آگاهی از گسل های مختلف در تهران برای پیشگیری از خسارت های احتمالی یک ضرورت است
آدرس 24 گسل ریز و درشت از شمال نیاوران تا جنوب شهر ری در تهران
گسل های شمال تهران، مشا، انقلاب (مجموعه ورزشی انقلاب)، ونک پارک، تلویزیون، سوهانک، نیاوران، شمال ری، جنوب ری، دانشگاه شهید بهشتی، اوین، ولنجک، جنت‌آباد شمالی، شهرک بوعلی، بلوار کاج، طرشت، باغ فیض، چیتگر، نارمک، داوودیه، لویزان، عباس‌آباد، تخت طاووس، فرحزاد
اقتصاد گردان - زمین‌لرزه کرمانشاه شامگاه یک‌شنبه ۲۱ آبان سال گذشته با بزرگی 7.3 در مقیاس بزرگای گشتاوری در نزدیکی ازگله، استان کرمانشاه و در نزدیکی مرز ایران و عراق رخ داد. زلزله کرمانشاه شوک بزرگی برای کشور بود و با توجه به اینکه برخی کارشناسان معتقدند تهران منتظر زلزله‌ای با بزرگی بیش از 7 ریشتر است و 36 سال است که در وقت اضافه به سر می‌برد، نگرانی‌ها در خصوص احتمال زلزله در تهران و فعال شدن گسل‌های تهران شدت گرفت.
اما این نگرانی‌ها چندان به درازا نکشید و با فاصله حدود یک ماه از زلزله کرمانشاه چهارشنبه 29 آذر سال 96 منطقه ملارد تهران با شدت 5.2 در مقیاس ریشتر لرزید.آن شب تهران تا صبح بیدار بود و عکس العمل مردم و مسوولان نیز نشان داد که برای مدیریت زلزله 5 ریشتری آمادگی ندارند، چه رسد به زلزله‌ای با ابعاد بزرگ‌تر. طبق مستندات تاریخی، گسل ری یا گسل شمال تهران می‌توانند زمین‌لرزه‌ای با شدت ۷ تا ۷.۵ ریشتر ایجاد کنند و این موضوع نگران‌کننده است.
واقعیت این است که شهر تهران روی مجموعه‌ای از گسل‌ها واقع شده و دارای6 گسل اصلی و چندین گسل فرعی است. شناخت مکان گسل‌ها و عدم ساخت و ساز روی آنها می‌تواند تاثیر مهمی در کاهش تلفات هنگام زلزله داشته باشد.
اخیرا نقشه پهنه‌های گسلی پایتخت، در شورای عالی شهرسازی تصویب شد که گامی به جلو در راستای رعایت ضوابط ویژه ساخت و ساز در حریم گسل‌های فعال محسوب می‌شود. در نقشه‌های معماری شهرسازی تهران حریم گسل‌های اصلی مشخص شده است و ساخت و ساز سازه‌هایی چون سازه‌های خطرساز، بیمارستان‌ها و برج‌های بلندمرتبه روی حریم گسل‌های تهران ممنوع شد.
از آنجا که طبق تعریف آیین نامه 2800 گسل‌های بالای 10 کیلومتر گسل اصلی تلقی می‌شود، از همین رو، برای آنها حریم گسل تعیین شده است. این کار با تصویب در شورای عالی شهرسازی و معماری در حال انجام است. مرکز تحقیقات زلزله‌شناسی وزرات راه و شهرسازی با تلاش علی بیت‌اللهی رییس این مرکز شروع به شناسایی گسل‌های اصلی و فرعی تهران کرده است. تاکنون اطلاعات 24 گسل اصلی و فرعی استخراج شده است.که به قرار زیر هستند.
گسل مشا
گسل مشا، گسلی است طویل، اساسی و لرزه زا که در طول رشته کوه البرز و از شمال آن روی دامنه‌های جنوبی رانده شده است، گسل مشا در بالا دست سد لتیان با گسل شمال تهران تلاقی دارد و به همین دلیل لغزش و فعالیت هر یک از دو گسل مشا یا شمال تهران، به حرکت گسل دیگر ختم می‌شود.
گسل شمال تهران
گسل شمال تهران بزرگ‌ترین گسل شهر است که در جنوب دامنه رشته‌کوه البرز و در شمال شهر تهران قرار دارد. این گسل از لشکرک و سوهانک آغاز شده تا فرحزاد و حصارک و از آنجا به سمت غرب امتداد یافته است. این گسل در مسیر خود، نیاوران، تجریش، زعفرانیه، الهیه و فرمانیه و سعادت آباد را دربر می‌گیرد.
گسل تلویزیون
این گسل جمعا با تمامی قطعاتش 3.3 کیلومتر طول دارد که از مصلی شروع و تا حوالی برج‌های پارک پرنس (حوالی خیابان شیراز شمالی) ادامه دارد. این گسل از آنجا که از محدوده ایستگاه تلویزیون شبکه 2 در غرب خیابان وزرا و انتهای خیابان الوند می‌گذرد به این اسم نامیده شده است.
گسل ونک پارک
این گسل با زاویه اندکی راستای شمال غرب - جنوب شرق داشته و از دو قطعه تشکیل شده و طول دو قطعه با هم 4.5 کیلومتر است. انتهای جنوبی گسل از حوالی خیابان مطهری، تقاطع میرزای شیرازی شروع و پس از گذر از پارک ساعی در شرق میدان اسدآبادی، بخش جنوبی آن تمام و با جابه‌جایی تقریبی 250 متری به غرب بخش (بخش) شمالی آن از حوالی میدان اسدآبادی شروع و بعد از گذر از تقاطع حکیم - کردستان وشرق برج سه پر (حدود 54 طبقه) و درست از زیر سایت برج در دست احداث مخابرات و تلاقی با بزرگراه همت تا اندکی بالاتر از خ ملاصدرا ادامه می‌یابد.
گسل داوودیه
گسلی است با راستای غربی – شرقی و به طول 6.4 کیلومتر با کلیه قطعات و حدفاصل آنها که اتصال قطعات در آنها ابهام دارد. از آنجا که بخش اصلی این گسل در محله داوودیه قرار گرفته است، بدین نام نامیده می‌شود.
گسل داوودیه از غرب از محدوده غربی میدان صنعت، شهرک غرب حوالی مرکز خرید مهستان شروع و در امتداد بلوار خوردین در شهرک غرب ادامه داشته و با میل به شرق، بزرگراه چمران را قطع می‌کند. در ادامه قطعه دیگر آن از شمال خیابان ملاصدرا به سمت شرق گسترده شده است. بخش طویل این گسله فرعی، از سمت شمالی خیابان ملاصدرا در تقاطع خیابان شیراز شروع و پس از گذر از بزرگراه کردستان، شمال میدان ونک و بزرگراه مدرس به بلوار میرداماد (محله داوودیه) می‌رسد. در ادامه با اندکی میل به جنوب از مجاورت ساختمان بانک مرکزی و محدوده باغ کتاب، فرهنگستان علوم و جنوب غربی میدان مادر گذر می‌کند. افتادگی داوودیه در همین مناطق نیز به وضوح هویداست.
گسل تخت طاووس
گسلی است فرعی و خرد با طول کمتر از 2 کیلومتر (حدود 1.5 کیلومتر) که ابتدای غربی آن در خیابان مطهری کنونی در سمت شرقی تقاطع سهروردی شناسایی شده است. این گسل ابتدا از غرب به شرق و سپس با انحنای شمالی در امتداد خیابان شریعتی دچار خمش شده و در ادامه در سه راه معلم به سمت شرق تا مجاورت خیابان قصر امتداد پیدا می‌کند.
گسل نیاوران
گسلی است اصلی با طول حدود 14 کیلومتر با تمامی قطعاتش که به صورت گسسته از غرب حوالی سعادت آباد تهران به شرق (شمال اقدسیه) در شمال تهران گسترده شده است. در بخش شرقی آن جابه‌جایی چپ روی نگاره‌های هوایی دیده می‌شود. در ترانشه شمالی جنوبی به درازای 70 متر در خیابان آجودانیه نیاوران (انتهای خاوری خیابان درختک) راندگی نیاوران و زون خرد شده آن به خوبی دیده می‌شود. در گستره‌ای به پهنای 70 متر یک زون به‌شدت ورقه شده فشاری با جهت راندگی شمال به جنوب گسترش دارد. بلندی‌های سعادت آباد و شمیران و دزاشیب توسط گسل نیاوران روی فرونشست اوین تجریش رانده شده است.
گسل لویزان
گسل لویزان گسلی است از نوع راندگی که در شمال و شمال شرق تهران با امتداد شرقی - غربی گستردگی دارد. از روی تغییرات توپوگرافیکی امتداد این گسل در شمال شرق تهران قابل شناسایی است. در حوالی پارک وی و در شمال غرب آن‌که محله محمودیه قرار دارد، قطعه‌ای از این گسل توسط برخی از زمین شناسان بنام گسل محمودیه نیز نامیده شده است. طول گسل با تمامی این بخش‌ها به 25 کیلومتر نیز می‌رسد. این گسل از غرب محدوده نمایشگاه دایمی تهران (محل تلاقی بزرگراه سئول – چمران) تا تقاطع بزرگراه بابایی با خیابان دماوند در شمال شرق تهران بصورت قطعات گاه مجزا گسترده شده است. گسل لویزان از مناطق ازگل، اراج، رستم آباد، کاشانک، حکمت و دزاشیب، چیذر، محمودیه، قیطریه، باغ فردوس، تجریش، ونک، آرارات، اختیاریه، امانیه، حسین آباد -مبارک آباد، لویزان-شیان-ولیعصر، پاسداران-ضرابخانه، شمیران نو، قاسم آباد- ده نارمک، قنات کوثر، کوهسار منطقه4، حکیمیه و مجید آباد گذر می‌کند.این گسل در مناطقی بافت‌های فرسوده شهری را نیز در می‌نوردد، مناطقی مانند چیذر، قیطریه.
گسل جنت‌آباد شمالی
این گسل متشکل از دو بخش به موازات هم در منطقه 5 تهران و در سمت شمالی آن جانمایی شده و به دلیل قرارگیری و شناسایی این گسله‌ها در محله جنت آباد شمالی، به این نام نامگذاری شده‌اند. طول قطعه طویل ترشمالی 1.25 کیلومتر و طول قطعه دیگر حدود 850 متر است و بنابراین جزو گسل‌های فرعی رده‌بندی می‌شوند. این گسل در بخش جنوبی گسل شمال تهران و احتمالا ناشی از شکل‌گیری راندگی شمال تهران است. بخش شمالی گسله جنت آباد شمالی، از شرق میدان استاد شهریار و از حوالی بلوار انصارالمهدی شروع و پس از گذر از بلوار سیمون بولیوار به ساختمان مرکز دانشگاه آزاداسلامی واقع در محله حصارک می‌رسد. قطعه کوتاه‌تر و جنوبی این گسله منتهی به شمال شرق میدان دانشگاه (دانشگاه آزاد- واحد علوم تحقیقات) در انتهای بزرگراه شهید ستاری است.
گسل باغ فیض
این گسل دارای بخش‌های مختلف و به عبارتی از قطعات خرد در امتداد شمال غرب - جنوب شرق تشکیل یافته که طول مجموع آن به حدود 3.85 کیلومتر می‌رسد و از این نظر چون دارای طول بین 2 تا 10 کیلومتر است جزو گسله‌های متوسط رده‌بندی می‌شود. انتهای شمال غربی این گسله در شرق محله باغ فیض شناسایی شده و به این نام نیز نامیده می‌شود. این گسل از سمت شمالغربی از مجاورت ساختمان تیراژه واقع در بزرگراه اشرفی اصفهانی شروع و پس از عبور از پارک نهج البلاغه و پارک پردیسان بزرگراه‌های یادگار امام و حکیم را به صورت مورب قطع می‌کند. گسل باغ فیض در ادامه با گذر از محلات مرزداران و شهرک ژاندارمری در محدوده شهرک آزمایش واقع در غرب تقاطع بزرگراه‌های شیخ فضل‌الله و جلال آل احمد (پل آل احمد) به انتهای جنوب شرقی خود می‌رسد.
گسل فرحزاد
یکی از گسل‌های خط شمالی تهران، گسل فرحزاد با طول تقریبی ۲.۱ کیلومتر و در رده گسل‌های متوسط کلان‌شهر تهران است. این گسل در شمال منطقه 2 شهر تهران قرار گرفته و دارای امتداد شرقی – غربی است. تغییرات ارتفاعی در دو سوی این گسله در محله فرحزاد نمایان است. سمت غربی گسل فرحزاد از یال شرقی دره فرحزاد شروع می‌شود و با انحنایی به سمت شمال در بالای جاده امام‌زاده داوود (از مسیر فرحزادی) خیابان ایثار و بلوار شقایق در این محدود را قطع می‌کند. در ادامه مسیر، این گسل پس از عبور از خیابان‌های نیلوفر، شهرک پاسارگاد (واقع در شمال یادگار امام) را در می‌نوردد و به موازات بزرگراه یادگار امام و در سمت شمالی آن تا تقاطع بلوار پاکنژاد (واقع در ضلع غربی سعادت آباد) ادامه می‌یابد. این گسله در سمت غربی خود از چند بخش کوتاه و به موازات هم تشکیل یافته است. در یال‌های غربی و شرقی دره فرحزاد که محل قرارگیری بخش‌های (قطعه‌های) انتهای غربی این گسل است، حاشیه نشینی و ساختمان‌های فاقد کیفیت مهندسی متاسفانه تجمع یافته است و این محله را جزو محلات با ریسک بالای لرزه‌ای در شهر تهران در آورده است.
گسل عباس‌آباد
گسلی است با راستای شرقی – غربی و متشکل از قطعات مجزا که در برش‌ها و ترانشه‌ها و رخ‌نمون‌های مختلف شناسایی شده‌اند. طول کلی آن حدود 2.75 کیلومتر و جمع طول قطعات 3.5 کیلومتر است. این گسل در سمت غربی از خیابان ولیعصر تهران در جنوب تقاطع این خیابان با بزرگراه همت شروع می‌شود و در امتداد غرب به شرق پس از گذر از بلوار آفریقا و بزرگراه مدرس در راستای بزرگراه همت و در سمت شمالی تپه‌های عباس آباد ادامه می‌یابد. گسل عباس آباد در سمت شرقی پس از قطع بزرگراه حقانی در سمت شمالی پارک بهشت مادران به انتهای شرقی خود می‌رسد.گسل عباس آباد با توجه به طول بیش از 2 کیلومتری خود در رده گسل‌های متوسط قرار می‌گیرد.
گسل نارمک
گسل نارمک در منطقه 4 (شرقی‌ترین منطقه از مناطق 22 گانه کلان‌شهر تهران) قرار گرفته است. طول این گسل 2.65 کیلومتر است و از این رو، در دسته گسل‌های متوسط قرار می‌گیرد. راستای این گسل شرقی – غربی و در پای تپه‌های شیان واقع در شمال غربی محله نارمک قرار دارد. حدود مکانی این گسل از محل تقاطع بزرگراه‌های همت و امام علی (ع) در سوی غربی شروع و تا خیابان هنگام واقع در شرق و شمالغربی محله نارمک ادامه دارد. گسل نارمک در امتداد بزرگراه همت و شهید زین الدین بوده و از شمال محله شمیران نو عبور می‌کند.
گسل چیتگر
زون گسلی چیتگر در منطقه 22 واقع شده است. این زون بطور کامل بر محدوده فضای سبز و پارک جنگلی چیتگر منطبق است که البته بعضی از بخش‌های آن از محدوده پارک چیتگر نیز فراتر رفته است. بیشترین طول آن در ضلع جنوبی این محدوده گسلیده و حدود 5.35 کیلومتر در راستای شرقی – غربی است. پهنای این زون نیز در فراخ‌ترین سوی غربی به حدود 2.3 کیلومتر بالغ می‌شود. زون گسلی چیتگر از شمال به دریاچه چیتگر و از جنوب به اتوبان تهران – کرج محدود می‌شود. این زون از سمت غرب به شهرک سرو آزاد واقع در شرق باغ ملی گیاه‌شناسی و از سمت شرقی تا نرسیده به بزرگراه آزادگان (بخش شمالی – جنوبی آن) محدود می‌شود.
گسل طرشت
گسل طرشت با راستای شرقی – غربی منطقه 5 تهران را در غرب و منطقه 2 را در شرق آن در بر می‌گیرد. این گسل دارای طول تقریبی 6.5 کیلومتر است، از این رو، بر اساس تعریف جزو گسل‌های متوسط رده‌بندی می‌شود.
این گسل از سمت غربی از تقاطع بلوار فرودس غرب با بزرگراه شهید باکری شروع می‌شود و منطبق بر امتداد بلوار فردوس با خمشی به سوی شمال تا ضلع شمالی فلکه دوم صادقیه ادامه می‌یابد. در این نقطه با انحنایی به سوی شمال شرق در امتداد خیابان سازمان آب گسترده شده است. در تلاقی خیابان سازمان آب با بلوار آریافر بر مسیری واقع در جنوب بزرگراه جلال آل احمد منطبق شده و تا نرسیده به تقاطع این بزرگراه با بزرگراه شیخ فضل‌الله نوری ادامه می‌یابد.
گسل ولنجک
گسل فرعی با طولی در حدود یک کیلومتر با راستای جنوب غرب – شمال شرق است. این گسل در سوی جنوب غربی از محدوده جنوبی دانشگاه شهید بهشتی در محل دانشکده‌های علوم و ریاضی این دانشگاه شروع و در راستایی تقریبا مستقیم به سوی شمال شرق جهت‌گیری دارد. این گسل با قطع بلوار دانشجو واقع در ضلع شرقی محوطه دانشگاه شهید بهشتی به سمت خیابان ولنجک ادامه داشته و در مسیر تا تقاطع خیابان بوستان واقع در سمت غربی خیابان ولنجک گسترش دارد.
گسل اوین
گسل اوین در شمالی‌ترین بخش منطقه 2 تهران و جداکننده ارتفاعات اوین از محدوده شهری تهران است.
این گسل با طول 65.1 کیلومتر با راستای غربی – شرقی با اندکی میل به شمال که در شکل‌ها و نقشه‌ها نشان داده شده است.گسل اوین از سمت غربی در حوالی مجتمع آپارتمانی بوعلی و در تقاطع با بلوار ذبیحی جانمایی شده است. این گسل در ادامه مسیر بلوار بهزاد شمالی و جاده شهدای شرکت برق را قطع می‌کند و در نهایت در موقعیت زندان اوین و نرسیده به دره درکه به نقطه انتهای شرقی خود می‌رسد.
گسل سوهانک
گسل سوهانک گسلی است با امتداد شرقی – غربی که در شرقی‌ترین سوی منطقه یک تهران واقع شده است.
چهار بخش از این گسله در شمال بزرگراه ارتش و جاده سوهانک شناسایی شده است که مجموع طول آنها بالغ بر بیش از 3.5 کیلومتر است. مجموعه مخزن سوخت اقدسیه تهران در این ناحیه در جنوب بخش اصلی گسل سوهانک با طول 1.8 کیلومتر واقع شده است. قطعات گسل سوهانک از سمت غربی از خیابان سلمان واقع در شرق شهرک ابوذر و محدوده ساختمان‌های کمیته امداد امام خمینی شروع و به موازات بزرگراه ارتش روی جاده سوهانک و شمال آن و تا پارک جنگلی سوهانک ادامه می‌یاید.ساختمان کمیته امداد امام خمینی (ره) و مخازن نفت اقدسیه از مجموعه‌های مهم و نزدیک به این گسله متوسط شمال شرق تهران هستند.
گسل دانشگاه شهید بهشتی
گسل دانشگاه شهید بهشتی، مجموعه قطعات کوچک گسل‌های فرعی در شمال شهر تهران و در راستای گسل ولنجک است. چهار بخش از این گسله در شمال میدان دانشجو در ناحیه اراضی دانشگاه شهید بهشتی بین محله اوین و ولنجک به موازات هم واقع شده‌اند که طویل‌ترین آنها طولی کمتر از 1.5 کیلومتر دارد. این قطعه گسلی از شرق خیابان درکه شروع و پس از گذر از حوالی ساختمان دانشکده مدیریت و بلوار دانشجو به خیابان بوستان در شرق محدوده دانشگاه منتهی می‌شود. قطعات دیگر، با محدوده‌های دانشکده‌های علوم پزشکی، حقوق و روان‌شناسی تلاقی دارند. در بخش‌های شمالی قطعه شمالی این سامانه گسلی، محدوده جامعه مهندسین مشاور را نیز در بر می‌گیرد.
گسل شهرک بوعلی
گسل شهرک بوعلی گسلی است با طول حدود 1.4 کیلومتر و چون کمتر از 2 کیلومتر طول دارد، جزو گسل‌های فرعی به حساب می‌آید. این گسل در حد شمالی منطقه 2 تهران واقع شده و روی ارتفاعات شمالی تهران، در تراز ارتفاعی 1700 متری قرار گرفته است. این گسل تقریبا به موازات بزرگراه یادگار امام و در سمت شمالی آن با راستای غربی - شرقی با تمایلی به سمت شمال شرق قرار دارد. سمت غربی گسل با فاصله کمی به فرحزاد منتهی می‌شود و از شرق امتداد گسل تا بلوار شهرداری که به صورت کمانی در بالای اتوبان یادگار امام، شهرک پاسارگاد را در بر گرفته فرا می‌رسد. این گسل از محدوده شهرک پاسارگاد واقع در شمال سعادت آباد و یادگار امام گذر می‌کند.
گسل بلوار کاج
گسل بلوار کاج گسلی است متشکل از دو بخش به طول‌های 2.2 و 2.8 کیلومتر که طول کلی آنها با در نظر گرفتن قطعه پوششی این دو بخش با همدیگر، به حدود 3.25 کیلومتر می‌رسد که طبق تعریف آیین نامه 2800 جزو رده گسل‌های متوسط گروه‌بندی می‌شود.
گسل بلوار کاج در منطقه 22 تهران واقع شده است که راستای آن غربی – شرقی و به موازات اتوبان شهید همت و در سوی جنوبی آن است. این گسله در شرق دریاچه چیتگر و غرب دره و رودخانه کن واقع شده و موقعیت دقیق آن از غرب، از حوالی خیابان 45 متری ارغوان شروع و پس از تقاطع با بلوار کاج (که خیابانی شمالی – جنوبی است) و گذر از میدان اتریش با تمایلی به سمت شمال شرق در مجاورت محل تقاطع بزرگراه همت و آزادگان به انتهای شرق خود می‌رسد.
گسل شمال ری
گسلی است متشکل از چند بخش منفصل در راستای غربی – شرقی که طول جمع آنها به بیش از 15 کیلومتر می‌رسد. این گسل از سمت غربی بعد از محل تقاطع بزرگراه سعیدی با آزادگان، شروع می‌شود. گسل شمال ری به موازات بزرگراه آزادگان و چسبیده به آن در سوی جنوبی ادامه داشته و در جنوب مناطق 19، 16 قرار گرفته است. در ادامه به سمت شرق، پس از گذر از محل تقاطع آزادگان با بزرگراه بهشت زهرا (س) و عبور از بازار آهن فروشان تهران و در شرق این منطقه وارد منطقه 20 شهر تهران می‌شود. گسل شمال ری در منطقه 20 تهران، پس از تلاقی با بلوار امام خمینی، خیابان فداییان اسلام در سمت شمال بلوار بسیج در سمت شرقی با نزدیک شدن به تپه‌های بی‌بی شهربانو با خمشی به سوی شمال تا محدوده پارک آبی آزادگان ادامه پیدا می‌کند. گسل شمال ری جزو گسل‌های اصلی محسوب می‌شود و از همین رو، برای این گسل حریم تعیین شده است. پهنای حریم گسل شمال ری 100 متر است (50 متر به طرفین) که ساخت ساختمان‌های بسیار مهم در آن ممنوع و ساخت سایر ساختمان‌ها باید با تمهیدات ویژه باشد. مساحت حریم گسل شمال ری در منطقه 20، حدود 0.558 کیلومتر مربع، در منطقه 15 حدود 0.158 و در منطقه 19 حدود 0.073 کیلومتر مربع است در حریم گسل شمال ری و در مساحتی در حدود 43000 مترمربع، بافت فرسوده جنوب شهر تهران قرار گرفته که شامل محلات صفاییه، شهادت، سیزده آبان منطقه 20، جوانمردقصاب و منصوریه بوده و نیازمند توجه ویژه است. در منطقه 20 تهران بیش از 1400 ساختمان روی حریم گسل شمال ری قرار گرفته است. لازم به ذکر است که بنظر تعدادی از زمین شناسان، گسل ری در واقع گسل نبوده و خط ساحلی دریایی بوده است که در دوران‌های گذشته زمین‌شناسی مساحت عمده‌ای از خاک ایران مرکزی را در بر می‌گرفته است.
گسل جنوب ری
گسل جنوب ری در جنوب تهران به طول تقریبی 28کیلومتر قرار گرفته است. این گسل در انتهای غربی و شرقی خود دارای قطعات گسسته است و در مورد طول آن در مراجع مختلف اتفاق تظر وجود ندارد. فاصله گسل جنوب ری از گسل شمال ری حدود 3 تا 5 کیلومتر است و به نظر می‌رسد ریشه این دو گسل یکی باشد و آنها نشانه‌های سطحی یک گسل باشند . گسل جنوب ری از غرب اسلامشهر شروع می‌شود و امتداد آن در راستای غرب به شرق وارد مهران آباد در جنوب تهران شده و با تلاقی اتوبان تهران-قم و بزرگراه بهشت زهرا (س) و در محل تلاقی بزرگراه آوینی و بلوار امام خمینی (ره) وارد منطقه 20 تهران (جنوبی‌ترین منطقه شهر تهران) می‌شود. مسیر این گسله از شمال مقبره شاه عبدالعظیم و به موازات خیابان 24متری شهر ری بوده که پس از تقاطع با جاده تهران-ورامین از منطقه 20 شهر تهران خارج می‌شود. در ادامه این گسله در امتداد جاده امین آباد در پای ارتفاعات بی‌بی شهربانو به انتهای قطعه شرقی خود می‌رسد.
گسل انقلاب (مجموعه ورزشی انقلاب)
این گسل در راستای جنوب غرب-شمال شرق گستردگی دارد و دارای طولی در حدود 1.5 کیلومتر است و از این رو، در گروه گسل‌های فرعی شهر تهران قرار می‌گیرد. مرز ناهمواری‌های بین منطقه 3 و 2 تهران در مسیر عبوری بزرگراه چمران و سمت شرقی آن، نقطه شروع این گسل کوچک در منطقه 3 است. گسل انقلاب از شرق باغ ونک در نقطه جنوب غربی خود شروع و پس از عبور از مجاورت محل تلاقی بزرگراه نیایش و خیابان سئول وارد محوطه مجموعه ورزشی انقلاب می‌شود. امتداد این گسل تا شمال محدوده مجموعه انقلاب ادامه یافته و در آنجا به نقطه انتهایی شمال شرقی خود می‌رسد.
آزاده کاری
