بررسي دلايل عمده كاهش نرخ ارز، طلا و سكه در هفته هاي اخير، ادامه كاهش نرخ ارز و طلا و سكه

اقتصاد گردان - روز يك شنبه  18 آذر 97 روند كاهش نرخ ارز و طلا و سكه ادامه يافت و نرخ هر دلار آمریکا مانند هفته پیش در کانال ۱۱ هزار تومان در نوسان است و در تابلوی صرافی‌ها نرخ فروش آن، ۱۱ هزار و سیصد و پنجاه تومان اعلام شد، همچنین نرخ هر یورو نیز ۱۳ هزار و صد و سی تومان معامله مي شود و برخي فعالان بازار پيش بيني كرده اند كه نرخ ارز كاهش خواهد يافت و متاثر از كاهش نرخ ارز، قيمت طلا و سكه نيز روندي كاهشي خواهد داشت. لذا همين موضوع باعث شده كه عده اي براي خريد طلا و سكه دست نگه دارند و همين موضوع نيز باعث كاهش تقاضا و قيمت ها شده است. 

 برخي كارشناسان معتقدند كه دليل عمده افزايش نرخ اونس جهاني طلا، نزديك شدن به زمان برگزاري جشن سال نو ميلادي و كريسمس است كه در كوتاه مدت نرخ طلا را افزايش مي دهد و پس از مدتي دوباره كاهش خواهد يافت. در نتيجه در بازار طلا نيز با وجود افزايش اونس جهاني به 1248 دلار، نرخ سكه و طلا كاهشي شده  به گفته رییس اتحادیه فروشندگان و سازندگان طلا و جواهر تهران، قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار ۳۴۴ هزار تومان و هر مثقال طلای آب شده ۱۷ عیار به ترتیب و یک میلیون و ۴۹۰ هزار تومان است. همچنین قیمت سکه تمام بهار طرح جدید و طرح قدیم به ترتیب سه میلیون و ۷۸۵ هزار تومان و سه میلیون و ۶۵۰ هزار تومان است.نیم‌سکه، یک میلیون و ۹۰۰ هزار تومان، ربع سکه، یک میلیون و ۱۰۰ هزار تومان و سکه یک گرمی، ۶۵۰ هزار تومان به فروش می‌رسد.

با وجود افزایش قیمت سکه و طلا در روزهای گذشته، بازار آرام است و به گفته رییس اتحادیه فروشندگان و سازندگان طلا و جواهر تهران، قیمت طلا و سکه دوباره روند کاهشی خود را از سرگرفته است. 

اين در حاليست كه در چند روز گذشته بازار طلا و سکه دوباره روند افزایشی به خود گرفته بود و نوسان داشت، اما امروز این روند دوباره مانند هفته‌های اخیر برعکس شد و شاهد کاهش قیمت سکه و طلا در بازار بودیم.

ابراهیم محمدولی درباره دلیل این کاهش قیمت در بازار داخلی، با وجود افزایش قیمت‌های جهانی، گفت: یکی از دلایل کاهش قیمت سکه و طلا در بازار این است که دلار در بازار به اندازه نیاز تامین شده و افزایش قیمت نداشته است و موضوع دیگر به مسائل جهانی پیرامونش برمی‌گردد و احتمالا خرید چین و روسیه از بازار طلا و سکه کم یا قطع شده است.

وی تاکید کرد که مسلما انتظار کاهش قیمت در بازار هم‌چنان وجود دارد و همین مساله سبب می‌شود تا تقاضا برای خرید سکه و طلا نیز در حالت انتظار باقی بماند و کاهش پیدا کند و با این وضعیت، هم‌چنان انتظار می‌رود روند ارزانی سکه تا واقعی شدن بازار و قیمت ادامه داشته باشد.

ارز مسافرتی امروز با کاهش قیمت نسبت به روز گذشته به ۱۳ هزار و ۳۴۰ تومان رسید.

بانک‌ها امروز (۱۸ آذر) هر یورو را به قیمت ۱۲ هزار و ۸۰۳ تومان از مردم می‌خرند و در مقابل ۱۲ هزار و ۹۲۴ تومان می‌فروشند که با احتساب کارمزد بانک مرکزی و بانک عامل حدود ۱۳ هزار و ۳۴۰ تومان به عنوان ارز مسافرتی به فروش می‌رسد.

بانک‌ها همچنین تا ساعت ۱۴ امروز هر دلار آمریکا را با نرخ ۱۱ هزار و ۲۴۷ تومان از مردم خریدند و این در حالی است که نرخ خرید دلار در بانک‌ها نسبت به روز گذشته حدود ۵۰ تومان کاهش یافته است.

ارز مسافرتی نیز در روز گذشته، با احتساب کارمزد، ۱۳ هزار و ۳۹۱ تومان بود.

این در حالی است که نرخ امروز یورو در بازار غیررسمی بر اساس اعلام صرافی بانک ملی ۱۳ هزار و ۲۲۵ تومان بوده است؛ موضوعی که از هفته گذشته پیش آمده و نرخ ارز مسافرتی بالاتر از فروش یورو در بازار آزاد است.

همچنین بر اساس اعلام صرافی‌ها، نرخ فروش لیر امروز در بازار غیر رسمی ۲۲۸۰ تومان، نرخ فروش درهم ۳۱۴۷ تومان و نرخ فروش پوند نیز ۱۴ هزار و ۶۷۰ تومان است.

نفت، سکه را گران کرد

بالا رفتن قیمت سکه و طلا در پی افزایش قیمت نفت از مهم‌ترین اخبار امروز بود؛ با وجود روند کاهشی ارز و طلا در بازار ایران، توافق اوپک و غیراوپک برای کاهش ۱.۲ میلیون بشکه در روز به افزایش شدید قیمت نفت منجر شد و این رشد اثر خود را بر بازار طلای جهان و ایران گذاشت.

تاثیر عامل خارجی بر روی قیمت طلا و سکه در ایران، یکی از معدود مواردی بود که امروز اتفاق افتاد. به دنبال سقوط آزاد قیمت نفت در هفته‌های گذشته، سرانجام اوپک و کشورهای غیرعضو این سازمان در وین تصمیم گرفتند تولید روزانه خود را به ترتیب ۸۰۰ هزار و ۴۰۰ هزار بشکه در روز کاهش دهند. این تصمیم سریعا تاثیر خود را بر قیمت طلای سیاه و سپس طلای زرد گذاشت. بدین ترتیب قیمت هر بشکه نفت برنت با جهش بیش از ۴ درصدی امروز به ۶۲.۶  دلار رسید. به همین دلیل امروز طلا و سکه با افزایش قیمت مواجه شد که به گفته رییس اتحادیه فروشندگان و سازندگان طلا و جواهر تهران، دلیل آن، افزایش نرخ جهانی طلا و تغییرات در بازار نفت اوپک بوده است. قیمت سکه تمام بهار طرح جدید و طرح قدیم به ترتیب سه میلیون و ۹۶۱ هزار تومان و سه میلیون و ۸۰۰ هزار تومان است. 

اثر كاهش نرخ ارز بر رونق كسب وكار 

به نظر می‌رسد نرخ ارز از روزهای پرنوسان و متلاطم فاصله گرفته است، روزهایی که نرخ هر دلار آمریکا دو و یا سه هزار تومان نوسان داشت. اما باید توجه داشت که این ثبات لزوماً به معنی مناسب بودن یا نبودن نرخ نیست، بطوری که بسیاری از کارشناسان حتی دلار 9 هزار تومانی را مناسب شرایط اقتصاد ایران نمی‌دانند و معتقدند كه بايد بيش از اين كاهش يابد تا موجب رونق واردات، توليد، خريد و مصرف توسط مردم شود و ادامه روند فعلي با نرخ ارز بالا، عملا نوعي ركود و كاهش قدرت خريد مردم را تقويت خواهد كرد. 

این کارشناسان باور دارند که هم قدرت خرید مصرف کننده پایین است و هم وابستگی تولیدات کشور به نهاده‌های وارداتی بالا است که این باعث افزایش قیمت تمام شده کالاها می‌شود که در شرایط کنونی برای اقتصاد کشور مطلوب نیست.

این نوسان اندک در نرخ ارز به نوعی به بازار سکه و طلا نیز منتقل شده است و نرخ انواع سکه نیز تقریبا همین روند را طی می‌کند.

بازار ارز با اینکه هفته هاست روند کاهشی آن هم با شیب ملایم را آغاز کرده اما نرخ ارزهای عمده همچنان راضی کننده نیست و هنوز انتظار می رود قیمت ها بیش از این کاهش یابد.

پس از تغییر سیاست های ارزی دولت در نیمه مردادماه امسال، بازار ارز در 2 مرحله سیر نزولی قرار گرفت؛ بار نخست بیش از آنکه دلایل اقتصادی داشته باشد، ناشی از فضاسازی رسانه ای بود که سبب شد دارندگان ارز خانگی از ترس زیان راهی بازار شوند و عرضه زیاد شود.

در مرحله دوم که از نیمه آبان ماه رخ داد، چند تصمیم بر بازار اثر گذاشت که نخستین آن الزام رعایت سقف 50 میلیون تومانی در تراکنش های پایانه های فروشگاهی بود که سبب شد گردش پول بویژه در مواردی که دلالان با استفاده از کارتخوان های خارج شده از کشور ارز می فروشند، مختل شود.

این کارتخوان ها نه تنها در کشورهای همسایه همچون عراق و افغانستان استفاده می شدند، بلکه دلالان آنها را حتی به آمریکا، کانادا و کشورهای اروپایی برده بودند؛ نتیجه اینکه فرآیند خروج سرمایه از کشور به راحتی و با استفاده از رومینگ روی سیمکارت های ایرانی به سهولت انجام می شد.

اما این همه ماجرا نبود؛ بانک مرکزی به پشتوانه تصمیم سران قوا، برای چک های تضمینی نیز محدودیت قائل شد تا فقط کسی که چک در وجه وی صادر شده، بتواند آن را نقد کند و قابل انتقال به دیگران نباشد.

با وجود همه این تلاش ها، هنوز نرخ ها در بازار راضی کننده نیست هرچند که دلار آمریکا در محدوده 11 هزار تومانی و یورو در کانال 13 هزار تومانی جا خوش کرده اند.

«رضا ترکاشوند» دبیرکل کانون صرافان در گفت و گو با ایرنا، بر این باور است که اکنون بازار ارز به آرامش خوبی رسیده اما تداوم این آرامش در گرو تصمیم گیری نهادهای موثر است تا مردم و فعالان اقتصادی احساس امنیت بیشتری کنند.

شاید این نرخ ها برای صادرکنندگان راضی کننده باشد اما فعالان اقتصادی بویژه تولیدکنندگان آن را نرخ واقعی ارز نمی دانند و همانطور که مسئولان اقتصادی دولت بارها گفته اند، آنچه در سامانه نیما خرید و فروش می شود، به نرخ های حقیقی ارز نزدیکتر است.

نگاهی به سامانه نظارت ارز نشان می دهد که متوسط فروش هفتگی یورو در سنا حدود 13 هزار تومان و دلار آمریکا نزدیک 11 هزار و 337 تومان بوده اما در سامانه نیما که حواله های ارزی جابجا می شود، متوسط هفتگی فروش حدود یورو 9 هزار و 500 تومان و نیما هشت هزار و 800 تومان است.

با این حال نگاهی به نرخ های روزانه حواله ها در نیما نشان می دهد که بهای یورو و دلار در این سامانه بسیار اندک بوده و یورو حدود 9600 تومان و دلار 9800تومان فروخته می شود.

با وجود روند کاهشی نرخ ها در بازار آزاد که از چند هفته پیش آغاز شده، هنوز اختلاف با سامانه نیما قابل توجه است؛ تفاضل نرخ ها در سامانه سنا و نیما از اختلاف سه هزار تومانی هر یورو و 1400 تومانی هر دلار حکایت دارد اما پرسش اینکه چگونه می توان این فاصله را کمتر کرد.

هفته گذشته «محمد نهاوندیان» معاون اقتصادی رییس جمهوری یکی از دلایل کاهش نرخ ها در بازار آزاد ارز را افزایش عرضه توسط صادرکنندگان به نیما دانست و ابراز امیدواری کرد که با تقسیم بندی صادرکنندگان، این روند بهتر شود.

دبیرکل کانون صرافان نیز می گوید: بخشنامه بانک مرکزی مبنی بر مجاز شدن صرافی ها برای خرید ارز از صادرکنندگان خرد که سالانه کمتر از یک میلیون یورو صادرات دارند، اقدامی راهگشا در تامین ارز خدماتی هموطنان است و البته به صادرکنندگان خرد نیز این امکان را می دهد که با فراغت بیشتری ارز خود را بفروشند.

با این اوصاف یکی از بازیگران اصلی برای مدیریت بهتر بازار ارز، عرضه مناسب ارز صادرکنندگان است موضوعی که محل اختلاف نظر صادرکنندگان و بانک مرکزی بوده و با اینکه بانک مرکزی در بخشنامه های خود سعی کرده با طبقه بندی صادرکنندگان، واردات ارز را تسهیل کند، هنوز عرضه ارز در نیما متناسب با صادرات غیرنفتی کشور نیست.

بانک مرکزی می گوید که از زمان آغاز فعالیت سامانه نیما (اردیبهشت ماه) تاکنون (16 آذر) یعنی در هفت ماه و نیم گذشته معادل 6.8 میلیارد یورو ارز بابت واردات کالاها و خدمات مورد نیاز کشور از این سامانه تامین شده است و محصولات برقی، الکترونیکی و مخابراتی با 1.353 میلیون یورو و ماشین آلات، تجهیزات و قطعات خودروسازان با 1.205 میلیون یورو در رتبه های اول و دوم تامین ارز سامانه نیما قرار دارند.

اما آمارهای گمرک روند دیگری را نشان می دهد؛ طبق این آمار در هشت ماهه امسال 31 میلیارد و 491 میلیون دلار کالای غیرنفتی از کشور صادر شده و در مقابل 29 میلیارد و 549 میلیون دلار وارد کشور شده است.

از آنجا که آمار گمرک مجموع کالاهای وارداتی با هر نرخی است و کالاهای اساسی شامل ذرت دامی، برنج و لوبیای سویا سهم بالایی در واردات دارند، می توان گفت که تامین ارز بخش اعظم وارداتی که به کشور انجام شده، توسط بانک مرکزی بوده است و هنوز صادرکنندگان به تکالیف خود آنگونه که حاکمیت از آنها انتظار دارد، عمل نکرده اند.

به گفته مهدی کسرایی پور مدیرکل مقررات و سیاست های ارزی بانک مرکزی حدود 27 درصد از حاصل از صادرات توسط صادرکنندگان در نیما عرضه شده و البته بنا به اظهارات دبیرکل کانون صرافان پتروشیمی ها که 33 درصد از ارزش صادرات کشور را در اختیار دارند، بیشترین همکاری را با نیما داشته اند.

با توجه به مهلت سه ماهه صادرکنندگان برای بازگرداندن ارز حاصل از صادرات از سویی و اینکه بخشی از صادرات به عراق و افغانستان به صورت ریالی انجام می شود، باید امیدوار بود که با بخشنامه تقسیم بندی صادرکنندگان به سه گروه، در ماه های آتی بتوان بازار ارز بهتری با نرخ های متعادل تر داشت.

یک مقام مسئول در بانک مرکزی که خواست نامش در خبر ذکر نشود در این رابطه که آیا حاکمیت و دولت به آرامش و نرخ های کنونی در بازار ارز راضی است، گفت: نرخ های کنونی راضی کننده نیست اما می توان امیدوار بود که با سیاستگذاری های انجام شده، در آینده وضعیت بهتر شود.

غفلت از بازار شفاف ارز 

هرچند این روزها فعالان ارزی و اقتصادی از کاهش نوسان های ارزی خرسندند اما همگی بر «رساندن نرخ ها به نقطه تعادلی در بازار» تاکید دارند؛ یعنی نرخ ها در فضایی شفاف، رقابتی و با مشارکت همه فعالان موثر در بازار ارز اعم از صرافی ها، صادرکنندگان، بانک ها و بانک مرکزی شکل بگیرد.

در این رابطه برخی کشورهای همسایه تجربه های موفقی دارند که نمونه آن عملکرد بانک مرکزی عراق در بازار حراج ارز است که معاملات به صورت شفاف انجام می شود؛ همتی نیز در هفته های پیشین وعده راه اندازی بازار معاملات آزاد نقدی و حواله ارزی را به فعالان اقتصادی داده تا بازار متشکل ارزی شکل بگیرد.

در چنین شرایطی است که می توان کشف قیمت ها را به صورت شفاف انجام داد و نقطه تعادل ارزی تعیین کرد؛ دبیرکل کانون صرافان ایران در این رابطه به ایرنا می گوید: ایجاد شفافیت در بازار ارز ضرورتی اجتناب ناپذیر است؛ این شفافیت در اقتصاد ایران بیش از 70 سال است که احساس می شود.

رضا ترکاشوند افزود: دستاورد دیگر شفاف سازی ارزی، روشن شدن روش کشف قیمت است که با بالانس کردن عرضه و تقاضا، قیمت ها مشخص می شود، نه اینکه نرخ ها در کف بازار و توسطه دلالان تعیین شود.

دبیرکل کانون صرافان ایرانیان اظهار داشت: اراده خوبی برای راه اندازی بازار متشکل ارزی وجود دارد و بانک مرکزی، کانون صرافان، بانک های خصوصی و دولتی برای راه اندازی این بازار تلاش دارند تا هرچه زودتر این کار شکل بگیرد، البته مقدمات کار در بانک مرکزی باید انجام شود.

ترکاشوند اظهار داشت: به طور طبیعی با راه اندازی این بازار، ارز مداخله ای، ارز دولتی و نیمه دولتی و نظایر آن جمع می شود و همه چیز در بستر یک نظام یکپارچه شکل می گیرد.

به گفته وی، قرار نیست با راه اندازی این بازار، سامانه نیما و سازوکار آن جمع شود بلکه وقتی بازارهای دیگر تجمیع و یکی شد، بازار نیما نیز در این بستر ساماندهی می شود.

با این حال یکی از لوازم راه اندازی این بازار، همکاری صادرکنندگان در بازگرداندن ارز حاصل از صادرات است تا تقاضاها و نرخ ها با توجه به سبد منابع ارزی کشور مدیریت شود.

سخنگوی کمیسیون ویژه حمایت از تولید ملی از ضرورت ساماندهی بازارهای موازی طلا و ارز از سوی دولت خبر داد و گفت: مقاومت نرخ‌ها پس از کاهش قیمت طلا و ارز به علت نفوذ دلالان در بازار است.

رحیم زارع ، با اشاره به کاهش نرخ ارز و طلا در بازار، گفت: مقاومت قیمت ها در سایر بازارهای موازی در مقابل کاهش نشان از نفوذ دلالان در بازار دارد. نماینده مردم آباده در مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه متاسفانه بازارهای موازی طلا و ارز همسو با افزایش نرخ ها درگیر گرانی شده اما اکنون با نزول قیمت ها خود را درگیر نکرده اند، افزود: در ماه های اخیر با توجه به کاهش شدید ارزش پول مشکلات عدیده ای برای مردم ایجاد شده از اینرو لازم است تدابیری برای ساماندهی بازارهای موازی ارز و طلا نیز صورت بگیرد.

این نماینده مردم در مجلس دهم با بیان اینکه دولت باید با فعال کردن دوربین های نظارتی خود با هر نوع حباب قیمتی مقابله کند، تصریح کرد: متاسفانه در نوسانات نرخ ارز و کاهش ارز پول ملی بسیاری از واحدهایی تولیدی کشور نابود شده و بر آمار بیکاری افزوده شده از اینرو لازم است دولت کمیته ای برای ساماندهی وضعیت بازار با محوریت کاهش نرخ ها به ویژه در بحث تولید و مسکن ایجاد کند.

وی همچنین با اشاره به دغدغه حقوق بگیران دولت در خصوص نرخ حقوق آنها در بودجه ٩٨ کل کشور، گفت: دولت با توجه به تورم نقطه به نقطه، کاهش ارز پول ملی و همچنین نوسانات قیمتی باید نسبت به افزایش حقوق این عزیزان اقدام کند در غیر اینصورت قشر متوسط جامعه نیز به سمت اقشار نیازمند حرکت خواهند کرد.

این نماینده مردم در مجلس دهم با تاکید بر اینکه دولت باید ضمن رصد دوباره بازار با هدف کاهش نرخ ارز و طلا سایر بازارها را نیز به سمت بهبود وضعیت هدایت کند، افزود: نرخ های موجود در بازار هیچ کدام منطقی نبوده از اینرو باید نسبت به تجدید نظر در خصوص آنها اقدام شود.

وی از تلاش کمیسیون حمایت از تولید ملی برای حمایت از تولیدکنندگان در شرایط فعلی اقتصاد خبر داد و گفت: با برگزاری نشست های مستمر با دولت دغدغه های صنوف مختلف تولیدکنندگان را به گوش دولتی ها رسانده‌ایم.

سخنگوی کمیسیون ویژه حمایت از تولید ملی یادآور شد: دولت در بودجه ٩٨ کل کشور باید با توجه به تورم و همچنین کاهش شدید قدرت تولیدکنندگان داخلی نرخ ارز و سایر نرخ ها را تعیین کند.

تازه ترین تحلیل بلومبرگ از آینده قیمت طلا

واحد اطلاعات بلومبرگ در تازه ترین تحلیل خود پیش بینی کرده است که قیمت طلا به زودی وارد یک مسیر کاملا صعودی خواهد شد.

به گزارش کیتکو نیوز، واحد اطلاعات بلومبرگ در تحلیل مهمی نوشت: نوسانات ارزش دلار آمریکا طی ماه های آینده تاثیر مهمی بر قیمت طلا خواهد داشت. به نظر می رسد ارزش دلار هم اکنون به اوج خود رسیده و طی ماه های آینده با کاهش ارزش دلار شاهد رشد فزاینده و چشمگیر قیمت طلا خواهیم بود.

بر اساس این گزارش واحد اطلاعات بلومبرگ افزود: نمودار مربوط به نوسانات قیمت طلا شباهت زیادی به نمودار نوسانات قیمت گاز طبیعی پیش از رشد فزاینده آن دارد. به نظر می رسد قیمت فلزات گرانبها به خصوص طلا طی ماه های آینده از الگوی قیمت گاز طبیعی تبعیت خواهد کرد و با رشد چشمگیری روبرو خواهد شد.