كاهش قيمت طلا و افزايش تمايل مردم جهان به نگهداري پول نقد به جاي سهام و ارز و طلا

اقتصاد گردان – محسن شمشيري
نگاهي به سقوط نرخ  برخي ارزهاي عمده و قيمت نفت در هفته گذشته و شاخص سهام بورس هاي معتبر جهان در روز پنج شنبه نشان مي دهد كه بازارهاي ارز، نفت، طلا و سرمايه همگي تحت تاثير شيوع ويروس كرونا، كسادي و ركود كسب وكار حاصل از آن در بسياري از كشورها و كسب وكارها قرار دارد و حتي تزريق ميليارد ها دلار كمك بانك هاي مركزي، كاهش نيم درصدي نرخ بهره در اكثر كشورهاي صنعتي جهان، نتوانست مانع از افت شاخص ها شود. در چنين شرايطي كه نزدیک به ۸ درصد سقوط شاخص سهام داوجونز با ۱۸۰۰ واحد ریزش پس از آغاز به کار بازار امریکا در روز پنجشنبه در بازار سهام نیویورک رخ داده و بازار را به مدت ۱۵ دقیقه تعطیل کرده است، فعالان بازار ارز معتقدند كه حتي قيمت طلا نيز تحت تاثير قرار مي گيرد زيرا براي عمده مردم جهان، برخورداري از معيشت، غذا و مواد مصرفي، خدمات بهداشتي و پول نقد مهمتر از نگهداري دارايي ها مانند سهام و طلا است و براي اولين بار در سال هاي اخير، نگهداري پول نقد مقدم بر نگهداري دارايي هاي مختلف از جمله سهام، ارز  و طلا است.
در بازار ايران نيز روزهاي پنج شنبه و جمعه نرخ دلار در معاملات نقدي و بازار آزاد به 15360 تومان‌، درهم 4215 و يورو 17250 تومان معامله شد و به دنبال كاهش نرخ اونس جهاني طلا، قيمت طلا و سكه نيز در ايران كاهش داشته است. هر گرم طلاي 18 عيار 582 هزار، مظنه مثقال 17 عيار 2 ميليون و 522 هزار تومان، سكه جديد 5 ميليون و 945 هزار، سكه قديم 5 ميليون 935 هزار، نيم سكه 3 ميليون و 40 هزار، ربع سكه 1 ميليون و 740 هزار و سكه گرمي 955 هزار تومان اعلام شده است.
سامانه سنا نيز ميانگين نرخ معاملات ارز در روز چهار شنبه 21 اسفند 98 را براي دلار 14934، يورو 16 هزار و 682 ، درهم 3838، پوند 18 هزار و 938، يوان 209،  لير تركيه 2470 تومان اعلام كرد.

درخواست 5 ميليارد دلاري ايران از كمك  صندوق بين المللي پول
از سوي ديگر،  در نامه هفته پیش بانك مركزي به رئیس صندوق بین المللی پول خواستار استفاده از حق ایران برای بهره مندی از طرح ۵۰ میلیارد دلاری تسهیلات سریع آن صندوق برای پیشگیری و درمان و مقابله با آثار اقتصادی ویروس کرونا شده است.  واکنش جامعه جهانی و صندوق بین المللی پول می تواند معیار خوبی، برای ارزیابی ادعاهای آنها در کمک به کنترل این ویروس و کاهش آلام مردم آسیب دیده، باشد.
رئیس صندوق بین المللی پول چند روز پیش در بیانیه رسمی و نیز مصاحبه ای که داشت، صریحا اعلام کرد که؛ جامعه بین الملل از صندوق بین المللی پول خواسته تا با ابزارهای مالی خود به کمک کشورهای درگیر با شیوع ویروس کرونا بشتابد و پشتیبانی ها را در قالب کمک های مالی اضطرای به میزان ۵۰ میلیارد دلار اعطا کند.
وي بیان کردکه؛ هیچ کس نبایستی بدلیل کمبود منابع مالی برای تجهیزات پزشکی و مانند آن جانش را از دست دهد. پیرو این اعلام و برای بهره مندی از این حق ایران، روز جمعه ۱۶اسفند ماه، نامه ای به خانم کریستالیناگئورگیوا رئیس صندوق بین المللی پول، نوشته و اعلام شد كه براساس اعلان رسمی شما برای پشتیبانی از اعضاء، از جمله ایران و با توجه به شیوع گسترده ویروس کرونا در کشورمان و ضرورت تداوم پر قدرت اقدامات پیشگیری، درمان و مقابله با آثار اقتصادی آن، با توجه به میزان سهمیه جمهوری اسلامی ایران در صندوق، خواستار بهره مندی از«تسهیلات تأمین مالی سریع،RFI » درحدود ۵ میلیارد دلار می باشیم.

کرونا، تقاضاي ارز را كاهش داد
 از سوي ديگر، بازار ارز در بهمن‌ و اوایل اسفندماه دچار موج جدید تلاطم‌ها شد، اما با جدی شدن تهدید کرونا، روند صعود قیمت‌ها در بازار ارز متوقف شده و ضمن برقراری آرامش در بازار، قیمت دلار نیز به تدریج به سوی کانال ۱۴ هزار تومانی عقب‌نشینی کرد.
شیوع کرونا تاثیری دوگانه بر بازار ارز کشور داشت. در آغاز شیوع کرونا، توجهات به بازار ارز به عنوان محلی مطمئن برای سرمایه گذاری در زمان بحران و حفظ ارزش پول، جلب شد؛ به طوری که تقاضا برای ارز افزایش رفته و برای مدتی به رشد قیمت ها در این بازار دامن زد.
اما به تدریج با شتاب گرفتن روند شیوع کرونا و افزایش ریسک های مرتبط با آن، به یکباره روند تقاضا برای ارزهای عمده در این بازار کاهش یافت و قیمت ها نیز روندی نزولی به خود گرفت.
«کامران سلطانی‌زاده» رییس شورای عالی کانون صرافان در گفت و گو با ایرنا درباره تاثیر شیوع کرونا بر تحولات بازار ارز اظهار داشت: کرونا تقاضا در بازار ارز را کاهش داد و باعث آرامش این بازار شد.
رییس شورای عالی کانون صرافان گفت: همه فعالیت های اقتصادی به علت این بیماری کاهش یافته و به تبع آن، تقاضا برای ارز افت کرده است.
وی افزود: به عنوان مثال، روند واردات و خرید کالا از چین به علت رشد کرونا در این کشور، دچار ابهام شده که باعث شد درخواست برای ارز بابت واردات از چین کاهش یابد.
رییس شورای عالی کانون صرافان اضافه کرد: همچنین شروع کرونا میزان سفرهای خارجی را به شدت کاهش داده که این موضوع نیز موجب شده است که تقاضا برای ارزهای مسافری افت زیادی کند.
سلطانی‌زاده یادآور شد: در سال های گذشته معمولاً با نزدیک شدن به نوروز، حجم تقاضا برای ارزهای مسافری رشد زیادی می کرد اما امسال به دلیل شروع کرونا در ایران و سایر کشورها، شاهد تقاضای چندانی برای ارز مسافرتی نیستیم.
رییس شورای عالی کانون صرافان اضافه کرد: همچنین بخشی از مردم با هدف سرمایه گذاری اقدام به خرید انواع ارز از صرافی ها می کردند که در هفته‌های اخیر به علت شیوع کرونا و نگرانی از این بیماری، میزان مراجعه مردم به بازار کاهش زیادی یافته است.
 وی اضافه کرد: مردم ترجیح می‌دهند که فعلاً از خانه خارج نشوند که این موضوع، افت حضور در بازار ارز و به تبع آن کاهش خرید را به دنبال داشته است.
رییس شورای عالی کانون صرافان درباره وضعیت عرضه ارز در سامانه نیما نیز گفت: روند عرضه ارز در سامانه نیما در حال انجام است و کمبودی وجود ندارد.
وی ادامه داد: صادرکنندگان ارزهای مورد نیاز را در این سامانه در مواردی با تاخیر عرضه و بانک مرکزی بر وضعیت عرضه و مبادله ارز در این سامانه نظارت دارد.
 سلطانی‌زاده اضافه کرد: با وجود اینکه عرضه ارز در سامانه نیما بالا رفته، اما همزمان قیمت ارزها نیز در این سامانه نیز رشد کرده است.
 وی درباره افزایش تقاضا برای ارز در سامانه نیما در دی و بهمن‌ماه گفت: به دلیل اینکه بخشی از عرضه کنندگان ارز نتوانسته بودند به موقع ارز خود را به این سامانه تزریق کرده و با عدم انجام تعهدات، نیاز متقاضیان را برآورده کنند، شاهد افزایش تقاضا در ماه های یاد شده بودیم اما به تدریج این مشکل با دخالت به موقع بانک مرکزی و نهادهای دست اندر کار برطرف شد و میزان عرضه وتقاضا به حالت عادی بازگشت.
 رییس شورای عالی کانون صرافان ادامه داد: به علت شیوع کرونا، در حال حاضر حجم معاملات در صرافی ها کاهش زیادی یافته است. شماری از صرافی ها نیز ساعت کار خود را کم کرده و کارکنان را شیفت بندی کرده اند
سلطانی‌زاده افزود: بررسی ها نشان می دهد وضعیت معاملات در صرافی های واقع در تهران، شهرستان‌ها و حتی نواحی مرزی، عادی و البته کم حجم شده و آرامش و ثبات در این بازار حاکم شده است.

افزایش تقاضای خرید دلار  در جهان
 همچنين  با گسترش شیوع کرونا در سطح جهان افزایش تقاضا برای اسکناس سبز باعث تقویت آن شد. به گزارش رویترز، در جریان معاملات آخر هفته، بسیاری از ارزهای مختلف در برابر دلار در موقعیت نزولی قرار گرفتند و دلار به جلو رانده شد. بخش بزرگی از اروپا در نتیجه گسترش شیوع کرونا به حال تعطیلی درآمده که وضعیت در ایتالیا، هشتمین اقتصاد بزرگ جهان و اسپانیا، پنجمین اقتصاد بزرگ اروپا از همه وخیم تر است. در شرایطی که  شمار قربانیان ویروس کرونا در آمریکا به ۳۶ نفر افزایش یافته است، برخی از کارشناسان معتقدند باید شاهد کاهش بیشتر نرخ بهره در این کشور باشیم. پیش‌تر فدرال رزرو نرخ بهره را در اقدامی کم سابقه با ۰.۵ درصد کاهش به محدوده یک تا ۱.۲۵ درصدی کاهش داده بود.  
دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا با صدور فرمانی اعلام کرد کلیه پروازهای مسافری از اروپا به مدت ۳۰ روز حق ورود به آمریکا را ندارند. البته انگلیس فعلا از این تصمیم مستثنی شده است. پیش تر نیز مقامات آمریکایی، اروپا را کانون جدید شیوع کرونا در جهان معرفی کرده بودند. با توجه به این تصمیم انتظار می رود ضربه سنگینی به ایرلاین‌ها و صنعت گردشگری جهان وارد شود.  
تاکنون بیش از ۱۳۱ هزار و ۸۵۲ مورد ابتلا به کرونا گزارش شده است که در این بین ۴۹۴۸ نفر جان خود را از دست داده‌اند. در بین کشورهای مختلف، بالاترین تلفات مربوط به چین با ۳۱۷۶ نفر، ایتالیا با ۱۰۱۶ نفر، ایران با ۴۲۹ نفر و اسپانیا با ۸۴ نفر بوده است.
استفان اینس، تحلیلگر بازار ارز در موسسه اکسی کورپس گفت: محدودیت‌های مسافرتی به معنای کاهش رشد اقتصادی و فعالیت های اقتصادی خواهد بود، یک سیگنال منفی بزرگ برای معامله گران ارسال شد که همه را ناامید کرد.   رقابت‌های انتخاباتی درون حزبی آمریکا اکنون به ایستگاه ششم رسید و  انتخابات درون حزبی دموکرات‌ها در شش ایالت این کشور، به طور همزمان در ایالت های آیداهو، میشیگان، می سی سی پی، واشنگتن، میسوری و داکوتای شمالی برگزار شد.
جو بایدن، معاون اول دوره ریاست جمهوری اوباما در چهار ایالت و برنی سندرز در دو ایالت پیروز شدند. اکنون جو بایدن در صدر سه نامزد باقی مانده دموکرات از حیث آرای متعهد قرار دارد. جزایر ماریانای شمالی مقصد بعدی انتخابات درون حزبی خواهد بود.  انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در ماه نوامبر امسال برگزار خواهد شد. نامزدی دونالد ترامپ از حزب جمهوری خواه قطعی شده است.
شاخص دلار که نرخ برابری آن در مقابل سبدی از ارزهای جهانی را اندازه می‌گیرد، در معاملات امروز با صعود ۱.۱۲ درصدی نسبت به روز قبل و در سطح ۹۷.۴۴۵ واحد بسته شد. نرخ برابری هر فرانک سوئیس معادل ۱.۰۶۰۴ دلار اعلام شد.  
یک سخنگوی دولت انگلیس در گفت‌وگو با رویترز با تایید وجود اختلافات تهدید کرده است که اگر اتحادیه اروپا با انگلیس به توافقی نظیر آن چه با کانادا دارد دست پیدا نکند، این کشور در روابط آینده تجاری تابع مقررات سازمان تجارت جهانی خواهد بود و اولویت خود را از اتحادیه اروپا به استرالیا و آمریکا تغییر خواهد داد. با این حال آملی مونتشلین، دستیار رئیس جمهور فرانسه در امور اروپایی آب پاکی را روی دست انگلیسی‌ها ریخته و گفته است: شما (انگلیسی ها) کانادا نیستید، استرالیا هم نیستید. شما یک کشور اروپایی هستید.  
در تازه‌ترین دور از معاملات، پوند با ریزش  ۱.۸۸ درصدی نسبت به روز قبل خود و به ازای ۱.۲۵۷ دلار مبادله شد. یورو ۰.۹۴ درصد پایین رفت و با عقب رفتن از کانال ۱.۱۳ به ۱.۱۱۹۲ دلار رسید. همچنین نرخ برابری هر دلار آمریکا معادل ۱.۳۸۸ دلار کانادا اعلام شد. در برابر همتای سنگاپوری، هر دلار به ازای ۱.۴۰۷۷ دلار سنگاپور مبادله شد.
در معاملات بازارهای ارزی جهانی، همچنین هر دلار با ۱.۵۷ درصد افزایش به ۱۰۵.۴۰۷۵ ین رسید. در برابر همتای استرالیایی، هر دلار آمریکا به ازای ۱.۵۸۸۶ دلار مبادله شد. هم‌چنین نرخ برابری دلار معادل ۶.۹۹۱۹ یوان چین اعلام شد.

زلزله در بازار ارزهای دیجیتالی
 از سوي ديگر، ارزهای دیجیتالی با ریزش شدید در معاملات امروز مواجه شدند. به گزارش سی ان بی سی، پس از آن که کشورهای بیشتری در خاورمیانه و اروپا از ثبت مبتلایان جدید به کرونا خبر دادند، ارزش بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتالی به شدت کاهش یافت. تاکنون بیش از ۱۳۱ هزار و ۸۵۲ مورد ابتلا به کرونا گزارش شده است که در این بین ۴۹۴۸ نفر جان خود را از دست داده‌اند. در بین کشورهای مختلف، بالاترین تلفات مربوط به چین با ۳۱۷۶ نفر، ایتالیا با ۱۰۱۶ نفر، ایران با ۴۲۹ نفر و اسپانیا با ۸۴ نفر بوده است.
با افزایش جو روانی سنگین در بین معامله گران، دومینوی سقوط آزاد به بازار ارزهای دیجیتال رسید به گونه ای که تنها در ۲۴ ساعت اخیر ( به وقت شرقی) ارزش کل بازار ارزهای دیجیتالی ۹۳.۵ میلیارد دلار کاهش یافته است!
بهای بیت کوین پس از آن که در هفته های اخیر تا ۱۰ هزار دلار نیز افزایش یافته بود در معاملات امروز با بیش از ۳۲ درصد کاهش به ۵۱۷۴.۵۸ هزار  دلار رسید تا در یکی از کمترین سطوح ۱۶ ماه اخیر قرار گیرد. نوسانات شدید بیت کوین باعث شده است که بسیاری از افراد نسبت به ورود برای معامله این ارز احتیاط کنند؛ چرا که در بازه زمانی ژوئن تا دسامبر ۲۰۱۷ ارزش بیت کوین ۴۰۰ درصد افزایش یافت اما در بازه زمانی اکتبر تا دسامبر سال گذشته ارزش آن ۳۰ درصد کاهش یافت.
علاوه بر بیت کوین، قیمت بسیاری از ارزهای دیجیتالی دیگر نیز نزولی بود؛ به گونه‌ای که اتریوم با ۲۹.۷۷ درصد کاهش به ۱۲۳.۸۱ دلار، لایت کوین با ۲۶.۷۳ درصد ریزش به ۳۲.۵۵ دلار، دش با ۳۱.۵ درصد کاهش به ۴۴.۶۱ دلار، نئو با ۳۰.۲۲ درصد کاهش به ۵.۸۹ دلار، تتا با ۳۳.۵۳ درصد کاهش به ۰.۰۵۳ دلار، زد کش با ۳۰.۶۸ درصد ریزش به ۲۵.۴۷ دلار، دکارد با ۳۳.۰۴ درصد کاهش به ۹.۷۸ دلار، هایپر کش با ۳۴.۶۹ درصد کاهش به ۰.۸۵۳ دلار و زدکوین با ۳۲.۲۱ درصد کاهش به ۲.۲۳ دلار رسید.
بازار سرمایه ايران نيز هفته‌ای متفاوت با هفته‌های گذشته را تجربه کرد؛ به طوریکه چراغ این بازار در سه روز از چهار روز کاری هفته قرمز رنگ بود و شاخص کل این بازار در روز دوشنبه (۱۹ اسفند)، نزدیک به ۱۵ هزار واحد ریخت که بیشترین میزان ریزش در هفته جاری بود. البته پرونده هفته جاری بورس با چراغ قرمز بسته نشد و در روز چهارشنبه شاهد صعودی شدن شاخص کل بودیم.
وال استریت نيز از حال رفته و بدترین عملکرد بورس وال استریت در طول ۳۳ سال اخیر در روز پنج شنبه 22 اسفند 98  به ثبت رسید. بورس آمریکا بدترین روز خود را از ۱۹ اکتبر ۱۹۸۷ یا همان دوشنبه سیاه به بعد تجربه کرد تا سرمایه گذاران بیش از پیش نسبت به تصمیم قریب الوقوع فدرال رزرو برای کاهش بیشتر نرخ بهره مطمئن شوند.