كاهش نرخ ارز و طلا به دنبال اخبار گشايش در اينستكس و مجوز آمریکا / انتظار افزایش فروش ۵۰ درصدی مصنوعات طلا

اقتصاد گردان  – محسن شمشيري
روز پنج شنبه 8 اسفند ماه 98 در بازارهای جهانی نرخ اونس طلا بار ديگر  به روند كاهشي خود ادامه داد و روز جمعه 9 اسفند 98 نرخ هر اونس طلا به 1628 دلار كاهش يافته كه نشان دهنده اثر آن بر كاهش نرخ طلا و سكه در بازار ايران است.  از سوي ديگر،  باوجود اعلام نرخ فروش دلار در صرافي هاي مجاز بانكي به قيمت 15700 و نرخ خريد دلار به قيمت 15600 تومان در روز پنج شنبه، نرخ دلار از 15810 تومان در صبح روز پنج شنبه به 15360 تومان در عصر پنج شنبه كاهش يافته و روز جمعه 9 اسفندماه نيز نرخ دلار در سطح 15360 تومان باقي مانده است.  كارشناسان معتقدند كه به دنبال حضور بازارساز و اظهارات مسوولان بانكي كشور، نرخ دلار روزهاي پنج شنبه و جمعه روند كاهشي به خود گرفته است. برخي صاحب نظران نيز اخبار مرتبط با راه اندازي كانال مالي اينستكس و همچنين مجوز آمريكا براي امور بشر دوستانه براي معامله با ايران و ارسال دارو و غذا را عامل كاهش نرخ ارز و اثر رواني اين اخبار بر بازار ارز ارزيابي كرده اند.
 از سوي ديگر،  سامانه سنا نيز نرخ ميانگين معاملات ارز براي روز چهارشنبه 7 اسفند را براي دلار 15497، يورو 16659، درهم 4250، يوآن 2136، پوند 19781، لير تركيه 2611 تومان اعلام كرده است.
همچنين در بازار ارز و طلا نيز به دنبال اعلام نرخ هر اونس طلا به قيمت 1628 دلار، و دلار به قيمت 15360 تومان، ‌نرخ انواع سكه و طلا كاهش يافته است.  مظنه هر مثقال 17 عيار به 2 ميليون و 621 هزار تومان، قيمت هر گرم طلاي 18 عيار 605 هزار، سكه جديد 5 ميليون و 995 هزار، سكه قديم 5 ميليون و 985 هزار، نيم سكه 3 ميليون و 130 هزار، ربع سكه 1 ميليون و 950 هزار، سكه گرمي 960 هزار تومان معامله شده است
از سوي ديگر، طبق نرخ ميانگين معاملات حواله هاي ارزي در سامانه نيما  نرخ دلار 13626 تومان، يورو 16450، درهم 3626 تومان، يوآن 1870 تومان  اعلام شده كه نشان مي دهد فاصله نرخ دلار سنا و نيما يا فاصله  نرخ اسكناس با حواله هاي ارزي به 1871 تومان رسيده است.
 فعالان بازار طلا مي گويند كه طلا و سکه مجددا مسیرشان را از ارز جدا کردند؛ به گونه‌ای که قیمت انواع سکه و طلا نسبت به روز چهارشنبه کاهشی بود اما نرخ ارز مقداری افزایش یافت.
صبح روزپنجشنبه قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید شش میلیون و ۸۰ هزار تومان شد که ۵۰ هزار تومان ارزان شده و هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم شش میلیون و ۷۰ هزار تومان قیمت دارد که ۴۰ هزار تومان کاهش قیمت را تجربه می‌کند. هر قطعه نیم سکه نیز با کاهش ۲۰ هزار تومانی، سه میلیون و ۸۰ هزار تومان معامله شده و ربع سکه نیز ۲۰ هزار تومان ارزان شد و یک میلیون و ۸۵۰ هزار تومان قیمت دارد. اما قیمت هر قطعه سکه یک گرمی ثابت مانده و ۹۷۰ هزار تومان بوده  است.
هر گرم طلای ۱۸ عیار نیز ۶۰۰۰ تومان ارزان شده و ۶۲۰ هزار تومان در طلافروشی‌ها داد و ستد شد. آخرین نرخ هر اونس طلا در بازار جهانی هم ۱۶۵۳ دلار ثبت شد که ۲۰ دلار کاهش قیمت  داشت.
آخرین اخبار از نرخ ارز  در صبح پنج شنبه حاکی از آن است که دلار و یورو نسبت به روزهای گذشته با مقداری افزایش روبرو بوده است.  صرافی‌های مجاز بانک مرکزی هر دلار آمریکا را ۱۵ هزار و ۶۰۰ خريدند و ۱۵ هزار و ۷۰۰ فروختند. این درحالی است که قیمت خرید و فروش این ارز در صرافی‌ها نسبت به روز گذشته مقداری افزایش داشته است.
خرید و فروش یورو نیز در این صرافی‌ها به ترتیب ۱۶ هزار و ۸۵۰ تومان و ۱۶ هزار و ۹۵۰ تومان اعلام شده که نرخ این ارز هم نسبت به روزهای گذشته مقداری افزایش یافته است. همچنین نرخ خرید هر دلار آمریکا از سوی بانک‌ها ۱۵ هزار و ۲۴۰ تومان اعلام شده و نرخ خرید هر یورو نیز ۱۶ هزار و ۵۴۵ تومان است. به مسافران خارجی نیز هر یورو به نرخ حدود ۱۷ هزار تومان با احتساب کارمزد بانک مرکزی و کارمزد بانکی ارائه می‌شود.
 در بازار ارز رسمي نيز، بانک مرکزی نرخ ۴۷ ارز را برای 7 اسفند  اعلام کرد که بر اساس آن نرخ ۱۷ ارز مانند یورو و پوند افزایش و قیمت ۱۸ واحد پولی دیگر کاهش یافت؛ نرخ دلار و ۱۱ ارز دیگر نیز ثابت ماند. هر دلار آمریکا برای  «چهارشنبه هفتم اسفند ماه ۹۸» بدون تغییر نسبت به روز گذشته ۴۲ هزار ریال قیمت خورد. همچنین  هر پوند انگلیس با ۲۰۶ ریال افزایش به قیمت ۵۴ هزار و ۵۴۴ ریال و هر یورو نیز با ۲۳ ریال رشد به نرخ ۴۵ هزار و ۶۴۴ ریال ارزش‌گذاری شد.
 عضو هیات مدیره اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان طلا، جواهر، نقره و سنگ‌های قیمتی ایران گفت: در صورتی که قیمت‌ها افزایش نداشته باشند، انتظار افزایش ۴۰ تا ۵۰ درصدی فروش طلای ساخته شده را داریم.
سیدحجت شفایی در گفت‌وگو با ایبِنا با بیان این مطلب اظهار داشت: معافیت اصل طلا از مالیات بر ارزش افزوده اقدامی بسیار مناسب و قابل تقدیر از سوی نمایندگان مجلس بود و حتما بر میزان تولید و فروش مصنوعات طلا در ایران تاثیرگذار است.با این حال افزایش قیمت طلا در داخل کشور که متاثر از افزایش بهای جهانی و همچنین افزایش نرخ ارز است، باعث شده تا قدرت خرید مردم کاهش بیابد و کمتر به سمت خرید طلا بروند.
وي با بیان اینکه کاهش قدرت خرید و افزایش تورم باعث شده تا مردم تامین سبد معیشتی خود را در اولویت قرار دهند، تصریح کرد: باید توجه داشت که در طول سال‌هایی که مالیات بر ارزش افزوده از اصل طلا دریافت می‌شد، ذائقه مردم برای خرید طلا تغییر کرد و آنها به جای پرداخت مالیات بر ارزش افزوده و اجرت ساخت طلا، ترجیح می‌دادند سکه خریداری کنند.
وی در خصوص افزایش بهای جهانی طلا نیز گفت: شیوع گسترده ویروس کرونا باعث مختل شدن اقتصادهای بزرگ دنیا و مهم‌تر از همه چین شده است و این موضوع سرمایه‌گذاران را ترغیب به سرمایه‌گذاری در بازارهای امن‌تر از جمله طلا کرده است.
شفایی با این حال تنها دلیل افزایش قیمت طلا در داخل ایران را افزایش بهای جهانی آن ندانست و افزود: به جز افزایش جهانی بهای طلا بدلیل گسترش شیوع ویروس کرونا، افزایش نرخ ارز و اضافه شدن ایران به فهرست سیاه FATF عوامل اصلی در گرانی طلا در داخل کشور بوده‌اند.امیدوار هستیم با ثبات یافتن شرایط اقتصادی و افزایش قدرت خرید مردم، نه تنها صنعت طلا و جواهر بلکه سایر صنایع رونق یابند.

از سوي ديگر، كارشناسان درباره تصمیم اخیر گروه ویژه اقدام مالی و ارتباط آن با نوسانات بازار ارز معتقدند كه سيستم بانكي كشور تخصصی وحرفه‌ای است و در مراکز تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری نظرات کارشناسی خود را گفته و بر آن اصرار می‌ورزد. کما اینکه، در مورد FATF نیز در دولت، مجلس و در مجمع تشخیص مصلحت نظام، موضع آن به صراحت بيان شده است. لذا، همانطور که در مجمع، براساس مصالح ملی نظر شبكه بانكي اعلام شده، بهمان صراحت در مقابله با جو روانی که با تکیه بر تصمیم FATF، برای بی‌ثبات کردن بازارها، ایجاد می‌کنند، بايد گفت ايران توانسته تا حدود زیادی ارتباط تحریم‌ناپذیری با نظام پولی و مالی دنیا، خارج از چارچوب FATF، برقرار کند و بانک مرکزی نیز، با همراهی سایر بخش‌های اقتصادی، تلاش خود را در جهت تسهیل پایدار نیازهای تجاری کشور، بی‌وقفه ادامه خواهد داد.
در همین راستا طی چند روز گذشته صدها میلیون دلار ارز مورد نیاز واردات مواد اولیه و واسطه‌ای کارخانجات توسط صادرکنندگان در بازار ثانویه عرضه شده است، ولی به هر تقدیر حواشی تصمیم FATF، تلاش سودجویان و سفته‌بازان، نوسانات غیر ساختاری و ناپایداری در بازار ارز بوجود آورد. این نوسانات برای بانک مرکزی جدید نیست و براساس تجارب گذشته و برنامه‌هایی که بانک مرکزی بر مبنای سازوکار بازار دارد، نرخ ارز به تدریج به تعادل ساختاری خود منطبق با متغیرهای واقعی اقتصاد کشور باز خواهد گشت.

عدم ارسال سفارش در عملیات بازار باز
 
از سوي ديگر،  پیرو اطلاعیه روز دو‌شنبه5 اسفندماه 1398 در خصوص عملیات بازار باز، بانک مرکزی هیچ سفارش فروشی از طرف بانک ها دریافت نکرد.عدم ارسال سفارش فروش توسط بانک ها نشان دهنده کفایت نقدینگی در بازار بین بانکی و عدم نیاز به تغییر ذخایر با اجرای عملیات بازار باز است.
روز چهارشنبه 14 اسفند ماه 1398 در چارچوب مدیریت نقدینگی مورد نیاز بازار بین بانکی ریالی، مجددا عملیات بازار باز اجرا می شود. موضع بانک مرکزی( خرید و فروش اوراق بدهی دولتی) بر اساس پیش بینی وضعیت نقدینگی در بازار بین بانکی و با هدف کاهش نوسانات نرخ بازار بین بانکی حول نرخ هدف، در روز دوشنبه 12 اسفند ماه 1398 از طریق اطلاعیه در سامانه بازار بین بانکی اعلام می شود.
متعاقب اطلاعیه مزبور، بانک ها و موسسات اعتباری غیربانکی می توانند در راستای مدیریت نقدینگی خود در بازار بین بانکی نسبت به ارسال سفارش تا ساعت 10 صبح روز سه شنبه 13 اسفندماه 1398 از طریق سامانه بازار بین بانکی اقدام می کند.

 از سوي ديگر، وزارت خزانه‌داری آمریکا جواز انجام معاملات برخی اقلام بشردوستانه را با بانک مرکزی ایران صادر کرد؛ اقدامی که به گفته این نهاد همگام با رسمیت بخشیدن به کانال کمک‌های بشردوستانه سوئیس انجام شده است. به گزارش رویترز، این کانال تازه تاسیس که با اعلام وزارت خزانه‌داری آمریکا به طور کامل عملیاتی شده است، به شرکت‌ها این اجازه را خواهد داد تا اقلام خوراکی، دارویی و سایر مایحتاج اساسی را به ایران ارسال کنند.
«برایان هوک» نماینده ویژه آمریکا در امور ایران هفته گذشته گفت که بسیاری از شرکت‌های خوراکی و دارویی نسبت به استفاده از این کانال ابزار تمایل کردند. این کانال ماه گذشته فعالیت آزمایشی خود را با ارسال محموله دارویی آغاز کرد. کانال کمک‌های بشردوستانه سوئیس در صدد است تا اطمینان حاصل کند که صادرکنندگان و شرکت‌های تجاری فعال در حوزه خوراکی، دارویی و بخش‌های پزشکی مستقر در سوئیس با بانک مرکزی سوئیس کانال پرداخت امنی دارند که از طریق آن دریافت هزینه اقلام صادراتی به ایران تضمین شده باشد.
غذا، دارو و سایر کالاهای بشردوستانه از تحریم‌های واشنگتن بر ایران که به دنبال خروج «دونالد ترامپ» از برجام در سال ۲۰۱۵ بار دیگر بر تهران اعمال شد، معاف هستند. با این حال، اقدامات کاخ سفید که تمام فعالیت‌های ایران را از فروش نفت گرفته تا ترابری و عملیات‌های مالی هدف گرفته، مانع از آن شده است تا بسیاری از بانک‌های خارجی با ایران تجارت و داد و ستد کنند.

 همچنين  عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس، از تلاش برای ساماندهی بازار ارز تقدیر کرد و گفت: نرخ ارز به تدریج به تعادل ساختاری و ثبات نسبی می‌رسد.شهباز حسن پور بیگلری در گفتگو با ایبِنا با اشاره به بزرگ شدن حباب قیمت ارز در روزهای اخیر، گفت: جو روانی حاکم بر کشور ثبات ارزی را برهم زده اما به زودی حباب قیمت ها از بین خواهد رفت.
نماینده مردم سیرجان و بردسیر در مجلس شورای اسلامی، با بیان اینکه نرخ ارز به تدریج به تعادل ساختاری باز خواهد گشت، افزود: در حال حاضر نرخ ارز منطبق با متغیرهای واقعی اقتصاد کشور نبوده از این رو با اطمینان می توان از کاهش نرخ ارز گفت.وی با تاکید بر اینکه در دوره های گذشته نیز شاهد نوسانات دوره ای نرخ ارز بوده ایم، تصریح کرد: خوشبختانه با اقدامات فوری بانک مرکزی و همچنین پلیس امنیت اقتصادی در دستگیری و نقش بر آب کردن توطئه های برخی دلالان و سواستفاده کنندگان، نوسانات ارزی به حداقل ممکن می رسد.
این نماینده مردم در مجلس دهم، با بیان اینکه نوسانات اخیر نرخ ارز گواه روشنی مبنی بر مناسب نبودن بازار ارزی برای سرمایه گذاری است، گفت: مردم باید بدانند که نوسانات ارزی به زودی به ثبات نزدیک خواهد شد از این رو سرمایه های خود را باید در بستری مطمئن سرمایه گذاری کنند.
حسن پور بیگلری با تاکید بر اینکه توجه به هشدارهای بانک مرکزی در خصوص آینده ارزی کشور از سوی مردم لازم است، افزود: باید سازوکاری برای هدایت همه سرمایه ها به سمت بازار بورس فراهم شود زیرا ادامه رویه فعلی از سوی مردم و اعتماد به آینده سرمایه گذاری در بازار ارز به مثابه اعتماد به هیچ است.مجلس پشتیبان سیاست های بانک مرکزی در جهت تسریع در بهبود وضعیت بازار بوده و در این راستا از هیچ کوششی فروگذار نخواهد کرد.
عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس ، یادآور شد: تغییرات قیمت ارز در دوره های گذشته به وضوح نشان می دهد که سرمایه گذاری در این بازار به طور حتم ضررهای هنگفتی را برای مردم به ارمغان خواهد آورد از این رو با دوری از خریدهای غیر ضرور ارز، بازار به ثبات نسبی نزدیک خواهد شد.

ساماندهی ارزی با اجرای عملیات بازار باز
 
عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس، گفت: اجرای سیاست‌هایی همچون عملیات بازار باز امید جدیدی بر ادامه روند کاهش نرخ ارز در بازار ایجاد کرده است.سیدمهدی فرشادان در گفتگو با ایبِنا با اشاره به برخی اظهارنظرها در خصوص خارج شدن کنترل بازار از دست تیم اقتصادی دولت، گفت: اینکه گفته می شود تا روز انتخابات قیمت‌ها تحت کنترل نگه داشته شده صحت نداشته و وضعیت فعلی بازار نشان می‌دهد که نظارت‌ها مستمر است.
نماینده مردم سنندج در مجلس شورای اسلامی، با مثبت ارزیابی کردن روند ساماندهی نرخ ها در بازار، تصریح کرد: هر چند قیمت ها در بازار از روند طبیعی بیشتر شده اما باید بدانیم که برنامه مداری دستگاه‌هایی چون بانک مرکزی از بزرگ‌تر شدن حباب در قیمت‌ها جلوگیری کرده است.
وی با تاکید بر اینکه ساماندهی ارزی در بازار نشان محکمی بر عملکرد بانک مرکزی است، تصریح کرد: در مدیریت قبلی نوسانات بسیاری در قیمت‌ها رخ داد اما خوشبختانه در دوره جدید مدیریت بر بانک مرکزی روند نوسانات قیمت ارز بسیار کند شده و از همه مهم‌تر بحث ثبات نسبی رخ داده در قیمت است.
از سوي ديگر، بانک مرکزی مطابق با قانون بودجه، ارز مورد نیاز برای واردات کالاهای اساسی را به وزارت صنعت، معدن و تجارت تخصیص داد.