بهبود عملكرد بانك ملت در سال 97 و پنج ماهه 98 (2)
افزایش سهم درآمد غير مشاع بانک ملت به 53 درصد، تجربه ای درخشان برای سیستم بانکی ایران
افزایش سهم درآمدهای غیرمشاع بانک ها که مستقل از سود تسهیلات بانکی و سرمایه گذاری ها است و حاصل رشد کارمزدهای خدمات بانکی، ضمانت نامه ها، فعالیت های مالی و ارزی، تراکنش های بانکی و بانکداری الکترونیک، و امور خدماتی و دریافت کارمزد است، یک موفقیت چشمگیر در نظام بانکی و شرایط کنونی اقتصاد ایران محسوب می شود و بانک های ایران را به سمت استانداردها و وضعیت بانک های موفق دنیا هدایت می کند که از طریق خدمات و کارمزدها درآمد بیشتری کسب می کنند و برای پوشش هزینه های خود، مجبور به افزایش فشار بر نرخ سود تسهیلات بانکی نیستند. در نتیجه این روند می توان انتظار داشت که هزینه سنگین 200 هزار میلیارد تومانی جذب سپرده و نرخ سود بالای تسهیلات و افزایش هزینه تمام شده تولید و واحدهای اقتصادی کمتر شود، اضافه برداشت از بانک مرکزی و رشد نقدینگی و تورم مهار شود و بانکداری به سمت رقابت سالم و کاهش هزینه های بانکی و تولید حرکت کند. این دستاورد بانک ملت و سایر بانک ها در رشد درآمد غیرمشاع در سال های 97 و 98 شایسته تقدیر است و باید الگویی برای سایر بانک های کشور باشد
اقتصاد گردان - محسن شمشيري
افزايش سودآوري در يك موسسه مالي، علاوه بر توليد و فروش كالاها و خدمات اصلي، مي تواند از طريق افزايش بهره وري شعب و كاركنان، كاهش هزينه ها و افزايش درآمد از ساير روش ها نيز تحقق يابد. در بانك ملت، علاوه بر رشد درآمد تسهيلات، كه فعاليت اصلي بانك ها را شامل مي شود، از طريق رشد بهره وري شعب و پرسنل، افزايش درآمدهاي غيرمشاع و كارمزدها و ساير خدمات بانكي نيز پيگيري شده و سهم درآمدهاي غيرمشاع را به بیش از 53 درصد کل درآمدهای بانک افزايش داده است.
این موضوع نشان می دهد که بانک ملت تنها به اتکای تسهیلات بانکی، پرداخت هزینه سپرده و ارائه تسهیلات و سود تسهیلات به دنبال سودآوری و درآمدزایی نبوده است بلکه مانند بسیاری از بانک های موفق جهان در اروپا و آسیا، سهم درآمدهای غیرمشاع، خدمات بانکی و فعالیت های مالی، دریافت کارمزد و... را رشد داده است. از جمله بانک ملت با سهم حدود 30 درصد کل فعالیت های بانکداری الکترونیک کشور، صنعت پرداخت، تراکنش های بانکی، کارمزدهای مختلف سیستم پرداخت، تبدیل شرکت به پرداخت به شرکت اول صنعت پرداخت کشور، توانسته است سهم درآمدهای غیرمشاع و کارمزدها، ضمانت نامه ها، حوالجات و... را افزایش دهد.
ضمن اين كه رشد درآمدهاي بانك به ازاي هر يك از پرسنل و هر يك از شعب رو به افزايش است که این موضوع به معنای رشد بهره وری پرسنل و کارکنان بانک ملت در سال های اخیر بوده است. براين اساس مي توان انتظار داشت كه مسير سودآوري وجهش بانك ملت در سال 98 طبق اعلام مديرعامل بانك ملت محقق شود و جایگاه این بانک در بانکداری جهان و منطقه و ایران، در سطح بانک های معتبر و موفق جهان ارتقا یافته و استانداردهای آن در حد استانداردهای امروز بانکداری جهان درخشش داشته باشد.
الگویی برای بانکداری ایران
این موضوع یعنی افزایش درآمدهای غیرمشاع بانک ملت و سهم بیش از 53 درصدی آن باید الگویی برای سایر بانک های کشور باشد و به جای تاکید بر پرداخت سود سپرده برای جذب بیشتر منابع و همچنین پرداخت تسهیلات با نرخ بالا که عملا هزینه تولید را افزایش می دهد و عامل اصلی رشد هزینه بانک ها و رشد نقدینگی و تورم، افزایش بدهی به بانک مرکزی و... بوده است، باید از محل سایر فعالیت ها و خدمات بانکی و مالی، ارزی و بورسی و... سهم درآمدهای غیرمشاع را افزایش داد تا بانکداری به سمت شفافیت و سلامت و رقابت سالم حرکت کند.
به نظر می رسد که شبکه بانکی کشور باید رشد و سهم درآمدهای غیر مشاع در برخی بانک های کشور در سال 97 و 98 و از جمله موفقیت بانک ملت در افزایش سهم درآمدهای غیرمشاع را جدی گرفته و به ابعاد و ترکیب و ارزیابی آن اقدام کند تا به تدریج فشار بر تسهیلات بانکی برای پوشش تمام هزینه روبه افزایش بانک ها کاهش یابد. مطالبات معوق، نرخ سود بالا، هزینه بیش از 200 هزار میلیارد تومانی سود سالانه سپرده ها، اضافه برداشت بانکها کمتر شود و بانک ها از طریق کارمزد و درآمد غیرمشاع و واگذاری دارایی های مازاد، هزینه های خود را پوشش داده و سود آور باشند و رضایت سهامداران را نیز جلب کنند.
بدون شک رشد رقم و سهم درآمدهای غیرمشاع راهکار اصلی خروج از وضعیت کنونی سیستم بانکی کشور است که با مشکل سود بالای سپرده ها و تسهیلات مواجه است و نظام تولید و صنعت کشور نیز با پرداخت هزینه های سنگین تسهیلات بانکی، عملا امکان کاهش هزینه ها را ندارد. اما رشد کارمزدها نه تنها فشار کمتری بر مشتریان بانک ها و تسهیلات گیرندگان خواهد داشت، بلکه درآمد و سود بیشتری را نصیب بانک ها خواهد کرد و از سوی دیگر، فشار بر بانک ها برای سود تسهیلات بیشتر را کاهش خواهد داد و پرداخت اقساط بانکی نیز آسان تر خواهد شد و مطالبات معوق و اضافه برداشت بانک ها نیز کمتر شده و امکان پرداخت بدهی های دولت و بخش خصوصی به بانک ها نیز بیشتر خواهد شد.
از این رو، شایسته است که ضمن تقدیر از بانک هایی که درآمدهای غیرمشاع خود را در سال های 97 و 98 افزایش داه اند، از تجربه بانک ملت و سایر بانک ها در این زمینه استفاده شود تا چرخه معیوب رشد بدهی ها، مطالبات معوق، اضافه برداشت بانکی، رشد هزینه سود سپرده و سود تسهیلات و فشار بر واحدهای اقتصادی و بانک ها متوقف شود و رشد پایه پولی، نقدینگی و تورم نیز از این طریق کاهش یابدو اقتصادی رقابتی و سالم با نرخ های سود و تسهیلات کمتر در ایران را شاهد باشیم و رشد هزینه های تمام شده تولید و تورم نیز مهار شود.
|
1396 |
سال 1397 |
شاخص ها |
|
1.39 |
5.19 |
نسبت کفایت سرمایه |
|
65.81 |
46.84 |
سهم درآمد مشاع - درصد |
|
34.19 |
53.16 |
سهم درآمد غیرمشاع - درصد |
|
90.36 |
93.38 |
تسهیلات جاری – درصد |
|
0.67 |
0.3 |
تسهیلات سر رسید گذشته - درصد |
|
0.97 |
0.49 |
تسهیلات و مطالبات معوق |
|
8 |
5.84 |
تسهیلات و مطالبات مشکوک الوصول - درصد |
|
48.74 |
47.49 |
نسبت ذخیره اختصاصی به
تسهیلات غیرجاری - درصد |
|
9.64 |
6.62 |
نسبت تسهیلات غیرجاری
به کل تسهیلات - درصد |
|
128.09 |
179.46 |
نسبت تسهیلات اعطایی به
سپرده های سرمایه گذاری مدت دار - درصد |
|
29086 |
27187 |
تعداد کارکنان - نفر |
|
2355 |
2317 |
تعداد شعب |
|
62.871 |
71.901 |
سرانه درآمد مشاع به
ازای شعبه |
|
5.090 |
6.128 |
سرانه درآمد مشاع به
ازاي کارکنان |
|
1.348 |
1.746 |
سرانه هزینه نیروی
انسانی و کارکنان |
|
3.249 |
4.100 |
سرانه هزينه به جز سود
به ازاي كاركنان |
|
40.128 |
48.113 |
سرانه هزینه به جز سود
به ازای شعب |
|
420.555 |
505.142 |
میانگین جذب سپرده
بلندمدت به ازای هر شعبه |
|
34.051 |
43.051 |
میانگین جذب سپرده
بلندمدت به ازای کارکنان |
سرانه درآمد غير مشاع
سرانه درآمد مشاع به ازاي هر شعبه از حدود 6 ميليارد و 287 ميليون تومان در سال 96 به رقم 7 ميليارد و 190 ميليون تومان افزايش داشته و تقريبا درآمد مشاع هر شعبه حدود 1 ميليارد تومان افزايش داشته است كه نشان دهنده رشد كارايي و بهره وري هر شعبه بانك ملت تنها در سال 97 بوده است. از سوي ديگر درآمد مشاع به ازاي هر يك از پرسنل و كاركنان بانك ملت نيز از 509 ميليون تومان در سال 96 به 612 ميليون تومان در سال 97 رسيد و بيش از 100 ميليون تومان افزايش داشته است كه اين موضوع نيز نشان دهنده رشد بهره وري نيروي انساني در بانك ملت است.
سهم درآمد مشاع و غير مشاع
سهم درآمد غیر مشاع در سال 97 افزایش قابل توجهی حدود 19 واحد درصد نسبت به سال 96 داشته که نشان دهنده عملکرد مثبت بانک ملت در حوزه های مختلف بانکداری و فعالیت های ا قتصادي از جمله کارمزدها بوده است که باعث شده فعالیت هایی غیر از تسهیلات دهی و جذب سپرده را در بانک رشد داده و سهم درآمد غیرمشاع را از 34 درصد به 53 درصد کل درآمدهای بانک ملت ارتقا دهد. از سوی دیگر، سهم درآمد مشاع بانک ملت نيز در سال 97 به حدود 46درصد رسیده است.
سهم در آمد غیر مشاع در سال 97 به بیش از 53 درصد رسیده که از سهم 34 درصدی سال 96 بالاتر است و به میزان 19 واحد درصد بهبود داشته است. درمقابل سهم درآمد مشاع که مربوط به تسهیلات بانکی و فعالیت ها و خدمات متعارف بانکی و سرمایه گذاری، و پرداخت تسهیلات بوده از نزدیک به 65 درصد به 46 درصد کاهش داشته و 19 درصد کمتر شده است که این موضوع خبر خوبی برای بانک ملت و سیستم بانکی است.
این که امکان ادامه چنین روندی تا چه حد فراهم است تا همچنان سهم درآمد غیر مشاع حفظ شود، مشخص نیست و باید دید که بانک ملت با چه راهکارهایی توانسته است چنین موفقیتی را کسب کند، اما می توان امیدواربود که مدیران شبکه بانکی، به دنبال راهکارهایی برای رشد درآمد غیرمشاع، کارمزدها و خدمات دیگر باشند تا نظام بانکداری سالم تر، رقابت سالم در جذب سپرده و پرداخت تسهیلات با سود کمتر را شاهد باشیم و بانک ها فشار کمتری را برای پوشش هزینه های خود از محل سود تسهیلات بانکی احساس کنند و درآمد خود را سریعتر و بهتر از محل کارمزدها دریافت کنند و مانند بانک های موفق و معتبر جهان عمل نمایند.
تلاش برای استفاده بهینه از ابزارها، محصولات و خدمات نوین بانکی و همچنین بهبود قابل توجه سهم سپرده‌های دیداری و منابع ارزان قیمت از حجم منابع سپرده‌ای بانک، موجب رشد درآمدهای مشاع و غیرمشاع این بانک شده که این روند در سال ٩٨ با افزایش قابل توجهی روبرو شده است.
درآمدهای کارمزدی بانک ملت ایران در سال ٩٨ نسبت به ماه های مشابه سال قبل و درآمدهای مشاع ناشی از سرمایه‌گذاری و تسهیلات رشد نشان می‌دهد.تکیه بر محصولات نوین بانکی برای ارائه بهترین خدمات بانکی به تولید داخلی در قالب طرح‌های مختلف در بانک ملت ایران پیگیری می‌شود که این رویکرد در سال ٩٨ با تکیه بر منابع جدید و به کارگیری ظرفیت‌های همچون ضمانت‌نامه‌های ریالی و خدمات ارزی چشم انداز سودآوری بیشتر را برای این بانک روشن‌تر کرده است.
کاهش مطالبات معوق و غیرجاری
از سوی دیگر، تسهیلات جاری در بانک ملت یعنی تسهیلاتی که اقساط آن به موقع پرداخت می شود و معوق و سررسید گذشته و مشکوک الوصول ندارد، از حدود 90 درصد در سال 96 به 93 دصد در سال 97 رسیده و 3 واحد درصد بهبود داشته است و نشان دهنده پیگیری بانک ملت در زمینه مطالبات معوق و تسهیلات غیرجاری، تبدیل قراردادها و استمهال آنها، اعتبار سنجی مشتریان، مذاکره با مشتریان و تسهیلات گیرندگان بوده است.
در نیتجه تسهیلات غیرجاری از 9 درصد در سال 96 به 6 درصد در سال 97 کاهش یافته و از جمله سهم تسهیلات سررسید گذشته از حدود 67 صدم درصد به 3 دهم درصد کاهش یافته، سهم مطالبات معوق از حدود 97 صدم درصد به 49 صدم درصد رسیده و سهم تسهیلات مشکوک الوصول از 8 درصد به کمتر از 6 درصد رسیده و نشان دهنده وضعیت خوب بانک ملت در تسهیلات غیرجاری و مطالبات معوق است که نه تنها جذب منابع و گردش مالی بهتر بلکه هزینه های کمتر را در بخش تسهیلات ایجاد کرده است.
سهم تسهيلات جاري بانك ملت نسبت به كل تسهيلات نشان مي دهد بانك ملت در شناسايي، اعتبار سنجي و شناخت خود از مشتريان موفق بوده و با وجود شرايط ركودي اقتصاد، عمده تسهيلات بانك ملت به صورت جاري ارزيابي شده است. هر چند كه مطالبات معوق و مطالبات مشكوك الوصول نيز نيازمند توجه و پيگيري است اما بانك ملت در سال هاي اخير بهبود قابل توجهي در پيگيري مطالبات داشته است و بايد توجه داشت كه عمده مطالبات معوق مانده بانك ملت متعلق به دولت، طرح هاي عمراني دولتي و فعاليت هاي مربوط به دستگاه هاي اجرايي و شركت هاي دولتي است كه انتظار مي رود از طريق تهاتر بدهي ها و همچنين باز پرداخت بخشي از مطالبات بانك ملت از دولت، اين شاخص ها نيز بهبود داشته باشد.
بهبود شاخص های سرانه شعب و کارکنان
بانك ملت شاخص هاي سرانه شعبه و كاركنان را در سال 97 و 98 بهبود داده و سرانه منابع شعبه، سرانه منابع كاركنان، سرانه سود سپرده شعبه، سرانه سود سپرده كاركنان، سرانه درآمد تسهيلات شعبه و سرانه درامد تسهيلات كاركنان افزايش یافته است.تعداد كاركنان بانك ملت نيز در دو سال اخير كاهش داشته و ميزان هزينه پرسنل كاهش يافته و كارايي و بهره وري كاركنان بالا رفته است.
کاهش سهم سپرده بلندمدت در تامین منابع تسهیلات
اکنون نسبت تسهیلات اعطایی به سپرده های سرمایه گذاری مدت دار در بانک ملت از 128 درصد به 179 درصد ارتقا یافته و این موضوع به این معناست که بانک ملت استفاده بهتری از منابع خود داشته و نه تنها سهم هزینه جذب سپرده مدت دار در کل منابع و تسهیلات را کاهش داده و با منابع ارزان تر، وام بیشتری پرداخت کرده بلکه توان تسهیلات دهی خود را افزایش داده و برای تامین منابع به سپرده های بلندمدت و گران قیمت وابستگی کمتری داشته است.
کاهش شعب
تعداد شعب با رشد بانكداري الكترونيك، افزايش پايانه شعب و خود پردازها و كارت خوان هاي متعلق به بانك ملت، كاهش داشته و بانك ملت اگرچه همچنان یکی از بزرگترين شبكه ها با عدد بالای 2300 شعبه ای را در بين بانك هاي كشور دارد، اما در جهت كاهش هزينه هاي نگهداري شعب تلاش كرده و در عين حال به سمت بهبود بانكداري الكترونيك و كاهش نياز مردم براي مراجعه به بانك ها رفته و اكنون مشتريان بانك ملت در شبكه بزرگ بانک ملت و به پرداخت ملت از طريق موبايل بانك ها، اينترنت بانك و ساير خدمات بانكداري الكترونيك به انواع خدمات سريع و متنوع بانك ملت دسترسي دارند.
تعداد شعب نیز از 2355 در سال 96 به 2317 شعبه در سال 97 رسیده و نشان دهنده روند کاهش تعداد شعب در بانک ملت است. این موضوع ضمن آزادسازی منابع، کاهش هزینه های اداره شعب، بر رشد بانکداری الکترونیک و ارائه خدمات به صورت الکترونیکی و افزایش مشارکت مشتریان و افزایش سرعت نقل و انتقال بدون نیاز به حضور در شعب تاکید دارد و بانکداری ایران را به استاندارد امروز بانک های جهان نزدیک کرده است. این موضوع باعث شده که سهم درآمد مشاع به ازای هر شعبه از 62 میلیارد ریال به ازای هر یک از شعب به بیش از 71 میلیارد ریال در سال 97 ارتقا یابد
سرانه هزینه به جز سود برای شعب نیز از 40128 به 48113 میلیون ریال در سال 97 افزایش یافته که بخش عمده آن حاصل افزایش قیمت ارز، تورم و قیمت کالاها و خدمات، کاغذ، ماشین آلات، و سایر هزینه های اداری و اجاره و... در سال 97 است که رشد 20 درصدی هزینه های هر شعبه را نشان می دهد.
رشد 20 درصدی جذب منابع بلندمدت در شعب
اما میانگین جذب سپرده بلندمدت به ازای هر شعبه نیز از 42 میلیارد تومان به بیش از 50 میلیارد تومان افزایش داشته و نشانه بهبود عملکرد شعب در جذب منابع است و این افزایش با رشد بیش از 20 درصدی در جذب منابع بلند مدت محقق شده است. به عبارت دیگر، جذب سپرده بلندمدت و هزینه شعب رشد متناسب 20 درصدی داشته است.
رشد بهره وری پرسنل
از نظر هزينه ها نيز سرانه هزينه هر يك از كاركنان افزایش یافته و بخشي از اين افزايش هزینه کارکنان مربوط به رشد تورم، هزينه تمام شده جذب منابع و افزايش حقوق و ساير هزينه هاي فعاليت بانك بوده است و از آنجا كه در سال 97 به خاطر التهاب بازار ارز،نرخ تورم افزايش زيادي داشته در نتيجه مي توان انتظار داشت كه اين افزايش برخلاف روند رشد بهره وري و كارايي نباشد.
تعداد کارکنان بانک نیز از 29 هزار نفر در سال 96 به 27 هزار نفر در سال 97 رسیده و این کاهش علاوه بر کمتر شدن سهم هزینه های پرسنلی از کل هزینه ها، به معنای بهتر شدن شاخص های رفاهی پرسنل و همچنین افزایش بهره وری نیروی کار در بانک ملت است یعنی هر یک از پرسنل بانک ملت نسبت به سال قبل، سهم بیشتری در ایجاد درآمد و سود و بهره وری و تولید داشته اند. معنای دیگر این شاخص، نشان می دهد که بانک ملت به جای اتکا به شعب و حضور پرسنل در شعب برای خدمات، از طریق سیستم های پرداخت الکترونیک و نرم افزارها و کاهش مراجعه مردم به شعب و پرسنل، نه تنها هزینه ها را کاهش داده بلکه مراجعه مردم به شعب، کاهش ترافیک، کاهش هزینه مشتریان در مراجعه به شعب، افزایش سرعت ارائه خدمات، نقل و انتقال سریعتر وجوه و انجام کارها و خدمات در زمان کمتر را موجب شده است و در نتیجه نیاز به پرسنل نیز کاهش یافته است.
این موضوع باعث شده که سهم درآمد مشاع به ازای هر یک از کارکنان از 5 میلیارد ریال به بیش از 6 میلیارد ریال در سال 97 ارتقا یابد
سرانه هزینه نیروی انسانی و کارکنان از کل هزینه ها نیز از 1348 میلیون ریال در سال 96 به 1746 میلیون ریال رسیده که بخشی از آن به خاطر رشد دستمزدها و تورم بوده است و بخشی نیز مرتبط با رشد بهره وری کارکنان است که خودبه خود روی دریافتی کارکنان و همچنین و رفاه آنها اثرگذار خواهد بود و طبیعی است که یک بانک موفق باید پرداختی بیشتری به کارکنان خود در نتیجه ارتقای شاخص های عملکردی خود داشته باشد. سرانه هزینه به جز سود به ازای کارکنان نیز از 3249 میلیون ریال به 4100 میلیون ریال رسیده و 26 درصد رشد کرده که نشانه بهبود رفاه، پوشش تورم، افزایش دستمزد و حقوق کارکنان بانک ملت است.
همچنین میانگین جذب سپرده بلندمدت به ازای کارکنان نیز از 34 میلیارد ریال به 43 میلیارد ریال رسیده و رشد بیش از 26 درصدی داشته است. به عبارت دیگر، هزینه و جذب سپرده بلندمدت به ازای هر یک از کارکنان رشد متناسب 26 درصدی داشته است.
