جمعیت 90 میلیونی با اکثریت سن 60 سال به بالا / مرگ و میر 5 در هزار، ازدواج 8.8 و طلاق 2.3 در هزار

اقتصاد گردان -  بررسی‌های مرکز آمار از وضعیت بهداشت و سلامت در سال 95 گرچه به صورت کامل منتشر نشده وتنها بخش‌هایی از آن برای انتشار عمومی در سایت این نهاد قرار گرفته، همچنان شهری شدن جامعه ایران را در افق ده ساله مدنظر قرار داده و آن را تایید می‌کند. از سوی دیگر جمعیت کشور در فاصله میان سال 95 تا 1405 بالغ بر 10 میلیون نفر افزایش خواهد یافت که چیزی در حدود 12 درصد است. به این اعتبار بالاترین میانگین سنی در کشور به استان گیلان و پایین‌ترین به استان سیستان و بلوچستان قرار دارد.

آن‌طور که مرکز آمار ایران گزارش می‌دهد، شاخص‌های جمعیت و سلامت از مهم‌ترین ابزارهای مطالعه و تصمیم‌گیری برای پژوهشگران، برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران به شما می‌آید. نشریه شاخص‌های جمعیت و سلامت ایران با هدف ارایه آخرین شاخص‌های محاسبه شده و کابردی در حوزه جمعیت و سلامت تدوین شده است. نشریه‌ای که روز گذشته در قالب هفت بخش تهیه شده است به مباحث مربوط به این حوزه می‌پردازد و هدف از انتشارش ارایه آخرین شاخص‌های محاسبه شده و کاربردی در حوزه جمعیت و سلامت تدوین شده است. لازم به ذکر است ارقام این نشریه همگی مربوط به سال 95 هستند. البته مرکز پژوهش‌های مجلس از انتشار تمام این گزارش خودداری کرده و تنها خلاصه آن را برای دید عموم منتشر کرده است. هفت بخش این نشریه را شاخص‌هایی چون وضع زناشویی، باروری، مرگ و میر و مهاجرت تشکیل می‌دهند.

براساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن کشور، جمعیت ایران در سال 95 حدود 79 میلیون و 926 هزار نفر اعلام شد. در همین سال استان تهران با جمعیت 13.2 میلیون نفری اولین رتبه جمعیتی استانی را به خود اختصاص داده است و بعد از‌ آن به ترتیب استان‌های خراسان رضوی با 6.4 میلیون نفر، اصفهان با 5.1 میلیون نفر، فارس با 4.8 میلیون نفر و خوزستان با 4.7 میلیون نفر بیشترین جمعیت استانی ایران را از آن خود کردند. کم جمعیت‌ترین استان‌های کشور به ترتیب ایلام، سمنان، کهگیلویه و بویر احمد، خراسان جنوبی و خراسان شمالی همگی کمتر از یک میلیون نفر جمعیت دارند.

در سال مورد بحث تعداد 59 میلیون و 146 هزار و 847 نفر در نقاط شهری و 20 میلیون و 779 هزار و 423 نفر در نقاط روستایی ساکن شدند. میزان شهرنشینی در کشور 74 درصد بوده است و از نظر استانی بالاترین میزان شهرنشینی مربوط به استان قم با 95.2 درصد است. بعد از آن به ترتیب استان‌های تهران با 93.9، البرز 92.6، اصفهان 88 و یزد با 85.3 درصد بالاترین میزان شهرنشینی را دارا هستند. کمترین مقدار مربوط به استان‌های سیستان و بلوچستان با 48.5، گلستان 53.3 و هرمزگان با 54.7 درصد هستند. همچنین میزان شهرنشینی کل کشور در سال 1400 شمسی برابر با 77.4 درصد برآورد می‌شود. انتظار می‌رود استان قم با 95.8 درصد بالاترین و استان سیستان و بلوچستان با 54 درصد کمترین مقدار را در سال 1400 به خود اختصاص خواهند داد.

   افزایش جمعیت شهری در یک دهه آینده

جمعیت ایران در سال 1405 حدود 89 میلیون و 121 هزار نفر پیش‌بینی می‌شود. در همین سال استان تهران با جمعیت 14.8 میلیون نفری اولویت رتبه جمعیتی استانی را به خود اختصاص خواهد داد. بعد از آن به ترتیب استان‌های خراسان رضوی با 7.4 میلیون نفر، اصفهان 5.5 میلیون نفر، فارس 5.2 میلیون نفر، خوزستان 5.1 میلیون نفر و آذربایجان شرقی با 4.2 میلیون نفر بیشترین جمعیت را در  خود جای خواهند داد.

در سال 1405 تعداد جمعیت ساکن در نقاط شهری حدود 68 میلیون و 900 هزار نفر و جمعیت روستایی نیز بالغ بر 20 میلیون و 139 هزار نفر پیش‌بینی می‌شود.  متوسط رشد سالانه جمعیت کل کشور در دوره زمانی 1390 تا 1395 برابر با 1.24 درصد است. در این زمان بیشترین متوسط رشد سالانه جمعیت مربوط به استان خراسان جنوبی با مقدار 3.02 درصد بوده و بعد از آن به ترتیب استان‌های هرمزگان با 2.39، البرز 2.37، قم 2.33 و سمنان 2و16 درصد بیشترین متوسط رشد سالانه جمعیت را به خود اختصاص داده‌اند. کمترین متوسط رشد سالانه مربوط به استان‌های همدان، خراسان شمالی، لرستان و کرمانشاه به ترتیب با مقادیر 0.23، 0.11، 0.07 و 0.07 است. متوسط رشد سالانه جمعیت کل کشور در دوره زمانی 1395 تا 1405 برابر با 1.09 درصد پیش‌بینی می‌شود. همچنین در دوره زمانی 1395 تا 1405 برابر 1.55 درصد و دوره زمانی 1395 تا 1405 برابر با منفی 0.31 پیش بینی می‌شود.

در سال 95 نسبت جنسی جمعیت ایران برابر 103 درصد است. بیشترین نسبت جنسی مربوط به استان بوشهر با رقم 114 درصد و بعد از آن استان یزد با رقم 106 درصد هستند. کمترین نسبت جنسی مربوط به استان گیلان با رقم 100 درصد بوده و پس از آن استان‌های گلستان، خراسان شمالی، تهران و مازندران با رقم 101 درصد در رتبه‌های بعدی بوده‌اند.

در سال 95 میانگین سنی جمعیت کل کشور 31 سال است. استان گیلان با 36 سال و استان مازندران با 34 سال بالاترین میانگین سنی و استان سیستان و بلوچستان با 24 سال و استان هرمزگان با 27 سال کمترین میانگین سنی را دارند.  نسبت وابستگی سنی جمعیت ایران 43.1 درصد است. استان گیلان با 36.3 و استان البرز با 36.9 درصد به ترتیب پایین‌ترین نسبت وابستگی سنی و استان سیستان و بلوچستان با 71.4 درصد و استان خراسان جنوبی با 54.3 درصد بالاترین نسبت وابستگی سنی را دارند.

میزان خام ازدواج کل کشور در سال 95 برابر 8.8 در هزار است. بالاترین میزان خام ازدواج متعلق به خراسان شمالی با 11.2 در هزار و پس از آن کهگیلویه و بویر احمد 11.1 در هزار و اردبیل با 10.9 در هزار در رده‌های بعدی قرار دارند. پایین‌ترین میزان خام ازدواج مربوط به استان سمنان 6.1 در هزار و بعد از آن استان‌های البرز و بوشهر به ترتیب با 6.8 و 7.3 در هزار است.

میزان خام طلاق کل کشور در سال 95 برابر با 2.3 در هزار است. بالاترین میزان خام طلاق متعلق به استان تهران 3 در هزار و پس از آن استان گیلان و قم هر کدام با 2.7 در هزار رده‌های بعدی قرار دارند. پایین‌ترین میزان خام ازدواج مربوط به استان سیستان و بلوچستان با 0.7 در هزار و بعد از آن استان‌های سمنان با 1.3 در هزار، چهارمحال و بختیاری، ایلام و یزد هرکدام با 1.4 در هزار در رتبه‌های بعدی هستند.

میانگین سن در اولین ازدواج در سرشماری 95 به روش غیر مستقیم هاینال محاسبه شده و در ایران برای مردان 27.4 و برای زنان 23 سال به دست آمد.

براساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 95 نسبت تجرد قطعی در ایران برای مردان 2.3 درصد و برای زنان 3.7 درصد است. از نظر استانی بالاترین نسبت تجرد قطعی مردان در استان تهران با 3.5 درصد و پس از آن استان‌های گیلان و کرمانشاه به ترتیب با 3.1 و 2.9 درصد در رتبه‌های بعد هستند.

میزان باروری کل به روش غیر مستقیم یا همان روش فرزندان خود در سال 95 برابر 2.11 فرزند محاسبه شده است. از نظر استانی بیشترین میزان باروری کل مربوط به استان سیستان و بلوچستان با 3.9 فرزند و پس از آن استان‌های خراسان جنوبی با 3.1 و خراسان شمالی با سه فرزند در رتبه‌های بعدی هستند.

   میزان مرگ و میر پنج در هزار

میزان خام مرگ و میر در کشور در سال 95 برابر با پنج در هزار بوده است. در همین سال استان گیلان با مقدار 6.5 در هزار بیشترین میزان خام مرگ و میر را در بین استان‌های کشور دارد و پس از آن استان‌های همدان با 6.2 و سیستان و بلوچستان با 6.1 در هزار در رده‌های بعدی قرار می‌گیرند. کمترین میزان خام مرگ و میر نیز مربوط به استان‌های البرز با مقدار 3.8 در هزار بوده و پس از آن استان‌های بوشهر، کهگیلویه و بویراحمد و هرمزگان هرکدام با مقدار 4 در هزار هستند.

امید زندگی در بدو تولد کشور در سال 1395 برابر با 74.2 سال محاسبه شد.

در سال 95 بیشترین مهاجر بین استانی به استان تهران با سهم 25.1 درصدی وارد شد. استان‌های البرز، اصفهان، خراسان رضوی و گیلان به ترتیب با مقادیر 10.1، 6.2، 5.4 و 3.6 درصد در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند. در استان ایلام کمترین مهاجر 0.6 درصد وارد شده است. بعد از این استان، به استان‌های کهگیلویه و بویر احمد، چهارمحال و بختیاری، خراسان شمالی و زنجان به ترتیب با مقدار درصد 0.7، 0.9، یک و 1.2 درصد کمترین مهاجر وارد شدند.

براساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1395 بیشترین نسبت مهاجر پذیر به مهاجر فرستی مربوط به استان یزد با رقم 256.1 بوده و پس از آن استان‌های سمنان، البرز، قم، تهران به ترتیب با مقادیر 235.5، 200.8، 153.5 و 147.4 قرار می‌گیرند. در مقابل استان‌های لرستان، خوزستان، چهارمحال و بختیاری، سیستان و بلوچستان و ایلام به ترتیب با مقادیر 29.9، 39.6، 45.3، 45.8 و 51.1 کمترین مقدار را به خود اختصاص دادند.