اونس جهاني 1440 دلار شد، کاهش ۱۰۰ هزار تومانی حباب سکه

اقتصاد گردان - بلومبرگ اعلام کرد : ارزش ریال ایران در دو ماه اخير، با وجود تحریم‌های آمریکا ۳۰ درصد بالا رفته است. اگر یک ارز وجود داشته باشد که انتظار تقویتش را نداشته باشیم آن ارز، ریال ایران است ولی واقعیت این است که ارزش ریال در بازارهای موازی جهان بالا می‌رود و این هفته ۸ درصد و طی دو ماه گذشته ۳۰ درصد در برابر دلار گران تر شده است.

 دولت دونالد ترامپ تحریم ها علیه جمهوری اسلامی ایران را سخت‌تر کرده و جلوی صادرات نفت این کشور را گرفته است. نفت نیروی حیاتی اقتصاد ایران است. ترامپ که مدام از موفقیت این تحریم ها صحبت می کند، ماه گذشته پس از سرنگونی یکی از پهپاد هایش در نزدیکی خلیج فارس توسط ایران تحریم ها را سخت‌تر کرد. وی در ژانویه به کابینه اش گفت:« به لطف ما ارز ایران اکنون تحت محاصره قرار دارد ولی ارزش ریال علی رغم تحریم های آمریکا بالا رفته است».

 به گفته استیو هانک، یک استاد اقتصاد دانشگاه جان هاپکینز دربالتیمور، بهبود پذیری ریال نشان می دهد ریال ایران با اجرای محدودیت های واردات و حفظ ارز خارجی سرپا ایستاده است.

 تغییراتی هم در سیستم ارزی ایران به وجود آمده است. بانک مرکزی ایران یک نرخ رسمی ۴۲۰۰۰ ریالی برای هر دلار را حفظ می کند ولی اخیرا تلاش کرده صادرکنندگان بیشتری از سامانه تجارت نیما استفاده کنند. این سامانه سال گذشته ایجاد شد و اجازه داده شد نرخ ارز در نیما در ماه های اخیر افزایش یابد تا شرکت‌های بیشتری تشویق شوند ارز خارجی خود را بفروشند.

 این کار فشار بر ریال را در بازار موازی ارز پایین آورد. این بازار مورد استفاده کسب و کارهای کوچک و اشخاص است. در این بازار در حال حاضر نرخ ارز ۱۲۰ هزار ریال در هر دلار است و به نرخ نیما که حدود ۱۱۵ هزار ریال است نزدیک شده است

بازار ارز و طلا هفته گذشته را با روند نزولي نرخ ارز و طلا به پايان رساند اما  روز پنج شنبه 27 تيرماه 98، نرخ دلار كه تا 11 هزار تومان در روز چهارشنبه كاهش يافته بود مجددا افزايش يافت و در بازار آزاد و معاملات نقدي به 12040 تومان رسيد. 

روند نزولي بازار ارز و طلا ادامه يافت و نرخ دلار  در كانال 11 هزار تومان پايين تر رفت و در حالي كه در صرافي هاي مجاز بانكي و ملي نرخ دلار به 11500 و يورو به 13400 تومان معامله ميشد، در بازار آزاد و معاملات نقدي نرخ دلار به 12 هزار تومان رسيد. نرخ سامانه سنا نيز براي دلار به 11855 و براي يورو به 13481 تومان، لير تركيه 2187، درهم 3262، يوآن 1789 و پوند انگليس 14661 تومان اعلام كرده است. 

در بازار طلا نيز اونس طلا در بازار جهاني به 1422 دلار رسيده و با اعلام نرخ دلاربه 12040 تومان، نرخ طلا و سكه نيز نسبت به چهارشنبه افزايش يافته است.  مظنه مثقال 17 عيار يا طلاي آّبشده 1 ميليون و 715هزار تومان، گرم طلاي 18 عيار 395 هزار تومان، سكه امامي 4 ميليون و 62 هزار، نيم سكه 2 ميليون و 200 هزار، ربع سكه 1 ميليون و 350 هزار، سكه گرمي 970 هزار تومان معامله شدند. 

روز جمعه نيز اونس جهاني طلا به 1440 دلار افزايش يافت، هر گرم 18 عيار به 396 هزار، مظنه مثقال 17 عيار يا طلاي آبشده 1 ميليون و 715 هزار، سكه امامي 4 ميليون و 62 هزار تومان معامله شد. 

اما در روزهاي قبل از آن، ترکش‌های افت کانالی دلار به بازار سکه نیز اصابت کرد و این فلز گرانبها پس از ۶ ماه به زیر ۴ میلیون تومان رفت. روز سه‌شنبه سکه ۲۹۰ هزار تومان از ارزش خود را از دست داد و به بهای ۳ میلیون و ۹۷۰ هزار تومان رسید. این بیشترین میزان افت قیمت سکه در ۱۰ ماه گذشته بود تا ارزش این فلز گرانبها به کمترین مقدار از اواخر دی‌ماه برسد.

 یک کارشناس بازار طلا و سکه با بیان اینکه بازار در روز چهارشنبه با افزایش تقاضای سوداگرانه مواجه شد، گفت:‌ کاهش ارزش دلار در هفته گذشته ارزش طلا و انواع سکه را به شدت کاهش داده است.

محمد کشتی آرای در رابطه با وضعیت بازار طلا و سکه طی یک هفته گذشته با اشاره به شرایط خاص ارزش گذاری طلا در بازار گفت: در هفته گذشته قیمت طلا و انواع سکه تا روز چهارشنبه روند نزولی به خود گرفته و عاملی شد تا قیمت سکه و طلای خام به کمترین ارزش خود در چند وقت اخیر برسد.

این کارشناس بازار طلا و سکه با بیان اینکه افت ارزش دلار عامل اصلی کاهش قیمت طلا و سکه در بازار بوده است یادآور شد: با ثبت قیمت‌های جدید در بازار حجم تقاضای قابل توجهی به بازار سرازیر شد و این موضوع افزایش ۲۰۰ هزار تومانی قیمت سکه و رشد ۵۰ هزار تومانی حباب سکه را در پی داشت و این در حالی بود که طی هفته گذشته میزان حباب سکه تا ارزش ۱۰۰ هزار تومان کاهش یافته بود.

وی تاکید کرد: در هفته گذشته انس جهانی طلا نوسان ۱۰ دلاری را تجربه کرد و بررسی‌ها حکایت از آن دارد که طی یک هفته طلا در بازار جهانی با رشد پنج دلاری مواجه شد و در نهایت ارزش این مولفه تاثیرگذار بر قیمت طلا و سکه به ارزش ۱۴۲۱ دلار معامله شده است.

کشتی آرای ادامه داد: هر قطعه سکه تمام طرح قدیم چهار میلیون تومان، هر قطعه سکه تمام طرح جدید چهار میلیون و ۴۵ هزار تومان، هر قطعه نیم سکه دو میلیون و ۳۹۰ هزار تومان هر قطعه ربع سکه یک میلیون و ۳۹۰ هزار تومان و هر قطعه سکه یک گرمی ۹۶۰ هزار تومان داد و ستد می‌شود که در کنار آن با وجود آنکه ارزش هر مثقال طلای خام ۱۷ عیار در روز چهارشنبه به کمترین میزان خود یعنی یک میلیون و ۶۲۰ هزار تومان رسیده بود. در آخرین نرخ ثبت شده این هفته این طلا به ارزش یک میلیون و ۷۱۲ هزار تومان ارزشگذاری شده است.

این کارشناس بازار طلا و سکه تصریح کرد: در هفته گذشته هر گرم طلای خام ۱۸ عیار در ابتدای هفته به ارزش ۴۱۲ هزار و ۵۰۰ تومان ارزشگذاری شد و در پایین‌ترین نرخ روز چهارشنبه به ارزش ۳۷۳ هزار و ۱۰۰ تومان رسید که در حال حاضر این ارزش به رقم ۳۹۵ هزار و ۴۰۰ تومان رسیده است.

وی در پاسخ به این سوال که آیا افزایش تقاضا در روز چهارشنبه مربوط به تقاضای واقعی بازار بوده است، گفت: بررسی‌ها نشان از آن دارد که تقاضای ایجاد شده در روز چهارشنبه کاملا سوداگرانه بوده است و این موضوع از میزان تقاضا برای سکه که بر پایه خرید سکه به میزان ۲۰ تا ۷۰ عدد بوده کاملا مشخص است.

در روزهاي اخير، علاوه بر موضوعاتي مانند بازگشت ارز صادراتي و مهلت آنها براي بازگشت 70 درصد ارز صادراتي تا 31 تيرماه، مسائل ديگري مانند تمايل كشورهاي جهان به مذاكره با ايران و حفظ برجام، نزديك شدن به زمان انتخابات مجلس نيز به عنوان دلايل كاهش نرخ ها اعلام شده است. 

برخي معتقدند كه  سیاست‌های اتخاذ شده بانک مرکزی طی ماه‌های گذشته باعث تعدیل ۳۰ درصدی نرخ دلار در سامانه نیما و رسیدن آن به ۱۱هزار و ۷۰۰ تومان شده و به طور عملی هفته گذشته نرخ بازار آزاد و نیمایی با یکدیگر ملاقات کردند. اين محدوديت ها باعث كاهش تقاضاي ارز و طلا شده و ثبات نرخ باعث خروج نقدينگي از اين بازار و سرازير شدن آن به سمت بازارهاي ديگر مانند مسكن و بورس شده است. 

در ماه های گذشته همواره یکی از دغدغه های اصلی بخش خصوصی و فعالان اقتصادی فاصله بین نرخ ارز در بازار آزاد و نرخ آن در سامانه نیما بود. با این حال و به دلیل روند کاهشی نرخ ارز در بازار طی هفته های گذشته، این دو نرخ در حال نزدیک تر شدن به یکدیگر هستند.

روز سه شنبه هفته گذشته بیشتر معامله گران به جای خرید به دنبال فروش بودند که شاید یکی از دلایل آن کاهش ۴۵۰ تومانی دلار و ورود آن به کانال ۱۱ هزار تومان بود.

دلار روز سه شنبه و چهارشنبه در خیابان فردوسی به قیمت ۱۱ هزار و ۷۵۰ تومان  و 11 هزار تومان رسید که این نرخ از اواسط بهمن ماه ۹۷ در بازار مشاهده نشده بود و كسي حاضر به خريد دلار نبود زيرا احتمال كاهش آن مطرح شده بود. 

اول تیرماه هر دلار آمریکا ۱۳ هزار تومان در بازار داد و ستد می شد و در فاصله کمتر از ۲۶ روز این رقم به ۱۱ هزار و 200 تومان رسیده که کاهشی یک هزار و 800 تومانی را نشان می دهد.

در ماه های گذشته و با سیاست های اتخاذ شده توسط بانک مرکزی، نرخ دلار در سامانه نیما حدود ۳۰ درصد تعدیل شده و به حدود ۱۱ هزار و ۷۰۰ تومان رسیده بود و به طور عملی هفته گذشته را می توان هفته  ملاقات نرخ ارز بازار آزاد با نرخ سامانه نیما توصیف کرد.

در صورت ماندگاری شرایط کنونی در بازار، نرخ دلار تا حدود ۱۱ هزار تومان کاهش خواهد یافت، اگر توافقی حاصل شده یا تحریم ها رفع شود، حتی امکان دارد نرخ ارز باز هم کاهش پیدا کند.نکته مهم آن است که نرخ ارز در بازار و سامانه نیما در میانگین قیمت به یکدیگر نزدیک شده و ماندگار بمانند.

 این هفته کاهش ارزش دلار در بازار آزاد از جمله اتفاقاتی بود که تیتر بسیاری از رسانه‌های اقتصادی را به خود اختصاص داد و از طرفی درمیان برخی از کاربران مجازی به خصوص علاقه‌مندان به علم اقتصاد هم واکنش‌هایی به همراه داشت. دلار در بهار سال گذشته با شوک قیمتی زیادی همراه بود و التهاب فضای روانی در پی رویدادهای سیاسی، به گرانی آن دامن زد و حتی در مقاطعی۱۸ هزار تومان را هم رد کرد. اما اواسط سال ۹۷ قیمت دلار به حدود ۱۱ هزارتومان رسید؛ و طولی نکشید که در پایان سال همزمان با افزایش تنش‌ها میان ایران و آمریکا روند افزایشی به خود گرفت و در سال ۹۸ قیمت هر دلار تا ۱۵ هزارتومان هم رسید.

 همزمان با تشدید نوسانات در بازار ارز، رئیس‌کل بانک مرکزی به مردم هشدار داد که اتفاقات اخیر در بازارارز هیچ منطق اقتصادی ندارد و صرفا ناشی از جو روانی است. با این همه طی روزهای گذشته قیمت دلار روند کاهشی به خود گرفت و روز سه شنبه به کانال ۱۱ هزارتومان وارد شد. در این میان برخی کاربران اقتصادی و فعالان رسانه‌ای فضای مجازی با ساخت هشتگ‌های دلار و بانکمرکزی، دلایل این کاهش قیمت و ادامه دار بودن یا مقطعی بودن آن را به بحث و تبادل نظر گذاشتند. 

کارشناسان برای کاهشی شدن نرخ ارز دلایل مختلفی از جمله «خروج بازیگران بزرگ از بازار»، «فروشنده شدن بازیگران خُرد»، «رفتارهای موثر بازارساز»، «انبساط عرضه و انقباض تقاضا»، «توافقاتی برای تامین کالاهای اساسی» و...  را عنوان می کنند. یکی از كارشناسان گفت: روند کاهش قیمت مقطعی است و نهایتا در کوتاه‌مدت می‌توان به این شکل قیمت‌ها را اداره کرد؛ اما پس از آن وضعیت دگرگون خواهد شد. برخی از کاربران هم با دید منفی به کاهش قیمت دلار نگریستند و آن را تصنعی دانسته و هدفی برای فروش دلارهای خانگی عنوان کردند. در این میان بودند کاربرانی که کاهش تقاضای مصرفی به دلیل برخی سیاست‌های محدودیت ساز بانک مرکزی را عاملی برای میل دلار به کاهش قیمت می‌دانستند. یکی از فعالان رسانه‌ای هم با اشاره به اظهارات رئیس کل بانک مرکزی درباره شوک ارزی نوشت کاهش قیمت دلار در چند روز خودش شوک ارزی محسوب نمی‌شود؟ 

يكي از كارشناسان نيز مي گويد: هرچه به انتخابات نزدیک‌تر می‌شویم، دلار بيشتر مديريت مي شود تا اقبال مردم به جناح هاي سياسي افزايش يابد. در این میان برخی از اقتصاددانان هم نگرانند که اگر دولت بازار ارز را مدیریت نکند شرایط به همین منوال خواهد ماند یا قیمت دلار مجددا روند افزایشی به خود خواهد گرفت.

کارشناسان معتقدند حفظ فاصله آربیتراژی نیما و آزاد برای تداوم تامین ارز از نیما می‌تواند تا زمان راه‌اندازی بازار متشکل ارزی راهگشا باشد. براین اساس تا زمانی که هاب ارزی -از طریق ایجاد بازار متشکل ارزی- از کشورهای همسایه مانند دوبی به تهران منتقل نشده، یکسان سازی نرخ آزاد و نیما به معنای باز نشدن دست بازار ساز در سبد دوبی خواهد بود.

از سوی دیگر برخی کارشناسان دیگر اعتقاد دارند در صورتی که بازار متشکل ارزی در چارچوب یک بازار آزاد تشکیل شده و عرضه و تقاضا تعیین کننده نرخ باشد، بازار ساز می تواند با کاهش آرام نرخ و همزمان راه اندازی این بازار، ریسک فعال سازی مجدد و اتکا به کانال دوبی را دست کم در میان مدت به طور قابل توجهی کاهش دهد.

کاهش نرخ ارز مانند همیشه بر بازار سکه و طلا نیز تاثیرگذار بوده و برای اولین بار طی شش ماه گذشته قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار به کمتر از ۴۰۰ هزار تومان رسید. از سوی دیگر هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید نیز ۲۹۰ هزار تومان از ارزش خود را از دست داد و با ورود به کانال ۳ میلیون تومانی، قیمت ۳ میلیون و ۹۷۰ هزار تومان را تجربه کرد.

کاهش ۲۹۰ هزار تومانی، بیشترین میزان اُفت قیمت سکه در ۱۰ ماه گذشته بود تا ارزش این فلز گرانبها به کمترین مقدار از اواخر دی‌ماه ۹۷ برسد.

فعالان بازار ارز در مورد دلايل كاهش نرخ ارز، دلايل مختلفي را در روزهاي گذشته مطرح كرده اند و از جمله به اين نكته اشاره كرده اند كه بانک مرکزی تا ۳۱ تیر به صادرکنندگان فرصت داده شده، ۷۰ درصد ارزشان را به کشور بازگردانند تا تائیدیه خوش حسابی از بانک دریافت کرده، و از معافیت مالیاتی برخوردار باشند.

 يكي از فعالان ارزي با اشاره به اين نكته كه بانک مرکزی تا ۳۱ تیر به صادرکنندگان فرصت داده  ۷۰ درصد ارزشان را به کشور بازگردانند گفت: اين موضوع باعث افزايش عرضه ارز به شكل هاي مختلف شده است و برخي صادركنندگان از اختيارات قانوني خود استفاده كرده و بخشي از عرضه ارز را در جهت واردات برخي كالاها هدايت كرده اند و همين موضوع و مهلت قانوني، باعث افزايش عرضه ارز شده است و در عين حال فرصتي براي بانك مركزي در جهت مديريت بهتر و افزايش عرضه ارز و مديريت طرف تقاضا است. 

وي افزود: رئيس كل بانك مركزي نيز در روزهاي اخير در سفر به مشهد، اصفهان، تبريز و مراكز عمده صادراتي كشور، در گفت وگو با صادركنندگان و فعالان اتاق هاي بازرگاني، موضوع بازگشت ارز صادراتي، ثبات بازار ارز، و دلايل كاهش نرخ ها را مطرح كرده است و اين موضوع نشان مي دهد كه دولت و بانك مركزي در گفت وگو با صادركنندگان به دنبال كاهش نرخ ارز و افزايش بازگشت ارز صادراتي به كشور است كه همه اين عوامل، كاهش نرخ ارز را تشديد كرده است. 

وي ادامه داد: احتمالا بعد از 31 تيرماه مي توان انتظار داشت كه روند بازگشت ارز صادراتي به يك روند عادي تبديل شود اما تا پايان اين مهلت قانوني، شتاب عرضه ارز صادراتي بيشتر از روزهاي عادي است. البته موضوعات ديگر از جمله كاهش فروش نفت، كاهش قدرت خريد مردم و تقاضا براي كالاهاي خارجي، كاهش تمايل به خريد ارز براي حفظ ارزش پول ملي، و كاهش خريد بسياري از كالاهاي خارجي كه بسيار گران شده و... همگي بر روند عرضه و تقاضا و نرخ تعادلي بازار ارز اثرگذار خواهد بود و  پيش بيني مي شود كه موجب كاهش تقاضاي ارز شود و همين موضوع نيز مي تواند عامل ثبات نسبي بازار ارز شود. 

يكي ديگر از كارشناسان ارزي در اين زمينه گفت: احتمالاً دلیل کاهش شدید قیمت در طول چند روز اخیر ترس از ایجاد شوک در آینده نزدیک است که این کاهش قیمت مقداری از مسیر افزایش قیمت آینده را مهار خواهد کرد اما توجه داشته باشيم كه  چنین کاهش و افزایش قیمت هایی بسیاری از کسب کارها را به کما خواهد برد. 

وي افزود: عده اي تصور مي كنند كه ممكن است در آينده مذاكره شود و يا بازار متشكل ارزي نرخ ها را كاهش دهد و همچنين روند بازگشت ارز صادراتي، تاثير زيادي بر كاهش نرخ ها داشته باشد و لذا با اين تصور، فعلا خريد نمي كنند تا شايد نرخ ها بيشتر كاهش يابد و همين موضوع عملا خريد و فروش ارز، كالا، واردات و عرضه و تقاضاي كالا را تحت تاثير قرار مي دهد و همان طور كه روند هر روزه رشد نرخ ارز باعث تعطيلي كسب و كارها مي شود، روند هر روزه كاهش نرخ نيز مي تواند كسب وكارها را تعطيل كند و يا راكد كند. بهترين حالت براي بازار  ارز، ثبات نرخ هاست و اميد است كه در يك محدوده نرخ پايين تر با ثبات شود و كسب وكارها ادامه يابد و از زيان و خسارت به كساني كه گران خريد داشتند، جلوگيري كند. 

يك صاحب نظر اقتصادي نيز  معتقد است كه  علاوه بر دلايل قبلي شام رشد بازار سهام و مسكن، كاهش خريد ارز براي حفظ ارزش پول ملي، كاهش قدرت خريد مردم و تقاضا براي واردات و كاهش خريد كالاهاي خارجي و...، ۶ عامل در کاهشی شدن دلار در بازار آزاد  طي روزهاي اخير نقش داشته است. «خروج بازیگران بزرگ از بازار»، «فروشنده شدن بازیگران خرد»، «رفتارهای موثر بازارساز»، «انبساط عرضه و انقباض تقاضا»، «توافقاتی برای تامین کالاهای اساسی» و «افزایش چراغ خاموش سود بانکی» از عوامل اثرگذار بر افت حدود 3.7 درصدی  روز سه شنبه دلار بوده است.  

در صورتي كه بانك ها موضوع افزايش نرخ سود بانكي 15 درصدي به نرخ هاي بالاتر از جمله نرخ 20 درصدي را در  برنامه خود داشته باشند، عملا موضوع كاهش نرخ ارز، كاهش اجاره مسكن و... را نيز تحت تاثير قرار خواهد داد و حال بايد منتظر ماند تا ببينيم كه اثر سود بانكي تا چه حد مي تواند بازار ارز را كاهشي كند