افزایش روزانه 2438 میلیارد تومان سپرده و نقدینگی و 1578 میلیارد تومان تسهیلات در سال 99 / نسبت تسهیلات در کشور 77 و در تهران 90 درصد است

خبراقتصادی  – محسن شمشیری

آمارهای بانکی مرداد 1399  از افزایش ۳۶.۷ درصدی مانده سپرده‌ها و ۳۵.۵ درصدی مانده تسهیلات بانکی در پایان مرداد ماه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته حکایت دارد. با توجه به افزایش 831 هزار میلیارد تومانی سپرده بانکی در یکسال منتهی به مرداد 99 و همچنین افزایش 378 هزار میلیارد تومان سپرده نسبت به اسفند 98، در یکسال اخیر روزانه به طور متوسط 2276 میلیارد تومان به حجم سپرده های کشور اضافه شده است و به نوعی نقدینگی کشور تحت تاثیر خلق پول و رشد پایه پولی و سپرده ها بوده است. همچنین در 5 ماه اول سال 99 میزان سپرده های بانکی روزانه به طور میانگین 2438 میلیارد تومان افزایش یافته است.
براین اساس آمارها نشان می دهد که در سال 99، میزان خلق پول، نقدینگی و سپرده ها نسبت به یکسال اخیر و سال 98 افزایش قابل توجهی داشته است.
از سوی دیگر این آمارها برای تسهیلات بانکی نیز دریکسال منتهی به مرداد 99 نشان می دهد که به طور میانگین روزانه 1564 میلیارد تومان افزایش داشته است. در 5 ماه نخست سال 99 نیز  میزان تسهیلات روزانه به طور متوسط  1578 میلیارد تومان افزایش داشته است
 گزارش وضعیت کل مانده سپرده‌ها و تسهیلات ریالی و ارزی بانک‌ها و مؤسسات اعتباری به تفکیک استان در پایان مردادماه سال ۹۹ حاکی از آن است که مانده کل سپرده‌ها بالغ بر ۳۰۹۴ هزار میلیارد تومان شده است که نسبت به مقطع مشابه سال قبل ۸۳۱ هزار میلیارد تومان (۳۶.۷ درصد) و نسبت به پایان سال قبل معادل ۳۷۸ هزار میلیارد تومان (۱۳.۹ درصد) افزایش نشان می‌دهد.
بیش‌ترین مبلغ سپرده‌ها مربوط به استان تهران با مانده ۱۶۷۷ هزار میلیارد تومان و کم‌ترین مبلغ مربوط به استان کهگیلویه و بویراحمد معادل ۷۶.۶ هزار میلیارد ریال است.
مانده کل تسهیلات بالغ بر ۲۱۸۰ هزار میلیارد تومان است که نسبت به مقطع مشابه سال قبل ۵۷۱ هزار میلیارد تومان (۳۵.۵ درصد) و نسبت به پایان سال قبل ۲۴۴ هزار میلیارد تومان (۱۲.۶ درصد) افزایش داشته است. بیش‌ترین مبلغ تسهیلات مربوط به استان تهران با مانده ۱۳۹۴ هزار میلیارد تومان و کم‌ترین مبلغ مربوط به استان کهگیلویه و بویر احمد معادل ۷۶.۳ هزار میلیارد ریال است.
بانک مرکزی اعلام کرده است که یکی از علل مهم بالا بودن رقم تسهیلات و سپرده‌ها در استان تهران استقرار دفاتر مرکزی بسیاری از شرکت‌ها و مؤسسات تولیدی سایر استان‌ها در استان تهران بوده و عمده فعالیت‌های بانکی آنها از طریق شعب بانک‌ها و مؤسسات اعتباری استان تهران انجام می‌شود.

نسبت تسهیلات 77 درصدی

شایان ذکر است نسبت تسهیلات به سپرده‌ها بعد از کسر سپرده قانونی ۷۷.۷ درصد است که نسبت به مقطع مشابه سال قبل و پایان سال قبل، به ترتیب ۱.۶ و ۱.۷ واحد درصد کاهش نشان می‌دهد. نسبت مذکور در استان تهران ۹۰.۹ درصد و در استان کهگیلویه و بویراحمد ۱۱۱.۲ درصد است.
این در حالیست که در تهران با 1677 هزار میلیارد تومان سپرده، 1534 هزار میلیارد تومان سپرده بعد از کسر سپرده قانونی، معادل 1394 هزار میلیارد تومان مانده تسهیلات داشته است، به عبارت دیگر نسبت تسهیلات در تهران رقم 90.8 درصد و نزدیک به 91 درصد بوده است. در تهران کمتر از 17 درصد سپرده ها به عنوان سپرده قانونی و ذخیره احتیاطی شعب نگهداری شده و حدود 83 درصد کل سپرده ها تسهیلات داده شده است. معادل 8.5 درصد سپرده ها به عنوان سپرده قانونی و 8.3 درصد سپرده ها به عنوان ذخیره احتیاطی شعب در نظر گرفته شده و بقیه آن یعنی 83 درصد سپرده ها تسهیلات داده شده است.

 گزارش وضعیت کل مانده سپرده‌ها و تسهیلات ریالی و ارزی بانک‌ها و مؤسسات اعتباری به تفکیک استان در پایان تیرماه سال 99 حاکی از آن است که مانده کل سپرده‌ها بالغ بر 29326.1 هزار میلیارد ریال شده است که نسبت به مقطع مشابه سال قبل 8421.1 هزار میلیارد ریال (38 درصد) و نسبت به پایان سال قبل معادل 3423.3 هزار میلیارد ریال (12.6 درصد) افزایش نشان می‌دهد. بالاترین مبلغ سپرده‌ها مربوط به استان تهران با مانده 16808.1 هزار میلیارد ریال و کم‌ترین مبلغ مربوط به استان کهگیلویه و بویراحمد معادل 74.9 هزار میلیارد ریال است.
مانده کل تسهیلات بالغ بر 21248.2 هزار میلیارد ریال است که نسبت به مقطع مشابه سال قبل 5139.3 هزار میلیارد ریال (31.9 درصد) و نسبت به پایان سال قبل 1892.4 هزار میلیارد ریال (9.8 درصد) افزایش داشته است. بیش‌ترین مبلغ تسهیلات مربوط به استان تهران با مانده 13712.4 هزار میلیارد ریال و کم‌ترین مبلغ مربوط به استان کهگیلویه و بویر احمد معادل 73 هزار میلیارد ریال است.
شایان ذکر است که نسبت تسهیلات به سپرده‌ها بعد از کسر سپرده قانونی 76.5 درصد است که نسبت به مقطع مشابه سال قبل و پایان سال قبل، به ترتیب 4.5 و 2.9 واحد درصد کاهش نشان می‌دهد. نسبت مذکور در استان تهران 88.9 درصد و استان کهگیلویه و بویراحمد 108.9 درصد است.
سهم تهران از کل سپرده های بانک های کشور به 55 درصد رسیده و سهم تهران از مانده تسهیلات بانک ها نیز معادل 64.5 درصد است و تهران عملا 9.5 درصد بیش از سهم خود از سپرده ها، تسهیلات دریافت کرده است. موضوع مهم دیگر نسبت بالای تسهیلات 89 درصدی تهران است. این رقم قبلا در سال های 96 و 97 بالای 94 درصد بوده است و نشان دهنده جذب بالای تسهیلات بانک ها در تهران است در حالی که در بسیاری از استان ها این رقم زیر 60 درصد و حتی 50 درصد بوده است.
کل مانده سپرده های بانکی به 3058 هزار میلیارد تومان رسیده و از مرز 3 هزار تریلیون تومان گذشته است. همچنین مانده تسهیلات بانک ها نیز به رقم بزرگ 2124 هزار میلیارد تومانی رسیده و عملا به میزان 69.5 درصد سپرده های بانک ها به کار گرفته شده و حدود 30.5 درصد سپرده ها به صورت سپرده قانونی یا نقدینگی در اختیار بانک ها باقی مانده است. از رقم سپرده ها عملا معادل 281 هزار میلیارد تومان 9.2 درصد سپرده قانونی بوده است که نشان می دهد با شیوع کرونا و پرداخت تسهیلات بیشتر از سوی بانک ها بخشی از سپرده قانونی که قبلا بالای 10.2 درصد بوده به عنوان تسهیلات به مقابله برای کرونا اختصاص یافته است و البته این نسبت قرار است از مهرماه به سرجای قبلی خود بازگردد.
از سوی دیگر از رقم 2777 هزار میلیارد تومان سپرده بعد از کسر سپرده قانونی معادل 2124 هزار میلیارد تومان برای تسهیلات اختصاص یافته و عملا به میزان 76.5 درصد از سپرده بعد از کسر سپرده قانونی یا معادل 69.5 درصد از کل سپرده ها به تسهیلات اختصاص یافته است.
در نتیجه به میزان 652 هزار میلیارد تومان یا معادل 21.3 درصد سپرده ها در بانک ها باقی مانده است و نقدینگی در اختیار بانک ها یا ذخیره احتیاطی بوده است. برخی کارشناسان این رقم را برای تامین نیازهای مردم و همچنین پاسخ به مراجعه مردم در صورت افزایش مراجعه ارزیابی کرده اند. اما برخی دیگر از صاحب نظران معتقدند که این رقم نشانه خوبی نیست زیرا بانک ها با این پول عملا در بازار سهام و ارز و خودرو، مسکن و سایر بازارها حضور دارند و برای کسب وکارها و بنگاه داری از آن استفاده می کنند.به هر حال در حال حاضر از رقم 3058 تریلیون تومانی بانک ها معادل 933 تریلیون تومان در اختیار بانک ها و بانک مرکزی است و تسهیلات داده نشده است.