كاهش 27- درصدي مبلغ چك هاي رمزدار در اثر اقدامات بانك مركزي، جمع آوري چك هاي تضميني بدون نام و ركود نسبي بخش هاي اقتصادي

اقتصاد گردان – محسن شمشيري 

در خرداد 98، چك رمزدار از نظر مبلغ 64 درصد و از نظر تعداد 13 درصد در كل چك هاي وصول شده بانك ها سهم داشته است. اين در حالي است كه قبل از اقدامات بانك مركزي و در شهريور 97، سهم رمزدار از نظر تعداد 11 و از نظر مبلغ 80 درصد بوده است و اين موضوع نشان مي دهد كه اقدامات بانك مركزي براي جمع آوري چك هاي تضميني بدون نام و گردش آن در بازار و كنترل سرعت حركت نقدينگي در بازار ارز و طلا،  باعث كاهش تعداد و مبلغ چك هاي رمزدار شده است و چك هاي رمزدار و تضميني قابل توجهي در 9 ماه اخير از بازار جمع شده است. 

 از مهرماه سال 97 كه بانك مركزي با اقداماتي شامل  جمع‌آوري چك هاي تضميني بدون نام و در گردش بازار و كاهش سقف تراكنش ها، ‌عملا سرعت گردش پول و نقدينگي در بازار ارز و طلا را كاهش داد، در اكثر ماه هاي 8 ماه اخير، رشد مبلغ  و تعداد چك هاي رمزدار منفي بوده است و در ماه هاي آبان، آذر، بهمن، فروردين و  خرداد، مبلغ چك رمزدار نسبت به ماه قبل از آن به ترتيب 16-، -1، 21-، 53- و 47- درصد رشد منفي داشته و تنها در ماه هاي دي، اسفند و ارديبهشت رشد مثبت داشته كه متاثر از پايان سال ميلادي، پايان سال خورشيدي و يك ماه بعد از تعطيلات نوروزي، اين سه ماه با رشد مثبت همراه شده است اما در بقيه ماه ها متاثر از فضاي كلان اقتصاد و كسب وكار و ركود نسبي، رشد مبلغ چك رمزدار منفي بوده است از نظر تعداد چك رمزدار نيز در ماه هاي آبان، آذر، فروردين و خرداد رشد منفي داشته است 

 كارشناسان معتقدند كه معمولا حدود 8 هزار ميليارد تومان چك تضميني و رمزدار بدون نام در بازار در جريان بود كه اكنون اين رقم حذف شده و چك هاي تضميني و رمزدار بايد به نام خود شخص ذي نفع خريدار يا دريافت كننده صادر شود و امكان حواله كرد به نام ديگري را ندارد و لذا اين موضوع احتمالا يكي از دلايل عمده كاهش چك هاي رمزدار بوده است. البته رقم كاهش چك رمزدار صادره  در اين يكسال 52 هزار ميليارد تومان بوده  كه  از 189 هزار ميليارد تومان در خرداد  97 به 137 هزار ميليارد تومان در خرداد 97 رسيده و در نتيجه تحولات يكسال اخير، ركود در معاملات و ركود بخش هاي اقتصادي، اثر تورم  و نرخ ارز بر معاملات اقتصادي، كاهش تقاضاي خريد كالا، گراني كالاها و كاهش قدرت خريد مردم و مصرف كنندگان و... منفي شدن رشد سرمايه گذاري و رشد اقتصادي و... همگي مي تواند از دلايل عمده كاهش حجم چك هاي رمزدار باشد.

براساس تازه‌ترین آمار بانک مرکزی، حدود ٩٢٩ هزار فقره چک رمزدار به ارزشی بالغ بر ١٣٧١ هزار میلیارد ریال در خردادماه ١٣٩٨، در کل ‌کشور وصول شد که نسبت به ماه قبل از نظر تعداد و مبلغ به ترتیب ۲۲.۱ درصد و ۴۷.۸ درصد کاهش داشته است. در ماه مورد بررسی در استان تهران معادل ٢٩٩ هزار فقره چک رمزدار به ارزشی بالغ بر ٧٨٨ هزار میلیارد ریال وصول شد.

در ماه مذکور ۴۸.۲ درصد از تعداد چک‌های رمزدار وصولی در سه استان تهران (۳۲.۲ درصد)، خراسان رضوی (۸.۱ درصد) و اصفهان (۷.۹ درصد) وصول شده است که بیشترین سهم را در مقایسه با سایر استان‌ها دارا بوده‌اند. همچنین ۶۸.۵ درصد از ارزش چک‌های فوق در استان‌های تهران (۵۷.۵ درصد) ، اصفهان (۵.۷ درصد) و خراسان رضوی (۵.۳ درصد) وصول شده است.

حدود ٦ میلیون و ۹۰۰ هزار فقره چک در خردادماه ١٣٩٨، در کل کشور وصول شد که از این تعداد بالغ بر ٥ میلیون و ۹۰۰ هزار فقره عادی و بالغ بر ۹۰۰ هزار فقره رمزدار بوده است. بر این اساس در کل کشور ۸۶.۴ درصد از کل تعداد چک‌های وصولی، عادی و ۱۳.۶ درصد رمزدار بوده است.

در ماه مورد بررسی، در کل کشور حدود ٢١٢٠ هزار میلیارد ریال چک وصول شد که بالغ بر ٧٤٨ هزار میلیارد ریال چک عادی و بالغ بر ١٣٧١ هزار میلیارد ریال چک رمزدار است. به عبارتی در کل کشور ۳۵.۳ درصد از کل ارزش چک‌های وصولی، عادی و ۶۴.۷ درصد رمزدار بوده است.

اين در حاليست كه در شهريور 97،‌درکل کشور بالغ بر 9.4 ميليون فقره چک وصول گرديد که از اين تعداد حدود 8.4 ميليون فقره عادي و حدود ١/١ ميليون فقره رمزدار بوده است. بر اين اساس درکلکشـور 88.7 درصد از کل تعداد چکهاي وصولي، عادي و 11.3 درصد رمزدار بوده است بالغ بر ٣٨١٢ هزار ميليـارد ريـال چـک وصـول شد کـه حدود ٧٥٣ هزار ميليارد ريال چک عادي و حدود ٣٠٦٠ هزار ميليارد ريال چـک رمـزدار مـيباشـد. به عبارتي در کلکشـور 19.7 درصـد از کـل ارزش چـکهـاي وصـولي، عـادي و 80.3 درصـد رمـزدار بوده است

حدود ٦١٧ هزار فقره چک به ارزشی حدود ٩٤ هزار میلیارد ریال در خردادماه ٩٨، در کل کشور برگشت داده شده که نسبت به ماه قبل از نظر تعداد ۶.۱ درصد کاهش و از نظر مبلغ ۱.۲ درصد افزایش نشان می‌دهد.

براساس تازه‌ترین آمار بانک مرکزی، بالغ بر ۶ میلیون و ۵۰۰ هزار فقـره چک به ارزشی حدود ٨٤٢ هزار میلیارد ریال در خردادماه ١٣٩٨، در کل کشور مبادله شد که نسبت به ماه قبل از نظر تعداد و مبلـغ به ترتیب ۹.۲ درصد و ۱۵.۱ درصد کاهش نشان می‌دهد. در ماه مورد گزارش در استان تهران حدود دو میلیون و ۲۰۰ هزار فقـره چک بـه ارزشی بالغ بر ٤٤٠ هزار میلیارد ریال مبادله شد.

چکهاي وصولي بر حسب عادي و رمزدار  نشان مي دهد كه  در خردادماه ١٣٩٨ ،درکلکشور حدود ٩/٦ ميليون فقره چک وصول گرديد که از ايـن تعـداد بالغ بر ٩/٥ ميليون فقره عادي و بالغ بر ٩/٠ ميليون فقره رمزدار بوده است. بر اين اساس درکلکشور ٤/٨٦ درصد از کل تعداد چکهاي وصولي، عادي و ٦/١٣ درصد رمزدار بوده است در ماه مورد بررسی، در کلکشور حدود ٢١٢٠ هـزار ميليـارد ريـال چـک وصـول گرديـد کـه بالغ بر ٧٤٨ هزار ميليارد ريال چک عادي و بالغ بر ١٣٧١ هزار ميليارد ريال چک رمزدار مـيباشـد. به عبارتي در کلکشـور ٣/٣٥ درصـد از کـل ارزش چـکهـاي وصـولي، عـادي و ٧/٦٤ درصـد رمـزدار بوده است

در خردادماه ١٣٩٨ ، درکلکشور حدود ٩٢٩ هزار فقره چک رمزدار بـه ارزشـی بـالغ بـر١٣٧١ هزار ميليارد ريال وصول گرديد که نسبت به ماه قبل از نظر تعداد و مبلغ بـه ترتيـب ١/٢٢ درصـد و ٨/٤٧ درصد کاهش داشته است در ماه مورد بررسی در استان تهران معادل ٢٩٩ هزار فقره چـک رمـزدار بـه ارزشـی بـالغ بـر ٧٨٨ هزار ميليارد ريال وصول گرديد. ٧ در ماه مذکور ٢/٤٨ درصد از تعداد چکهاي رمزدار وصولي در سه استان تهـران (٢/٣٢ درصـد)، خراسان رضوي (١/٨ درصد) و اصفهان (٩/٧ درصـد) وصـول گرديـده اسـت کـه بيشـترين سـهم را در مقايسه با ساير استانها دارا بودهاند. همچنــين ٥/٦٨ درصــد از ارزش چــکهــاي فــوق در اســتانهــاي تهــران (٥/٥٧ درصــد) ، اصفهان (٧/٥ درصد) و خراسان رضوي ( ٣/٥ درصد) وصول گرديده است

در خرداد ماه سال جاری ۵۰.۹ درصد از تعداد چک‌های مبادله‌ای کل کشور در سه استان تهران، اصفهان و خراسان رضـوی مبادله شده که به ترتیب با ۳۳.۱ درصد، ۹.۹ درصد و ۷.۹ درصد بیشترین سهم را در مقایسه با سایر استان‌ها دارا بوده‌اند. همچنین ۶۴.۲ درصد از ارزش چک‌های فوق در سه استان تهران (۵۲.۳ درصد)، خراسان رضوی (۶ درصد) و اصفهان (۵.۹ درصد) مبادله شده که بیشترین سـهم را در مقایسه با سایر استان‌ها دارا بوده‌اند.

بالغ بر ۵ میلیون و ۹۰۰ هزار فقـره چک به ارزشی بالغ بـر ٧٤٨ هزار میلیارد ریال در خردادماه ١٣٩٨، در کل کشـور وصول شد که نسبت به ماه قبل از نظر تعداد و مبلغ به ترتیب ۹.۵ درصد و ۱۶.۷ درصد کاهش نشان می‌دهد. در ماه مورد بررسی، در کل کشور ۹۰.۶ درصد از کل تعداد چک‌های مبادلـه‌ای و ۸۸.۹ درصد از کل مبلغ چک‌های مبادله‌ای وصول شد. در خردادماه ١٣٩٨، در استان تهران حدود دو میلیون فقره چک به ارزشی حدود ٣٩٥ هزار میلیارد ریال وصول شد.

در ماه مورد بررسی در استان تهران از نظر تعداد ۹۱.۴ درصد و از نظـر ارزش ۸۹.۸ درصد از کل مبلغ چک‌های مبادله‌ای وصول شده است. در ماه مذکور در بین سایر استان‌های کشور بیشترین نسبت تعداد چک‌های وصولی به کل چک‌های مبادله‌ای در استان، به ترتیب به استان‌های گـیلان (۹۲.۹ درصد)، البرز (۹۲.۲ درصد) و یزد (۹۱.۷ درصد) اختصاص یافته و استان‌های کهگیلویه و بویراحمد (۸۴.۵ درصد)، کرمان (۸۶ درصد) و چهارمحال و بختیاری (۸۶.۷ درصد) پایین‌ترین نسبت تعداد چک‌های وصولی به کل چک‌های مبادله شده در استان را به خود اختصاص داده‌اند.

در ماه مورد بررسی، در بین سایر استان‌های کشور بیش‌ترین نسبت ارزش چک‌های وصولی به کل ارزش چک‌های مبادله‌ای در استان به ترتیب به استان‌های کهگیلویه و بویراحمد (۹۳.۶ درصد)، ایلام (۹۲.۲ درصد) و گیلان (۹۱.۵ درصد) اختصاص یافته و استان‌های کردستان (۸۳.۵ درصد)، هرمزگان (۸۴.۴ درصد) و کرمان (۸۴.۶ درصد) کمترین نسبت ارزش چک‌های وصولی به کل ارزش چک‌های مبادله شده در استان را به خود اختصاص داده‌اند.

حدود ٦١٧ هزار فقره چک به ارزشی حدود ٩٤ هزار میلیارد ریال در خردادماه ١٣٩٨، در کل کشور برگشت داده شده که نسبت به ماه قبل از نظر تعداد ۶.۱ درصد کاهش و از نظر مبلغ ۱.۲ درصد افزایش نشان می‌دهد. در ماه مورد گزارش، در استان تهران بالغ بر ١٨٦ هزار فقره چک به ارزشی بالغ بر ٤٥ هزار میلیارد ریال برگشت داده شد.

در ماه مورد بررسی، در کل کشور ۹.۴ درصد از کل تعداد چک‌های مبادله‌ای و ۱۱.۱ درصد از کل مبلغ چک‌های مبادله‌ای برگشت داده شده است. در ماه مورد بررسی، در استان تهران ۸.۶ درصد از کل تعداد چک‌های مبادله‌ای و ۱۰.۲ درصد از کل مبلغ چک‌های مبادله‌ای برگشت داده شده است.

در ماه مذکور در بین سایر استان‌های کشور بیشترین نسبت ارزش چک‌های برگشتی به کل ارزش چک‌های مبادله شده در استان بـه ترتیب به استان‌های کردستان (۱۶.۵ درصد)، هرمزگان (۱۵.۶ درصد) و کرمان (۱۵.۴ درصد) اختصاص یافته و استان‌های کهگیلویه و بویراحمد (۶.۴ درصد)، ایلام (۷.۸ درصد) و گیلان (۸.۵ درصد) کمترین نسبت ارزش چک‌های برگشتی به کل ارزش چک‌های مبادله شده در استان را به خود اختصاص داده‌اند.

در خردادماه ١٣٩٨ ،در کلکشور حدود ٥٩٣ هزار فقـره چـک بـه ارزشـی بـالغ بـر ٨٨ هـزار ميليارد ريال به دلايل کسري يا فقدان موجودي برگشت داده شده است. در واقع درکلکشور از نظـر تعداد ١/٩٦ درصد و از نظر ارزش ٤/٩٤ درصد از کل چکهاي برگشتي به دلايل کسـري يـا فقـدان موجودي بوده است. در مـاه مـورد بررسـی، در اسـتان تهـران حـدود ١٧٦ هـزار فقـره چـک بـه ارزشـی حـدود ٤٢ هزار ميليارد ريال به دلايل کسري يا فقدان موجودي برگشت داده شده است. در واقع در استان تهران از نظر تعداد ٣/٩٤ درصد و از نظر ارزش ١/٩٣ درصد از کـل چـکهـاي برگشـتي بـه دلايـل کسري يا فقدان موجودي بوده است 

حدود ٥٩٣ هزار فقره چک به ارزشی بالغ بر ٨٨ هزار میلیارد ریال در خردادماه ١٣٩٨، در کل کشور به دلایل کسری یا فقدان موجودی برگشت داده شده است. در واقع در کل کشور از نظر تعداد ۹۶.۱ درصد و از نظر ارزش ۹۴.۴ درصد از کل چک‌های برگشتی به دلایل کسری یا فقدان موجودی بوده است.

در ماه مورد بررسی، در استان تهران حدود ١٧٦ هزار فقره چک به ارزشی حدود ٤٢ هزار میلیارد ریال به دلایل کسری یا فقدان موجودی برگشت داده شده است. در واقع در استان تهران از نظر تعداد ۹۴.۳ درصد و از نظر ارزش ۹۳.۱ درصد از کـل چک‌های برگشتی به دلایل کسری یا فقدان موجودی بوده است.

در خردادماه ١٣٩٨ ،در کلکشور حدود ٦١٧ هزار فقره چک به ارزشی حدود ٩٤ هزار ميليـارد ريال برگشت داده شده است که نسبت بـه مـاه قبـل از نظـر تعـداد ١/٦ درصـد کـاهش و از نظـر مبلـغ ٢/١ درصد افزايش نشان میدهد.  در ماه مورد گـزارش، در اسـتان تهـران بـالغ بـر ١٨٦ هـزار فقـره چـک بـه ارزشـی بـالغ بـر ٤٥ هزار ميليارد ريال برگشت داده شد .در ماه مورد بررسی، در کلکشور ٤/٩ درصد از کل تعداد چکهاي مبادلهاي و ١/١١ درصـد از کل مبلغ چکهاي مبادلهاي برگشت داده شده است. در ماه مورد بررسی، در استان تهران ٦/٨ درصد از کل تعداد چکهاي مبادلهاي و ٢/١٠ درصد از کل مبلغ چکهاي مبادلهاي برگشت داده شده است.

در خـردادمـاه ١٣٩٨ ،در کـل کشـور بـالغ بـر ٥/٦ ميليـون فقـره چـک بـه ارزشـی حـدود ٨٤٢ هزار ميليارد ريال مبادله گرديـد کـه نسـبت بـه مـاه قبـل از نظـر تعـداد و مبلـغ بـه ترتيـب ٢/٩ درصد و ١/١٥ درصد کاهش نشان ميدهد.در ماه مورد گـزارش در اسـتان تهـران حـدود ٢/٢ ميليـون فقـره چـک بـه ارزشـی بـالغ بـر ٤٤٠ هزار ميليارد ريال مبادله گرديد . در خردادماه ١٣٩٨ ،٩/٥٠ درصد از تعداد چکهاي مبادلهاي کل کشور در سه اسـتان تهـران، اصـفهان و خراسـان رضـوي مبادلـه گرديـده اسـت کـه بـه ترتيـب بـا ١/٣٣ درصـد، ٩/٩ درصـد و ٩/٧ درصد بيشترين سهم را در مقايسه با ساير استانها دارا بوده اند. همچنــين ٢/٦٤ درصــد از ارزش چــکهــاي فــوق در ســه اســتان تهــران (٣/٥٢ درصــد)، خراسان رضوی (٠/٦ درصد) و اصفهان (٩/٥ درصد) مبادله گرديده اسـت کـه بيشـترين سـهم را در مقايسه با ساير استانها دارا بوده اند 

-چکهاي وصولي نيز نشان مي دهد كه در خـردادمـاه ١٣٩٨ ،درکـل کشـور بـالغ بـر ٩/٥ ميليـون فقـره چـک بـه ارزشـی بـالغ بـر ٧٤٨ هزار ميليارد ريال وصول گرديد که نسبت به ماه قبل از نظر تعداد و مبلغ به ترتيـب ٥/٩ درصـد و ٧/١٦ درصد کاهش نشان ميدهد در ماه مورد بررسی، درکل کشور ٦/٩٠ درصد از کل تعداد چکهاي مبادلـهاي و ٩/٨٨ درصـد از کل مبلغ چکهاي مبادلهاي وصول گرديد در خـردادمـاه ١٣٩٨ ،در اسـتان تهـران حـدود ٠/٢ ميليـون فقـره چـک بـه ارزشـی حـدود ٣٩٥ هزار ميليارد ريال وصول گرديد