افزایش بهره وري و سودآوري شعب و کارکنان بانك ملت

اقتصاد گردان - محسن شمشيري

در پايان مرداد 98 منابع در اختيار بانك ملت معادل 203 هزار ميليارد تومان بوده كه تقريبا معادل بیش از 10 درصد كل نقدينگي كشور است و اين رقم نشان مي دهد كه بانك ملت چه حجم عظيمي از منابع نظام بانكي را در اختيار دارد. سود پرداختي در پايان مرداد به سپرده ها معادل 5636 ميليارد تومان  و در آمد تسهيلات معادل 9684 ميليارد تومان و تفاوت درآمد و سود پرداختي معادل 4047 ميليارد تومان بوده است.  مبلغ تسهيلات معادل 217 هزارميليارد تومان بوده و بانك ملت معادل بیش از 100 درصد منابع در اختيار را تسهيلات داده و آخرين سود انباشته بانك معادل 8394 ميليارد تومان بوده است.

کفایت سرمایه از 1.39 به 5.19 در سال 97 ارتقا یافته است.  نسبت كل سپرده به سرمايه نيز از 22 در سال 96 به نزدیک 31 در سال 97 رسیده و نشان می دهد که توان بانک ملت در این یکسال در استفاده از منابع در اختیار، افزایش سپرده های کم هزینه و بدون هزینه بیشتر شده و توان تسهیلات دهی و مدیریت منابع قوی تری را از خود نشان داده است.

میزان سپرده ها از 131 هزار میلیارد تومان به 154 هزار میلیارد تومان افزایش داشته، و رقم  سپرده های بدون هزینه از 27 هزار میلیارد تومان به 42 هزار میلیارد تومان رسیده و افزایش قابل توجهی داشته است و از 21 درصد کل سپرده ها در سال 96 به 27.6 درصد کل سپرده ها در سال 97 ارتقا یافته و تقریبا 6.4 درصد بیشتر شده است. این نکته نشان می دهد که بانک ملت در جذب سپرده های جاری، قرض الحسنه موفق بوده و البته سپرده های کوتاه مدت نیز به دلیل ماه شمار شدن با کاهش هزینه زیادی همراه خواهد بود که در مجموع سود و قیمت سهام بانک ملت را تقویت خواهد کرد و هزینه های بانک را کاهش خواهد داد. 

همچنین سپرده های هزینه زا نیز از 103 به 112 هزار میلیارد تومان رسیده و اکنون بیش از 72 درصد سپرده ها با پرداخت سود جذب شده است. 

کاهش  بخشی از بدهی بانک ملت به بانک‌ها و سایر مؤسسات اعتباری و بانک مرکزی و صندوق توسعه ملی نیز در کنار افزایش سپرده‌های دیداری و ارزان‌قیمت حکایت از تلاش و عزم شبکه بانک ملت برای افزایش سود و تحقق اهداف اعلام شده در آینده نزدیک دارد.

عمده ترين نكاتي كه مي توان در صورت هاي مالي بانك ملت  مشاهده كرد شامل كاهش هزینه، افزايش سودآوري، رشد درآمد مشاع و غير مشاع، و كاهش هزينه تمام شده جذب منابع است. عملكرد بانك ملت در سال 97 نسبت به سال 96 تفاوت قابل توجهي داشته و همان طور كه مديرعامل آن اعلام كرده بود با تحولات صورت گرفته در سال 97، مي توان انتظار داشت كه سال 98، سال جهش و سود آوری و بهبود شاخص ها براي بانك ملت و سال سودآوري و بهبود شاخص هاي عملكرد، بهبود وضعيت دارايي ها و افزایش درآمدهای مشاع و غیرمشاع، کاهش هزینه، بهبود وضعيت دارايي ها، كاهش هزينه تمام شده جذب منابع و بهبود وضعيت مطالبات و بدهي هاي بانك باشد.

بانک ملت نه تنها در پرداخت تسهیلات به صورت مشارکت مدنی با سهم حدود 17 درصد کل تسهیلات و سهم 10 درصدی فروش اقساطی در مسیر سود آوری گام برداشته، بلکه در پرداخت تسهیلات ارزی نیز در بین بانک های کشور پیشتاز بوده و حدود 34 درصد تسهیلات خود را به صورت ارزی پرداخت کرده است. 

فاصله درآمد و هزینه بانک از محل سود سپرده و تسهیلات همواره مثبت بوده و عملکرد 5 ماه اول 98 نیز حکایت از سودآوری بانک در سال 98 دارد و به عنوان مثال از درآمد هزینه سود سپرده و تسهیلات معادل 901 میلیارد تومان تنها در یک ماه مرداد 98 سودآوری داشته است. سود انباشته نیز به بیش از 8394 میلیارد تومان رسیده که نشانه خوبی از یک بانک توانمند است. 

این بانک با حدود نزدیک به 20 هزار نفر پرسنل و 1454 شعبه، توانسته بهره وری و کارایی پرسنل و شعب را افزایش دهد و سرانه جذب منابع شعبه به 140 میلیارد تومان، سرانه منابع پرسنل 10 میلیارد تومان، سرانه سود سپرده شعبه 3876 میلیون تومان و سرانه سود سپرده کارکنان 285 میلیون تومان بوده است. از سوی دیگر سرانه درآمد تسهیلات شعبه 6660 میلیون تومان و سرانه درآمد تسهیلات کارکنان 491 میلیارد تومان بوده است و این موضوع نشانه های افزایش بهره وری و سرانه جذب منابع و درآمد تسهیلات را نشان می دهد که درآمد تسهیلات شعبه تقریبا 70 درصد بالاتر از هزینه سود سپرده هر شعبه است و این موضوع به معنای بالابودن بهره وری و کارایی در بانک ملت است. 

نکته مهم دیگری که در بانک ملت در سال 97 رخ داده، موضوع افزایش سهم درآمد غیرمشاع است که از درآمد مشاع پیشی گرفته و از 34 درصد سال 96 به 53  درصد در سال 97 رسیده و اکنون سهم درآمد غیرمشاع با 53 درصد از سهم درآمد مشاع 47 درصدی بیشتر شده است. 

کاهش تسهیلات غیرجاری از 9 به 6 درصد

رقم تسهیلات غیرجاری یا معوق، سررسید گذشته و مشکوک الوصول از 9.64 در سال 96 به 6.62 درصد در سال 97 رسیده و با 3 واحد درصد بهبود مواجه شده است.  

همچنین مطالبات معوق، سررسید گذشته و مشکوک الوصول وضعیت بهتری داشته و سهم تسهیلات جاری از 90 درصد در سال 96 به بیش از 93 درصد در سال 97 رسیده است. در نتیجه سهم مطالبات سررسید گذشته از 67 صدم درصد به 30 صدم درصد در سال 97 کاهش یافته، سهم مطالبات معوق نیز از حدود 1 درصد در سال 96 به حدود نیم درصد در سال 97 کاهش یافته و سهم مطالبات مشکوک الوصول از 8 درصد در سال 96 به کمتر از 6 درصد در سال 97 کاهش یافته است. اینها نشانه های بهبود مطالبات، پیگیری کارکنان، جذب منابع بیشتر، کاهش هزینه مطالبات معوق، افزایش گردش مالی و منابع در اختیار و سودآوری و بهره وری بیشتر در بانک ملت است. 

تهاتر بخشی از مطالبات بانک از دولت با بدهی به بانک مرکزی، تأثیر قابل توجهی بر بهبود صورت‌های مالی بانک داشته و وضعيت بدهي هاي بانك و مطالبات از دولت بهبود داشته است. در نتيجه اين اقدام مهم، رقم بدهي به بانك مركزي و صندوق توسعه ملي كاهش داشته است. همچنين بدهي بانك ملت به بانك ها و ساير موسسات اعتباري نيز به كاهش داشته است كه اين موضوع نشان دهنده بهبود وضعيت بدهي هاي بانك ملت و اثر تهاتر صورت گرفته است. 

 همچنين براساس ميزان سود سپرده و درآمد تسهيلات در 5 ماه نخست سال 98 و همچنين روند رشد درآمدها و كاهش هزينه هاي بانك در سال 97، مي توان انتظار داشت كه بانك ملت در سال 98 روند كسب سود را محقق كرده و از طريق برنامه هاي تهاتر بدهي ها، افزايش بهره وري پرسنل و شعب، رشد سهم درآمدهاي غير مشاع، افزايش سهم سپرده هاي كم هزينه و بدون هزينه از كل سپرده ها و... به تدريج از هزينه هاي خود كاسته و ميزان درآمد ها را افزايش دهد تا از طريق برنامه اعلام شده از سوي مديرعامل كه خبر از جهش اقتصادي بانك ملت در سال 98 داده بود نيز محقق شده و در آينده شاهد رشد سود آوري و بازگشت بانك ملت به جايگاه واقعي خود به عنوان يكي از بزرگترين شركت هاي عضو بورس باشيم. 

بانك ملت  از بهمن 94 كه خبر تغيير چارچوب گزارش ها و صورت هاي مالي بانك ها از سوي بانك مركزي اعلام شد براساس استانداردهاي IFRS، به استاندارد سازی بخش عمده اي از طلب ها و تعهدات و درآمدهاي آتي و صورت های مالی خود اقدام کرده است.  

تهاتر بدهي ها

موضوع تهاتر بدهی های دولت، اضافه برداشت از بانک مرکزی و همچنین مطالبات معوق نیز می تواند یاری دهنده برنامه بانک ملت در افزایش منابع در اختیار، افزایش توان تسهیلات دهی، کاهش هزینه های مختلف اضافه برداشت از بانک مرکزی و... باشد و در سال 97 نیز فرصت قابل توجهی در اختیار بانک ملت قرار گرفت تا با تهاتر بخشی از بدهی ها، بتوان ضمن بهبودشاخص های عملکردی، کاهش اضافه برداشت از بانک مرکزی، کاهش مطالبات معوق  و بدهی دولت، بتواند منابع بیشتری را در اختیار داشته باشد و در نتیجه درآمدبیشتر و هزینه کمتری را رقم بزند.

از سوی دیگر، موضوعات دیگری مانند نرخ تسعیر ارز و طلب ارزی و مخارج ارزی بانک ملت، مطرح است که در صورت پرداخت بخشی از این طلب های ارزی، می توان به بهبود منابع، درآمد و کاهش هزینه های بانک ملت امیدوار بود.البته بیش از موضوع تسعیر نرخ ارز و درآمد آن، احتمال تهاتر بخش دیگری از بدهی ها ومطالبات بانک ملت، می تواند در سال 98 نتیجه بهتری برای ایجاد تعادل در درآمد و هزینه و سود آوری بانک ملت داشته باشد.

فروش املاك مازاد بانك ملت 

 بانک ملت  از آغاز اجرایی شدن قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر طی سال‌های ٩۴ تا ٣١ مردادماه ٩٨ نسبت به فروش املاک مازاد خود اقدام کرده و تعداد قابل توجهی از املاک مازاد را به فروش رساند.

بهبود شاخص های سرانه شعب و کارکنان

بانك ملت شاخص هاي سرانه شعبه و كاركنان را در سال 97 و 98 بهبود داده و سرانه منابع شعبه، سرانه منابع كاركنان، سرانه سود سپرده شعبه، سرانه سود سپرده كاركنان، سرانه درآمد تسهيلات شعبه و سرانه درامد تسهيلات كاركنان افزايش یافته است.تعداد كاركنان بانك ملت نيز در دو سال اخير  كاهش داشته و ميزان هزينه پرسنل  كاهش يافته و كارايي و بهره وري  كاركنان  بالا رفته است.

کاهش سهم سپرده بلندمدت در تامین منابع تسهیلات

اکنون نسبت تسهیلات اعطایی به سپرده های سرمایه گذاری مدت دار در بانک ملت از 128 درصد به 179 درصد ارتقا یافته و این موضوع به این معناست که بانک ملت استفاده بهتری از منابع خود داشته و نه تنها سهم هزینه جذب سپرده مدت دار در کل منابع و تسهیلات را کاهش داده و با منابع ارزان تر، وام بیشتری پرداخت کرده بلکه توان تسهیلات دهی خود را افزایش داده و برای تامین منابع به سپرده های بلندمدت و گران قیمت وابستگی کمتری داشته است. 

کاهش شعب 

تعداد شعب با رشد بانكداري الكترونيك، افزايش پايانه شعب و خود پردازها و كارت خوان هاي متعلق به بانك ملت، كاهش داشته و بانك ملت اگرچه همچنان یکی از بزرگترين شبكه ها با عدد بالای 2300 شعبه ای را در بين بانك هاي كشور دارد، اما در جهت كاهش هزينه هاي نگهداري شعب تلاش كرده و در عين حال به سمت بهبود بانكداري الكترونيك و كاهش نياز مردم براي مراجعه به بانك ها رفته و اكنون مشتريان بانك ملت در شبكه بزرگ بانک ملت و به پرداخت ملت از طريق موبايل بانك ها، اينترنت بانك و ساير خدمات بانكداري الكترونيك به انواع خدمات سريع و متنوع بانك ملت دسترسي دارند.

تعداد شعب نیز از 2355 در سال 96 به 2317 شعبه در سال 97 رسیده و نشان دهنده روند کاهش تعداد شعب در بانک ملت است. این موضوع ضمن آزادسازی منابع، کاهش هزینه های اداره شعب، بر رشد بانکداری الکترونیک و ارائه خدمات به صورت الکترونیکی و افزایش مشارکت مشتریان و افزایش سرعت نقل و انتقال بدون نیاز به حضور در شعب تاکید دارد و بانکداری ایران را به استاندارد امروز بانک های جهان نزدیک کرده است. این موضوع باعث شده که سهم درآمد مشاع به ازای هر شعبه از  62 میلیارد ریال به ازای هر یک از شعب به بیش از 71 میلیارد ریال در سال 97 ارتقا یابد 

سرانه هزینه به جز سود برای شعب نیز از 40128 به 48113 میلیون ریال در سال 97 افزایش یافته که بخش عمده آن حاصل افزایش قیمت ارز، تورم و قیمت کالاها و خدمات، کاغذ، ماشین آلات، و سایر هزینه های اداری و اجاره و... در سال 97 است که رشد 20 درصدی هزینه های هر شعبه را نشان می دهد. 

رشد 20 درصدی جذب منابع بلندمدت در شعب

اما میانگین جذب سپرده بلندمدت به ازای هر شعبه نیز از 42 میلیارد تومان به بیش از 50 میلیارد تومان افزایش داشته و نشانه بهبود عملکرد شعب در جذب منابع است و این افزایش با رشد بیش از 20 درصدی در جذب منابع بلند مدت محقق شده است.  به عبارت دیگر، جذب سپرده بلندمدت و هزینه شعب رشد متناسب 20 درصدی داشته است. 

رشد بهره وری پرسنل 

از نظر هزينه ها نيز سرانه هزينه هر يك از كاركنان  افزایش یافته و بخشي از اين افزايش هزینه کارکنان مربوط به رشد تورم، هزينه تمام شده جذب منابع و افزايش حقوق و ساير هزينه هاي فعاليت بانك بوده است و از آنجا كه در سال 97 به خاطر التهاب بازار ارز،‌نرخ تورم افزايش زيادي داشته در نتيجه مي توان انتظار داشت كه اين افزايش برخلاف روند رشد بهره وري و كارايي نباشد.

تعداد کارکنان بانک نیز از 29 هزار نفر در سال 96 به 27 هزار نفر در سال 97 رسیده و این کاهش علاوه بر کمتر شدن سهم هزینه های پرسنلی از کل هزینه ها، به معنای بهتر شدن شاخص های رفاهی پرسنل و همچنین افزایش بهره وری نیروی کار در بانک ملت است یعنی هر یک از پرسنل بانک ملت نسبت به سال قبل، سهم بیشتری در ایجاد درآمد و سود و بهره وری و تولید داشته اند. معنای دیگر این شاخص، نشان می دهد که بانک ملت به جای اتکا به شعب و حضور پرسنل در شعب برای خدمات، از طریق سیستم های پرداخت الکترونیک و نرم افزارها و کاهش مراجعه مردم به شعب و پرسنل، نه تنها هزینه ها را کاهش داده بلکه مراجعه مردم به شعب، کاهش ترافیک، کاهش هزینه مشتریان در مراجعه به شعب، افزایش سرعت ارائه خدمات، نقل و انتقال سریعتر وجوه و انجام کارها و خدمات در زمان کمتر را موجب شده است و در نتیجه نیاز به پرسنل نیز کاهش یافته است. 

این موضوع باعث شده که سهم درآمد مشاع به ازای هر یک از کارکنان از 5 میلیارد ریال به بیش از 6  میلیارد ریال در سال 97 ارتقا یابد 

سرانه هزینه نیروی انسانی و کارکنان از کل هزینه ها نیز از 1348 میلیون ریال در سال 96 به 1746 میلیون ریال رسیده که بخشی از آن به خاطر رشد دستمزدها و تورم بوده است و بخشی نیز مرتبط با رشد بهره وری کارکنان است که خودبه خود روی دریافتی کارکنان و همچنین و رفاه آنها اثرگذار خواهد بود و طبیعی است که یک بانک موفق باید پرداختی بیشتری به کارکنان خود در نتیجه ارتقای شاخص های عملکردی خود داشته باشد.  سرانه هزینه به جز سود به ازای کارکنان نیز از 3249 میلیون ریال به 4100 میلیون ریال رسیده و 26 درصد رشد کرده که نشانه بهبود رفاه، پوشش تورم، افزایش دستمزد و حقوق کارکنان بانک ملت است. 

همچنین میانگین جذب سپرده بلندمدت به ازای کارکنان نیز از 34 میلیارد ریال به 43 میلیارد ریال رسیده و رشد بیش از 26 درصدی داشته است. به عبارت دیگر، هزینه و جذب سپرده بلندمدت به ازای هر یک از کارکنان رشد متناسب 26 درصدی داشته است.  

بخش های دیگر گزارش در روزهای آینده منتشر می شود