پارسه واحد پول خرد ايران مي شود اما عملا غير قابل استفاده / يك تومان جديد معادل 100 پارسه معادل 10 هزار ريال

براساس سابقه تاريخي، تومان اولين بار حدود 700 سال پيش و به صورت عرفي و غير رسمي وارد ادبيات مردم كوچه و بازار مي شود و در آن دوره معادل 10 هزار دينار طلا بوده است. اما بعدها به جهت كاهش ارزش پول، به تدريج در دوره هاي مختلف يك تومان يا 10 هزار دينار، ارزش خود را از دست داده و سرانجام در ابتداي دوره رضاخان، با حذف يك صفر از 10 هزار دينار، تومان معادل يك هزار دينار يا 10 ريال يا 3.66 گرم طلا معرفي مي شود كه هر ريال نيز معادل 100 دينار بوده است. كساني كه در ابتداي دهه 1350 زندگي كرده اند خاطرشان هست كه يك تومان معادل 20 شاهي يا 100 دينار بوده و حتي سكه هاي 50 ديناري يا 10 شاهي در بازار رايج بود. 

 اين روند كاهش ارزش پول تا روزگار ما ادامه يافته و اكنون به مرحله اي رسيده كه تومان كه روزگاري 10 هزار دينار طلا بوده ديگر قابل استفاده در بازار نيست و عملا 1000 توماني كوچكترين واحدي است كه در بازار و كسب وكار و معاملات استفاده مي شود و لذا تصميم به حذف چهار صفر گرفته شده است تا يك تومان جديد معادل 10 هزار ريال رايج به پول ملي رسمي و رايج كشور تبديل شود. 

اما همان طور كه روند تاريخي نشان مي دهد، تومان هيچگاه به صورت رسمي پول ملي ايران نبوده اما از 700 سال پيش به صورت عرفي رايج شده است و لذا اكنون كه عملا ارزش تومان به كلي از بين رفته و ديگري آثاري از تومان 700 سال اخير نيست، عملا با مرگ تومان 700 سال اخير، پولي با نام تومان قرار است پول رسمي و رايج كشور شود، كه ديگر هيچ اثري از ارزش و اعتبار 700 ساله خود ندارد. 

به عبارت ديگر، تومان 700 سال اخير مرد، تومان جديد معادل 1000 تومان قبلي متولد شد. 

يعني زماني ما تومان را به عنوان پول رسمي و رايج كشور برگزيده ايم، كه عملا از بين رفته و ارزش و اعتبار معامله اي و مبادله اي ندارد و تنها نامي از آن باقي مانده است. 

براين اساس، كارشناسان با اشاره به اين روند تاريخي، نام هاي ديگري را براي پول ملي ايران پيشنهاد كرده بودند كه از جمله پارسه، پارس، ايراني، شكل، دريك، دينار و... بوده است. 

البته دولت و بانك مركزي و مجلس در لايحه اصلاح نظام پولي و بانكي كشور واژه هايي مانند پارسه را انتخاب كرده اند كه عملا به جهت ارزش پايين معاملاتي آن قابل استفاده نخواهد بود. زيرا در حال حاضر حتي براي خريد نان و بليت مترو و اتوبوس نيز نمي توان از پارسه معادل يك صدم تومان استفاده كرد و حداقل بايد از تومان يا چند تومان براي خريد نان و بليت مترو و اتوبوس استفاده شود. 

در نتيجه كلمه پارسه نيامده از بين رفته و غير قابل استفاده شده است به خصوص آن كه با تورم 50 درصدي فعلي، پيش بيني مي شود كه حتي ارزش تومان جديد با اضافه شدن صفرهاي ديگر، عملا كاهش يافته و با اين رشد 23 درصدي نقدينگي، عملا چند سال ديگر بايد واحد پول جديدي با حذف صفرهاي ديگر، جايگزين شود. 

لذا واژه اي به زيبايي پارسه از ابتدا غير قابل استفاده شده است و مشخص نيست كه دولت و بانك مركزي، بر اساس چه مبنايي پارسه را  واحد پول خرد انتخاب كرده اند. 

اگر قرار باشد كه به همان ارزش عرفي و تاريخي تومان احترام بگذاريم، شايسته بود كه پارسه معادل 1000 تومان فعلي يا 10 هزار ريال معرفي شود و به عنوان پولي جديد اعلام شود. از اين طريق هم به ارزش عرفي تومان معادل 10 هزار دينار در 700 سال پيش احترام گذاشته ايم و روند حذف صفرها و تبديل پول ملي را دقيق و با رعايت امانت تاريخي اجرا كرده ايم و هم واحد پول جديد با كلمه زيباي پارسه را به گونه اي انتخاب كرده ايم كه كاربردي و قابل استفاده و متداوم باشد و در عين حال يك كلمه ايراني را به جاي يك كلمه تركي مغولي تومان انتخاب كرده ايم. 

از اين رو شايسته است كه نمايندگان مجلس، با نظر سنجي از مردم و اقوام ايراني نقاط مختلف كشور، در اين زمينه تدبير كنند و انتخابي مناسب و مورد قبول كوچه و بازار انتخاب شود. 

كلمه تومان يا محاوره اي آن تومن، به سادگي در بيان مردم جا گرفته و 700 سال است كه استفاده مي شود اما كلمه ايراني نيست.  كلمه پارسه يك واژه خوش آهنگ و وزين و سنگين و رنگين ايراني  و نشانه تاريخ و تمدن و افتخارات ايراني است اما به راحتي در كلام و زبان نمي چرخد و به خصوص در گوشه و كنار كشور كه كلمات را كوتاه يا محاوره اي و منقطع بيان مي كنند، طبيعي است كه پارسه به خوبي استفاده نخواهد شد و مدتي زمان مي برد تا مردم تومان را كنار گذاشته و پارسه را استفاده كنند و لذا مشكل تنها در لحن و آهنگ كلمه پارسه است كه ممكن است مورد استقبال قرار نگيرد. 

اما تجربه تاريخي نشان مي دهد كه هر واژه اي كه اولين بار در كشور وارد شود حتي اگر موقتي باشد تا پايان باقي مي ماند و كلمه تومان نيز در 700 سال گذشته بدون آنكه رسمي باشد در عرف و معاملات متداول بوده است. به عنوان مثال، وقتي كلمه ال 90 به عنوان يك حرف مجهول براي پروژه ساخت يك خودروي فرانسوي وارد ادبيات ايران شد، هيچ گاه فرصت حذف شدن نيافت و وقتي اين خودرو با نام  كلمه لوگان فرانسوي رونمايي شد، مردم همچنان نام ال 90 را استفاده كرده و نام تندر90 نيز استفاده نشد. 

از اين رو، لازم است كه نمايندگان مجلس نيز به اين نكته دقت داشته باشند كه كلمه پارسه و تومان را بايد به شكلي انتخاب و جايگزين كرد كه بتواند قابل استفاده باشد. 

برخي كارشناسان نيز معتقدند كه با توجه به كاهش ارزش پول، تورم مزمن و ساختاري ايران كه هر سال از ارزش پول ملي مي كاهد و در 40 سال اخير موجبات حذف 4 صفر را فراهم كرده، لازم است كه ارزش پول ملي به گونه اي انتخاب شود كه در سال هاي بعد نيز قابل استفاده باشد و لذا شايسته است كه تومان جديد معادل 1000 تومان فعلي، به عنوان پول خرد معرفي شود و پارسه معادل 100 تومان جديد به عنوان واحد پول ملي اعلام شود. 

پيشنهاد پارسه معادل 10 تومان جديد 

از اين طريق تومان جديد كه پول خرد و 1000 تومان فعلي است به راحتي جا افتاده و پارسه معادل 10 تومان جديد نيز معرفي خواهد شد و فرصت خواهد يافت كه در آينده نيز مورد استفاده قرار گيرد.  در آن صورت يك دلار كه معادل 12000 تومان فعلي است معادل 12 تومان جديد خواهد بود و پارسه نيز كه معادل 10 تومان است نرخ برابري دلار را معادل يك دلار مساوي 1.2 تومان پارسه قابل مبادله خواهد كرد. 

در آن صورت در كلام يا محاوره نيز هر چه مردم به كار بگيرند قابل استفاده و كاربردي خواهد بود. چه پارسه به و چه تومان هر كدام پول ملي باشد در محاوره نيز قابل استفاده خواهد بود و سال هاي قابل استفاده خواهد بود. اما پارسه با ساختار فعلي معادل يك صدم تومان جديد، عملا كاربردي نخواهد داشت و به زودي فراموش خواهد شد و همچنان تومان با اضافه شدن صفرهاي جديد در كوچه و بازار مورد استفاده قرار مي گيرد.  

 

چهار بار تنزل رسمي ريال در دوران پهلوي

در سال هاي قبل از انقلاب حداقل چهار بار كاهش ارزش رسمي ريال داشته ايم.  در تاريخ 27 اسفند 1308 ارزش ريال معادل 0.3661191  گرم طلا يا به قول قديمي‌ها زر ناب بود كه در سال‌هاي 1310، 1320، 1336 و 1350 با چهار بار تنزل رسمي، عاقبت ارزش ريال به   0.0108055گرم طلا رسيد.

طي 87 سال گذشته ارزش هر گرم طلا 9 هزار برابر كاهش يافته است. اگر ارزش تومان را از زمان چنگيز تاكنون بررسي كنيم مي‌بينيم كه هر يك تومان از 000ر520 قيراط طلا در زمان چنگيز به 5 صد هزارم گرم طلا در سال‌جاري كاهش ارزش داده است يعني تورم هميشه بوده است.

با تغییر واحد پول ملی و حذف صفر از آن قطعا در ابتدا تفاوت‌هایی در نحوه گفتار واحد پولی جدید در میان مردم ایجاد خواهد شد، اما آنطور که به نظر می‌رسد واحد پول ایران شبیه واحد پول بسیاری از کشورهای دیگر از جمله دلار شده که ترکیبی از یک واحد اصلی و یک واحد خرد است.

واحد پول خرد پارسه

همانطور که هر دلار در حال حاضر برابر با ۱۰۰ سنت است، واحد پول ایران نیز به سیستمی مشابه تغییر وضعیت خواهد داد که مثال‌هایی را برای روشن‌تر شدن موضوع خواهیم زد.

برای مثال امروز هر سکه بهار آزادی چهار میلیون و ۱۵۰ هزار تومان است که به این ترتیب با واحد پول جدید، قیمت هر سکه برابر با ۴۱۵۰ تومان می‌شود.

هر نیم سکه نیز دو میلیون و ۱۵۸ هزار تومان است که نیم سکه نیز در نظام جدید واحد پولی ۲۱۵۸ تومان خواهد بود.

همچنین هر دلار آمریکا که امروز ۱۱ هزار و ۷۰۰ تومان است در سیستم پولی جدید ۱۱ تومان و ۷۰ پارسه یا ۱۱.۷ تومان می‌شود. هر یورو نیز ۱۳ هزار و ۲۵۰ تومان است که ۱۳ تومان ۲۵ پارسه یا ۱۳.۲۵ تومان می‌شود.

اما شاید این سوال پیش بیاید که برای قیمت‌های کمتر این تعریف چگونه خواهد بود؛ برای مثال قیمت محصولی که به ازای هر کیلوگرم ۸۵۰۰ تومان است، پس از اجرای طرح حذف چهار صفر و تغییر واحد پولی ایران، هشت تومان و ۵۰ ریال یا به عبارت دیگر ۸.۵ تومان خواهد بود.

نوع نوشتار نخست بیشتر در فرآیندهای حسابرسی و حسابداری استفاده خواهد شد و به احتمال قوی استفاده از ۸.۵ تومان در میان مردم رایج خواهد شد و در مثالی دیگر ۱۵۷۰ تومان فعلی در سیستم جدید ۱.۵۷ تومان خواهد بود.

هرچند که ممکن است با اجرای این طرح، مدتی طول بکشد تا همه مردم به آن عادت کنند، اما نکته آنجاست که بسیاری از مردم در مکالمات روزانه خود در حال حاضر نیز به همین شکل سخن می‌گویند؛ برای مثال اگر قیمت کالایی ۶۰ هزار تومان باشد، اغلب فروشندگان از ترکیب ۶۰ تومان برای گفتن قیمت به مشتری استفاده می‌کنند که در نظام جدید نیز همین خواهد بود.