کاهش سهم بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی از پایه پولی+ جدول

اقتصاد گردان -  آمار و ارقام بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی در یک سال و نیم اخیر روند نزولی داشته است که البته سهم عمده این بدهی به بانک‌های خصوصی و غیردولتی اختصاص داشت.بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی در اوج خود که مهر ماه 97 بود به 160 هزار و 540 میلیارد تومان رسید و از ماه بعد یعنی آبان ماه روند نزولی آن آغاز شد.

به گزارش فارس، در شهریور ماه 92 بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی 55 هزار و 646 میلیارد تومان بود که از این رقم 4 هزار و 923 میلیارد تومان بدهی بانک‌های تجاری دولتی، بدهی بانک‌های تخصصی دولتی به بانک مرکزی که عمدتا ناشی از خط اعتباری مسکن مهر بوده است، 47 هزار و 696 میلیارد تومان و بدهی بانک‌های غیردولتی، خصوصی و موسسات اعتباری 3 هزار و 149 میلیارد تومان بوده است.

میزان پایه پولی در شهریور 92 معادل 96 هزار و 123 میلیارد تومان بوده است. بنابراین نسبت کل بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی به پایه پولی معادل 57.8 درصد بوده است. سهم بدهی بانک‌های خصوصی از کل پایه پولی 5.6 درصد، 8.8 درصد و سهم بانک‌های تخصصی 49.6 درصد بوده است

اما در مهر ماه 97 یعنی به فاصله 5 سال بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی 2.8 برابر می‌شود و به 160 هزار و 540 میلیارد تومان افزایش می‌رسد. در مهر 97 بدهی بانک‌های دولتی به بانک مرکزی 3 هزار و 940 میلیارد تومان، بدهی بانک‌های تخصصی دولتی 46 هزار و 860 میلیارد تومان و بدهی بانک‌های خصوصی، غیردولتی و موسسات اعتباری 109 هزار و 740 میلیارد تومان درج شده است.

ارقام مهر ماه 97 نشان می‌دهد که بدهی بانک‌های تجاری و تخصصی دولتی در مقایسه با شهریور 92 نه تنها رشد نداشته بلکه کاهش هم داشته است اما بدهی بانک‌های خصوصی، غیردولتی و موسسات اعتباری به بانک مرکزی 34.8 برابر شده است. 

پایه پولی در مهر ماه 97 معادل 236 هزار و 550 میلیارد تومان بوده که این رقم بیانگر آن است که 67.8 درصد از کل پایه پولی را بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی تشکیل داده است. از طرف دیگر بدهی بانک‌های خصوصی، غیردولتی و موسسات اعتباری به بانک مرکزی معادل 46.3 درصد است. به عبارت دیگر بدهی بانک‌های خصوصی به بانک مرکزی حدود نیمی از کل پایه پولی را به‌وجود آورده است.

بررسی وضعیت بدهی بانک‌ها در آخرین گزارش بانک مرکزی که برای خرداد ماه سال 99 است، کل بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی به 113 هزار و 290 میلیارد تومان کاهش یافته است. درواقع از مهر 97 تا خرداد 99 به میزان 77 هزار و 250 میلیارد تومان افت کرده است. بدهی بانک‌های تجاری دولتی به بانک مرکزی 9 هزار و 820 میلیارد تومان، بدهی بانک‌های تخصصی دولتی 46 هزار و 850 میلیارد تومان و بدهی بانک‌های خصوصی، غیردولتی و موسسات اعتباری 56 هزار و 620 میلیارد تومان شده است.

حجم پایه پولی در پایان خرداد ماه 383 هزار و 350 میلیارد تومان است که با این حساب نسبت بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی به پایه پولی به عدد 29.5 درصد کاهش یافته است.

با افزایش کنترل‌های مدیریتی بانک‌های پرریسک و متخلف توسط بانک مرکزی زمینه کاهش بدهی شبکه بانکی به بانک مرکزی فراهم شد چرا که بانک‌های پرریسک هم در جانب جذب سپرده و هم در اعطای تسهیلات با عدم رعایت ضوابط بانکی باعث افزایش نرخ‌های سود سپرده و تشدید شکاف بین سود حاصل از تسهیلات اعطایی و سود علی‌الحساب پرداختی به سپرده‌های بانکی می‌شدند. همین مساله ناترازی شدیدی را هم برای بانک‌ها متخلف و به نسبت‌های مخلتف برای سایر بانک‌ها به‌وجود آورد. 

در کنار نرخ سود سپرده بالا، افزایش مطالبات معوق بانک‌ها باعث رشد صعودی بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی، به‌ویژه بانک‌های خصوصی به بانک مرکزی شد. باوجود کاهش بدهی بانک‌های خصوصی اما هنوز با سطح شهریور ماه 92 فاصله زیادی دارد.