بسته مقابله با نوسانات ارزی مجلس به دولت رفت، توافق ۳ کشور اروپایی برای تجارت با ایران بدون دلار /انتظار ورود صرافي ها به بازار خدمات، عدم حضور ارز مسافرتي در بازار ثانويه، تحویل سکههای پیشفروشی طبق برنامه
اقتصاد گردان – محسن شمشيري
به دنبال گشايش بازار ثانويه ارز و نرخ توافق شده دلار 8 هزار توماني بين صادركنندگان و وارد كنندگان، بازار سكه و طلا نسبت به اين تحولات واكنش نشان داد و قيمت سكه طرح جديد با كاهش 56 هزار توماني به رقم ۲ میلیون و ۸۳۱ هزار تومان به فروش رسید.
كارشناسان با واكنش مثبت نسبت به اين نرخ 8 هزار توماني معتقدند كه اين نرخ پايين تر از نرخ هاي حاشيه بازار است كه در هفته هاي اخير تا 9 هزار تومان نيز اعلام شده بود و در نتيجه ادامه اين نرخ كه نزديك به حاشيه بازار است مي تواند باعث تشويق صادركنندگان به عرضه بيشتر ارز به بازار ثانويه شده و در عين حال به ثبات نرخ در يك نرخ منطقي و معقول نزديك به بازار كمك كند و در نتيجه باعث كاهش حباب بازار سكه خواهد شد.
در اين راستا، آغاز به کار بازار ثانویه سیگنال مثبتی به بازار ارز داده و موجب شد تا ثبات نسبی بر بازار حکم فرما شود. در حال حاضر، بازار ثانویه فقط برای صادرکنندگان و وارکنندگان و گروه کالایی ردیف ۳ است و قرار شده که صادرکنندگان با واردکنندگان بر سر این نرخ به توافق برسند، بدون اینکه دولت در نرخ گذاری دخالتی داشته باشد. اما اين نرخ برساير بازار كالاهاي مختلف اثرگذاشته و روي بازار سكه وطلا نيز اثر مثبت خواهد گذاشت و باعث ثبات اين بازار مي شود.
همچنين برخي صاحب نظران معتقدند كه اين تجربه در صورتي كه استمرار داشته باشد مي تواند شمول بازار ثانویه را به ساير صادرات غيرنفتي گسترش دهد و در نتيجه باعث ثبات بيشتر، عرضه بيشتر ارز، نرخ هاي منطقي و كاهش التهاب بازار شود. همچنين به تدريج صرافي ها نيز وارد بازار شده و تعادل و روند طبيعي بازار را شاهد خواهيم بود.
عدم حضور ارز مسافرتي
از سوي ديگر، نقص بزرگ بازار ثانويه، عدم تامین ارز بخش خدمات مانند مسافرت، حمل و نقل و بيمه و... است كه هنوز وارد بازار ثانویه نشده و دولت برای ارز مسافرتی فعلا تمهیدات مناسبی را در نظر نگرفته است.
ورود صرافي ها به بازار خدمات
قرار است که دوباره صرافی ها ارز بخش خدماتی را تامین کنند و فعالیت آنها به رسمیت شناخته شود که قطعا سبب می شود تا ثبات به بازار بازگردد.
به دنبال اين تحولات، هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم با ۳۰ هزار تومان افت قیمت نسبت به روز یکشنبه به ارزش ۲ میلیون و ۶۵۴ هزار تومان داد و ستد شد. نیم سکه بهار آزادی با ۵ هزار تومان افت یک میلیون و ۳۸۳ هزار تومان و هر قطعه ربع بهار آزادی نیز با ۵ هزار تومان کاهش به ارزش ۷۱۷ هزار تومان، سکه گرمی بدون تغییر قیمت ۳۹۶ هزار تومان هر گرم طلای ۱۸ عیار نیز با افت یک هزار و ۵۰۰ تومانی به ارزش ۲۳۳ هزار و ۵۰۰ تومان فروخته شد.
در بازار ارز رسمي نيز هر دلار آمریکا با ۸ تومان رشد نسبت به روز یکشنبه ۴ هزار و ۳۰۱ تومان قیمت خورد. همچنین هر یورو با ۱۰ تومان افزایش نسبت به روز یکشنبه ۵ هزار و ۵۶ تومان و هر پوند نیز با ۶ تومان کاهش ۵ هزار و ۷۰۰ تومان ارزشگذاری شد.
دلار در سال جاری و بعد از ادامه نوسانات بازار ارز از سال گذشته، در فروردین ماه دچار تغییراتی در سیاستگذاری معاملاتی شده بود، به طوری که دولت به یکباره تصمیم گرفت قیمت بازار آزاد که تا ۶۰۰۰ تومان پیش رفته بود و نرخی که در مرکز مبادلات ارزی به ۳۸۰۰ تومان میرسید را حذف و فقط یک نرخ برای آن اعلام کند. ۴۲۰۰ تومان نرخی بود که معاون اول رئیس جمهور تاکید داشت غیر از آن را دولت به رسمیت نشناخته و معاملات با هر نرخی به جز آن برای دلار ممنوع و قاچاق است.
در حالی در ابتدای امر یعنی از ۲۱ فروردین ماه امسال با اجرایی شدن این سیاست، برخی مقامات مسئول تاکید داشتند که قیمت ۴۲۰۰ تومان برای دلار حداقل تا شش ماه بدون تغییر باقی خواهد ماند که فقط 40 روز دوام داشت و از ۳۰ اردیبهشت ماه یعنی حدود ۴۰ روز بعد از اینکه دلار فقط ۴۲۰۰ تومان روزانه قیمت میخورد، افزایش آن شروع شد و در فاصله ۵۰ روز گذشته حدود ۱۰۰ تومان به آن اضافه شده است. البته رئیس کل بانک مرکزی به صراحت اعلام کرده بود که این نرخ میتواند با توجه به شرایط بازار و تقاضا دچار نوسان قیمتی شود و همین طور هم شد.
با قیمتگذاری بانک مرکزی دلار ۴۲۰۰ تومانی از این پس ۴۳۰۰ و احتمالا بالاتر قیمت خواهد خورد و این نرخ مرجع آن است، یعنی قیمتی که صادرکننده و واردکننده میتوانند دلار خود را عرضه و یا خریداری کند، متفاوت خواهد بود. این در حالی است که معاملات در سامانه نیما (سامانه نظام یکپارچه ارزی) و همچنین هر گونه معامله دیگر برای ارز نیز از جمله تقاضای ارز مسافرتی، دانشجویی، درمانی و ... نیز از کانال بانکها انجام میشود. بنابراین نرخ مرجع دلار برای صادرکننده و یا فروشنده ارز ، کمتر و برای خریدار بیشتر از این نرخ تعیین میشود. بر این اساس امروز که دلار ۴۳۰۱ تومان قیمت خورده است، بانک دلار را حدود ۴۲۷۹ تومان خریداری و ۴۳۲۲ تومان به متقاضی میفروشد.
افزایش نرخ دلار دولتی در حالی ادامهدار شده که اخیرا ارز ناشی از ۲۰ درصد صادرات غیر نفتی نیز به معاملات سامانه نیما اضافه شده است، اما قیمتگذاری آن با نرخ ۴۲۰۰ یا ۴۳۰۰ تومان فعلی متفاوت بوده و به طور توافقی انجام میشود اما تاکنون هیچ اعلام شفافی در رابطه با قیمت ارز عرضه شده این صادرات انجام نشده است. همچنین در کنار این دو نرخ در بازار آزاد نیز معاملات هر چند به طور غیر شفاف انجام میشود و نرخ فعلی دلار به ۸۰۰۰ تومان و بالاتر میرسد. بر این اساس اختلاف حدود ۴۰۰۰ تومانی بین دو نرخ رسمی و غیررسمی مشهود است.
تحویل سکههای پیشفروشی طبق برنامه
از سوي ديگر، علیرضا رواقی اردبیلی رییس اداره کل خزانه بانک ملی تاکید کرد: سکه های پیش فروش شده و ارزهای سپرده گذاری شده نزد این بانک به صورت تعهد شده در حال تحویل به مشتریان است و بر اساس برنامه از پیش اعلام شده انجام می شود و نگرانی خاصی وجود ندارد.
وی همچنین با بیان اینکه بازپرداخت اصل و سود سپرده های ارزی با همان ارز تحویل شده به بانک را تضمین کرده است، افزود: سپرده گذاران به صورت روزانه در حال مراجعه به شعب هستند و شواهد کاملا نشان دهنده این است که بانک به تعهدات خود پایبند است.
تعيين نرخ توافقي ارز
پیشبینیها حاکی از آن است که با افزايش عرضه ارز، روند نرخ بزودی کاهشی خواهد شد. در حال حاضر بازار ثانویه ارز از محل ۲۰ درصد صادرات کالاهای غیرنفتی که عمدتا شامل بخش خصوصی و اقلام خُرد است تامین می شود. وارد کننده با صادرکننده با توافق روي نرخ را در سامانه جامع تجارت ثبت مي كنند و در مرحله بعدی وارد کننده با مراجعه به بانک گواهی ثبت آماری خود را می گیرد و سپس با مراجعه به صادرکننده مربوط، توافق نهایی خود را انجام می دهد؛ این توافق هم در سامانه جامع تجارت ثبت و عملیاتی می شود.
در بازار ثانویه، ارز به صورت فیزیکی تحویل نمی شود؛ بلکه از حساب های صادر کننده به مقصدی که وارد کننده برای واردات کالا نیاز دارد پرداخت می شود. در همین حال، مدیرکل سیاست ها و مقررات ارزی بانک مرکزی از آغاز به کار بازار ثانویه ارز از امروز سهشنبه خبر داد.
مهدی کسرایی پور؛ مدیرکل سیاست ها و مقررات ارزی بانک مرکزی در اين زمينه گفت: با انجام معاملات مربوط به ۲۰ درصد صادرات غیر نفتی و اختصاص ارز آن به واردات کالاهای مصرفی در سامانه نیما، به طور خودکار اطلاعات مربوط به نرخ توافق شده مبادله ارز در سامانه اطلاعات بانک مرکزی موسوم به سنا قابل دسترس خواهد بود.
وی درباره ساز و کار تعیین نرخ و مبادله ارز در بازار ثانویه گفت: صادر کنندگان می توانند ارز حاصل از ۲۰ درصد صادرات غیر نفتی را با واردکنندگان کالاهای دسته سوم مبادله کنند. مدیرکل سیاست ها و مقررات ارزی بانک مرکزی، گفت: دو طرف میتوانند هم از سامانه های تجارت وزارت صنعت، معدن و تجارت استفاده کنند که در این صورت ارز و ریال و امتیاز واردات صادرکننده مورد مبادله قرار میگیرد و یا اینکه این امکان در سامانه نیما نیز وجود دارد که این بخش از صادرکنندگان بتوانند ارز خود را در سامانه نیما به نرخ رقابتی که به صورت عرضه و تقاضا تعیین میشود بفروشند. صرافیها نیز به عنوان واسطه بین واردکننده و صادرکننده عمل میکنند و برای نرخ توافقی بازار ثانویه سقفی تعیین نشده است.
توافق ۳ کشور اروپایی برای تجارت با ایران بدون دلار
از سوي ديگر، به دنبال تلاش براي حذف دلار از معاملات ارزي ايران، وزیر خارجه روسیه گفت: کشورهای اصلی اروپایی طرف قرارداد هسته ای با ایران به روابط تجاری خود با تهران بدون دلار آمریکا ادامه خواهند داد.
به گزارش راشاتودی، سرگری لاوروف وزیر خارجه روسیه گفت: کشورهای اصلی اروپایی طرف قرارداد هسته ای با ایران یعنی فرانسه، آلمان و بریتانیا توافق کردند که برای حفظ تجارت خود با تهران بدون وابستگی به دلار آمریکا به مسیر همکاری خود ادامه دهند.
در حال حاضر شرکت های اروپایی تحت افزایش فشار از سوی ایالات متحده به منظور قطع روابط تجاری خود با ایران هستند. از آنجایی که اکثر تراکنش ها در حال حاضر با استفاده از دلار آمریکا انجام می گیرد، شرکت هایی که در ایران مشغول به فعالیت هستند، با جریمه های احتمالی آمریکا روبرو خواهند شد.
صرافان واسطه معاملات گروه ۳
همچنين مجتبی خسرو تاج رییس سازمان توسعه تجارت گفته است: تصویب شد که پروانه صادراتی در سامانه نیما به شکل رقابتی به صرافان فروخته شود و صرافان برای کالاهای گروه سه، ارزهای خریداری شده از صادرکنندگان را به واردکنندگان عرضه کنند.
بسته مقابله با نوسانات ارزی مجلس به دولت رفت
رییس کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: گزارش راهکارها توسط مجلس به دولت ارائه شد و مسئولان دولتی نیز روی آن نظر دارند و رئوس آن در جلسه شورای هماهنگی اقتصادی قوا نهایی میشود.
محمدرضا پورابراهیمی با بیان اینکه کمیته ضد تحریم در دولت و مجلس تشکیل شده است، گفت: اگر دولت در اقتصاد پای کار بیاید، همه ظرفیتها در کنار آنها خواهد بود به شرط آنکه اراده خود را در مأموریتها نشان دهد.
رییس کمیسیون اقتصادی مجلس در خصوص مدیریت نقدینگی که آسیب به بازارهای طلا و سکه و ارز زده است، بیان داشت: اصلیترین بحث به ساماندهی ترازنامه نظام بانکی بر میگردد و پس از آن روشهای جذب نقدینگی است که باید بتوانیم آن را به سمت اقتصاد مولد، تولید و اشتغال هدایت کنیم. اینکه مجموعهای از اقدامات در نظام بانکی و اجرایی صورت میگیرد و پیامد آن، اتفاقات را هدایت کند. گزارش راهکارها توسط مجلس به دولت ارائه شد و مسئولان دولتی نیز روی آن نظر دارند و رئوس آن در جلسه شورای هماهنگی اقتصادی قوا نهایی میشود. همچنين شاید موضوع تحریمها و شوک ارزی برای اقتصاد ایران شرایطی را فراهم کند که همزمان با کارهای کوتاهمدت و میانمدت، کارهای پایهای و اساسی انجام دهیم.
به گفته رییس کمیسیون اقتصادی مجلس، شوک ارزی در اقتصاد ایران فرصتی استثنایی برای رونق تولید کشور است به شرطی که مسئولان پای کار باشند. اکنون چینیها اقدام به کاهش ارزش پول ملی خود مقابل دلار کردند تا صادرات افزایش و واردات کاهش یابد.
این نماینده مجلس در پاسخ به این سؤال که چرا اشراف اطلاعاتی به حسابهای بانکی وجود ندارد که شاهد خرید ۲ تن سکه از یک نفر در بازار هستیم، بیان داشت: در بخش ارز هم که چندین میلیارد دلار وارد بازار شد شبیه به خبر خرید سکه اتفاق افتاده است به دلیل اینکه آمار و اطلاعات دقیق نداریم در این بازار هم وضعیت همین است. باید مجموعه از اطلاعات و ضوابط وضع میشد که نشان از ضعف در بانک مرکزی است. عرضه ارز و سکه بدون ضابطه همین میشود که منابع از دست میرود و مقابله هم نمیتوان کرد