پاسخ «حجتی» به دغدغه‌های فعالان اقتصادی
دردسر ممنوعیت‌های صادراتی
صبحانه کاری اتاق بازرگانی ایران روز گذشته با حضور وزیر جهاد کشاورزی تشکیل شد. فعالان اقتصادی حوزه کشاورزی در این نشست دغدغه‌ها، انتقادات و پیشنهادهای خود را با وزیر در میان گذاشتند. رییس اتاق بازرگانی ایران در آغاز این نشست، نسبت به برخی سیاست‌های اعمال شده در بخش کشاورزی انتقاد کرد و معتقد بود که سیاست‌گذاری‌هایی مانند «پیمان‌سپاری ارزی» و «اعمال ممنوعیت‌های صادراتی» باعث شده که بسیاری از محصولات کشاورزی راهی بیابان‌ها شود؛ در حالی که بخش بسیاری از صادرات غیرنفتی به کشاورزی اختصاص دارد. از سویی دیگر طبق قانون هر تصمیمی در دولت گرفته می‌شود باید توسط رسانه‌ها به اطلاع فعالان بخش‌های اقتصادی برسد، اما چنین اتفاقی نمی‌افتد.
به گفته غلامحسین شافعی، در تصمیم‌گیری‌های مهم اقتصادی به خصوص در مسائل ارزی بیش از اندازه معمول تعجیل کرده‌ایم و مسوولان تصور می‌کنند که اگر تصمیمات خلق‌الساعه و بدون پشتوانه کارشناسی را دو هفته به تاخیر بیندازند، برای کشور مشکل به وجود می‌آید. رییس اتاق بازرگانی ایران در خصوص «پیمان‌سپاری ارزی» نیز این گونه انتقادش را مطرح کرد که کسی منکر نیست؛ در شرایط خاص امروز ارز حاصل از صادرات باید به کشور برگردد، اما روش‌هایی که اعمال می‌شود صادرات را از دست حرفه‌ای‌ها می‌گیرد و به غیرحرفه‌ای‌ها واگذار می‌کند. او افزود: طی ۱۲ سال گذشته به دلیل مداخله دولت در قیمت پایه‌های صادراتی و اعمال جوایز صادراتی، قیمت پایه‌های صادراتی افزایش پیدا کرده است.
شافعی در بخش دیگری از سخنانش، از ارایه تسهیلات بانکی به بخش کشاورزی انتقاد کرد و گفت: برخلاف شعارهایی که داده می‌شود برنامه‌ریزان و تصمیم‌گیران توجه چندانی به بخش کشاورزی ندارند و شاهد این هستیم که در ۱۰ سال گذشته سیاست‌گذاران پولی کشور به بخش کشاورزی جفای زیادی کردند، چرا که همواره سهم این بخش از تسهیلات بانکی کاهش یافته است. او ادامه داد: سهم بخش کشاورزی از تسهیلات بانکی در سال ۱۳۸۵ برابر با ۱۴.۸ درصد بود و به ترتیب در سال‌های ۱۳۹۲ و ۱۳۹۵ به ۱۰.۴ درصد و ۸.۸ درصد تنزل یافت که نشان‌دهنده این است که منابع کشور به سمت بخش‌های دیگر می‌رود که باعث جفا شدن به بخش کشاورزی است. شافعی ادامه داد: با وجود اینکه شاهد بودیم وزیر جهاد در جلسات شورای پول و اعتبار پیراهن چاک می‌دهد، اما این مساله مورد توجه قرار نگرفته است.
رییس اتاق بازرگانی ایران در ادامه، کمبود آب را یکی از مشکلات اصلی در کشور برشمرد درحالی که مستقیما با بخش کشاورزی در ارتباط است. به گفته او، گرچه در این زمینه کارهای بسیاری صورت گرفته، اما به تلاش بیشتری نیاز داریم، چرا که بخش کشاورزی جزو بخش‌های مهم و حیاتی هر کشوری به شمار رفته و این اهمیت در ایران به دلیل دارابودن شرایط خاص اقلیمی و مساله امنیت غذایی حایز اهمیت بیشتری است.
خواسته بخش خصوصی از وزیر
پس از سخنان رییس پارلمان بخش خصوصی، رییس کمیسیون کشاورزی اتاق ایران از نبود زیرساخت‌های خرید تضمینی و ناکارآمدی شیوه‌های حمایتی از بخش کشاورزی سخن گفت و پیشنهاد داد: با ایجاد کمیته سه‌جانبه با حضور نماینده بخش خصوصی، دولت و دانشگاه، الگوی مناسبی برای حمایت از کشاورزی و اجرای بهتر خرید تضمینی طراحی شود. غلامعلی فارغی همچنین از تاخیر در ثبت سفارش و تخصیص ارز انتقاد کرد و آن را عامل توقف کالاهای وارداتی در گمرک دانست. بر اساس اظهارات او برخی کالاهایی مانند واکسن به دلیل فوریت در مصرف و امکان انقضا باید خیلی سریع ترخیص و استفاده شود. از آن سو، دبیر کانون انجمن‌های صنایع غذایی به چند مشکل اساسی در صنایع غذایی و کشاورزی اشاره کرد. به گفته کاوه زرگران، «طولانی شدن روند ثبت سفارش برای واردات کالاهای اساسی، قطع سامانه ثبت سفارش و اختلال در روند ثبت و در نهایت تکمیل انبارهای برخی گمرک‌ها به دلیل توقف طولانی‌مدت کالاهای وارداتی» از جمله مسائلی هستند که باید هرچه زودتر مورد بررسی قرار گیرند.
رییس اتاق کرمان نیز به مشکلات این استان در تولید پسته در سال 97 اشاره کرد. به گفته سید مهدی طبیب‌زاده، بعد از مشکلاتی که برای این محصول به دلیل تغییرات آب و هوایی رخ داد، میزان تولید پسته در استان کرمان به‌شدت افت کرد و این مساله، معیشت منطقه را به خطر انداخت. علاوه بر این مسعود گیل‌آبادی، رییس اتحادیه تولیدکنندگان سموم ایران از ارایه مجوز برای واردات محصولات با ارز دولتی که همان کالا در داخل با ارز آزاد تولید می‌شود، انتقاد کرد. همچنین محسن احتشام، رییس شورای عالی زعفران، از وزیر کشاورزی درخواست کرد تا عملکرد بورس کالا و تعاونی روستایی در خرید توافقی مورد بازنگری قرار گیرد. از آن سو، مهدی عباسی، رییس شورای ملی زیتون نیز از واردات روغن زیتون با ارز دولتی همزمان با برداشت این محصول در داخل خبر داد و این دست اقدامات را ضد تولید توصیف کرد. محمدرحیم نیازی، رییس انجمن ملی سیب‌زمینی هم اظهار کرد: متاسفانه در شرایط اعتصاب کامیون داران، شاهد افزایش قیمت این محصول بودیم. پیشنهاد ما این است که به جای ممنوعیت صادرات، تعرفه صادراتی لحاظ شود.
چاره‌ای جز مقاومت نداریم
اما وزیر جهاد کشاورزی پس از شنیدن پیشنهادات و انتقادات فعالان اقتصادی، با اشاره به وجود وضعیت خاص اقتصادی در کشور، گفت: در شرایط خاص امروز انتظار نداشته باشید که هر چیزی سرجای خود باشد. همگی باید مقاومت کنیم و راهکارهای لازم را در راستای حل مشکلات موجود ارایه دهیم. بسیاری از بخشنامه‌هایی که ابلاغ می‌شود، مورد تایید ما نیست اما ناچار به اجرای آنها هستیم. به گفته محمود حجتی، دولت در اتخاذ هر تصمیمی، حفظ منافع عمومی را ملاک قرار می‌دهد.. وزیر جهاد کشاورزی تعادل‌بخشی در مصرف آب را بسیار ضروری خواند و برآن تاکید کرد. او همچنین افزایش قیمت آب برای کنترل میزان مصرف را راهکاری غیرمفید دانست و گفت: باید شیوه استفاده از آب را تغییر داده و میزان بهره‌وری آن را توسعه دهیم.
وزیر جهاد کشاورزی همچنین مشکلات مربوط به پیمان‌سپاری ارزی را پذیرفت و در عین حال تاکید کرد: دولت نمی‌تواند موضوع پیمان‌سپاری را کنار بگذارد. او تصریح کرد: امروز همه کارشناسان و مسوولان به این نتیجه رسیدند که سرکوب قیمت ارز نتیجه عکس دارد و به نفع کشور نیست. حجتی در مورد وضعیت گوجه‌فرنگی و سیب‌زمینی نیز گفت: در کشور حدود 5 میلیون تن گوجه‌فرنگی تولید می‌شود که امسال یک میلیون تن از آن ظرف دو ماه صادر شد. دولت مجبور است با این رویکرد مقابله کند.
بخش خصوصی اگر راهکار بهتری دارد، ارایه دهد. او در مورد وضعیت کشور برای تأمین کالاهای اساسی، گفت: کشور از این نظر هیچ مشکلی ندارد. برای تأمین تمام این کالاها در صورت لزوم راهکارهایی پیش‌بینی کرده‌ایم. وزیر جهاد کشاورزی در خصوص اینکه واکسن وارداتی در گمرک باقی مانده و ترخیص نشده است، گفت: چنین موضوعی صحت ندارد. ترخیص واکسن جز اولویت‌های ماست. حجتی با بیان اینکه در حال حاضر ۲ میلیون راس دام به صورت قاچاق از کشور خارج می‌شود، گفت: اینها سرمایه ملی هستند که از غرب، شمال غرب و از جنوب به کشورهای حاشیه خلیج فارس می‌روند. او افزود: زعفران ما به کشور افغانستان قاچاق و از آنجا صادر می‌شود.
