رئيس جمهور و رئيس كل بانك مركزي مطرح كردند؛‌ تقویت ۴۰ درصدی پول ملی نسبت به یکسال پیش

اقتصاد گردان  – محسن شمشيري

رییس کل بانک مرکزی از تقویت ۴۰ درصدی پول ملی نسبت به یکسال پیش خبر داد و نوشت: امروز، درست نسبت به يكسال پيش، پول ملي 40 درصد تقويت شده و رشد تورم مهار شده و طليعه  رشد اقتصادي آشكار شده است.  سال گذشته، در اين ايام وضعيت تلخي بر اقتصاد كشور حاكم شده بود، دولت آمريكا و متحدين منطقه اي آن، با شروع جنگ تمام عيار اقتصادي و راه انداختن ماشين جنگ رواني و  تبليغاتي، در انديشه فروپاشي كشور از طريق اقتصاد و با ابزار سقوط ارزش پول ملي و نهايتا، ايجاد هرج و مرج در سراسر كشور بودند.

 وي افزود: تدابير و اقدامات بانك مركزي و برنامه منسجمي كه در اين راستا، تنظيم كرديم با همكاري ساير دستگاه ها و نهادها توانستيم با يكي از پيچيده ترين و بي سابقه ترين تحريم ها و محدوديت هاي مالي و پولي با قدرت مقابله كرده و ثبات و آرامش را به بازار ارز  و ساير بازارها بازگردانيم. 

وي تاكيد كرد:  اقشار با درآمدهاي پايين و حقوق ثابت، سختي زيادي را تحمل كرده و مي كنند. ليكن آنچه مارا به ادامه اين مسير مصمم تر مي كند، اميد به بهبود شرايط زندگي و رفاهي اقشار آسيب ديده از فشار تحريم ها و تلاش جدي مسوولين براي خدمت بهتر به مردم عزيز كشورمان است. 

از سوي ديگر، رییس‌جمهور نيز  در سخنانی از رشد ۴۰ درصدی ارزش پول ملی نسبت به همین روز در سال گذشته خبر داد. 

اين سخنان براساس روند قيمت ارز در يكسال اخير مطرح شده كه از مهرماه سال گذشته که قیمت ارز ۱۹ هزار تومان بوده تا امروز که ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان است، ارزش پول ملی ۴۰ درصد تقویت شده است؛ به عبارت دیگر می‌توان گفت که در طول این یک سال شاهد کاهش ۴۰ درصدی نرخ ارز بوده‌ایم و با توجه به سنجش ارزش پول ملی با نرخ برابری دلار به عنوان اصلی‌ترین ارز جهانی می‌توان گفت که ارزش پول ملی نیز ۴۰ درصد تقویت شده است

در سال 97 نوسان نرخ ارز در فاصله ارديبهشت تا تير ماه به حدي زياد بود كه بانك مركزي از انتشار اخبار و ميانگين نرخ هاي آن در بازار آزاد نيز خود داري مي كرد و مبناي محاسبات نرخ دلار 4200 توماني بود.  نرخ دلار در بازار آزاد از 5 هزار تومان در ابتداي فروردين تا 19 هزار تومان در ماه هاي مرداد تا مهر افزايش يافت و بين 15 هزار تا 19 هزار تومان نوسان داشت. بعد از انتخاب همتي به عنوان رئيس كل بانك مركزي، از مرداد ماه بار ديگر صرافي ها فعاليت خود را آغاز كردند و نرخ ثانويه، بازار رسمي، و بازار آزاد بار ديگر مبناي معاملات قرار گرفت و تحت تاثير اقدامات بانك مركزي از جمله كنترل صرافي ها، سامانه سنا و نيما، محدوديت تراكنش بانكي، جمع آوري چك هاي در گردش، سقف تراكنش در خارج كشور، و... به تدريج نرخ ها از 19 هزار تومان در مهر 97 به زير 15 هزار تومان تا زير 12 هزار تومان در سال 98 كاهش يافت. 

كارشناسان معتقدند كه ارزش پول ملی هر کشوری را به نسبت قیمت طلا یا سایر ارزهای جهانی می‌سنجند و با توجه به اینکه در حال حاضر سهم دلار در اقتصاد جهانی و ذخیره ارزی کشورها بیش از ۶۰ درصد است، برای تعیین ارزش پول ملی کشورها، معمولا نرخ برابری آن با دلار را مورد ارزیابی قرار می‌دهند.

در سال گذشته با توجه به اعمال تحریم‌های آمریکا علیه ایران و ایجاد اختلال در شرایط تجاری کشور و نقل و انتقال ارز، قیمت دلار در ایران رو به افزایش گذاشت و از سوی دیگر هجوم مردم برای سرمایه‌گذاری در این بازار با ایجاد افزایش تقاضای کاذب در بازار ارز، سبب افزایش هرچه بیشتر قیمت ارز شد.

این روند سبب شد در نخستین روزهای مهرماه سال گذشته قیمت دلار به بیش از ۱۹ هزار تومان برسد که کمتر کسی انتظار آن را داشت، اما بانک مرکزی به تدریج با اعمال سیاست‌های مختلف ارزی موفق شد این بازار را کنترل کرده و تا حدودی به ثبات برساند.

روند کاهش قیمت ارز در سال جاری نیز  با شیب کم ادامه پیدا کرد تا اینکه در هفته‌های اخیر شاهد ثبات بیشتری در این بازار بودیم و مدتی است که نوسان قابل توجهی در بازار وجود نداشته است.

البته پیش از این عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی اعلام کرده بود که قیمت ارز به کانال ۱۱ هزار تومان بازمی‌گردد؛ هرچند که در فروردین امسال آن را تکذیب کرد. با این حال قیمت دلار اکنون در صرافی‌های مجاز بانک مرکزی به حدود ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان رسیده و مدتی است که در کانال ۱۱ هزار تومان باقی مانده است.

البته برخی کارشناسان معتقدند که قیمت واقعی دلار در شرایط غیر تحریمی می‌تواند کمتر از ۸۰۰۰ تومان باشد.

با این حال رئیس‌کل بانک مرکزی و رئیس‌جمهور از تقویت ۴۰ درصدی ارزش پول ملی نسبت به سال گذشته خبر داده‌اند و در کنار آن از کنترل رشد نرخ تورم به عنوان موفقیت‌های اقتصادی یاد کرده‌اند.

هرچند که تقویت ارزش پول ملی به تنهایی کافی نیست و هنوز آثار این کاهش ۴۰ درصدی بر معیشت مردم ملموس به نظر نمی‌رسد، اما همین کاهش قیمت سبب شده تقاضای کاذب بازار ارز کاهش یافته و این بازار به ثبات برسد که به تبع آن، تورم نیز افزایش نمی‌یابد.

روز چهار شنبه 10 مهر 98، بازار طلا و ارز همچنان به روند كاهشي خود ادامه داد و با اعلام نرخ اونس جهاني طلا به قيمت 1485 دلار كه  نسبت به روز سه شنبه افزايش داشته است و  همچنين با اعلام  قيمت دلار در بازار آزاد و معاملات نقدي  به نرخ  11480 تومان،  قيمت طلا نيز اندكي افزايش داشت .

مظنه مثقال 17 عيار يا طلاي آّبشده به 1 ميليون و 975 هزار، هرگرم طلاي 18 عيار 406 هزار، سكه طرح جديد 4 ميليون و 50 هزار، سكه طرح قديم 3 ميليون و 980 هزار، نيم سكه 2 ميليون و 40 هزار، ربع سكه 1 ميليون و 240 هزار و سكه گرمي 850 هزار تومان معامله شد. 

در بازار ارز نيز صرافي هاي مجاز بانكي و ملي نرخ خريد دلار را 11300 و نرخ فروش دلار را 11400 تومان اعلام كردند. اين صرافي ها همچنين نرخ خريد يورو را 12500 و نرخ فروش يورو را 12600 تومان معامله كردند. 

 نرخ لحظه اي در سامانه سنا براي دلار به 11400 تومان ويورو 12600 تومان رسيد. سامانه سنا ميانگين نرخ هاي معامله شده ارز در روز سه شنبه را براي دلار 11411، يورو 12603، درهم 3108، پوند 14038، يوان 1683، لير تركيه 2085 تومان اعلام كرد.  همچنين در سامانه نيما نيز نرخ حواله اي ارز براي دلار 11032، يورو 12132، درهم 2967 و يوآن 1539 تومان اعلام شده است. 

در بازار ارز رسمي نيز بانک مرکزی نرخ ۴۷ ارز را اعلام کرد که بر اساس آن نرخ ۲۰ ارز مانند یورو نسبت به روز گذشته افزایش و قیمت ۱۷ واحد پولی دیگر مانند پوند کاهش یافت. نرخ دلار و ۹ ارز دیگر نیز ثابت ماند.هر دلار آمریکا ۴۲ هزار ریال قیمت خورد. همچنین هر پوند انگلیس با ۴۲ ریال کاهش ۵۱ هزار و ۵۸۳ ریال و هر یورو نیز با ۱۷۰ ریال افزایش ۴۵ هزار و ۹۱۷ ریال ارزش‌گذاری شد

با ادامه سیر نزولی قیمت ارز، نرخ فروش دلار در صرافی‌های مجاز بانک مرکزی ۵۰ تومان کاهش یافت.بانک‌ها هر دلار آمریکا را ۱۱ هزار و ۲۹۵ تومان و هر یورو را به قیمت ۱۲ هزار و ۴۷۵ تومان می‌خرند.قیمت خرید هر پوند انگلیس در بانک‌ها نیز ۱۳ هزار و ۹۵۴ تومان است.

قیمت ارز مسافرتی در بانک‌ها همچنان از قیمت فروش آن در بازار بالاتر است؛ به طوری که قیمت فروش ارز مسافرتی در بانک‌ها ۱۲ هزار و ۶۸۴ تومان اعلام شده که با احتساب کارمزد به حدود ۱۳ هزار تومان می‌رسد.

اما صرافی‌های مجاز بانک مرکزی نیز قیمت خرید دلار را ۱۱ هزار و ۳۰۰ تومان و قیمت فروش آن را ۱۱ هزار و ۴۰۰ تومان اعلام کرده‌اند که نسبت به روز گذشته ۵۰ تومان کاهش یافته است.این صرافی‌ها هر یورو را به قیمت ۱۲ هزار و ۵۰۰ تومان می‌خرند و ۱۲ هزار و ۶۰۰ تومان می‌فروشند.

 از سوي ديگر،  كارشناسان با اشاره به روند يك ماه اخير قيمت اونس جهاني طلا مي گويند كه بهای جهانی طلا پس از دو حمله ناکام به نرخ‌های بالاتر از ۱۵۳۰ دلار بار دیگر به سطح ۱۴۵۰ دلار بازگشت و اكنون به 1485 دلار رسيده است. 

در حالی که قیمت هر اونس طلا طی معاملات سوم سپتامبر تا ۱۵۴۶ دلار و ۷۰ سنت صعود کرده بود، روند کاهشی به خود گرفت و به کمتر از ۱۴۹۰ دلار پایین‌تر رفت. بهای طلا در ۲۴ سپتامبر دوباره اوج ۱۵۳۳ دلاری را ثبت کرد ولی بار دیگر به سیر نزولی تن داد و در معاملات نخستین روز اکتبر به ۱۴۵۹ دلار رسید. بدین ترتیب، بهای جهانی هر اونس طلا در کمتر از یک ماه گذشته در مجموع ۸۷ دلار معادل ۵.۶ درصد کاهش یافته است.

بانک سرمایه‌گذاری گلدمن ساکس کمتر از دو ماه پیش با اصلاح برآورد قبلی خود در مورد آینده قیمت طلا اعلام کرد که نرخ فلز گرانبهای زرد تا سه ماه آینده حدود ۱۵۷۵ دلار خواهد بود. پیش‌تر پیش‌بینی این بانک در مورد قیمت طلا در معاملات سه ماه آینده معادل ۱۴۵۰ دلار اعلام شده بود. گلدمن ساکس دلیل اصلی اصلاح پیش‌بینی خود را شدت‌گیری ابعاد جنگ تجاری میان آمریکا و چین عنوان کرد، رخدادی که می‌توانست فشار را بر بانک مرکزی ایالات متحده برای کاهش بیشتر نرخ بهره افزایش دهد.

در همین حال، بسیاری از کارشناسان بازارهای مالی جهان نیز بر این باور بودند که همزمانی شدت‌گیری جنگ تجاری آمریکا و چین با افزایش تنش میان ایران و ایالات متحده نرخ جهانی طلا را در سطح بالای ۱۵۰۰ حفظ خواهد کرد.

با این وجود، وقوع مصالحه آمریکا و چین در مورد توقف افزایش نرخ تعرفه برخی کالاها و نیز کاهش احتمال رویارویی نظامی ایران و ایالات متحده موجب شده تا تب بازار جهانی طلا فروکش کند.

آمارهای بانک مرکزی حاکی از آن است که با وجود افزایش ۷۸.۸ درصدی قیمت سکه در پنج‌ماهه نخست سال ۹۸ نسبت به پنج‌ماهه ۹۷، قیمت سکه طرح جدید در مردادماه امسال نسبت به تیر ماه ۶ درصد کاهش یافته است.

براساس آمار بانک مرکزی، متوسط قیمت فروش یک سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم در بازار آزاد شهر تهران در مردادماه سال جاری ۴ میلیون و ۱۱۱ هزار تومان بود که در مقایسه با ماه قبل ۳.۵ درصد کاهش و نسبت به ماه مشابه سال قبل ۱۷.۶ درصد افزایش نشان می‌دهد. همچنین حداقل و حداکثر نرخ فروش سکه مذکور در ماه یاد شده به ترتیب ۴ میلیون و ۴۰ هزار تومان و ۴ میلیون و ۲۴۱ هزار و ۷۰۰ تومان بوده است.

متوسط قیمت فروش یک سکه تمام بهار آزادی طرح جدید در مردادماه ١٣٩٨ در بازار آزاد شهر تهران ۴ میلیون و ۲۰۳ هزار و ۲۰۰ تومان بود که در مقایسه با ماه قبل ۶ درصد کاهش و نسبت به ماه مشابه سال قبل ۱۰.۲ درصد افزایش نشان می‌دهد. همچنین حداقل و حداکثر نرخ فروش سکه مذکور در ماه یاد شده به ترتیب ۴ میلیون و ۱۱۵ هزار تومان و ۴ میلیون و ۳۸۰ هزار تومان بوده است.

متوسط قیمت فروش یک سکه تمام بهار آزادی در پنج ماه اول سال ١٣٩٨ در بازار آزاد شهر تهران با طرح قدیم ۴ میلیون و ۴۷۰ هزار و ۱۰۰ تومان و با طرح جدید ۴ میلیون و ۶۲۲ هزار و ۵۰۰ تومان بود که نسبت به دوره مشابه سال ١٣٩٧ به ترتیب ۸۲.۳ درصد و ۷۸.۸ درصد افزایش یافته است. این در حالی است که نرخ سکه در پنج ماه نخست سال جاری روند نزولی را طی کرده است.

متوسط قیمت سکه طرح جدید در تیرماه ۴ میلیون و ۴۷۰ هزار و ۱۰۰ تومان، خرداد ماه ۴ میلیون و ۶۶۳ هزار و ۸۰۰ تومان، اردیبهشت ماه ۵ میلیون و ۷ هزار و ۴۰۰ تومان و در فروردین ماه ۴ میلیون و ۷۹۸ هزار و ۸۰۰ تومان بوده است

از سوي ديگر، يك كارشناس اقتصادي می‌گوید: استخراج رمزارز در سطح ملی می‌تواند فشار تحریم بر روی اسکناس ارز را کاهش دهد.

فرزین فردیس در گفتگو با ایبِنا درباره مدیریت بازار اسکناس ارز با استفاده از رمزارزها و دور زدن تحریم‌ها اظهار داشت: هم مدافعین و هم مخالفان استفاده از رمزارزها برای دور زدن تحریم‌ها به نظر من اغراق می‌کنند.

وی با بیان اینکه تحریم یک موضوع کلیدی است، توضیح داد: پتانسیل و ظرفیت استفاده از رمزارزها برای دور زدن تحریم‌ها به اندازه‌ای که مدافعین این موضوع می‌گویند نیست و با عدد و رقم می‌توان گفت که رمزارزها پتانسیل دور زدن تحریم‌ها را ندارند. البته از سمت دیگر نیز بحث مخالفان رمزارزها که می‌گویند این ارزها هیچ کارکردی برای دور زدن تحریم‌ها ندارد، درست نیست.شاید جمله درست و منصفانه‌تر درباره رمزارزها این باشد که استخراج رمزارزها در داخل کشور و امکان تبادل آن، بخشی از فشار را روی تحریم‌ها بردارد، ولی مسئله تحریم‌ها را حل نمی کند.

فردیس تصریح کرد: باید توجه داشته باشیم که ایران تنها با یک تحریم در خصوص مبادلات بانکی مواجه نیست بلکه خرید نفت، محصولات پتروشیمی، حمل‌ونقل، بیمه و حتی برخی از افراد حقیقی و حقوقی تحریم هستند و اساسا فروش برخی از محصولات به ایران از طرف آمریکا محدود شده و رمزارز این مسائل را نمی‌تواند حل کند.

وی در عین حال ادامه داد: با این حال با استفاده از رمزارز می‌توانیم به جای آنکه به یک مسافر اسکناس دلار بدهیم تا در مسافرت خارجی آن را تبدیل کرده و استفاده کند، رمزارز بدهیم تا به عنوان نمونه هزینه هتل یا خرید کالا و خدماتش را پرداخت کند. همچنین امکان خریدهای اینترنتی با استفاده از رمزارزها وجود دارد. عده‌ای از موافقین استخراج رمزارزها در کشور می‌گویند حتی استخراج آنها در مقیاس بالا می‌تواند به واردات کالا و خدمات کمک کند ولی باید گفت که این تمام ماجرا نیست. اگر به عنوان نمونه ۱۰۰ میلیون دلار رمزارز استخراج کرده باشیم، به دلیل بزرگ بودن عدد، امکان تبدیل آن در بازار به طور یکجا وجود ندارد.

فردیس ادامه داد: اگر یک فرد حقیقی یا حقوقی خارجی بخواهد ارقام در مقیاس بزرگ را از رمزارز به اسکناس تبدیل کرده و به حساب بانکی خود واریز کند، به دلیل مقررات FATF، بانک‌ها از وی خواهند پرسید که از کجا آورده است؟ و باید بپذیریم که همچنان محدودیت‌هایی در تبدیل رمزارز به ارزهای رایج وجود دارد.

وی با بیان اینکه نه می‌توان گفت که رمزارزها هیچ نقشی در دور زدن تحریم‌ها ندارند و نه می‌توان گفت که بهترین کارکرد را دارند، اظهار داشت: با وجود اینکه اسکناس ارز و حواله درهم همچنان از شاخص‌های جدی هستند ولی استخراج رمزارز در سطح ملی می‌تواند فشار تحریم بر روی اسکناس ارز را کاهش دهد. باید قبول کنیم که برخی از موارد مانند اسکناس ارز یا حواله درهم به اصطلاح در بازار «درایور» هستند و افزایش تقاضا برای آنها به جهش نرخ ارز منجر می‌شود. در زمان‌هایی مانند حج یا سال‌نو، فشار روی بازار اسکناس افزایش پیدا می‌کند و می‌توان با استفاده از رمزارزها از این فشارها کاست.

همچنين نمودارهای بازار رمز ارزها نشان می‌دهد که نوسان قیمت بیت کوین در حالی که رشد نسبتا کوچکی در این بازار اتفاق افتاده ادامه دارد و بازار ارزهای رمزنگار همچنان در موج قرمز و کاهش قیمت قرار دارند.

بازار ارزهای رمزنگاری شده در طول یک هفته اخیر نوسات متعددی را تجربه کرد و سقوط قیمت بیت کویت تا ۷ هزار و ۸۰۰ دلار باعث شد تا بسیاری از رمز ارزها نیز از بیت کوین به عنوان رایج ترین و صاحب بیشترین سهم از بازار ارزهای دیجیتال تبعیت کنند و در نهایت بازار ارزهای رمزنگار در موج قرمز قرار بگیرد؛ سقوط بیت کوین هر چند فرصتی خوب برای ورود سرمایه‌های جدید و افزایش سودآوری در بازار ارز رمز ارزها بود، اما نگرانی برخی از فعالان سبب شد تا سرمایه‌هایی نیز از این بازار خارج شود.

بیت کوین در چند روز اخیر رشد نسبتا مناسبی داشته و هر چند با وجود نوسانات توانسته تا با افزایش قیمت، نگاه سرمایه گذاران را جذب و مقداری سهم بازار خود را در میان بازار ارزهای دیجیتالی افزایش دهد؛ هم اکنون سهم بازار بیت کوین با حجم بازار بیش از ۱۴۸میلیارد دلار به ۶۶.۴۸ درصد رسیده و قیمت هر واحد این ارز دیجیتال با وجود نوسانات به بالاتر از هشت هزار دلار رسیده است؛ نمودار قیمت هر واحد بیت کوین نشان می‌دهد که این رمز ارز با قیمت ۸ هزار و ۲۷۰ دلار معامله می‌شود که پایین ترین قیمت بیت کوین در ماه جاری نیست، اما اگر بخواهیم آن را با صعود بزرگ بیت کوین و رسیدن به قیمت ۱۹ هزار و ۴۹۷ دلار در سال گذشته مقایسه کنیم باید گفت که بیت کوین در حال حاضر نسبت به مدت مذکور قیمتی بالغ بر ۵۷..۵۲ درصد کمتر دارد.

 از سوي ديگر، نگرانی‌ها از تشدید مشکلات اقتصادی دلار سرانجام به صعودهای متوالی دلار در بازارهای جهانی خاتمه داد.

به گزارش رویترز، آمارهای جدید منتشر شده توسط وزارت بازرگانی آمریکا نشان می دهد سطح تولیدات این کشور در ماه سپتامبر به پایین ترین سطح خود در طول یک دهه اخیر رسیده است. این خبر در کنار افزایش تنش‌ها در شبه جزیره کره به دنبال آزمایش یک موشک جدید توسط کره شمالی که آینده مذاکرات این کشور با آمریکا را تحت‌الشعاع قرار داده است، دلار را در موقعیت تدافعی نسبت به ارزهای امن قرار داد.

در معاملات روز چهار شنبه بازارهای ارزی جهانی، هر دلار به ۱۰۷.۸۴۱۱ ین رسید تا از بالاترین سطح دو هفته اخیر خود در برابر ارز ژاپنی عقب نشسته باشد. در برابر همتای استرالیایی، هر دلار آمریکا با ۰.۰۲ درصد افزایش به ازای ۱.۴۸۹۱ دلار مبادله شد تا ارزش دلار استرالیا در کمترین سطح سه هفته اخیر قرار گیرد. شاخص دلار که نرخ برابری آن در مقابل سبدی از ارزهای جهانی را اندازه می‌گیرد با اندکی کاهش به ۹۹.۰۸۷  واحد رسید.

تحلیل‌گران ارزی در موسسه " بی ان وای ملون " در گزارشی نوشتند: داده‌های جدید کاملا برخلاف انتظارات و بسیار غافلگیر کننده بود اما با این حال کاهش فعالیت‌های صنعتی چیزی نبود که قابل پیش‌بینی نباشد.

از سوی دیگر افزایش امیدواری‌ها به رسیدن به توافقی بر سر مساله برگزیت بین انگلیس و اتحادیه اروپا باعث تقویت ارزش یورو و پوند در برابر دلار شد. بوریس جانسون، نخست وزیر انگلیس که گفته است برگزیت باید در هر شرایطی تا پایان ماه اکتبر اتفاق بیافتد، پیشنهاد در نظر گرفتن استثناهایی برای منطقه ایرلند شمالی را به اتحادیه اروپا داده است.

در معاملات امروز ارزش هر یورو به ۱.۰۹۳۴۴ دلار رسید. به مانند یورو، دیگر ارز مهم اروپایی یعنی پوند نیز در برابر دلار دست به  پیشروی زد تا جایی که هر پوند به ۱.۲۲۸۰ دلار رسید. هر فرانک نیز به ازای ۱.۰۰۶۷ دلار مبادله شد.

ارزش دلار آمریکا در برابر همتای کانادایی افزایش و در برابر همتای سنگاپوری کاهش یافت تا جایی که هر دلار آمریکا به ترتیب به ازای ۱.۳۲۰۹ و ۱.۳۸۴۸ دلار کانادا و سنگاپور معامله شد.