کاهش سرعت تورم صادرکننده، محصولات نباتي، معدني، شيميايي، نساجي، فلزي، پلاستيك

اقتصاد گردان - با  اینکه نرخ تورم ماهانه آبان 5.8 درصد بوده اما نسبت به رقم 17.5 درصد مهرماه کاهش فراوانی داشته است.  شاخص بهای کالاهای صادراتی ایران یکی از انواع شاخص‌های قیمت است که تغییرات سطح عمومی قیمت کالاهای صادراتی غیرنفتی را نشان می‌دهد و با توجه به اینکه در جریان بررسی این تغییرات، قیمت ارزی کالاهای صادراتی به ریال تبدیل می‌شود، تغییرات این شاخص ناشی از تغییرات قیمت محصولات و نوسانات نرخ ارز است.

   عوامل موثر بر شاخص صادرکننده

شاخص بهای کالاهای صادراتی در ایران یکی از انواع شاخص های قیمتی است که تغییرات سطح عمومی قیمت کالاهای غیرنفتی صادراتی را براساس قیمت (FOB) نشان می دهد. هدف بررسی و محاسبه شاخص بهای کالاهای صادراتی، نمایش نوسان و تغییرات قیمت کالاهای غیرنفتی صادر شده توسط صادرکنندگان است. شاخص بهای کالاهای صادراتی در ایران از سال 1338 به عنوان یکی از سه گروه اختصاصی شاخص بهای عمده فروشی کالاها در ایران، در اداره آمار اقتصادی بانک مرکزی تهیه می شده است. با توجه به افزایش صادرات غیرنفتی، ضرورت تهیه شاخص بهای کالاهای صادراتی به عنوان یک شاخص مستقل، از سال 1376 مورد تایید مسوولان بانک مرکزی قرار گرفت. شاخص مذکور در سال های 1383 و 1390 مورد تجدیدنظر قرار گرفت و سیستم طبقه بندی اقلام این شاخص براساس سیستم هماهنگ شده توصیف و کدگذاری کالاها تعیین شد. جامعه آماری این گزارش، کلیه واحدها و شرکت های صادرکننده کالاهای غیرنفتی در کل کشور است، همچنین چارچوب آماری طرح، فهرست کلیه شرکت‌های صادراتی است که در زمینه صادرات کالاهای غیرنفتی فعالیت داشته و شرایط استمرار صادرات و امکان اخذ قیمت ارزی واحد کالا را دارند.

بر اساس آمار بانک مرکزی ایران شاخص بهای کالاهای صادراتی ایران در ۱۲ ماهه منتهی به ‌آبان ماه سال جاری نسبت به دوره مشابه پیش از آن ۱۱۸.۵ درصد افزایش داشته است. رشد شاخص نقطه به نقطه این شاخص (درصد تغییر آبان ماه جاری نسبت به آبان سال گذشته) نیز رقم 240.2 درصد را نشان می‌دهد. همچنین بر اساس گزارش بانک مرکزی شاخص بهای این کالاها در هشت‌ماهه نخست سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۶۲.۶ درصد افزایش را نشان می‌دهد. با این حال نرخ ماهانه این شاخص در آبان ماه 5.9 درصد شده که عدد بالایی محسوب می شود، اما نسبت به رقم رشد ماهانه مهر (17.5 درصد) تعدیل زیادی داشته است. این موضوع نشان می دهد که از سطح شتاب حرکتی شاخص بهای صادراتی کاسته شده است. البته رشد ماهانه 5.9 درصدی طی یک ماه نیز رقم قابل توجهی به حساب می‌آید، زیرا در برخی ماه‌ها، حتی تورم نقطه به نقطه نیز کمتر از این رقم قرار داشت. اما جهش ارزی ماه های اخیر، اثر قابل توجهی بر شاخص ها گذاشته و بیشترین اثر نیز بر شاخص بهای صادراتی بوده است.

با توجه به اینکه در تهیه شاخص بهای کالاهای صادراتی، قیمت ارزی کالاهای صادر شده به قیمت ریالی تبدیل می شود، تغییرت این شاخص نمایانگر تغییرات قیمت کالاهای صادر شده در بازارهای جهانی و نوسانات نرخ ارز است. عوامل موثر بر شاخص صادراتی را می توان «تقاضا و کشش بازار جهانی»، «امکانات داخلی»، «تبلیغات»، «ویژگی‌های اقتصادی بازار جهانی» و «قوانین و سیاست‌های داخلی و خارجی موثر در بازرگانی» عنوان کرد. این عوامل ارزش محصولات صادراتی را تحت تاثیر قرار می دهد اما علاوه بر موارد بالا در تهیه شاخص صادراتی، قیمت ارزی کالاهای صادر شده به قیمت ریالی تبدیل می شود و تغییرات این شاخص نمایانگر «تغییرات قیمت کالاهای صادر شده در بازار جهانی» و «نوسانات نرخ آزاد ارز» است. بنابراین می‌توان عنوان کرد که کاهش یا افزایش نرخ آزاد ارز در محاسبه شاخص صادراتی موثر است. بررسی ها نشان می‌دهد که روند شاخص بهای صادراتی، همسویی قابل توجهی با نرخ ارز در بازار آزاد داشته است.

   محصولات  نباتی

محصولات نباتی نیز در این مدت نسبت به ماه پیش از آن ۹.۷ درصد کاهش قیمت صادراتی داشته‌اند که تغییرات شاخص بهای آن‌ها در ‌آبان‌ماه نسبت به ماه مشابه سال گذشته ۲۲۴.۴ درصد افزایشی بوده است.

این کاهش بیشتر ناشی از پایین‌آمدن شاخص بهای برخی از اقلام نظیر پسته برابر ۱۴.۶ درصد، زعفران ۹.۱ درصد، خرما ۶.۱ درصد، کشمش و سبزه ۲.۱ درصد، پودر عصاره شیرین بیان ۶.۷ درصد و مغز بادام با ۶.۱ درصد بوده است.

چربی‌ها و روغن‌های حیوانی و نباتی نیز نسبت به مهرماه سال جاری ۲۸.۸ درصد کاهش و نسبت به ماه مشابه سال گذشته ۱۷۲.۴ درصد افزایش را نشان می‌دهد. شاخص بهای محصولات صنایع غذایی، نوشابه‌ها و توتون در ‌آبان‌ماه سال جاری نسبت به ماه پیش از آن چهار درصد کاهش را نشان می‌دهد و این در حالی است که شاخص بهای این محصولات نسبت به ماه مشابه سال گذشته ۲۲۰.۴ درصد افزایش داشته است.

   محصولات معدنی

در ماه مورد بررسی، کاهش شاخص بهای برخی از اقلام مانند روغن صنعتی معادل ۱۱.۶ درصد، کنسانتره مس ۶.۱ درصد، موم پارافین ۵.۷ درصد، سیمان دو درصد، روغن موتور ۶.۵ درصد و پودر باریت ۶.۱ درصد سبب شد تا شاخص قیمت گروه محصولات معدنی به میزان ۱.۹ درصد نسبت به ماه پیش از آن کاهش داشته باشد.

شاخص قیمت این گروه در مقایسه با ماه مشابه سال گذشته ۲۳۸ درصد افزایش را نشان می‌دهد.

   صنایع شیمیایی و صنایع وابسته

در ماه مورد گزارش، شاخص قیمت گروه محصولات صنایع شیمیایی و صنایع وابسته با کاهشی معادل ۶.۲ درصد مواجه شد که این کاهش بیشتر تحت تاثیر پایین آمدن شاخص بهای تعدادی از اقلام به ویژه استیرن برابر ۱۸.۲ درصد، منو اتیلن گلایکول ۱۲.۲ درصد، کود اوره ۴.۹ درصد، پودرها و مایعات شوینده ۷.۷ درصد، آمونیاک ۱.۳ درصد، دودسیل بنزین ۶.۱ درصد، شامپو ۱۵.۱ درصد، سود کاستیک ۶.۱ درصد، اکسید مولیبدن هفت درصد و چسب، ضد زنگ، کریستال ملامین و اسپری رنگ هریک معادل ۶.۱ درصد بود. در این ماه، شاخص بهای متانول ۳.۶ درصد افزایش یافت.

شاخص بهای این گروه نسبت به ماه مشابه سال گذشته برابر ۳۰۷.۲ درصد افزایش یافته است.

   مواد پلاستیک و کائوچو و مصنوعات آن

در ‌آبان ماه سال جاری، شاخص بهای گروه پلاستیک و کائوچو و مصنوعات آن‌ها نسبت به ماه قبل از آن معادل ۸.۲ درصد کاهش داشته و این کاهش بیشتر ناشی از پایین آمدن شاخص قیمت پلی‌اتیلن سبک به میزان ۸.۲ درصد، پلی‌اتیلن سنگین ۱۰.۳ درصد و شیلنگ پلاستیکی، لاستیک رویی موتورسیکلت، پلی‌وینیل کلراید و پلی‌کربنات هر کدام به میزان ۶.۱ درصد بود.

شاخص بهای این گروه نیز نسبت به ماه مشابه سال قبل برابر ۲۱۶.۸ درصد افزایش را نشان می‌دهد.

   مواد نساجی و مصنوعات از این مواد

در این ماه، کاهش شاخص بهای اقلامی مانند فرش پشمی دست‌باف معادل ۱۰.۵ درصد، فرش ماشینی ۱۱ درصد، گونی پروپیلن 6 درصد، الیاف پلی‌استر ۲۱.۵ درصد و موکت، پوشاک نوزاد و پارچه تورباف هر یک به میزان ۶.۱ درصد موجب شد تا شاخص بهای گروه مواد نسجی و مصنوعات از این مواد نسبت به ماه قبل به میزان ۹.۹ درصد کاهش یابد.

شاخص بهای گروه مذکور معادل ۱۳۵.۳ درصد بالاتر از عدد شاخص ماه مشابه سال گذشته را نشان می‌دهد.

   فلزات معمولی و مصنوعات آن‌ها

در ماه مورد بررسی، شاخص بهای گروه فلزات معمولی و مصنوعات آن‌ها نسبت به ماه قبل به میزان ۷.۴ درصد کاهش داشت. کاهش مذکور عمدتا در اثر پایین‌آمدن شاخص قیمت برخی از اقلام به ویژه آهن کلاف گرم معادل ۵.۳ درصد، شمش روی ۶.۵ درصد، تیرآهن ۹.۱ درصد، شمش سرب ۸.۳ درصد، انواع لوله گالوانیزه ۶.۱ درصد و فرومولیبدن ۷.۴ درصد بود.شاخص قیمت این گروه نیز نسبت به ‌آبان ماه سال گذشته ۲۲۳.۱ درصد رشد کرده است. بر اساس این گزارش، شاخص بهای گروه‌های پوست و چرم و محصولات چرمی ۶.۱ درصد نسبت به ماه قبل کاهش و ۲۲۵.۳ درصد نسبت به ‌آبان‌ماه سال گذشته افزایش داشته و از سوی دیگر، چوب و اشیای چوبی ۳.۳ درصد نسبت به مهرماه ماه سال جاری کاهش و ۲۶۸.۶ درصد نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش را نشان می‌دهد. انواع کفش نیز ۶.۵ درصد نسبت به ماه پیش از آن کاهش یافته و در مقابل ۲۲۸.۶ درصد نسبت به ‌آبان‌ماه سال قبل افزایش داشته است.

مصنوعات ساخته شده از انواع سنگ، فلزات معمولی و مصنوعات آن‌ها، ماشین ‌آلات مکانیکی و ادوات برقی و وسایل نقلیه زمینی و تجهیزات ترابری به ترتیب ۶.۸ درصد، ۷.۴ درصد، ۵.۲ درصد و ۶.۲ درصد نسبت به ماه قبل از آن کاهش شاخص بها را داشته است.

این گروه‌ها همچنین نسبت به ماه مشابه سال قبل نیز به ترتیب با افزایش شاخص بهای ۲۳۴ درصدی، ۲۲۳.۱ درصدی، ۲۴۱.۴ درصدی و ۲۰۹.۳ درصدی داشته‌اند.