رشد 158 درصدي سكه و 170 درصدي دلار در يكسال/ استقبال بازار هاي ارز و طلا از اینستکس

اقتصاد گردان  – احسان شمشيري-

بازارهای مالی پس از اعلام اتحادیه اروپا برای انجام اولین تراکنش‌های اینستکس روی خوش خود نشان دادند به نحوی که نرخ دلار به کانال به ۱۲ هزار واحد سقوط کرد و سکه نیز با کاهش قیمت مواجه شد. اتحادیه اروپا روز جمعه و همزمان با برگزاری دور جدیدی از نشست‌های معاونین وزرای خارجه ایران و گروه ۱+۴ در وین اتریش،  اعلام کرد که اولین تراکنش های اینستکس بعد از حدود یک سال در حال انجام است.

با وجود استقبال بازارها از آغاز اولین تراکنش‌های این ساز و کار اما بررسی اظهارات مقامات سیاسی و اقتصادی ایران حکایت از نارضایتی آنها نسبت به آغاز  وضعیت فعالیت آن دارد. بعد از خروج یکجانبه دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا از برجام در اردیبهشت سال گذشته، کشورهای اروپایی اعلام کردند که برای حمایت از تجارت با ایران و همچنین حفظ برجام، ساز و کاری را طراحی می‌کنند که تهران بتواند کالا و خدمات مورد نیاز خود را تامین کند. 

عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه اینستکس نه کانالی در چارچوب قواعد تحریمی آمریکا، بلکه باید کانالی مبتنی بر برجام باشد و کلیه تراکنش‌هایی که در چارچوب برجام مجاز بودند از طریق آن انجام‌ پذیر باشد، نوشت: اینستکس شاید در ابتدا شامل کلیه کالاهای غیرتحریمی شود ولی بعدتر محدوده آن بایستی به کلیه کالاها گسترش یابد و منابع آن از صادرات نفت به اروپا تأمین شود، اگر هم اروپا موقتاً محذوراتی در خرید نفت ایران دارد، یک خط اعتباری بلندمدت با بازپرداخت آتی نفتی، یک راه‌حل موقت قابل بررسی است. خود اروپایی‌ها هم در مذاکرات اشاره‌ای به راه‌حلی شبیه به این داشته‌اند.

نحوه فعالیت اینستکس که شرکت متناظری با آن در ایران با نام « شرکت سهامی خاص ساز و کار ویژه تجارت و تامین مالی ایران و اروپا» نیز به ثبت رسیده آن است که در حقیقت واردکننده و صادرکننده ایرانی و واردکننده و صادرکننده اروپایی هزینه ها و پول را بین خود رد و بدل می کنند و اساسا ارز و پول خارجی جا به جا نمی شود.

بر اساس این شیوه، واردکننده ایرانی پول کالای خارجی خریداری شده از اروپا را به جای شرکت صادرکننده اروپایی، به حساب یک صادرکننده ایرانی واریز می‌کند و یک واردکننده اروپایی نیز به همین ترتیب پول کالای خریداری شده خود را به حساب یک صادرکننده اروپایی واریز می‌کند و نقل و انتقال پول بین بانک های ایرانی و اروپایی انجام نمی شود.

ولی از آنجایی که در حال حاضر و به دلیل تحریم های یکجانبه آمریکا، هیچ یک از کشورهای اروپایی از جمله سه کشور اصلی طرف مذاکره با ایران و سهامدار اینستکس، نفتی از ایران خریداری نمی‌کنند، لذا تهران هیچ گونه پولی در حساب اینستکس ندارد که واردکنندگان ایرانی بتوانند با استفاده از آن خرید خود را انجام دهند.

از سوي ديگر،  آمارهاي اقتصادي بانك مركزي كه به تازگي منتشر شده نشان مي دهد كه  متوسط قيمت فـروش يـک دلار امريكـا در ارديبهشت ماه ١٤٥٠٩٠ ريال بوده كه در مقايسه با ماه قبل 7.1 درصد افزايش داشته است. همچنـين حـداقل و حـداکثر نـرخ فـروش يـک دلار آمريکـا در مـاه مـذکور بـه ترتيـب١٣٦٦٦٠ ريال و ١٥٤٧٠٠ ريال بوده است . از آنجا كه در ارديبهشت سال 97 نرخ دلار با قيمت 4200 توماني تا مرداد 97 تثبيت شده بود، لذا بانك مركزي از اعلام نرخ بازار آزاد در فاصله ارديبهشت تا مرداد 97 خود داري كرده و در نتيجه امكان مقايسه نرخ دلار امسال با سال گذشته ميسر نشده است. 

اما درفروردين 98 قيمت دلار در مقايسه با فروردين سال 97 معادل 170 درصد و قيمت يورو در فروردين 98 نسبت به يكسال قبل از آن 152 درصد رشد كرده است. 

همچنين متوسط قيمت فروش يک يورو ١٦٤١٧٢ ريال بود كه در مقايسه با ماه قبل ٦/٦ درصد افزايش داشته است. همچنين حداقل و حداکثر نرخ فروش يک يورو در ماه مذکور به ترتيـب ١٥٥٤٥٣ ريـال و ١٧٤٥٣٣ ريال بوده است. در دوماه اول سال ١٣٩٨ متوسط قيمت فروش يک دلار امريكا و يک يـورو در بـازار آزاد شهر تهران به ترتيب ١٤٠٩٣٢ ريال و ١٥٩٧٧٠ ريال بوده است

در بازار سكه نيز در ارديبهشت ماه ١٣٩٨ متوسط قيمت فروش يك سكه تمام بهـار آزادي طـرح قـديم در بازار آزاد شهر تهران 4 ميليون و 841 هزار و 200 تومان ريال بود كه در مقايسه با ماه قبل و ماه مشابه سال قبل بهترتيب 4.6 درصد و 156.7 درصد افزايش نشان ميدهد. همچنـين حـداقل و حـداکثر نـرخ فـروش سـکه مـذکور در مـاه يـاد شـده بـه ترتيـب 4 ميليون و 550 هزار تومان و 5 ميليون و 13 هزار و 300 تومان  بوده است. در ارديبهشت ماه ١٣٩٨ متوسط قيمت فروش يك سكه تمام بهار آزادي طـرح جديـد در بازار آزاد شهر تهران 5 ميليون و 7400 تومان بود كه در مقايسه با ماه قبل و ماه مشابه سال قبل به ترتيب 4.3 درصد 158 درصد افزايش نشان ميدهد. همچنـين حـداقل و حـداکثر نـرخ فـروش سـکه مـذکور در مـاه يـاد شـده بـه ترتيـب 4 ميليون و 665 هزار تومان و 5 ميليون و 210 هزار تومان بوده است. در دوماه اول سال ١٣٩٨ متوسط قيمت فروش يك سكه تمام بهار آزادي در بازار آزاد شهر تهران با طرح قديم 4 ميليون و 747 هزار و 800 تومان و با طرح جديد 4 ميليون و 916 هزار و 700 تومان بود کـه نسـبت بـه دوره مشـابه سال ١٣٩٧ به ترتيب 160.8  درصد و 163.1 درصد افزايش يافته است

روز دوشنبه ۱۰ تیر ماه ۱۳۹۸ به دنبال پايان گرفتن نشست گروه 20 در ژاپن و همچنين ديدار غير منتظره ترامپ و رهبر كره شمالي، بازار ارز و طلاي جهاني با كاهش مواجه شد.  در بازار ايران نيز نرخ لحظه اي دلار در سامانه سنا به 12هزار و 700 و يورو به 14 هزار و 600 تومان رسيد. در صرافي هاي ملي و مجاز بانكي نيز نرخ دلار براي خرید 12700  و فروش 12800 تومان، نرخ يورو براي خرید 14600 و فروش 14700 تومان اعلام شده است. در بازار آزاد و معاملات نقدي نيز  نرخ دلار به 12820 تومان رسيده است. 

براساس  نرخ ميانگين ارز سامانه سنا در روز يكشنه،  نرخ دلار 13هزار و 4 تومان، يورو 15 هزار و 1تومان، پوند 16هزار و 445 تومان،  يوان 1هزار و 945 تومان، درهم 3579 و لير تركيه 2343 تومان اعلام شد. 

قیمت ارز در بانک‌ها و صرافی‌های مجاز بانک مرکزی روز دوشنبه هم نسبت به روز يك شنبه با کاهش همراه شد. بانک‌ها روز ۱۰ تیر قیمت ارز را نسبت به روز يك شنبه کاهش دادند به طوری که قیمت خرید دلار در بانک‌ها که روز يك شنبه ۱۲ هزار و ۵۷۶ تومان بود،  با کاهش همراه بوده و به ۱۲ هزار و ۴۳۱ تومان رسیده است.

همچنین شعب ارزی بانک‌ها هر یورو را ۱۴ هزار و ۱۱۲ تومان می‌خرند که قیمت این ارز نیز حدود ۲۵۰ تومان کاهش داشته است. هر پوند انگلیس نیز در شعب ارزی بانک‌ها به قیمت ۱۶ هزار و ۷۸۵ تومان خریداری می‌شود.

قیمت ارز مسافرتی نيز  در بانک‌ها همچنان از قیمت فروش آن در بازار بالاتر است به طوری که قیمت فروش ارز مسافرتی در بانک‌ها ۱۴ هزار و ۸۲۱ تومان اعلام شده که با احتساب کارمزد به حدود ۱۵ هزار و ۱۰۰ تومان می‌رسد.

همچنين در بازار طلا به دنبال پايان گرفتن نشست گروه 20 در ژاپن و همچنين ديدار غير منتظره ترامپ و رهبر كره شمالي، قيمت اونس جهاني به زير 1400 دلار رسيد و در ساعات عصر روز دوشنبه به پايين ترين سطح يعني 1383 دلار كاهش يافت. براين اساس، با كاهش نرخ دلار و اونس جهاني طلا، قيمت طلا و سكه در ايران كاهش يافت. هر گرم طلای ۱۸ عیار ۴۲3 هزار و ۳۸۰ تومان بود. مظنه مثقال 17 عيار يا طلاي آّبشده نيز 1 ميليون و 835 هزار تومان معامله شد.

 قیمت سکه بهار آزادی طرح جدید در معاملات بازار آزاد تهران روز دوشنبه ۱۰ تیر ۹۸ به ۴ میلیون و ۵۱۵ هزار تومان رسید.همچنین هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم ۴ میلیون و ۳۲۰ هزار تومان، نیم سکه ۲ میلیون و ۲۹۰ هزار تومان، ربع سکه ۱ میلیون و ۴۹۰ هزار تومان و سکه یک گرمی ۹۶۰  هزار تومان داد و ستد شد.  

اما صرافی‌های مجاز بانک مرکزی قیمت دلار را نسبت به روز يك شنبه ۲۵۰ تومان کاهش دادند به طوری که قیمت خرید دلار در این صرافی‌ها ۱۲ هزار و ۶۰۰ تومان و قیمت فروش آن ۱۲ هزار و ۷۰۰ تومان است. این صرافی‌ها همچنین، هر یورو را به قیمت ۱۴ هزار و ۵۰۰ تومان می‌خرند و ۱۴ هزار و ۶۰۰ تومان می‌فروشند که این نرخ‌ها نیز نسبت به روز يك شنبه ۲۵۰ تومان کاهش داشته است.

 بر اساس این گزارش، با اقدامات صرافان و مدیریت و نظارت بانک مرکزی طی هفته‌های اخیر شاهد آرامش و ثبات نسبی قیمت ها در بازار هستیم و شاهد ورود دلار از نرخ ۱۳ هزار تومان به کانال ۱۲ هزار تومان هستیم.

اكنون هر دلار آمریکا با کاهش قیمت از ۱۳ هزار تومان، در کانال ۱۲ هزار تومان قرار گرفته و برخي فعالان بازار پيش بيني مي كنند كه به دنبال تحولات سياسي اخير از جمله راه اندازي كانال مالي ايران و اروپا اينستكس،  پايان گرفتن نشست گروه 20 در ژاپن و همچنين ديدار غير منتظره ترامپ و رهبر كره شمالي، نرخ هاي ارز و طلا در حال كاهش است. 

اين كارشناسان مي گويند: بازار ارز از جمله بازارهای مالی است که همواره متاثر از اخبار و حوادث بین المللی و سیاسی است و حتی با اتفاقی اندک این بازار با نوسان قیمتی مواجه می‌شود. اما طی هفته‌های اخیر شاهد این بودیم که با مدیریت صحیح بازار ارز از سوی بانک مرکزی و تیم اقتصادی دولت، بازار نه تنها با نوسان قیمت و تنش مواجه نشد، بلکه روند نزولی خود را نیز حفظ کرد.

به گونه ای که پنج‌شنبه ۶ تیرماه، نرخ هر دلار آمریکا در صرافی‌های بانکی ۱۲ هزار و ۹۲۰ تومان بود و در بازار آزاد با تفاوت حدود ۲۲۰ تومانی به قیمت ۱۳ هزار و ۱۴۰ تومان داد و ستد شد. این روند کاهشی ادامه داشت تا جایی که اولین روز کاری هفته جاری، تفاوت قیمتی در صرافی های بانکی و بازار آزاد به حدود صفر رسید و قیمت هر دلار آمریکا در این دو بازار یکسان و به قیمت ۱۲ هزار و ۸۵۰ تومان معامله شد.

همچنين بانک مرکزی اعلام کرد: رسالت سامانه نیما ایجاد فضای مناسب برای اطلاع خریداران و فروشندگان ارز از میزان عرضه و تقاضای آن و تسهیل داد و ستد بوده و پوشش ریسک‌های معمول تجارت را شامل نمی‌شود.

سامانه نیما بستری برای انجام مبادلات بین بانک‌ها، صرافی‌ها و سایر طرفین مبادلات تجاری کشور است و تاکنون موردی از اختلال یا نفوذ در آن مشاهده نشده است. بانك مركزي افزود: انتشار مطالبی در رسانه‌ها، باعث ایجاد ابهامات و سوالاتی در خصوص صحت و سقم بروز تخلف در سامانه نیما شده است. اطلاعات منتشره، حاکی از نبود ایفای تعهد توسط یکی از طرفین قرارداد است که ریسکی محتمل در تمام معاملات بوده و ارتباطی با بستر انجام معامله ندارد. در این ارتباط امنیت سامانه نیما مشروط به سلامت طرفین معاملات کماکان پا برجاست و کوچک‌ترین ریسکی از این محل متوجه مشتریان و مراجعان نخواهد شد.

با توجه به امکان در دسترس نبودن اطلاعات حساب عرضه کنندگان ارز در بانک‌های خارجی، پوشش ریسک‌های ناشی از رفتار عرضه کنندگان و متقاضیان ارز توسط سامانه نیما انتظاری نادرست است و هر دو گروه باید پس از اطمینان از صحت و سقم اطلاعات طرف مقابل اقدام به انجام داد و ستد کنند.

هشدارهای لازم توسط سامانه، به منظور آگاهی دادن به تمام واردکنندگان و صادرکنندگان بانک‌ها و صرافی‌ها در زمان آغاز فرایند معامله داده شده و این افراد می‌بایست ملاحظات و نکات امنیتی مطروحه را در طول فرایند مد نظر داشته باشند.

انجام معاملات خرید و فروش ارز توسط وارد کنندگان و صادرکنندگان به ۲ روش «پرداخت یا واریز ارز پس از دریافت ریال» و «پرداخت یا واریز ارز قبل از دریافت ریال» بوده که بالطبع مسئولیت این انتخاب نیز بر عهده متقاضی خواهد بود. بانک مرکزی تصریح کرده است: رسالت سامانه نیما ایجاد فضای مناسب برای اطلاع خریداران و فروشندگان ارز از میزان عرضه و تقاضای آن و تسهیل داد و ستد بوده و پوشش ریسک‌های معمول تجارت را در بر نمی‌گیرد.

  به گفته وزير خارجه ايران، نقش دلار درمعاملات بین‌المللی کاهش یافته و این ارز از ۳۵ درصد تجارت ایران و ترکیه حذف شده است.

محمدجواد ظریف روز دوشنبه با تحلیل از شرایط کنونی کشور، گفت: تلاش آمریکا برای اعمال فشار بر ایران با استفاده از حاکمیت دلار در صحنه اقتصادی است.  آمریکایی‌ها در حوزه اقتصادی از فرصت میان مدتی که با حاکمیت دلار بر صحنه اقتصادی وجود داشت، سعی کردند فشارهایی بر ما وارد کنند اما در حقیقت در درازمدت برای خودشان مشکل ایجاد کردند. اخیراً روسیه و چین تصمیم گرفتند که معاملات خود را بدون دلار انجام دهند، همچنین سال گذشته دلار از ۳۵ درصد معاملات ایران و ترکیه حذف شد و حتی امارات و هند تصمیم گرفتند که در بخشی از معاملاتشان از دلار استفاده نکنند و همه اینها به معنای کاهش نقش دلار در معاملات بین المللی است.

ظریف درمورد اجرای اینستکس نیز گفت: ارزش استراتژیک و راهبردی اینستکس به فاصله گرفتن نزدیک ترین متحدان آمریکا از آن است، امروز ما در کوتاه مدت ناچاریم از طریق تولید داخلی و اتکا به توانمندی ملی با این حربه اقتصادی آمریکا مقابله کنیم.

قیمت طلا پس از نشست گروه 20 به کمتر از 1400 دلار رسید

به گزارش کیتکو نیوز، قیمت طلا در آغاز مبادلات امروزدوشنبه در بازارهای جهانی تحت تاثیر انتشار اخبار مثبت سیاسی با کاهش همراه شده است.بر اساس این گزارش از سرگیری مجدد مذاکرات تجاری آمریکا و چین از یک سو و دیدار غیر منتظره ترامپ و رهبر کره شمالی تاثیر زیادی بر افت قیمت طلا در بازارهای بین المللی داشته است.قیمت هر اونس طلا امروز با 1.3 درصد کاهش به کمتر از 1394 دلار رسیده است. قیمت طلا در روزهای گذشته به بالاترین سطح خود در 6 سال اخیر رسیده بود و به بیش از 1400 دلار افزایش یافته بود.