجی در پاسخ به این سوال که نقش آقای علی لاریجانی در تصویب این سند چه بوده است؟ افزود: با توجه به اینکه دولت‌ها در ایران تغییر می‌کنند و در 25 سال آینده ممکن است گرایش‌های سیاسی مختلف، دولت را در اختیار داشته باشند، دولت چین که برخاسته از یک حزب حاکم و از تداوم و ثبات برخوردار است، تاکید داشت که نماینده‌ای از نظام نیز در این کار دخالت داشته باشد، لذا آقای لاریجانی به عنوان مشاور مقام معظم رهبری چنین نقشی را ایفا کرد تا به تداوم این همکاری تاکید شود.
وی در پاسخ به این سوال «چرا متن کامل این سند منتشر نمی‌شود» گفت: کشور‌های دیگری نیز هستند که مشابه این سند را با چین امضا کرده‌اند و ابداً آن را منتشر نمی‌کنند، زیرا اسناد همکاری راهبردی مرتبط با امنیت ملی کشورهاست و این یک مقررات (پروتکل) جا افتاده است که کشور‌ها چنین اسنادی را منتشر نکنند. البته وقتی براساس اسناد راهبردی موافقتنامه یا قرارداد‌هایی در هر یک از زمینه‌های مندرج سند راهبردی بین دو کشور منعقد می‌شود، طبعاً باید در مجلسین آن دو کشور به تصویب برسد و متن آن موافقتنامه‌ها برای اطلاع عموم منتشر خواهد شد.