:
كمينه:۱۴.۷۹°
بیشینه:۱۴.۹۹°
Updated in: ۰۹ فروردين ۱۴۰۳ - ۱۳:۱۴
موانع در مسیر ترخیص نهاده ها

معضل ثبت پته برای واردکنندگان

«اعلام وصول پته در سامانه گمرکی مانعی بر سر راه ترخیص کالاها.» واردکنندگان نهاده های دامی می گویند که گمرک صاحبان کالا را ملزم کرده که در زمان خروج کالا از گمرک، مقصد کالا را ثبت کنند؛ فرایندی که واردکنندگان نهاده های دامی را با چالش جدی مواجه کرده و آن را به مثابه سدی پیش روی خود می بینند. این درحالی است که به گفته آنها، براساس تصمیم کارگروه ستاد تنظیم بازار در سوم خردادماه ۹۹، گمرک مکلف شده که نسبت به اصلاح سازو کار مربوطه اقدام و تا آنزمان الزام مذکور برای واردکنندگان نهاده های دامی را متوقف کند؛ به موجب این تصمیم فقط بارگیری و ارسال کالا صرفا برای خریدارانی که ثبت پته های قبلی را انجام نداده اند، متوقف شود
کد خبر: ۱۶۹۵۱۲
تاریخ انتشار: ۰۲ اسفند ۱۳۹۹ - ۰۹:۰۲
خبراقتصادي - واردکنندگان نهاده های دامی می گویند که گمرک صاحبان کالا را ملزم کرده که در زمان خروج کالا از گمرک، مقصد کالا را ثبت کنند؛ فرایندی که واردکنندگان نهاده های دامی را با چالش جدی مواجه کرده و آن را به مثابه سدی پیش روی خود می بینند. این درحالی است که به گفته آنها، براساس تصمیم  کارگروه ستاد تنظیم بازار در سوم خردادماه ۹۹،  گمرک مکلف شده که نسبت به اصلاح سازو کار مربوطه اقدام و تا آنزمان الزام مذکور برای واردکنندگان نهاده های دامی را متوقف کند؛ به موجب این تصمیم فقط بارگیری و ارسال کالا صرفا برای خریدارانی که ثبت پته  های قبلی را انجام نداده اند، متوقف شود. اما عدم اعمال اصلاحات از سوی گمرک دامنگیر واردکنندگان شده؛ به طوریکه  از زمان صدور کوتاژ واردکنندگان نهایتا یکماه فرصت برای ترخیص و تحویل کالا به خریدار را دارند و اگر این امر محقق نشود، کالای واردکنندگان در معرض خطر متروکه شدن قرار می گیرند. از طرفی، روند تامین کالاهای اساسی مورد نیاز دام و طیور نیز  با اخلال مواجه شده و تنظیم این بازار را بر هم می زند. اما گمرک با ارائه توضیحاتی به «تعادل» می گوید: گمرک براساس وظایف ذاتی و قانونی خود عمل کرده ومشکل را باید از وزارت صمت پیگیری کرد. پیگیری های ما از وزارت صمت ابعاد دیگری از ماجرا را روشن می کند. به طوریکه مدیر سامانه جامع تجارت با انتقاد از اینکه گمرک انباردار را ملزم به ثبت اطلاعات در سامانه انبارهای خود می کند ودر صورت عدم ثبت اطلاعات، صاحب کالا نمی تواند بار خود را ترخیص کند، می گوید: «مبنای قانونی این اقدام گمرک مشخص نیست و باعث خسارت به صاحبان کالا شده؛‌ به طوریکه حجم زیادی بار امکان ترخیص پیدا نکردند. ‌این اقدام گمرک موازی کاری و سبب ایجاد مغایرت های اطلاعاتی و قانون شکنی می شود؛ موضوعی که اعتراض بازرگانان را از سال ۹۵ تا کنون به دنبال داشته است.» باوجود چنین اظهاراتی باید دید که گمرک ایران، آیا دلیل قانع کننده ایی برای این اقدام خود دارد یا خیر.  
سد گمرک پیش روی واردکنندگان
«پته» یکی از انواع تشریفات گمرکی است، که برای ترخیص کالا از گمرکات صورت می گیرد. پتۀ گمرکی به معنای مجوز خروج کالا از گمرک است؛ اما الزام گمرک به ثبت شماره پته در سامانه گمرک مدتها است که اعتراض واردکنندگان نهاده های دامی را به همراه داشته است. معضلی که ظاهرا خیلی وقت در پاسکاری بین وزارت صمت و گمرک همچنان به قوت خود باقی است. در همین رابطه، دبیر اتحادیه واردکنندگان نهاده های دام و طیور ایران به منظور طرح موضوع و حل این مشکل گفت وگویی با «روزنامه تعادل» داشتند و خواهان پیگیری مساله شدند. اما ببینیم ماجرا از چه قرار است؟  عباس حاجی زاده در توضیحی که به ما ارائه داد، عنوان کرد که ناهماهنگی درون دستگاهی گمرک موجب شده تا مصوباتی که از سوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و ستاد تنظیم بازار برای تسهیل ورود کالای اساسی به کشور صادر شده به مرحله اجرا در نیاید. او ادامه داد: بسیاری از محموله های نهاده های دامی  گرفتار عملکرد واحد فناوری گمرک در ملزم کردن واردکنندگان به ثبت شماره پته در سامانه  گمرک شده اند. در حالیکه طبق اعلام سخنگوی گمرک و براساس مصوبه ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز از اواخر سال 98 دیگر واردکنندگان ملزم به ثبت شماره پته در سامانه گمرک نیستند، اما همچنان روند ترخیص کالای اساسی از گمرکات منوط به ثبت شماره پته در سامانه این دستگاه و تائید اعلام وصول از سوی خریدار بار است. حاجی زاده در ادامه با بیان اینکه برای رفع این مشکل تا کنون چهار مرتبه با سازمان گمرک، مکاتبه کرده ایم، اما علی رغم تاکیدات مقامات گمرک کشور، اصلاحات لازم از سوی واحد فناوری در سامانه این دستگاه اعمال نمی شود. او با بیان اینکه متاسفانه تبعات عدم اعمال اصلاحات در سامانه از سوی واحد فناوری گمرک دامنگیر واردکنندگان شده، گفت: از زمان صدور کوتاژ واردکنندگان نهایتا یکماه فرصت برای ترخیص و تحویل کالا به خریدار را دارند و اگر این امر محقق نشود، کالای واردکنندگان  در معرض خطر متروکه شدن قرار می گیرند.  این مسئول صنفی با اشاره به افزایش هزینه های واردکنندگان بابت تاخیر در ترخیص و توزیع کالا تصریح کرد: تبعات تاخیر در ترخیص و توزیع نهاده های دامی علاوه بر واردکنندگان در روند فعالیت واحدهای تولیدی و صنایعی که نهاده های دامی مواد اولیه آنها محسوب می شود، تاثیر منفی می گذارد.   بنابه توضیحات او، سدی که پیش روی تامین کنندگان نهاده های دامی جهت ترخیص کالا به دلیل عدم اجرای قانون از سوی واحد فناوری گمرک ایجاد شده، روند تامین کالای اساسی مورد نیاز صنایع دام و طیور شده را با اختلال مواجه می کند و در نهایت تنظیم این بازار را بر هم می زند.   
مصوبه ایی که پس از ۸ ماه اجرایی نشده
حاجی زاده با تاکید بر اینکه اختلال در فرآیند تامین و توزیع کالاهای اساسی علاوه بر ایجاد مشکلات عدیده برای تامین کنندگان و تولیدکنندگان حتی در هزینه سبد خانوار به دلیل بالا رفتن هزینه های تولید و یا افزایش قیمت ناشی از بالارفتن تقاضا در بازار می شود؛ افزود: بنابراین لازم است به منظور جلوگیری از بروز مشکلات جدی برای زنجیره تامین تا مصرف نهاده های دامی و همچنین معیشت مردم اقدامات موثر از سوی واحد فناوری گمرک برای اجرای مصوبات ستاد تنظیم بازار و ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز صورت بگیرد.
حاجی زاده با اشاره به تلاش اتحادیه واردکنندگان برای حل مشکلات ناشی از ثبت شماره پته در سامانه گمرک و عدم اعلام وصول بار از سوی خریداران برای واردکنندگان تصریح کرد:در نود وسومین کارگروه ستاد تنظیم بازار به شماره نامه 60054/60 در مورخ سوم خردادماه ۱۳۹۹ مقرر شد تا گمرک سریعا نسبت به اصلاح ساز و کار مربوطه اقدام و تا آن زمان الزام مذکور برای واردکنندگان نهاده های دامی متوقف شود و بارگیری و ارسال کالا صرفا برای خریدارانی که ثبت پته های قبلی را انجام نداده اند، متوقف شود. اما به گفته او، با گذشت بیش از 8 ماه از ابلاغ مصوبه ستاد تنظیم بازار هنوز این مصوبه از سوی گمرک به اجرا در نیامده و همین امر موجب شده تا بخشی از نهاده های وارداتی در معرض خطر متروکه شدن قرار بگیرند.  حاجی زاده همچنین با اشاره به اینکه همواره عملیات اجرایی به دلیل ناهماهنگی بین دستگاهی دچار اختلال می شود، گفت: اما در مورد رفع مشکل ثبت پته واردکنندگان در سامانه گمرک و اختلال در روند تامین و ترخیص کالا شاهد ناهماهنگی در درون گمرک هستیم تا جایی که از سوی سخنگوی گمرک به مصوبه ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز که در 21 اسفند سال گذشته به منظور عدم ثبت پته ها در سامانه گمرک اذعان می شود،  اما همین مصوبه از سوی واحد فناوری گمرک وارد فاز عملیاتی نمی شود.
گمرک: مشکل از ما نیست، از وزارت صمت پیگیری کنید
« تعادل» به منظور پیگیری این موضوع به سراغ گمرک رفت. پاسخی که از سوی گمرک به این اظهارات داده شد، این بود: «وصول پته در راستای نظارت های حاکمیتی گمرک در جهت جلوگیری از احتمال بکارگیری پته مربوطه برای محموله های متعدد مشابه و نیز سایر نظارت های قانونی گمرک صورت می پذیرد. همچنین این نظارت ها در راستای تفاهم نامه همکاری با پلیس امنیت اقتصادی در جهت نظارت های مرتبط صورت می گیرد . این سازمان همچنین تاکید کرد که در خصوص عدم انجام نظارت های فوق الذکر که از وظایف ذاتی این سازمان است و موضوعی از جانب ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز یا ستاد تنظیم بازار تاکنون به این سازمان جهت هرگونه بررسی در این خصوص اعلام نشده است.
این پاسخ اما برای واردکنندگان نهاده های دامی قانع کننده نبود؛ چراکه آنها به صحبت های سخنگوی گمرک که پیشتر اعلام کرده که براساس مصوبه ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز از اواخر سال 98 دیگر واردکنندگان ملزم به ثبت شماره پته در سامانه گمرک نیستند، استناد می کنند. برای همین در ادامه موضوع را از سخنگوی گمرک پیگیری کردیم. روح ا... لطیفی در توضیح فرایند ثبت پته به ارائه توضیحاتی پرداخت وگفت: در این فرایند، اطلاعاتی از قبیل مجوزهای مربوط به وزارت صمت و بانک مرکزی مثل منشا ارز، مجوزهای مربوط به ماهیت و سلامت کالا از سوی سازمان استاندارد، سازمان غذا و دارو و سازمان انرژی اتمی، بسته به نوع کالا و در صورت نیاز به صورت الکترونیکی در اختیار گمرک قرار می گیرد.  سپس به مرحله اظهار گمرکی می-رسد و عوارض آن مشخص می شود. حال به مجموعه ای از محموله های کوچک تر که قابل انتقال بوده و به آن پته می گویند، تقسیم می شود و اطلاعات در اختیار سامانه جامع تجارت قرار می گیرد. از طرفی چون لازم است که برای پته ها بارنامه صادر شود، انبار مقصد را نیز سامانه جامع تجارت و سامانه جامع انبار ها تایید می کند. تاییدیه شناسه انباری که وزارت صمت  تایید کرده، بارنامه در راهداری وزارت راه برای آن صادر می شود و کالا به مقصد ارسال می شود. بنابرایندر چنین بستر شفافی تمام مراحل، از ثبت سفارش تا مصرف کننده نهایی قابل رصد است.
سخنگوی گمرک، اما در پاسخ به اظهارات اتحادیه واردکنندگان نهاده های دامی مبنی اینکه گمرک واردکنندگان را ملزم به ثبت شماره پته می کند، می گوید: مجوزی به ما داده نشده که شماره پته را ثبت یا اعلام وصول نکنیم؛ ما ملزم به ثبت بوده و این کا را انجام می دهیم. ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و ستاد تنظیم بازار  اصرار دارند که چرخه تامین کالا باید قابل رصد باشد و اگر ثبت نشود، قابل رصد هم نیست.  لطیفی همچنین بیان کرد: سیستم وزارت صمت قفل شده و انبار نیز توسط  این وزارتخانه تایید و بارنامه نیز براساس اطلاعات انبار وزارت صمت صادر می شود؛ بنابراین به گمرک ارتباطی ندارد.   بنابه گفته لطیفی، حتی یک فرجه زمانی هم داده شده که اگر در زمان اظهار کالا وزارت صمت انبار مورد نظر را تایید نکند یا هنوز در سامانه جامع انبارهای وزارت صمت ثبت نشده باشد؛ تا زمان ترخیص می توانند این کار را انجام دهند.  بنابراین در زمان ترخیص اگر وزارت صمت، سامانه جامع انبار را تایید کرد، صاحب کالا میتوان اقدام به ترخیص کند. اگر در این فرایند مشکلی وجود دارد باید در وزارت صمت پیگیری شود.
وزارت صمت: گمرک موازی کار می کند
پیگیری های ما از گمرک نشان از این داشت که ثبت شماره پته در سامانه از سوی واردکنندگان الزامی است و گمرک به وظیفه ذاتی خود عمل می کند و دستورالعملی مبنی بر اینکه نباید اینکار صورت بگیرد، از سوی سازمان یا نهادی صادر نشده است. اگر هم مشکلی در این زمینه وجود دارد، باید از وزارت صمت پیگیری کرد.
به همین  منظور و برای دریافت جزئیات بیشتر به سراغ متولیان وزارت صمت رفتیم. مدیر سامانه جامع تجارت در گفت و گو با «تعادل» و با اشاره اعتراض فعالان اقتصادی به اعلام وصول پته گفت:  فرآیندی که مورد اعتراض فعالان اقتصادی است، اعلام وصول پته است و خود صدور پته مورد اعتراض نیست؛ صدور پته یک فرآیند رسمی گمرکی است که نشان دهنده خروج کالا از اماکن گمرکی است. اما مسئله اینجاست که پس از صدور کالا و در زمان خروج کالا از گمرک، گمرک الزام کرده که صاحب کالا پس از طی این فرآیند باید مقصد کالا را ثبت کند. این مقصد کالا نیز باید به عنوان انبار در سامانه انبار گمرک ثبت نام کرده باشد.
به گفته محمد شیرازیان، به طور نمونه، در فرآیندی مانند واردات نهاده های دامی؛ وزارت جهاد کشاورزی از طریق ایجاد سامانه بازارگاه واردکننده را ملزم به عرضه کالا به مصرف کننده واقعی  که عموما مرغداری ها و دامداری ها هستند، می کند. در این فرآیند سامانه بازارگاه مقصد کالا را می داند. از سوی دیگر گمرک بدون هماهنگی با وزارت جهاد و وزارت صمت، مرغدار و دامدار را مکلف می کند که حتما در سامانه انبار گمرک وصول پته را اعلام کنند. در صورتیکه مرغدار و دامدار اصلا با فرآیندهای گمرکی آشنایی ندارند.
مسئله بعدی که شیرازیان به آن اشاره می کند این است،  انباری که با سامانه انبار گمرک کار می کند، علاوه بر کالای وارداتی، کالای تولیدی نیز وارد آن می شود. در واقع حوزه انبارها متولی مشخص دارد که طبق قانون و آیین نامه ها، وزارت صمت از طریق سامانه جامع انبارها متولی آن است. ورود گمرک به مسئله سامانه جامع انبارها باعث شده تا انباردار وصول بار وارداتی را در سامانه گمرک اعلام کند و سایر بارها را در سامانه انبارهای وزارت صمت ثبت اطلاعات کند. این اتفاق به نوعی موازی کاری است که سبب ایجاد نارضایتی شده. به گفته او، این انتقاد که چرا مجموعه حاکمیتی کشور برای ثبت اطلاعات در دو سامانه اعمال فشار می کند، به جا و منطقی است.
شیرازیان معتقد است که گمرک با ورود به این حوزه باعث ایجاد اخلال در اجرای وظایف سایر دستگاه ها می شود؛ چراکه گمرک انباردار را ملزم به ثبت اطلاعات در سامانه انبارهای خود می کند و در صورت عدم ثبت اطلاعات صاحب کالا نمی تواند بار خود را ترخیص کند و مبنای قانونی این اقدام گمرک مشخص نیست. این اقدام گمرک باعث خسارت دیدن صاحبان کالا شده و حجم زیادی بار ترخیص نشده است. علاوه بر این این اقدام سبب ایجاد مغایرت های اطلاعاتی و قانون شکنی می شود. این مسائل بسیار گسترده است و از سال 95 اتحادیه انباردارها، بازرگانان به این اقدام معترض هستند.
اما بنابه توضیحات او، دلیلی که از سوی گمرک برای این کار عنوان شده، ماده ای در قانون امور گمرکی است که به حسابرسی پس از ترخیص اشاره می کند. گمرک ادعا می کند که برای حسابرسی پس از ترخیص نیاز به مقصد کالا دارد، در صورتیکه حسابرسی پس از ترخیص ارتباطی به انبار ندارد. برای حسابرسی دفاتر و سابقه معاملات شرکت باید بررسی شود. در سامانه انبارها قیمتی در کار نیست و حسابرسی  وجود ندارد. شیرازیان با بیان اینکه این دلیل این گمرک قابل قبول نیست، تاکید کرد: حتی اگر قابل قبول هم باشد، گمرک نمی تواند بدون در نظر گرفتن سایر دستگاه ها سامانه ای راه اندازی کند و به فرآیند جاری آن ها ورود کند. حوزه انبارداری وظیفه ذاتی وزارت صمت است و گمرک اگر نیازمندی دارد باید درخواست دهد و در صورت تایید، اطلاعات در اختیار او قرار گیرد.
رصد زنجیره تامین وظیفه گمرک نیست
شیرازیان همچنین عنوان کرد: از سال 95 که سامانه انبارهای گمرک با عنوان سامانه خدمات پس از ترخیص راه اندازی شد، انتقاداتی از سوی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز و محمد رضا نعمت زاده وزیر اسبق صمت در نامه ای به وزیر اقتصاد وقت، آقای دکتر طیب نیا مطرح شد. زیرا سامانه انبارهای وزارت صمت چند ماه پیش از راه اندازی سامانه گمرک رونمایی شده بود و گمرک می توانست از ظرفیت سامانه انبارهای وزارت صمت استفاده کند. همچنین وزارت صمت آمادگی داشت تا در صورت نیاز سرویس  اطلاعات این سامانه را در اختیار گمرک قرار دهد. او در ادامه با بیان اینکه فرآیند به این صورت طراحی شده که پته گمرک مبنای صدور بارنامه حمل باشد که مقصد در آن مشخص است، گفت: بنابراین اگر پته برای نهاده های دامی صادر می شود، بارنامه نیز باید برای نهاده های دامی باشد. اما شاهد بودیم که مدتی پیش گزارشی در صدا وسیما پخش شد مبنی بر اینکه، نزدیک به 6 هزار تن ذرت مفقود شده بود، که طبق بررسی ها انجام شده پته برای نهاده های دامی، بارنامه برای کنستانتره گرفته بود. حال چه کسی مسئول و پاسخگوی این مغایرت اطلاعاتی است؟  هدف راه اندازی سامانه در وهله اول پیشگیری از چنین تخلفاتی است؛ اما حال پس از انجام تخلف متوجه آن می شویم.شیرازیان افزود: طبق ماده 5 و 6  آیین نامه قانون مبارزه با قاچاق کالاو ارز و ابلاغ ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، پته گمرکی باید مبنای صدور بارنامه هایی که مبدا آن ها گمرک است، باشد. همچنین مبدا و مقصد بارنامه باید انبار باشد که با هماهنگی وزارت صمت و سازمان راهداری این اتفاق رخ داده است. از طرفی انباردار تنها بارنامه را رویت می کند و در حال حاضر در سامانه انبارها، بارنامه هایی که برای انبارها صادر می شود در کارتابل انباردار نمایش داده می شود. انباردارها نیز برای جلوگیری از سواستفاده شرکت های حمل از کد پستی انبارها، بارنامه ها را تایید نمی کنند.  او تاکید کرد: اگر نیاز به رصد این زنجیره توسط گمرک باشد، گمرک می تواند از طریق فرآیند ذکر شده این کار را انجام دهد، اما رصد زنجیره تامین داخلی کشور وظیفه گمرک نیست و گمرک نباید گزارش بدهد که به عنوان مثال ذرت وارد شده به کدام مقصد رفته است!  
با همه اینها، آنچه که مشخص است اینکه واردکنندگان درگیر یک چرخه سخت فرایند ترخیص و موازی کاری با دستگاه ها شده اند، که راه حل مشخصی هم برای آن از سوی متولیان بالادستی تجویز نمی شود.