مالیات سکه فقط مشمول سوداگران می‌شود، ماده 169 مکرر چيست؟

اقتصاد گردان - فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصادی و دارایی در مراسم تودیع و معارفه روسای سابق و جدید سازمان امور مالیاتی درباره برآورد عدد قابل دریافت از محل مالیات بر سکه در طرح پیش‌فروش سکه گفت برآوردها صورت گرفته ولی چون ممکن است ارقام پیش‌بینی شده محقق نشوند، عدد آن اعلام نمی‌شود. او همچنین بیان کرد برنامه‌ریزی این طرح به نحوی بوده است که فقط سوداگران در تور مالیاتی قرار بگیرند و نه خریداران معمولی سکه.

روز گذشته مراسم تودیع سیدکامل تقوی‌نژاد، رییس سابق سازمان امور مالیاتی و قاسم پناهی که مدتی به عنوان سرپرست سازمان امور مالیاتی در سازمان مشغول به کار بود، برگزار شد. در این مراسم فرهاد دژپسند، وزیر اقتصاد چنین اظهار کرد: باید بودجه مبتنی بر نفت را به بودجه مبتنی بر مالیات و درآمدهای پایدار تبدیل کنیم و این هدف قابل تحقق است.

او همچنین از عملکرد سازمان امور مالیاتی در تحقق درآمد مالیاتی دفاع کرد و گفت: سال گذشته شاهد تحقق 107 هزار میلیارد تومان درآمد مالیاتی به صورت نقدی و 109 هزار میلیارد تومان به صورت تهاتر بودیم. در ابتدا تصور نمی‌شد بتوان این میزان درآمد را محقق کرد اما با تلاش‌های مجموعه سازمان امور مالیاتی این هدف تحقق یافت.

وی با اشاره به انتخاب رییس سازمان امور مالیاتی گفت: در ابتدا برای این سازمان، قاسم پناهی را معرفی کردم اما به دلیل بداخلاقی‌هایی که از سوی برخی از اعضای بدنه سازمان امور مالیاتی صورت گرفت، با ریاست وی در سازمان مالیاتی موافقت نشد؛ متأسفانه عده‌ای فقط طریق تخریب، برای خود پله می‌سازند که این شیوه هم منسوخ شده است.

وزیر امور اقتصادی و دارایی با بیان اینکه سازمان امور مالیاتی وظیفه بزرگ انتقال اهرم حداکثر درآمد را دارد، گفت: ملاک ما اخذ مالیات حقه است و ما نمی‌خواهیم از کسی پول زور بگیریم. اگر می‌خواهیم درآمدها را بالا ببریم، حق نداریم مودیان خوش‌حساب را شکنجه کنیم.

وی همچنین گفت: نظام جامع مالیاتی صرفاً تبدیل کار دستی به مکانیزاسیون نیست، بلکه باید راهی برای برون‌رفت از وضعیت کنونی و هوشمندسازی نظام مالیاتی باشد. باید روابط فردی را از بین ببریم و سیستم‌های الکترونیکی با تمام ظرفیت خود کار کند و البته قانون صندوق مکانیزه فروش و ماده ۱۶۹ مکرر کمک زیادی به ما می‌کند.

دژپسند خطاب به رییس جدید سازمان امور مالیاتی گفت: ما قرار گذاشته‌ایم که تا پایان دولت دوازدهم، مالیات الکترونیکی به معنای واقعی کلمه، محقق شود. الکترونیکی کردن، مقدمه هوشمندسازی نظام مالیاتی و در پی آن، هوشمندسازی اقتصاد کشور است. باید با روش‌های مختلف، فراریان مالیاتی را در تور بیندازیم که هوشمندسازی، یکی از روش‌های موثر در این حوزه است. ما در اقتصاد، رابطه بین مالیات و رشد را مطرح می‌کنیم به این صورت که اگر از یک بخش مالیات بیشتری بگیریم، این موضوع تأثیر منفی بر تولید می‌گذارد و باید توجه داشته باشیم که هر چه آبادانی کشور بیشتر باشد، درآمد حقه مالیاتی نیز بیشتر می‌شود. اگر نفت را به سمت فرآوری عمودی و افقی و زنجیره ارزش ببریم، شاهد افزایش پایه‌های مالیاتی خواهیم بود. افزایش درآمدهای مالیاتی با تکیه بر پایه‌های جدید، مورد حمایت مقام معظم رهبری و رییس‌جمهور نیز قرار دارد.

وزیر امور اقتصادی و دارایی همچنین با اشاره به پایه مالیات بر عایدی سرمایه اظهار کرد: قرار بود تا پایان خرداد ماه، لایحه جامع مالیات بر عایدی سرمایه از سازمان امور مالیاتی به وزارتخانه ارسال شود که من از رییس‌ جدید سازمان امور مالیاتی می‌خواهم این موضوع را با جدیت دنبال کند چرا که موضوع بسیار مهمی است.

دژپسند با بیان اینکه برای رونق تولید، یک طرح جامع به ریاست‌جمهوری فرستادیم، تصریح کرد: یکی از مولفه‌های این طرح بهبود فضای کسب و کار است که در این خصوص نیز برنامه جامعی را آماده و به کمیسیون اقتصادی دولت ارسال کردیم که این برنامه در کمیسیون اقتصادی در حال بررسی است.

همچنین قاسم پناهی، سرپرست پیشین سازمان امور مالیاتی که از دیگر سخنرانان این مراسم بود، اظهار کرد: طرح جامع مالیاتی که اجرای آن از سال‌ها پیش آغاز شده است یک طرح نظام یکپارچه مالیاتی است و اقدامات گسترده‌ای برای پیاده‌سای آن اجرا شده است. در سال 98 اهتمام جدی ما تکمیل این طرح بود و سیستم جدید در برنامه الکترونیکی سازمان امور مالیاتی بارگذاری شد و بخش فنی توانست این سامانه جدید را پشتیبانی کند.

وی همچنین با اشاره به وصول 15 هزار میلیارد تومان درآمد مالیاتی در دو ماهه اول امسال، تصریح کرد: این میزان نسبت به مدت مشابه سال قبل 22 درصد افزایش نشان می‌دهد. درآمد دولت مالیات بر ارزش افزوده در سال گذشته به 70 هزار میلیارد تومان و درآمد شهرداری‌ها به 22 هزار میلیارد تومان رسیده است. اگر این روند در ماه‌های بعدی هم ادامه یابد هدف 140 هزار میلیارد تومانی بودجه 98 برای درآمدهای مالیاتی محقق می‌شود. وی با بیان اینکه در سال گذشته یک میلیون و 700 هزار پرونده مالیاتی بدون ارجاع به ماموران مالیاتی و توسط سیستم‌های الکترونیکی بررسی شده است، گفت: امیدواریم امسال تعداد پرونده‌هایی که به صورت الکترونیکی بررسی می‌شوند به عدد 2 میلیون برسد.

همچنین از دیگر سخنرانان این مراسم امید علی پارسا، رییس جدید سازمان امور مالیاتی بود. وی که پیش‌تر رییس مرکز آمار ایران بود، در مراسم معارفه خود به عنوان رییس سازمان امور مالیاتی، با اشاره به ماده 169 مکرر قانون مالیات‌های مستقیم، گفت: این ماده همه‌چیز است؛ مگر می‌شود نظام مالیاتی اطلاعات نداشته باشد، اجرای این قانون از نان شب هم واجب‌تر است و کل ارکان نظام باید برای اجرای آن پای کار بیاید.

وی با بیان اینکه به عنوان یک دانش‌آموخته اقتصاد توسعه معتقدم داستان از توسعه شروع می‌شود، گفت: باید با اصلاح فرایندها جهش معناداری در وصول درآمدهای مالیاتی ایجاد کنیم. در ایران معادل حدود 9.2 درصد از تولید ناخالص داخلی مالیات اخذ می‌شود در حالی که در بسیاری کشورها این عدد 18 درصد و 20 درصد است. هر چند که کار زیادی شده است اما هنوز نسبت‌ درآمد به تولید ناخالص داخلی پایین است.

پارسا با بیان اینکه توسعه یک قاعده مشخص دارد، گفت: قاعده توسعه در اقتصاد فعالیت آزاد تحت قوانین مناسب است و بر همین اساس قوانین مالیاتی باید آنقدر روشن و شفاف باشد که فعال اقتصادی فقط به دنبال حداکثر کردن سود خود باشد و با تغییر مکرر قوانین، عدم اطمینان به وجود نیاید.

وی تاکید کرد: باید مجموعه قواعد انگیزه‌ساز سازگار را به قوانین مالیاتی اضافه کنیم و من این هدف را پیگیری می‌کنم. تهدید کاهش درآمدهای نفتی به یک فرصت‌های توسعه پایه‌های و ابزارهای مالیاتی تبدیل شده است و می‌توان با اجماع همه نهادها ماده 169 مکرر را در کشور عملیاتی کرد. به نظر من شرایط جدید این فرصت را به وجود خواهد آورد. حمایت از صنعت و کسب و کار باید محدود، مشروط و کاهنده باشد و نه نامحدود، نامشروط و فزاینده.

  ماده 169 مکرر چیست

ماده 169 مکرر قانون مالیات‌های مستقیم به این شرح است: به منظور شفافیت فعالیت‌های اقتصادی و استقرار نظام یکپارچه اطلاعات مالیاتی، پایگاه اطلاعات هویتی، عملکردی و دارایی مودیان مالیاتی شامل مواردی نظیر اطلاعات مالی، پولی و اعتباری، معاملاتی، سرمایه‌ای و ملکی اشخاص حقیقی و حقوقی در سازمان امور مالیاتی کشور ایجاد می‌شود.

وزارتخانه‌ها، موسسات دولتی، شهرداری‌ها، موسسات وابسته به دولت و شهرداری‌ها، موسسات و نهادهای عمومی غیردولتی، نهادهای انقلاب اسلامی، بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و سایر اشخاص حقوقی اعم از دولتی و غیردولتی که اطلاعات مورد نیاز پایگاه فوق را در اختیار دارند یا به نحوی موجبات تحصیل درآمد و دارایی برای اشخاص را فراهم می‌آورند، موظفند اطلاعات به شرح بسته‌های (اطلاعات هویتی، اطلاعات معاملاتی اشخاص، اطلاعات مالی، پولی و اعتباری و سرمایه‌ای اشخاص، اطلاعات دارایی‌ها، اموال و املاک و همچنین نقل و انتقال آنها و سایر اطلاعات فعالیت‌های اقتصادی که با پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی و تصویب هیات وزیران به موارد مزبور اضافه خواهد شد) را در اختیار سازمان امور مالیاتی کشور قرار دهند.

  مجوز استخدام 600 نفر بدون ضابطه داشتم!

همچنین یکی دیگر از سخنرانان این مراسم، سیدکامل تقوی‌نژاد، رییس پیشین سازمان امور مالیاتی بود. وی در این مراسم به دفاع از عملکرد خود در سازمان امور مالیاتی پرداخت و چنین اظهار کرد: مهم‌ترین سیاست ما، اعتماد‌سازی، افزایش سرمایه اجتماعی و تعامل با مودیان حوزه‌های مختلف بود.

رییس سابق سازمان امور مالیاتی افزود: طی چند سال اخیر، بیش از ۹۵ درصد درآمدهای مالیاتی محقق شد و ما سعی کردیم از کسانی مالیات بگیریم که پیش از این در تور مالیاتی نبودند و توانستیم از پیش‌بینی درآمدهای مالیاتی پیشی بگیریم، همچنین در حوزه مالیات بر ارزش افزوده توانستیم مشکلات را با بخش اصناف حل کنیم.

وی به طرح جامع مالیاتی اشاره کرد و گفت: امروز می‌توانم بگویم که طرح جامع مالیاتی با وجود تمام سنگ اندازی‌ها به بار نشسته است و صددرصد اظهارنامه‌ها به صورت الکترونیکی دریافت می‌شود. در حال حاضر ۶ میلیون اظهارنامه در اختیار سازمان قرار دارد و ۹۷ درصد اظهارنامه‌ها در طرح سلیم مورد رسیدگی قرار گرفت. امروز ۳.۲ میلیارد رکورد اطلاعاتی از سازمان امور مالیاتی داریم.

تقوی نژاد با اشاره به ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم اظهار کرد: هزاران مکاتبه و صدها جلسه در‌راستای اجرای ماده ۱۶۹ مکرر برگزار کردیم و نزدیک به ۹۰ درصد مسیر طی شد. با هر کسی صحبت می‌کردیم اجازه نمی‌داد اطلاعات را جمع‌آوری کنیم اما بالاخره موفق شدیم. رییس سابق سازمان امور مالیاتی خطاب به رییس جدید سازمان امور مالیاتی گفت: مهم‌ترین مساله شما باید بحث صندوق مکانیزه فروش باشد. در مجلس قانون خوبی تنظیم شده اما سازمان باید با انعطاف آن را اجرا کند.

وی همچنین به فرار مالیاتی اشاره کرد و افزود: بیش از ۲۲ هزار میلیارد تومان در ارتباط با فرار مالیاتی برگه تشخیص صادر شده است.

رییس سابق سازمان امور مالیاتی گفت: بنده در زمان ورود به سازمان مجوز داشتم که ۶۰۰ نفر را بدون درج آگهی وارد سازمان کنم اما حتی یک نفر را بدون ضابطه وارد سازمان نکردم.

  فرار مالیاتی بیش از 40 هزار میلیارد تومان است

همچنین محمدرضا پورابراهیمی، رییس کمیسیون مجلس شورای اسلامی که در این مراسم حضور داشت، از دیگر سخنرانان بود که با رد عدد 30 تا 40 هزار میلیارد تومان فرار مالیاتی و رسیدن نسبت درآمد مالیات به GDP تا بیش از 9 درصد گفت: هم فرار مالیاتی بسیار بیشتر از ارقام اعلام شده تخمین زده می‌شود و هم نسبت مالیاتی (درآمد مالیاتی به GDP)، بیش از مبالغ اعلام شده است.

رییس کمیسیون اقتصادی مجلس در بخشی از سخنانش با بیان اینکه کلیات طرح مالیات بر عایدی مسکن در کمیسیون اقتصادی مجلس به تصویب رسیده است، گفت: اخیراً سرپرست سازمان مالیاتی به مجلس اعلام کرد که دولت طرح جامعی برای بحث مالیات بر عایدی سرمایه در دستور کار دارد که ما در مجلس به ایشان گفتیم اگر در بازه زمانی کوتاه این لایحه به مجلس برسد، طرح عایدی مالیات مسکن را با آن هماهنگ می‌کنیم. همچنین کمیسیون اقتصادی مجلس و سازمان امور مالیاتی با اجماع نظر با سرعت به موضوع صندوق‌های مکانیزه فروشگاهی رسیدگی کردند. در حال حاضر این طرح برای بررسی در شورای نگهبان قرار دارد که طبق آخرین اخبار به‌زودی ایرادات برطرف و به صحن علنی ارجاع می‌شود. اکنون ایراد شورای نگهبان درخصوص لایحه صندوق‌های مکانیزه فروشگاهی برطرف شده و این بحث هم در هفته‌های آینده به تصویب خواهد رسید.

وی ادامه داد: اگر دستگاهی طبق قانون مکلف بود لینک مالیاتی را برای اجرایی شدن طرح جامع در اختیار سازمان قرار دهد؛ اما امتناع کرده است، باید سازمان امور مالیاتی با جایگاه قانونی خود با آنها برخورد کند در غیر این صورت مجلس ورود خواهد کرد.

پورابراهیمی با بیان اینکه مقاومت در بدنه سازمان مالیاتی برای جایگزین شدن «سیستم محوری» به جای «ممیز محوری» بسیار جای تعجب دارد، این را هم اضافه کرد: طرح جامع مالیاتی به پرداخت الکترونیک مالیات محدود شده است. اکنون برای جلوگیری از فرارهای مالیاتی با مقاومت بخشی از بدنه مالیاتی در برابر سیستم‌محوری به جای فرد محوری در سطوح کارشناسی سازمان امور مالیاتی مواجه هستیم، در حالی که ممیز‌محوری و حذف مالیات علی‌الرأس از اهداف طرح جامع مالیاتی بود. الکترونیکی کردن فرایندها در سازمان امور مالیاتی فقط یک پایه و بستر برای طرح جامع مالیاتی بود و نباید طرح جامع به این مرحله محدود شود.

وی ادامه داد: اتصال تمام سامانه‌های اطلاعاتی کشور به سامانه جامع مالیاتی برای پرهیز از فرار سامانه‌هایی است که نهادها قصد آن را دارند. نباید تنها به پرداخت آنلاین اظهارنامه‌ها بسنده کرد. رییس کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: کاهش ۵ واحد درصد مالیات‌های تولیدی از جمله مواردی است که مجلس روی آنها تأکید داشت. رویکرد ما باید به سمتی برود که هر کس مالیات بیشتری پرداخت از امکانات بیشتری برخوردار باشد. کاهش نرخ مالیات بر واحدهای تولیدی میزان درآمدهای مالیات را افزایش خواهد داد.

پورابراهیمی با اشاره به راه‌اندازی پایه‌های جدید مالیاتی گفت: در این زمینه موضوع مالیات بر درآمد خانوارها مطرح است. احیای این پایه مالیاتی که در ۱۰۰ کشور دنیا اجرایی می‌شود بسیار ساده است. اظهارنامه‌های مالیاتی می‌تواند در داده‌های ورود و خروجی افراد مستقر شود. این امر مانند مالیات بر تراکنش‌های بانکی، شدنی است.

پورابراهیمی گفت: سه ماه از مهلت دولت برای اصلاح بودجه سال ۹۸ گذشته است. در همان زمان مقام معظم رهبری یادداشتی مبنی بر اینکه بودجه ۹۸ هیچ سنخیتی با شرایط جنگ اقتصادی ندارد به دولت و مجلس ابلاغ کردند که باعث شد قوا به اصلاح این موضوع بپردازند. اکنون دولت فقط یک ماه فرصت تغییر دارد.

گفتنی است در حاشیه ابن مراسم تودیع معارفه فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصادی و دارایی در پاسخ به سوال خبرنگار تعادل مبنی بر اینکه رقم پیش‌بینی شده برای دریافت مالیات از محل خریداران کلان طرح پیش‌فروش سکه چقدر است، چنین گفت: اعدادی که باید دریافت شوند برآورد شده‌اند ولی این اعداد اعلام نمی‌شوند چرا‌که ممکن است دقیقا اعداد پیش‌بینی شده محقق نشود. وزیر اقتصاد همچنین اضافه کرد: بخشی از خریداران سکه‌های پیش‌فروش که ما فکر می‌کنیم قصد سوداگری نداشتند، از پرداخت مالیات معاف شده‌اند. این افراد بخش قابل توجهی از خریداران را شامل می‌شود. در عین حال ما اجازه قانونی داریم که از فعالیت‌های سوداگرانه در بحث سکه‌ها مالیات دریافت کنیم. کار اجرایی وصول مالیات از سکه‌های پیش فروش شده آغاز شده و زمان پایان آن نیز بستگی به همکاری مودیان مالیاتی خواهد داشت.

دژپسند در ادامه با بیان اینکه، ‌مالیات بر فعالیت‌های اخلال‌زای اقتصادی در دستور کار وزارت اقتصاد قرار گرفته است، گفت: اخیرا گزارش جامع وزارت اقتصاد به رییس‌جمهور درخصوص مسال اقتصادی ارایه شده است. در این گزارش به مسائل مختلفی از جمله راهکارهای حفظ ارزش پول ملی، کنترل تورم محیط کسب و کار و ... پرداخته شده است.

دژپسند همچنین در پاسخ به پرسش دیگر خبرنگار تعادل مبنی بر اینکه چرا از ابتدای بر سر کار آمدن نشست خبری نگذاشته است، ‌اظهار کرد که پنجم تیر ماه یک نشست خبری با حضور اهالی رسانه ترتیب خواهد داد.