بازار با ثبات نفت با توافق اوپک و اوپک پلاس

اقتصادگردان- به دنبال این تصمیم‌گیری تأثیرگذار بر بازار نفت، گمانه‌زنی‌ها درباره آینده بازار و قیمت نفت بیشتر شده و سناریوهای مختلفی با در نظر گرفتن تحقق هر یک از احتمالات موجود از نتیجه این نشست چیده می‌شود. در همین راستا، پایگاه تحلیلی «ریستاد انرژی» پیش‌بینی کرده است که با توجه به وضعیت امروز بازار نفت، سه سناریو متصور است. اگر توافق فعلی بی‌کم و کاست تمدید شود، نفت برنت برای مدت کوتاهی به زیر 40 دلار در هر بشکه خواهد رسید و اگر توافق از هم بپاشد، برنت به زیر 30 دلار در هر بشکه سقوط خواهد کرد. اما در صورتی که اعضای اوپک پلاس توافق کنند که 750 هزار بشکه دیگر بر تعهد خود به کاهش تولید بیفزایند، بازاری باثبات در بازه قیمتی کنونی در سال 2020 به ارمغان خواهد آمد. از نظر ریستاد انرژی، بازار نفت نیازمند کاهش تولید از جانب اوپک و متحدان است تا با مشکلات عدیده مازاد عرضه در سال 2020 مواجه نشود.

بر اساس پیش‌بینی‌های پایگاه تحلیلی »ریستاد انرژی»، بدون کاهش بیشتر تولید نفت از سوی اوپک در سال 2020، شاهد عرضه بیش از حد انتظار محموله‌های جهانی نفت و متعاقبأ کاهش قیمت نفت خام خواهیم بود.

در روزهای 5 و 6 دسامبر (14 و 15 آذرماه) در وین، پایتخت اتریش نشست سالانه کشورهای عضو اوپک و همچنین نشست این سازمان با روسیه و سایر متحدان اوپک برگزار خواهد شد تا درباره میزان تولید نفت در سال 2020 گفت‌وگو شود.

«بیونا تنهاوگن» رییس تحقیقات بازار نفت در «ریستاد انرژی» گفت: «ما پیامی روشن برای کشورهای عضو اوپک پلاس داریم: «تمدید توافق فعلی در سال 2020 برای حفظ توازن بازار و اطمینان از پایداری قیمت‌های نفت کافی نیست. اگر اوپک پلاس نتواند در مورد کاهش بیشتر تولید توافق کند، چشم‌انداز غم‌انگیزی پیش رو خواهد بود.»

بر اساس برآوردهای «ریستاد انرژی»، اساسأ بازار جهانی نفت در نیمه نخست سال 2020 به میزان 800 هزار بشکه در روز مازاد عرضه را تجربه خواهد کرد. شواهد تجربی نشان می‌دهند که با مازاد عرضه‌ای به اندازه 1 میلیون بشکه در روز باید انتظار کاهش قیمت نفتی در حدود 5 درصد در هر ماه را داشت. کاهش ماهانه 5 درصدی قیمت‌های نفت دلالت بر افت بالقوه آن به اندازه 30 درصد در طول 6 ماه دارد.

تنهاوگن در ادامه گفت: «اگر اوپک و روسیه کاهش تولید نفت را عمیق‌تر نکنند، باید انتظار حرکت شاخص جهانی نفت، برنت به سمت 40 دلار در هر بشکه در دوره‌ای کوتاه را داشته باشیم.» وی اضافه کرد: «تحقیقات ما نشان می‌دهد که با توجه به پیش‌بینی‌ها درباره تقاضا، عرضه غیراوپک و تأثیر مقررات جدید سازمان بین‌المللی دریانوردی درباره سولفور سوخت کشتی‌ها (IMO2020) بر چرخه بازار جهانی نفت، برای اطمینان یافتن از حفظ تعادل در بازار طلای سیاه، ضرورت دارد که اوپک تولید خود را به 28 میلیون و 900 هزار بشکه در روز برساند که به معنای کاهش تولید روزانه 800 هزار بشکه بیش از آن چیزی است که در سه‌ماهه چهارم سال 2019 مشاهده شد.»

پیش‌بینی می‌شود که با توجه به مقررات جدید درباره سوخت کشتی‌ها، به اصطلاح اثر IMO2020، باید انتظار داشته باشیم که تقاضای نفت خام در کوتاه‌مدت بیشتر شود. با این حال، اگر اثرگذاری واقعی مقررات جدید سازمان بین‌المللی دریانوردی درباره سولفور سوخت کشتی‌ها را بر تقاضای نفت صفر در نظر بگیریم، مقدار نفت اوپک که برای پاسخگویی به تقاضا مورد نیاز است با یک میلیون و 900 هزار بشکه در روز کاهش نسبت به مدت مشابه سال گذشته، به 28 میلیون و 300 هزار بشکه در روز خواهد رسید.

تنهاوگن اظهار کرد: «به‌طور کلی علیرغم کاهش معقول تولید توسط اوپک که با کاهش تولید غیرارادی بزرگی از سوی ایران و ونزوئلا در سال 2019 همراه شد، تولید فعلی نفت خام اوپک به 29 میلیون و 700 هزار بشکه در روز رسیده است که بسیار بالاتر از تقاضای مورد نیاز بازار جهانی برای سال 2020 است. متأسفانه بدون یک کاهش تولید اثرگذار در ژانویه سال 2020، محموله‌های بزرگ نفتی جهان روی دست بازار باد خواهند کرد.»

ریستاد انرژی سه سناریوی برای تصمیم اوپک پلاس ترسیم کرده است. در سناریو نخست، توافق فعلی کاهش تولید نفت با ماه ژوئن سال 2020 تمدید می‌شود. در این صورت، بازار جهانی نفت دچار مازاد عرضه نفت بیش از یک میلیون و 200 هزار بشکه در روز خواهد شد که در نتیجه آن، قیمت نفت برنت احتمالأ برای مدت زمان کوتاهی به زیر 40 دلار در هر بشکه خواهد رسید. در سناریو دوم، توافق کاهش تولید عمیق‌تر خواهد شد و کاهش تولید اضافی روزانه 750 هزار بشکه‌ای، بالاتر از 300 هزار بشکه در روز سناریوی مطرح، باعث کاهش عرضه نفت بیش از حد و حصول اطمینان از پایدار ماندن قیمت نفت خواهد شد. در سناریوی سوم، توافقی حاصل نخواهد شد و تولیدکنندگان نفت اوپک و متحدان وارد رقابت خواهند شد. در این حالت، افزایش سطح تولید به حداکثر ممکن در همه کشورها آثار مخربی به دنبال خواهد داشت. به‌طور بالقوه، با افزایش 2 میلیون و 300 هزار بشکه‌ای عرضه نفت، قیمت برنت ممکن است به زیر 30 دلار در هر بشکه کاهش یابد و پایین‌تر از سقوط قیمت‌ها در سال 2016 قرار گیرد. چنین سناریویی برای ساختار منحنی عرضه ویران‌کننده خواهد بود. زیرا مازاد عرضه‌ای که ایجاد می‌شود بزرگ‌تر از آن چیزی خواهد شد که ما به‌طور تاریخی تا به حال مشاهده کرده‌ایم.

ریستاد انرژی دریافته است که به‌طور کلی، اوپک پلاس در مقایسه با سطح مرجع تولید در سال 2018 و تقریبأ از زمان هدف‌گذاری کاهش تولید یک میلیون و 200 هزار بشکه در روز، تولید نفت خود را به میزان 2 میلیون و 600 هزار بشکه در روز کاهش داده است. کاهش تولید اضافی روزانه یک میلیون و 400 هزار بشکه‌ای نفت به دلیل کاهش غیرارادی تولید از سوی کشورهای ایران و ونزوئلا بوده است که هر دو آنها از توافق کاهش تولید اوپک پلاس معاف هستند. عربستان سعودی با کاهش تولید 870 هزار بشکه در روز در سال 2019، معادل 2.7 برابر تعهد کاهش تولید نفت روزانه 322 هزار بشکه‌ای خود بر اساس توافق اوپک پلاس تولیدش را کاهش داده است.

عربستان سعودی اعلام کرده است که به دنبال عدم پایبندی کامل سایر تولیدکنندگان نفت به توافق اوپک‌پلاس، دیگر حاضر نیست که مسوولیت بی‌تعهدی دیگران از جمله روسیه، عراق و قزاقستان را بر عهده بگیرد. این کشورها نتوانسته‌اند به‌طور 100 درصدی به تعهد کاهش تولید نفت خود پایبند بمانند.

چالش اوپک پلاس رشد سریع عرضه نفت در سایر نقاط جهان است. ریستاد انرژی پیش‌بینی می‌کند که در سال 2020، 2 میلیون و 6 هزار بشکه در روز رشد عرضه نسبت به سال 2019 اتفاق بیفتد. مسوول این رشد عرضه نفت بیش از همه صنعت نفت شیل امریکا، نروژ و برزیل هستند. همچنین پیش‌بینی می‌شود که رشد ضعیف تقاضای جهانی نفت در سال 2020، تنها یک میلیون بشکه در روز باشد. ریستاد انرژی پیش‌بینی می‌کند که عرضه نفت توسط تولیدکنندگان نفت غیر اوپک و به جز امریکا، در سال 2020 به میزان یک میلیون و 200 هزار بشکه در روز رشد کند، اما اوپک رشد عرضه این کشورها را حدود 600 هزار بشکه در روز تخمین زده است.