مکان‌یابی فرود پول خارجی
رشد سرمایه‌گذاری‌های خارجی
آمارهای وزارت صمت از وضعیت طرح‌های صنعتی، معدنی و تجاری مصوب در هیات سرمایه‌گذاری نشان از افزایش سرمایه‌گذاری‌های خارجی در کشور دارد. بر اساس داده‌های آماری، در 2 ماه نخست امسال 14طرح در هیات یاد شده مصوب شده که معادل 395.8 میلیون دلار سرمایه خارجی برای اجرایی شدن این طرح‌ها جذب کشور شده است. این در حالی است که آمار موجود در مدت مشابه سال 97 برای 8 طرح مصوب شده معادل 31.1 درصد بوده است. در واقع تعداد طرح‌های مصوب شده در 2 ماه نخست امسال در مقایسه با مدت مشابه آن در سال گذشته 75 درصد رشد را تجربه کرده است. البته براساس داده‌های وزارت صنعت، تمام 14 طرح ذکر شده در تاریخ 24 اردیبهشت ماه 1398 به تصویب رسیده‌اند، اما هنوز هیچ اطلاعاتی از روند اجرای آنها در دست نیست.
استان‌های صدرنشین
از سوی دیگر، مطابق آمارها، از میان 14 طرح یاد شده، سه طرح «تولید انوع پودر نوشیدنی فوری، انوع نوشیدنی‌های آماده مصرف، بسته‌بندی پودر انواع نوشیدنی فوری»، به ارزش 14 میلیون و 995 هزار دلار عنوان شده است. «تولید بسته‌بندی و توزیع توپ گلوله پیتبال» به ارزش 333 هزار دلار و « تولید جانماز و سجاده، تسبیح شمار و تسبیح» به ارزش 317 هزار دلار در استان خراسان رضوی جانمایی شده است. مطابق آمارها، این سه طرح جمعا معادل 15 میلیون و 645 هزار دلار سرمایه خارجی جذب کرده‌اند.
همچنین براساس داده‌های وزارت صمت، پس از استان «خراسان رضوی» که بیشترین تعداد طرح‌ها را به خود اختصاص داده است، استان‌های «آذربایجان شرقی و تهران» هر کدام 2 طرح را به تصویب رسانده‌اند. همچنین «تولید خمیر مایه - افزایش سرمایه‌گذاری» به ارزش 17 میلیون و 224 هزار دلار و «تولید انواع پروفیل UPVC - افزایش سرمایه‌گذاری» 968 هزار دلار در استان «آذربایجان شرقی» قرار گرفتند که جمعا حدود 18 میلیون و 212 هزار دلار سرمایه خارجی جذب کرده‌اند.
استان تهران نیز پذیرای 2 طرح «تولید انواع مواد استریل‌کننده بر پایه پروکسی و پروکسی اسیدها» با جذب سرمایه 1854.521 هزار دلار و «بازسازی انواع ماشین آلات و تجهیزات صنعتی» با جذب سرمایه یک میلیون و 440 هزار دلار شده که جمعا معادل 3294.521 هزار دلار برای سرمایه خارجی وارد کشور می‌کند. با اینکه استان‌های «خراسان رضوی، آذربایجان شرقی و تهران» بیشترین تعداد طرح‌های مصوب را به خود اختصاص داده اند؛ اما استان «کردستان« با وجود جانمایی تنها یک طرح در مصوبات هیات سرمایه‌گذاری توانسته میزان بیشتری از سرمایه خارجی را به خود جذب کند. این استان با طرح «تولید سیگارت فیلتر دار» 30 میلیون و 347 هزار دلار سرمایه خارجی را وارد کشور کرده است. همچنین طرح «تولید تجهیزات پارکینگ مکانیزه» با جذب 5619.761 هزار دلار سرمایه در استان البرز، طرح «فرآوری و بسته‌بندی برنج» با جذب 350 هزار دلار سرمایه در استان «خوزستان»، طرح «تولید انواع کمپرسورهای یخچال و فریزر خانگی با قدرت‌های 1.4و 1.5و 1.6و 1.8 اسب بخار» با جذب 1685.928 هزار دلار سرمایه در «استان فارس»، طرح «تولید منیزیت کلسینه شده» با جذب 3761.366 هزار دلار سرمایه در استان خراسان جنوبی و طرح «فرآوری و بسته‌بندی محصولات غذایی (چاشنی غذا، ادویه و زعفران) » با جذب کمترین سرمایه که معادل 310 هزار دلار است در استان قم از دیگر مواردی هستند که در جذب سرمایه خارجی موفق عمل کرده‌اند.
اما تحلیل داده‌های منتشر شده از سوی وزارت صمت نشانگر این است که دو استان « زنجان و گیلان» به صورت مشترک با جذب سرمایه‌ای معادل 316642.693 هزار دلار برای طرح «تولید سیگارت-افزایش سرمایه» بالاترین میزان جذب سرمایه خارجی را به خود اختصاص دادند. لازم به ذکر است که مجموع جذب سرمایه‌های خارجی در طرح‌های یاد شده معادل 395868.3 هزار دلار است.
پول‌های خارجی در جیب دخانیات
بالاترین آمار جذب سرمایه خارجی در 14 طرح مصوب شده طی 2 ماه نخست امسال به تولید محصولات مرتبط با دخانیات اختصاص داشته است. طرح «تولید سیگارت-افزایش سرمایه» که شرکت مشترک ایرانی آن «جی تی‌ای پارس» با مدیریت غلامرضا آزرمی است توانسته بیش از 316 میلیون دلار سرمایه جذب کند که درصد بالایی از کل سرمایه‌های جذب شده در 14 طرح موجود است. این شرکت از سال 81 در زمینه تولید کالای دخانی فعالیت داشته و پیش از این برندهای «وینستون و مگنا» را وارد بازار ایران کرده است؛ اما اکنون علاوه بر تخصص خود که تولید محصولات دخانی است از تولید پیراهن گرفته تا انواع ماشین‌آلات را نیز در دستورکار دارد. از سوی دیگر، بنابر آمارها، طرح «تولید سیگارت فیلتر دار» در استان «کردستان» با مشارکت شرکت ایرانی «فراورسازان توتون آپادانا» به مدیریت شهرام عزیزی توانسته است بیش از 30 میلیون دلار سرمایه خارجی را جذب خود کند. این شرکت نیز سال 95 در قزوین به ثبت رسید که در سال 92 با مشارکت سرمایه‌گذاران ترکیه‌ای فعالیت خود را به واردات و تولید انواع سیگار تغییر داده و کردستان را به عنوان محل فعالیت انتخاب کرده است. اما این شرکت در سال 94 کلنگ زنی شده و قرار بود تا سال 95 به بهره‌برداری برسد. بنا به اطلاعات منتشر شده در وب سایت این شرکت، شریک ترکیه‌ای این شرکت، شرکت‌های «یروپن تاباکو و شرکت بغاز تابکو» است که شرکای قدرتمندی در تولید انواع کالاهای دخانی در کشور ترکیه هستند و کلیه تامین مواد اولیه وپشتیبانی ماشین الات وتجهیزات این کارخانه نیز توسط این دو شرکت انجام خواهد شد.
در همین حال اما روزنامه «اعتماد» در گزارشی نوشته بود که «شگفتا که سیگار از شمول تحریم‌های امریکا خارج است و هیچ مانعی بر سر راه سرمایه‌گذاری خارجی و صادرات سیگار به ایران وجود ندارد. ظاهرا این معافیت با اصرار شرکت‌های تولیدکننده سیگار در امریکا از کنگره اخذ شده است. معافیت آنچه به حال سلامت مردم ایران ضرر دارد و می‌تواند به احساس فشار ناشی از تحریم‌ها دامن بزند، تمدید می‌شود و کسی هم درباره آنها صحبت نمی‌کند. این معافیت، سود شرکت‌های سیگارسازی امریکایی را به همراه دارند و هزینه‌های درمانی عمومی را بالا می‌برند. رادیو داروها برای درمان انواع سرطان از اقلامی هستند که در دوره تحریم به سختی به دست بیماران ایرانی می‌رسند، بنابراین قطعا سیاست‌گذاران به این وجه آزادی تجارت سیگار با ایران توجه داشته‌اند که با دامن زدن به مصرف سیگار در ایران می‌توانند مردم را به مضیقه و بیماری گرفتار و آثار روانی تحریم را بیشتر کنند. شوربختانه بیشتر این شرکت‌های چند ملیتی دفاتر ثبتی در ایران دارند و بعضی از آنها به کار تولید محصولات خود در خاک جمهوری اسلامی ایران مشغول هستند. خوب است، دولت به جای میدان دادن به این کارخانه‌ها، برندهای ایرانی را جایگزین و برنامه‌ای جدی و گسترده برای مبارزه با سیگار و مخصوصا نوع امریکایی آن اجرا کند.»
اما آمار سه ماه جذب پول خارجی
همچنین بر اساس جدیدترین آمار منتشر شده از سوی وزارت صمت، شاهد افزایش بیش از ۲۶ درصدی تعداد و افزایش نزدیک به ۹۰ درصدی در حجم سرمایه‌گذاری خارجی در طرح‌های صنعتی، معدنی و تجاری در فصل بهار 98 نسبت به مدت مشابه در سال گذشته هستیم. این آمارها نشان می‌دهد، حجم کل سرمایه‌گذای خارجی در طرح‌های صنعتی، معدنی و تجاری با افزایش ۸۹.۸ درصدی از ۲۹۲ میلیون و ۱۰۰ هزار دلار در سه ماهه نخست سال97 به ۵۵۴ میلیون و ۴۰۰ هزار دلار در فصل بهار 98 رسیده است. تعداد سرمایه‌گذای خارجی در طرح‌های صنعتی، معدنی و تجاری نیز در فصل بهار سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ۲۶.۳ درصد افزایش داشته است. این در حالی است که مطابق آمارها، سال گذشته ۱۹ طرح صنعتی، معدنی و تجاری در هیات سرمایه‌گذاری خارجی مصوب شد، اما تعداد این طرح‌ها در سه ماهه نخست سال جاری به ۲۴ عدد رسیده است.
