بهبود سود و زیان وتجارت و کاهش هزینه جذب منابع و مطالبات غیرجاری

اقتصاد گردان - محسن شمشیری

این نکات نشان می دهد که بانک تجارت در دو سال اخیر نه تنها نسبت به کاهش هزینه های خود اقدام کرده بلکه با اصلاح ساختار مالی خود، به سمت بهبود سود و زیان و افزایش سودآوری و اصلاح شاخص های مالی حرکت کرده است. 

همچنین سپرده های کم هزینه در سال 96 معادل 17 درصد و در سال 97 نزدیک به 23 درصد بوده  و در  9 ماه نخست تا آذر 98 نزدیک به 28 درصد رشد داشته است و براین اساس، نرخ هزینه جذب سپرده نیز از میانگین 16.8 درصد در سال 96 به 14.22 درصد در سال 97 و 12.72 درصد در سال 98 رسیده و 4.2- درصد کاهش در هزینه  و نرخ سود جذب سپرده ها داشته است. به عبارت دیگر، افزایش سپرده های کم هزینه مانند سپرده های جاری، سپرده های کوتاه مدت باعث کاهش هزینه های جذب سپرده ومنابع از یک سو و رشد درآمد بانک تجارت از محل افزایش درآمد تسهیلات شده است. 

همچنین سهم سپرده ریالی در بین 5 بانک تجاری نشان می دهد که سهم بانک تجارت از نظر جذب منابع از 13.7 درصد در سال 96 به 14.9 درصد در سال 97 و 16.3 درصد در آذر 98 ارتقا یافته است و همچنین سهم سپرده های کم هزینه نیز از کیک سپرده های این 5 بانک از 9 درصد در سال 96 به 11.5 درصد در سال 97 و 16.9 درصد در سال 98 رسیده  ورشد قابل توجهی داشته است. 

خالص تسهیلات بانک  تجارت نیز از 514 هزار میلیارد ریال در سال 96 به 614 هزار میلیارد ریال در سال 97 رسیده و 19 درصد رشد کرده و در سال 98 نیز با عدد 788 هزار میلیارد ریال رشد 28 درصدی داشته است. 

در صورت های مالی آذر 98، مازاد تجدید ارزیابی دارایی های نگهداری شده برای فروش بیش از 30 هزار میلیارد ریال اعلام شده است. همچنین تفاوت تسعیر ناشی از تبدیل به واحد پول گزارشگری به میزان بیش از 8 هزار میلیارد ریال بوده است. 

بدهی های بانک تجارت به بانک ها و موسسات اعتباری به میزان 4 درصد کاهش یافته و از 33 هزار میلیارد ریال در اسفند 97  به 32 هزار میلیارد ریال در آذر 98 رسیده است. سایر بدهی ها نیز 20 درصد کاهش داشته و از 133 هزار میلیارد ریال در اسفند 97 به 107 هزار میلیارد ریال در پایان آذر 98 رسیده است. 

از سوی دیگر، در طرف دارایی ها موجودی نقد به رقم 71 هزار میلیارد ریال رسیده است. مطالبات از بانک های مرکزی نیز از 169 هزار میلیارد ریال در اسفند 97 به 209 هزار میلیارد ریال در آذر 98 رسیده و 24 درصد رشد داشته است. 

از سوی دیگر، درآمد غیرمشاع و کارمزدها و ضمانت نامه های بانک تجارت نیز رشد قابل توجهی در سال 98 داشته و این موضوع نیز به سودآوری بانک کمک کرده و اصلاح ساختار صورت های مالی وبهبود درآمد و سود را برای وتجارت به همراه دارد. 

با بهبود عملکرد مالی بانک تجارت در دوسال اخیر، میزان زیان خالص بانک از رقم 57- هزار میلیارد ریال در سال 96 به 25- هزار میلیارد ریال در سال 97 و 13197- میلیارد ریال در سال 98 کاهش یافته که نشان دهنده بهبود در روند مالی بانک تجارت و افزایش درآمد و سود و کاهش هزینه ها و جذب منابع ارزان قیمت است که با ادامه این روند، موجبات خروج از زیان دهی بانک تجارت را فراهم خواهد آورد. این روند نشان می دهد که در دوسال اخیر میزان زیان بانک تجارت 77 درصد کاهش داشته و نزدیک به 44 هزار میلیارد ریال کاهش در میزان زیان داشته است

شاخص های جذب سپرده ها، نرخ سود جذب سپرده و هزینه جذب منابع، رشد سپرده ها و درآمد از محل تسهیلات و درآمد غیرمشاع و کارمزدها نشان می دهد که بانک تجارت از یک سو موفق به کاهش هزینه های خود در جذب منابع شده و منابع آن رشد قابل توجهی داشته و از سوی دیگر، درآمد خود را از محل تسهیلات و درآمدهای غیرمشاع و کارمزدی افزایش داده و در نتیجه فاصله هزینه ها ودرآمدها کاهش یافته و زیان انباشته بانک را به شکل قابل توجهی کاهش داده است و پیش بینی می شود که با ادامه این روند، سودآوری بانک افزایش یافته و بانک از دوره زیان دهی خارج و به یک بانک سود آور تبدیل شود. 

شاخص های مالی بانک تجارت نشان می دهد که میزان زیان خالص بانک را از 57- هزار میلیارد ریال در سال 96 به 13- هزار میلیارد ریال در سال 98 کاهش داده است و با ادامه این روند، روند زیان بانک تجارت به روند سودآوری تبدیل خواهد شد. 

 رشد قابل توجه سپرده های بانک که با افزایش موثر سپرده های کم هزینه، افزایش نقدینگی بانک تجارت نزد بانک مرکزی و در نتیجه کاهش هزینه جذب منابع و سود سپرده ها به میزان بیش از 4.2- درصدی در نرخ جذب منابع با افزایش سپرده های جاری و کوتاه مدت  همراه بوده، افزایش سهم بانک تجارت از کیک منابع و سپرده های بانک های کشور، رشد خالص تسهیلات و سهم بیش از 30 درصدی از  مطالبات بانک های بزرگ کشور از دولت، کاهش نسبت مطالبات غیرجاری و معوق، نسبت کفایت 55 درصدی ذخایر برای مطالبات، افزایش اعتبارات اسنادی و رشد بالای درآمدهای کارمزدی از محل ضمانت نامه های بانکی و...، مثبت شدن درآمد تسهیلات و سود سرمایه گذاری، بخشی از شاخص های عملکرد مالی بانک تجارت در دوسال اخیر را نشان می دهد که در سال های 98 و 97 نسبت به سال 96 با بهبود قابل توجهی همراه بوده است.

ذخایر بانک نیز 16 درصد رشد کرده و از4672 میلیارد ریال به 5423 میلیارد ریال رسیده است. ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان نیز از 19 هزار میلیارد ریال به 21 هزار میلیارد ریال رسیده و 10 درصد رشد کرده است. 

مطالبات از بانک ها و موسسات اعتباری نیز از 50 هزار میلیارد ریال در ابتدای سال به 152 هزار میلیارد ریال در پایان 9 ماه نخست سال 98 رسیده و رشد 200 درصدی داشته است.

مطالبات از دولت نیز از 402 هزار میلیارد ریال به 484 هزار میلیارد ریال رسیده و رشد 20 درصدی داشته است. 

تسهیلات اعطایی و مطالبات از اشخاص دولتی به غیر از بانک ها، با رشد بالای 1877 درصدی به رقم 5296 میلیارد ریال رسیده است. از سوی دیگر تسهیلات اعطایی  و مطالبات از اشخاص غیر دولتی و مردم و کسب وکارها به غیر از بانک ها، با 14 درصد رشد همراه بوده و از 688 هزار میلیارد ریال در اسفند97 به 782 هزار میلیارد ریال در آذر 98 رسیده است. 

همچنین دارایی های ثابت مشهود با یک درصد کاهش به 155 هزار میلیارد ریال و سایر دارایی ها با 28 درصد کاهش به 79 هزار میلیارد ریال رسیده ودر جه نقد شوندگی دارایی ها بیشتر شده و موجودی نقد به 71 هزار میلیارد ریال در آذر 98 رسیده است. 

بانک تجارت نه تنها نسبت هزینه های خود را کاهش داد، بلکه در جذب منابع نیز موفق عمل کرده  و درآمدهای کارمزدی خود را افزایش داده و سهم خود را از  کیک سپرده ها و تسهیلات بانکهای کشور و بازار پول ارتقا داده است. مهمترین عامل، تغییر نگرش در نوع هدفگذاری شعب بانک تجارت بوده که باعث شده، سهم سپرده های جاری و کم هزینه افزایش یابد و در عین حال رشد درآمدهای بانک از محل تسهیلات، درآمدهای کارمزدی بیشتر شود و در مجموع نرخ جذب منابع را کاهش داده و با رشد درآمدها، میزان زیان به شکل قابل توجهی کاهش یابد و پیش بینی می شود که با ادامه این روند، شاهد سود دهی بانک تجارت در آینده باشیم. 

بانک تجارت در بازار بین بانکی نیز عملکرد موفقی داشته و 120 هزار میلیارد ریال در آذرماه 98 تسهیلات بین بانکی داشته که این عملکرد نیز موجب افزایش سود دهی برای بانک بوده است. البته حذف نرخ روز شمار حساب های کوتاه مدت نیز روی عملکرد تمام بانک ها اثر گذار بوده و 3.2 درصد نرخ هزینه جذب پول در بانک ها را کاهش داده است. اما بانک تجارت در عین حال روی رشد درآمدهای کارمزدی، فروش دارایی های مازاد، رشد درآمد تسهیلات در بخش های اقتصادی و بازار بین بانکی، افزایش سپرده های کم هزینه نیز هدفگذاری داشته است. 

خالص تسهیلات بانک  تجارت نیز از 514 هزار میلیارد ریال در سال 96 به 614 هزار میلیارد ریال در سال 97 رسیده و 19 درصد رشد کرده و در سال 98 نیز با عدد 788 هزار میلیارد ریال رشد 28 درصدی داشته است. 

میزان مطالبات بانک تجارت از دولت نیز از عدد377 هزار میلیارد ریال در سال 96 به 403 هزار میلیارد ریال در سال 97 و 485 هزار میلیارد ریال در سال 98 رسیده است  و سهم بانک از میزان مطالبات 5 بانک بزرگ تجاری نیز به 30.38 درصد رسیده که نشان دهنده میزان مشارکت بالای بانک تجارت در تحقق اهداف و برنامه های دولت است. 

از سوی دیگر، نسبت مطالبات غیرجاری یا معوق بانک تجارت از 14.2 درصد در سال 96 به 12.4 درصد در آذر 98 کاهش یافته و به میزان 1.8 واحد درصد کمتر شده که نشانه موفقیت بانک در انضباط مالی برای پرداخت تسهیلات و همچنین پیگیری مطالبات بانک است. 

نسبت کفایت ذخایر نیز به 55 درصد کل مطالبات رسیده و بانک تجارت خود را برای پیگیری مطالبات سررسید گذشته و معوق و مشکوک الوصول و سوخت شده آماده کرده و ذخایر کافی برای این مطالبات درنظر گرفته است

از سوی دیگر، اعتبارات اسنادی بانک که یکی از منابع درآمدی غیرمشاع و کارمزدی به حساب می آید و عملکرد بانک تجارت در مسیر استانداردهای بین المللی را تقویت کرده، از رقم 25 هزار میلیارد ریال در سال 96 به 71 هزار میلیارد ریال در سال 97 و 99 هزار میلیارد ریال در سال 98 رسیده و تنها در 9 ماه نخست 98 به میزان 40 درصد رشد داشته است. این منابع باعث رشد درآمد کارمزدی بانک تجارت شده است. 

در بخش ضمانت نامه های ریالی نیز رقم آن از 150 هزار میلیارد ریال در سال 96 به 193 هزار میلیارد ریال در سال 97 و 244 هزار میلیارد ریال در سال 98 رسیده است. 

این شاخص ها نشان می دهد که بانک تجارت تنها به درآمد هزینه از محل سپرده ها و تسهیلات توجه ندارد و برای رشد درآمد و سود خود و بهبود عملکرد مالی، به درآمدهای کارمزدی، ضمانت نامه ها، اعتبارات اسنادی و سایر درآمدها از محلی غیر از تسهیلات بانکی توجه داشته است. 

سود سرمایه گذاری نیز از 5171 میلیارد ریال در سال 96 به 2240 میلیارد ریال در سال 97 و 7026 میلیارد ریال در سال 98 رسیده و رشد قابل توجهی را در این دوسال نشان می دهد. 

از سوی دیگر، درآمد کارمزدی از رقم 2923 میلیارد ریال در سال 96 به 5362 میلیارد ریال در سال 97 و 8048 میلیارد ریال در سال 97 رسیده  و تنها در 9 ماه نخست سال 98 به میزان 50 درصد رشد کرده است. 

درآمد عملیاتی نیز از 15862- میلیارد ریال در سال 96 به 16763 میلیارد ریال در سال 97 و 32893 میلیارد ریال در سال 98 رسیده و رشد قابل توجه و بهبودی قابل تقدیری داشته است. 

همچنین هزینه های اداری بانک از 5137 میلیارد ریال در سال 96 به 6711 میلیارد ریال در سال 98 رسیده است.