:
كمينه:۸.۷۹°
بیشینه:۱۱.۹۹°
Updated in: ۰۹ فروردين ۱۴۰۳ - ۱۳:۱۴
گزارش وضعيت كل سپرده ها و تسهيلات بانكي در يكسال منتهي به پايان شهريور 98 نشان مي دهد

افزايش روزانه 1500 ميليارد تومان سپرده و 873 ميليارد تومان تسهيلات/ خلق پول و نقدينگي در انتظار كنترل و سياست گذاري كارآمد در بازار پول

آمارهای شهريور 98 از شاخص هاي پولي و بانكي و ميزان تسهيلات و سپرده هاي بانكي حكايت از افزایش ۳۰.۱ درصدی مانده سپرده‌ها و ۲۳.۴ درصدی مانده تسهیلات بانکی نسبت به شهريور سال قبل دارد و با توجه به مانده سپرده ها و تسهيلات، به صورت ميانگين روزانه 1480 ميليارد تومان بر ميزان سپرده ها و روزانه 873 ميليارد تومان به مانده تسهيلات بانكي اضافه شده است
کد خبر: ۱۴۷۶۵۶
تاریخ انتشار: ۱۴ دی ۱۳۹۸ - ۱۸:۰۷
اقتصادگردان-حسين بداغي
آمارهای شهريور 98 از شاخص هاي پولي و بانكي و ميزان تسهيلات و سپرده هاي بانكي حكايت از افزایش ۳۰.۱ درصدی مانده سپرده‌ها و ۲۳.۴ درصدی مانده تسهیلات بانکی نسبت به شهريور سال قبل دارد و با توجه به مانده سپرده ها و تسهيلات، به صورت ميانگين روزانه 1480 ميليارد تومان بر ميزان سپرده ها و روزانه 873 ميليارد تومان  به مانده تسهيلات بانكي اضافه شده است كه نشان دهنده تداوم برنامه رشد نقدينگي و خلق پول در بانك ها و ادامه پول پاشي براي سرپاماندن واحدهاي اقتصادي است. همچنين در دوره 20 ماهه دي 96 تا شهريور 98 يعني التهاب بازار پول و ارز در دوره تحريم هاي جديد و خروج آمريكا از برجام،  تهران با سهم 47 درصدي در رشد سپرده ها 70 درصد رشد مانده تسهيلات را جذب كرده است

ميزان  افزايش سپرده ها در يكسال اخير

در يكسال گذشته  منتهي به پايان شهريور 98به صورت ميانگين روزانه 1480 ميليارد تومان بر ميزان مجموع سپرده هاي كل كشور افزوده شده است،  همچنين در طي يك سال اخير ميزان تسهيلات به صورت ميانگين روزانه 873 ميليارد تومان افزوده شده است. افزايش روزانه تسهيلات نسبت به يكسال منتهي به مرداد ماه كه حدود 740 ميليارد تومان بوده و يا نسبت به سا لهاي قبل بيشتر  شده است و خلق پول و رشد نقدینگی در بانک ها و اقتصاد کشور با شدت ادامه دارد و این موضوع نشان می دهد که بانک ها و اقتصاد ایران به تزریق دائمی نقدینگی نیاز دارد و این خلق پول و تزریق نقدینگی که متاثر از رشد بدهی دولت، بدهی بانک ها به بانک مرکزی  و  مطالبات معوق و نیاز فعالان اقتصادی به پول بیشتر و سر پاماندن واحدهاي اقتصادي است، موجب شده که نقدینگی هر روز به میزان 1480 میلیارد تومان اضافه شود و اين موضوع مي تواند عامل رشد تورم و قيمت ها در ماه ها و سال هاي اخير باشد.

مانده کل سپرده ها بالغ بر 2.349 هزار میلیارد تومان شده است که نسبت به مقطع مشابه سال قبل 543 هزار ميليارد تومان معادل 30.1 درصد  و نسبت به پایان سال قبل 282 هزار ميليارد تومان 13.6 درصد افزایش نشان می دهد. مقايسه اين دو نرخ رشد نشان مي دهد كه رشد سپرده ها در سال 98 به نسبت سال قبل كمتر بوده است اما رقم مانده رشد روزانه بالايي را نشان مي دهد.  بیشترین مبلغ سپرده ها مربوط به استان تهران با مانده 1279 هزار میلیارد تومان و كمترين مبلغ مربوط به استان کهگیلویه و بویر احمد معادل 6100 میلیارد تومان میباشد.
همچنين مانده کل تسهيلات شبكه بانكي بالغ بر 1682 هزار میلیارد تومان میباشد که نسبت به مقطع مشابه سال قبل 318 هزار میلیارد تومان 23.4 درصد و نسبت به پایان سال قبل 173 هزار میلیارد تومان 11.5 درصد افزایش داشته است. بيشترين مبلغ تسهيلات مربوط به استان تهران با مانده 1091 هزار ميليارد تومان و كمترين مبلغ مربوط به استان كهگيلويه بوير احمد با مانده 5850 ميليارد تومان است.

نسبت تسهيلات زير 80 درصد

نسبت تسهيلات به سپرده ها بعد از کسر سپرده قانونی 79.8 درصد میباشد كه نسبت به مقطع مشابه سال قبل و پایان سال قبل، به ترتیب 4.5 و 1.5 درصد كاهش نشان مي دهد. نسبت مذکور در استان تهران 94 درصد و استان كهگيلويه و بوير احمد 10.6.6 درصد مي باشد.
اين شاخص ها نشان مي دهد كه تمايل سيستم بانك به رشد پرداخت تسهيلات كمتر از رشد جذب سپرده ها بوده و بانك ها به دنبال سياست انضباط مالي، كاهش مطالبات معوق، كنترل طلب ها و بدهي ها بوده اند تا مشكلات سال هاي اخير حاصل از رشد مطالبات معوق و بدهي بخش خصوصي و دولت به بانك ها را كنترل نمايند.
اما در عين حال، نسبت تسهيلات در تهران همچنان بالاست و بخش عمده اي از رشد سپرده ها عملا تبديل به تسهيلاتي شده كه در استان تهران جذب شده است و اين موضوع نشان دهنده تمركز بالاي خدمات بانكي و بنگاه ها و همچنين امكانات اقتصادي در تهران است كه به دنبال آن، معضلات بسياري مانند ترافيك، جمعيت متراكم، افزايش قيمت مسكن و ساير خدمات و مشكلات عديده ديگر مانند آلودگي هوا و همچنين رشد هزينه هاي تجاري كل كشور،‌ ورود و خروج كالا و... را در شهر تهران و اطراف آن موجب شده است.

ميزان سپرده ها در بانك

بر اساس آمار بانك مركزي، مجموع سپرده ها 2349 هزار ميليارد تومان بوده كه رقم سپرده قانوني 240 هزار ميليارد تومان معادل 10.2 درصد مانده سپرده هاي بانكي است. در نتيجه سپرده بعد از كسر سپرده قانوني معادل 2109 هزار ميليارد تومان است.  كه از اين رقم معادل  1682 هزار ميليارد تومان تسهيلات پرداخت شده و  427 هزار ميليارد تومان از سپرده بعد از كسر سپرده قانوني به عنوان نقدينگي مورد نياز بانك ها در شعب باقي مانده كه با عنوان سياست سقف اعتباري نيز از آن ياد مي شود. كه اين رقم معادل  18.17 درصد مانده سپرده ها بانكي بوده است.
به عبارت ديگر از 100 درصد سپرده ها، 10.2 درصد سپرده قانوني و 18.17 درصد نقدينگي مورد نياز شعب بانك ها يا سقف اعتباري است كه در كل 28.4 درصد سپرده ها به عنوان سپرده قانوني و سقف اعتباري يا نقدينگي مورد نياز شعب بانك ها، تسهيلات پرداخت نشده و در نتيجه معادل 71.6 درصد كل سپرده هاي بانكي  تسهيلات پرداخت شده است.
در نگاهي ديگر،  نسبت تسهيلات يعني 1682 هزار ميليارد تومان تقسيم بر سپرده بعد از كسر سپرده قانوني يعني 2109 هزار ميليارد تومان، معادل 79.8 درصد است و به اين معناست كه 20.2 درصد سپرده بعد از كسر سپرده قانوني به عنوان سياست سقف اعتباري يا نقدينگي مورد نياز شعب بانك ها در نظر گرفته شده است تا در زمان مراجعه مشتريان بانك ها به شعب و درخواست دريافت پول از محل سپرده هاي خود، بانك ها قادر به پرداخت وجه مشتري باشند.

ميزان سپرده ها و تسهيلات در تهران

ميزان كل سپرده هاي استان تهران 1279 هزار ميليارد تومان و ميزان تسهيلات 1091 هزار ميليارد تومان مي باشد كه سهم تهران در ميزان سپرده كل كشور 54.4 درصد است و سهم تهران از ميزان تسهيلات كشور 64.8 درصد بوده كه نشان مي دهد 10 درصد سهم تسهيلات دريافتي اعم از جاري و غيرجاري بيشتر از سهم اين استان درمجموع كل سپرده هاي كشور است و بانك ها تمايل بيشتري به پرداخت تسهيلات در تهران داشته اند و دليل آن حضور گسترده دفاتر مركزي شركت ها و بنگاه ها و سازمان هاي اقتصادي در تهران است و در عين حال خدمات مختلف اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي و سياسي در شهر تهران و اطراف آن متمركز شده است.
نسبت تسهيلات در 10 استان بالاتر از ميانگين
با توجه به میانگین 79.8 درصدي  نسبت تسهیلات به سپرده‌ها بعد از كسر قانوني در کل کشور، آمارها نشان می‌دهد 10 استان در كشور بيش از مجموع ميانگين كشوري از ميزان تسهيلات نسبت سپرده ها بعد از كسر قانوني استفاده كرده اند. بر اين اساس استان كهگيلويه و بوير احمد با 104.6 درصد استفاده از تسهيلات نسبت به سپرده ها بعد از كسر قانوني در صدر استان هاي كشور قرار دارد. همچنين ايلام با 99.4 درصد، خراسان شمالي 99.3 درصد، تهران 94 درصد، سمنان88.8 درصد، لرستان87.3 درصد، گلستان87.3 درصد،  چهارمحال‌و‌بختياری86.5 درصد، کرمانشاه80.9 درصد و زنجان80 درصد ديگر استان هايي هستند كه بيش از مجموع ميانگين كشوري از ميزان تسهيلات نسبت سپرده ها سپرده ها پس از كسر قانوني استفاده كرده اند.

21 استان كمتر از ميانگين نسبت تسهيلات

همچنين بر اساس اين آمار 21 استان به همراه مناطق ازاد تجاري  در كشور كمتر از ميانگين كشوري از تسهيلات نسبت به سپرده ها بعد از كسر قانوني استفاده كرده اند، كه بر اين اساس استان بوشهر با 46.3 درصد كمترين و استان هاي خوزستان، البرز، خوزستان، قم و فارس زير 50 درصد از تسهيلات استفاده نموده اند.

افزایش 48.8 درصدي تسهيلات نسبت به دي 96

با توجه به التهاب هاي بازار پول و ارز و قيمت كالاها و خدمات و نرخ تورم كه چند ماه قبل از اعلام خروج آمريكا از برجام، آغاز شده بود و نرخ ارز و طلا و قيمت برخي كالاها را با خود افزايش داد، لازم است كه تحولات و شاخص هاي پولي و بانكي از جمله ميزان رشد تسهيلات و توزيع آن در استان هاي كشور، از اين منظر مورد ارزيابي قرار گيرد.
براين اساس،  از دی ماه 96 که وضعیت بازار ارز و سکه با التهاب مواجه شد و دولت و بانک مرکزی برای مقابله با آن، پیش فروش بیش از 60 تن سکه و همچنین فروش اوراق سپرده 20 درصدی به میزان 230 هزار میلیارد تومان در اسفندماه 96 را در دستور کار قرار داد، نسبت مانده تسهیلات به مانده سپرده‌ها نیز به‌شدت رشد کرده و از جمله در استان تهران، بيش از ساير استان ها،  موجب جذب رشد تسهيلات در اين مدت شده است.
به‌طوری که میزان تسهيلات در كشور در دی 96 معادل 1130 هزار میلیارد تومان، بوده كه اين رقم در شهريور امسال 1682 هزار ميليارد تومان اعلام شد و مقايسه اين دو رقم نشان از افزايش 48.8 درصدي ميزان تسهيلات در كشور در 20 ماه منتهي به شهريور 98  خبر مي دهد.
همچنين ميزان مجموع سپرده هاي كشور در دي 96 معادل 1503 هزار ميليارد تومان بوده كه اين رقم در شهريور امسال 2349 هزار ميليارد تومان شده كه نشان از رشد 56 درصدي سپرده ها در 20 ماه منتهي به شهريور 98  است. يعني تسهيلات در 20 ماه 552 هزار ميليارد تومان افزايش داشته است.
اين آمار نشان مي دهد كه ميزان نقدينگي در كشور در اين سال ها رشد چشمگيري داشته و موجب افزايش سپرده ها و تسهيلات بانكي شده است كه البته سهم تهران از سپرده ها كاهش و سهم تهران از تسهيلات روبه افزايش گذاشته كه نشان مي دهد همچنان مشكل رشد سهم تهران از منابع بانكي و تسهيلات روبه رشد است. يعني سپرده ها در 20 ماه 846 هزار ميليارد تومان افزايش داشته است.
در تهران در دي 96 سپرده ها 883 هزار ميليارد تومان و تسهيلات 707 هزار ميليارد تومان بوده است. اين ارقام در شهريور 98 به 1280 هزار ميليارد تومان سپرده و 1092 هزار ميليارد تومان تسهيلات مي رسد.
به عبارت ديگر، در 20 ماه منتهي به شهريور 98، ميزان سپرده ها در تهران 397 هزار ميليارد تومان و تسهيلات 385 هزار ميليارد تومان  افزايش يافته و مقايسه دو رقم نشان مي دهد كه تقريبا به اندازه كل رشد سپرده ها در تهران ميزان تسهيلات نيز افزايش داشته است.
مقايسه رشد تسهيلات در كشور و تهران نشان مي دهد كه از رقم 552 هزار ميليارد تومان افزايش تسهيلات در 20 ماه منتهي به شهريور 98، معادل 385 هزار ميليارد تومان آن يعني 70 درصد  افزايش مانده تسهيلات در كشور جذب استان تهران شده است.
اين در حاليست كه از 846 هزار ميليارد تومان سپرده افزايش يافته كل كشور در 20 ماه منتهي به شهريور 98، تنها 47 درصد يا 397 هزار ميليارد تومان آن متعلق به تهران بوده است.
به عبارت ديگر، تهران با سهم 47 درصدي از رشد مانده سپرده هاي كل كشور در اين 20 ماه، حدود 70 درصد رشد مانده تسهيلات اين 20 ماه را جذب كرده است و اين به معناي تمايل بانك ها به پرداخت بيشتر تسهيلات در استان تهران است كه مي تواند به معناي تمركز شديد امكانات اقتصادي و همچنين ايجاد معضلات و مشكلات مختلف اقتصادي واجتماعي از بابت تمركز دهي و ايجاد تراكم جمعيتي و امكانات اقتصادي و يا حداقل تمركز تصميم گيري و ايجاد دفاتر بنگاه ها و سازمان هاي اقتصادي در تهران باشد.