20540 ميليارد تومان افزايش بدهي دولت به بانك مركزي در سه ماه

اقتصاد گردان – محسن شمشيري

براساس آمارهاي پولي و بانكي در خرداد 99 كه به تازگي از سوي بانك مركزي منتشر شده، ميزان بدهي بخش دولتي به سيستم بانكي به رقم 446 هزار ميليارد تومان رسيده كه در سه ماه نخست 99 معادل 7.2 درصد و در يكسال اخير معادل 25.2 درصد رشد كرده است و از رقم 347 هزار ميليارد تومان در خرداد 98 به 446 هزار ميليارد تومان رسيده و در اين يكسال معادل 99 هزار ميليارد تومان بيشتر شده است. 

 بخشي از اين بدهي را  بدهي دولت به سيستم بانكي تشكيل مي دهد كه به رقم 398 هزار ميليارد تومان رسيده و در اين يكسال از 318 به 398 هزار ميليارد تومان رسيده و 80 هزار ميليارد تومان افزايش داشته و در طول يكسال 25.2 درصد و در طول سه ماه نخست 99 معادل 7.9 درصد رشد كرده است. 

همچنين بخش ديگري از بدهي بخش دولتي را بدهي شركت هاي دولتي به سيستم بانكي تشكيل مي دهد كه به رقم 47 هزار ميليارد تومان رسيده و در اين يكسال از 29 به 47 هزار ميليارد تومان رسيده و 18 هزار ميليارد تومان بيشتر شده كه در طول يكسال اخير معادل 64 درصد و در طول سه ماه نخست99 معادل 2.1 درصد رشد كرده است. 

از رقم بدهي دولت به سيستم بانكي،  نزديك به 97 هزار ميليارد تومان را بدهي دولت به بانك مركزي تشكيل مي دهد كه از 78 هزار ميليارد تومان در خرداد 98 به 97 هزار ميليارد تومان در يكسال بعد رسيده و با 19 هزار ميليارد تومان افزايش، رشد 24.1 درصد در يكسال و 26.9 درصد در سه ماه نخست 99 داشته است.  

نكته حايز اهميت اين است كه در سه ماه نخست سال 99 بدهي دولت به بانك مركزي از 76430 ميليارد تومان در خرداد به 96970 ميليارد تومان در خرداد 99 رسيده و در عرض سه ماه  اول سال 99 معادل 20540 ميليارد تومان افزايش داشته و تنها در سه ماه 26.9 درصد رشد كرده است.  

 همچنين بدهي شركت هاي دولتي به بانك مركزي از 22 هزار ميليارد تومان در خرداد 98 به 34 هزار ميليارد تومان در خرداد 99 رسيده و طي اين مدت 12 هزار ميليارد تومان بيشتر شده و رشد50.8 درصدي در يكسال و  رشد منفي 12.6- درصدي در سه ماه نخست 99 داشته است

 از سوي ديگر، از بدهي  315 هزار ميليارد توماني بخش دولتي به بانك ها، بخش نگران كننده آن يعني بدهي دولت به بانك ها به رقم قابل توجه 301 هزار ميليارد تومان رسيده، و  بدهي دولت به بانك ها كه مهمترين بخش از بدهي بخش دولتي به سيستم بانكي محسوب مي شود از مرز 300 هزار ميليارد تومان گذشته است. بدهي دولت به بانك ها رشد 2.9 درصدي در سه ماه نخست 99 و رشد25.6 درصدي در يكسال اخير داشته است و از رقم 240 هزار ميليارد تومان در خرداد 98 به رقم 301 هزار ميليارد تومان در خرداد 99 رسيده و در اين يكسال معادل 61 هزار ميليارد تومان افزايش داشته است. 

بدهي شركت هاي دولتي به بانك ها نيز به رقم 13 هزار ميليارد تومان رسيده كه رشد81 درصدي در سه ماه اول 99 و رشد 113 درصدي در يكسال اخير داشته است. 

بدهي دولت به بانك هاي تجاري يا دولتي87 هزار ميليارد تومان، بدهي دولت به بانك هاي تخصصي 53 هزار ميليارد تومان، بدهي دولت به بانك هاي غير دولتي يا خصوصي 161 هزار ميليارد تومان بوده است و اين موضوع نشان دهنده نگراني كارشناسان و صاحب نظران از رشد بالاي بدهي دولت به بانك ها به خصوص بانك هاي خصوصي است. 

به عقيده صاحبنظران اقتصادي، رشد بدهي دولت به بانك ها، عملا موجبات رشد مطالبات معوق بانكي، افزايش اضافه برداشت بانك ها از بانك مركزي، افزايش بدهي بانك ها در بازار بين بانكي، رشد پايه پولي و نقدينگي و تورم را به همراه دارد. همچنين بدهي دولت به پيمانكاران موجب شده كه پيمانكاران در مقابل طلب خود از دولت، نتوانند بدهي خود به بانك ها را پرداخت كرده و در نتيجه شرايط براي رشد مطالبات معوق بانكي نيز فراهم شده است. 

براين اساس، رقم بالاي 301 هزار ميليارد توماني بدهي دولت به بانك ها، 213 هزار ميليارد تومان مطالبات معوق كه رشد19.6 درصدي تنها در سه ماه نخست سال 99 داشته، اضافه برداشت يا بدهي بانك ها به بانك مركزي كه به رقم 113 هزار ميليارد تومان در خرداد 99 رسيده عملا موجبات عدم دسترسي بانك ها به بيش از 600 هزار ميليارد تومان از منابع را فراهم كرده است. اضافه برداشت بانك ها از بانك مركزي نيز در سال گذشته با وجود تهاتر بدهي بانك ها به بانك مركزي با بخشي از بدهي دولت و مطالبات معوق، كاهش قابل توجهي داشت اما همچنان رقم بالايي را تشكيل مي دهد و به 113 هزار ميليارد تومان رسيده است.  

بدهي دولت به بانك مركزي از 34 هزار ميليارد تومان در خرداد 97 به 97 هزار ميليارد تومان در خرداد 99 رسيده و در اين دو سال حدود63 هزار ميليارد تومان بيشتر شده و تقريبا سه برابر شده است. 

بدهي دولت به بانك ها نيز از 210 هزار ميليارد تومان در خرداد 97 به 301 هزار ميليارد تومان در خرداد 99 رسيده  و در اين دو سال معادل 43 درصد رشد كرده است.

 ارقام به هزار ميليارد تومان