«نه» مجلسی‌ها به خوش‌بینی نفتی دولت

اقتصادگردان- از مجموع 191 نماینده حاضر در مجلس، 67 رأی موافق، 114 رأی مخالف و 3 رأی ممتنع به کلیات این لایحه داده شد و نمایندگان مجلس شورای اسلامی با کلیات لایحه بودجه ۹۹ با اکثریت آرا مخالفت کردند.بدین‌ترتیب کلیات بودجه 99 در مجلس رد شد. از زمان ارایه لایحه پیشنهادی بودجه سال 99 از طرف دولت به مجلس در اوایل آذرماه، یکی از نقدهای جدی به آن درباره ارقام غیرواقع‌بینانه از حجم صادرات نفت خام ایران بود. در لایحه پیش‌بینی شده بود که طی یک سال آینده حدود یک میلیون بشکه در روز نفت به فروش خواهد رسید و قیمت آن نیز به‌طور میانگین 50 دلار در هر بشکه تعیین شده بود. اعضای کمیسیون تلفیق مجلس با در نظر گرفتن همین ملاحظات پیشنهاد دادند که رقم حجم فروش روزانه نفت در لایحه بودجه به 700 هزار بشکه در روز تقلیل یابد و با این وجود کلیات بودجه 99 باز هم رای نیاورد. نرسی قربان، کارشناس اقتصاد انرژی دیروز به «تعادل» گفت که معادله محاسبه درآمد نفتی دولت با توجه به دو عامل وضعیت متزلزل بازار نفت و تحریم‌هایی که به صنعت نفت ایران تحمیل شده، دو مجهول نامعلوم «حجم فروش» و «قیمت» دارد و بنابراین برای نوشتن مجدد لایحه بودجه سال 99، پیش‌بینی درآمد نفتی سال آینده ایران بسیار سخت و تقریبا ناممکن است.

پیش از انتشار لایحه بودجه پیشنهادی 99 «تعادل» نوشت که سال 1399، ایران کمترین میزان صادرات نفت طی حداقل سه دهه اخیر را تجربه خواهد کرد تا وابستگی بودجه‌ به نفت که سال‌ها از آن صحبت می‌شد، حالا به اجبار محقق شود. ایران که تا پیش از تحریم‌ها روزانه نزدیک به دو میلیون و 700 هزار بشکه نفت می‌فروخت حالا باید خود را به فروش پایین‌تر نفت برای سال آینده محدود کند.

بر اساس این گزارش، محمدباقر نوبخت، شانزدهم آذر در حاشیه جلسه ستاد بودجه 99، کل درآمد حاصل از فروش و صادرات نفت در سال پیش رو را کمتر از 48 تا 47 هزار میلیارد تومان اعلام کرد که نشان می‌داد آنچه دولت از امکان فروش نفت در سال 1399 پیش‌بینی کرده نسبت به برخی برآوردهای مطرح شده از سوی نمایندگان مجلس و کارشناسان اقتصادی، واقع‌بینانه‌تر بوده است. زیرا چند روز قبل از آن، علی‌اصغر یوسف‌نژاد، عضو هیات رییسه مجلس در گفت‌وگو با ایسنا، پیش‌بینی مجموع درآمد نفتی بودجه سال آینده را حدود 115 هزار میلیارد تومان عنوان کرده بود و این به معنای صادرات حدود 700 تا 800 هزار بشکه در روز بود.

اما اتفاقی که با انتشار لایحه پیشنهادی بودجه 99 رخ داد این بود که دولت در این لایحه میزان صادرات نفت خام را روزانه یک میلیون بشکه با قیمت هر بشکه 50 دلار در نظر گرفته بود. واکنش‌های منفی به غیرواقع‌بینانه بودن بودجه پیشنهادی دولت برای سال 99 از همان روز نخست انتشار آن آغاز شد و «روزنامه تعادل» نیز لایحه بودجه 99 را از این منظر بررسی کرد. این برآورد حتی نمایندگان مجلسی که تا پیش از آن به خوش‌بینی نسبت به فروش نفت متهم بودند را هم شگفت‌زده کرد. متعاقبا مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی تلاش کرد که سطح غیرواقع‌بینانه بودن بخش نفت لایحه بودجه 99 را ارزیابی کند و نتیجه گرفت که قرار است کمتر از 37 درصد از منابع تأمین مالی این بخش از راه‌های مطمئن تأمین شود و باقی منابع قرار است به وام‌های خارجی و داخلی و سایر دریافت‌ها که با توجه به وضعیت تحریم‌ها اعتباری به تأمینشان نیست، تکیه داشته باشد.

کمیسیون تلفیق بودجه نیز در واکنش به این لایحه تصمیم گرفت که برآورد میزان فروش نفت ایران را از یک میلیون بشکه در روز به 700 هزار بشکه در روز کاهش دهد تا بدین‌ترتیب لایحه بودجه 99 به واقع‌بینانه بودن نزدیک‌تر شود.

اما روز دوشنبه با سررسید موعد تصمیم‌گیری نمایندگان مجلس در صحن علنی درباره کلیات لایحه بودجه 99، مشخص شد که اکثریت نمایندگان همچنان این لایحه را غیرواقع‌بینانه می‌دانند. روز دوشنبه کلیات لایحه بودجه سال 99 در جلسه علنی پارلمان با اظهارات موافقان و مخالفان کلیات و نیز صحبت‌های محمدباقر نوبخت معاون رییس‌جمهور و رییس سازمان برنامه و بودجه مورد بررسی قرار گرفت و نمایندگان مجلس شورای اسلامی با کلیات لایحه بودجه ۹۹ با اکثریت آرا مخالفت کردند. از مجموع 191 نماینده حاضر در مجلس، 67 رأی موافق، 114 رأی مخالف و 3 رأی ممتنع به کلیات این لایحه داده شد و در نتیجه کلیات بودجه سال 99 در مجلس رد شد.

  پیش‌بینی ناپذیری درآمد نفتی

در سال آینده

بدین‌ترتیب، برنامه پیش‌رو برای لایحه بودجه سال 99 بازنویسی مجدد آن است که البته این‌بار باید با دقت بیشتری، به خصوص در بخش درآمدهای دولت از محل صادرات نفت نوشته شود. البته پرسش اصلی در این خصوص درباره نحوه پیش‌بینی آینده نفتی ایران طی یک سال آینده است که با توجه به وضع نامعلوم بازار جهانی نفت و همچنین تحریم‌های امریکا علیه ایران با ابهامات زیادی روبرو است.

 در همین راستا، نرسی قربان، کارشناس اقتصاد انرژی در خصوص پیش‌بینی رقم واقع‌بینانه حجم فروش نفت ایران و میانگین قیمت مورد انتظار برای سال 99 در گفت‌وگو با «روزنامه تعادل» بیان کرد که با توجه به موضوعاتی مثل تحریم صنعت نفت ایران و اعلام نشدن حجم فروش نفت ایران از طرف وزارت نفت و مسائل جهانی نفت خام مثل تأثیر شیوع ویروس کرونا بر تقاضا و قیمت نفت و عوامل پیش‌بینی نشده دیگر، برآورد حجم فروش نفت ایران و تصمیم‌گیری برای پیش‌بینی میانگین قیمت این کالا در سال آینده بسیار مشکل است و اصلا معلوم نیست که ایران ظرف یک سال آینده چقدر نفت می‌تواند بفروشد.

به گفته این کارشناس انرژی، وزارت نفت در این شرایط تحریمی حق دارد که میزان فروش نفت خود را اعلام نکند، اما از یک طرف، بی‌اطلاعی ما از میزان فروش نفت خام ایران و از طرف دیگر نامعلوم بودن قیمت نفت به سبب مسائل جهانی موثر بر آن،که بازار این کالا را غیرقابل پیش‌بینی کرده است، پیش‌بینی درآمد نفتی ایران در سال آینده تبدیل به یک معادله با 2 مجهول شده است و امکان اینکه کسی بتواند بگوید میزان فروش نفت و قیمت نفت چقدر است تقریبا غیرممکن است.