مدیر سازوکار مالی ویژه اروپا و ایران «اینستکس» به تهران آمد

اقتصاد گردان -  به دنبال نشست کمیسیون مشترک برجام در سطح مدیران سیاسی و معاونان وزرای خارجه ایران و 1+4 (آلمان،‌ انگلیس، فرانسه، روسیه و چین) كه روز چهارشنبه در وین برگزار شد، اكنون  مدیر ساز و کار مالی ویژه اتحادیه اروپا و ایران برای گفت‌وگو در مورد نحوه عملیاتی شدن این مکانیزم به تهران سفر کرده و این سفر قدمی مهم جهت گفت‌وگو با همتایان ایرانی در خصوص نحوه اجرای ساز و کار تجاری ایران و اتحادیه اروپا است.

سفارت فرانسه با انتشار تصویری از این دیدار، در توییتر نوشته است: «رؤسای نمایندگی‌های سه کشور اروپایی از پر فیشر رئیس اینستکس در تهران استقبال کردند. گامی مهم برای بحث با همتایان ایرانی در مورد چگونگی عملیاتی کردن ساز و کار تجاری اتحادیه اروپا و ایران.»

فیشر ۶۹ ساله پیشتر ریاست Commerzbank (کامرتس‌بانک) آلمان را بر عهده داشته و ۲۹ سال در مناصب مختلف این بانک فعالیت کرده است. مقام‌های آمریکایی پیش از این تهدید کرده بودند که ممکن است عوامل اجرایی اینستکس را تحریم کنند.

آلمان، فرانسه و انگلیس چند هفته پیش در تلاش برای راضی کردن ایران به ادامه حضور در توافق هسته‌ای، شرکتی موسوم به اینتسکس ثبت کردند کردند تا در شرایط تحریم‌های آمریکا علیه ایران، دادوستد با ایران را از راه پیوند شرکت‌های بده‌کار و بستان‌کار به ایران و تسویه‌حساب میان آن‌ها، آسان‌تر کنند و وظیفه اعلامی آن تسهیل تجارت با ایران از طریق متصل کردن شرکت‌های بدهکار و بستانکار به ایران و تسویه حساب میان آن‌ها، است.  این ساز و کار هنوز عملیاتی نشده و آنطور که مقام‌های اروپایی می‌گویند، حتی در صورت عملیاتی شدن هم در گام نخست فقط اقلام دارویی و غذایی را تحت پوشش قرار می‌دهد.

سید عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه ایران چهارشنبه هفته گذشته پس از نشست کمیسیون مشترک برنامه اقدام مشترک (برجام) در وین ضمن ابراز امیدواری درباره عملیاتی شدن اینستکس، خبر داده بود که فیشر به زودی به برای مذاکره با همتایان ایرانی خود به تهران سفر می‌کند.

یازدهمین کمیسیون مشترک برجام در سطح مدیران سیاسی و معاونان وزرای خارجه ایران و گروه1+4 (آلمان،‌ انگلیس، فرانسه، روسیه و چین) روز چهارشنبه، در وین آغاز به کارکرد و شرکت‌کنندگان درباره جزئیات سازوکار مالی جدید اروپا رایزنی كردند. 

«هلگا اشمید» دبیرکل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا که ریاست این نشست را بر عهده دارد این نشست را اولین جلسه پس از راه‌اندازی سازوکار مالی اروپا وایران خواند وتصریح کرد که اعضاء برجام به اجرای این توافق پایبند هستند.

سید عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه هم که ریاست هیات ایرانی را بر عهده دارد پیش از آغاز این نشست در گفت‌وگو با خبرنگاران گفته بود:اعضای برجام (1+4) به دنبال ایده‌ها وابتکارات و مکانیسم‌هایی در این مدت بودند که بتوانند خروج آمریکا از این توافق را جبران کنند و راه‌حل‌هایی را برای ادامه همکاری اقتصادی با ایران ایجاد کنند.

وی بابیان اینکه ابتکاراتی انجام‌شده که یکی ازمهم‌ترین آن‌ها سازوکار مالی اروپاست، عنوان کرد که این سازوکار در ابتدای راه خودش است و هنوز نمی‌دانیم چگونه می‌تواند مشکل‌گشا باشد و چگونه کار کند، نیاز است بحث‌های کارشناسی مفصلی داشته باشیم. 

معاون سیاسی وزیر خارجه ایران با انتقاد از تأخیر اروپا در عرضه اینستکس تأکید کرد:خواست ما از اروپا این است که خیلی جدی‌تر در این عرصه وارد شوند. مباحث کارشناسی که در حاشیه کمیسیون مشترک داشتیم و جلسات متعددی که در سطح کارشناسی و در سطح خود بنده به‌صورت دوجانبه و چندجانبه برگزارشده برای این است که تعهداتی که کشورهای عضو برجام برای تأمین خواسته‌های ایران در برجام دارند و انجام همکاری‌های اقتصادی با ایران، این‌ها باید تأمین شود و راهش پیدا شود.

مذاکرات کارشناسی دوجانبه و چندجانبه بین هیات های کارشناسی ایران و سایر طرف‌ها در خصوص موضوع مقابله با اثرات خروج غیرقانونی آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌های این کشور و نحوه عملیاتی کردن تعهدات اعضای باقی‌مانده در برجام دراین‌ارتباط از دوشنبه گذشته آغازشد و همچنین نشست کارگروه اجرایی کردن لغو تحریم‌ها که براساس پیوست چهارم برجام تشکیل‌شده در وین برگزار شد.

ایران واتحادیه اروپا بعد ازخروج آمریکا از برجام گفت‌وگوهای فشرده‌ای برای تضمین منافع اقتصادی ایران از برجام داشتند تا اینکه سرانجام وزیران امورخارجه سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و انگلیس یازدهم بهمن‌ماه گذشته اعلام کردند کانال ویژه پرداخت اروپا و ایران تحت عنوان «سازوکار حمایت از مبادلات تجاری ایران و اروپا'(اینستکس - INSTEX) به ثبت رسمی رسیده است. این سازوکار در گام نخست تجارت کالاهای اساسی (مواد غذایی و دارو) را تحت پوشش قرار می‌دهد، اما به‌تدریج دامنه‌اش گسترش خواهد یافت.

نشست کمیسیون مشترک برجام درحالی در وین برگزار می‌شود که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گذشته برای چهاردهمین بار پایبندی ایران به برجام را مورد تائید قرارداد. اتحادیه اروپا نيز در بیانیه‌ای ضمن تقدیر از گزارش جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تائید پایبندی ایران به برجام، رفع تحریم‌های هسته‌ای را بخشی ضروری از این توافق دانست و از خروج آمریکا از آن ابراز تأسف عمیق کرد

میخائیل اولیانف نماینده دائمی روسیه در سازمان‌های بین‌المللی پیش‌تر با اشاره به برگزاری قریب‌الوقوع نشست کمیسیون مشترک برجام در وین گفته بود برای طرف روسی مهم است که در این نشست از تروئیکای اروپایی (فرانسه، انگلیس و آلمان) اطلاعاتی درخصوص کارکرد سازوکار حمایت از مبادلات تجاری ایران و اروپا (INSTEX) به دست آورد. می‌خواهیم ببینیم استفاده از این سازوکار مالی تا چه اندازه در جهت منافع روسیه است و نحوه دور زدن تحریم‌های آمریکا چگونه سازمان‌دهی می‌شود.

اولیانف با اشاره به اینکه هنوز وضعیت INSTEX روشن نیست، ادامه داد: به ‌احتمال‌ زیاد نشست آتی کمیسیون مشترک برجام، ابهامات در این عرصه را برطرف خواهد کرد.

بهرام قاسمی سخنگوی وزارت خارجه نیز اعلام کرده بود: به‌زودی هیاتی از اتحادیه اروپا که در زمینه سازوکار ویژه مالی مسئولیت دارند به ایران سفر خواهند کرد. راه‌اندازی این سازوکار به‌عنوان گام نخست و دیرهنگام و البته مهمی بود و در ایران دستگاه‌های ذی‌ربط درحال ایجاد سازوکار متناظر هستند تا بتوانند در ارتباط با سازوکار اروپایی اقدام عملی را آغاز کنند.