چوب زنی به سکه در بورس با اوراق گواهي پيش فروش، كاهش قيمت سكه به دنبال فروش اوراق گواهي سكه

اقتصاد گردان – 

براساس اعلام بانک مرکزی نرخ هر دلار آمریکا برای روز یکشنبه بیست و هفتم خرداد ماه با ۷۰ ریال افزایش ۴۲ هزار و ۳۹۰ ریال قیمت خورد. همچنین نرخ هر پوند انگلیس با ۳۸۲ ریال کاهش نسبت به روز پنج شنبه ۵۶ هزار و ۲۶۴ ریال و هر یورو نیز با ۷۵۹ ریال افت نسبت به روز پنج شنبه ۴۹ هزار و ۱۷۹ ریال ارزش‌گذاری شد.

به دنبال افزايش نرخ رسمي دلار از 3800 تا 4200 و افزايش400 توماني آن در سه ماه اخير،  نرخ هر سكه حدود 800 هزار تومان افزايش يافته است و با وجود  حراج  و پيش فروش بیش از ۷.۴ میلیون قطعه سکه در بازار، قیمت هر سکه تمام بهار آزادی طرح جدید در فاصله ۱۳ فروردین تا ۲۴ خردادماه تا ۸۰۰ هزار تومان افزایش یافته است.

روز يكشنبه 27 خرداد 97 قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید در بازار تهران با ۱۲۳ هزار و ۵۰۰ تومان کاهش نسبت به پنج شنبه گذشته، ۲ میلیون و ۳۲۵ هزار تومان تعیین شد.همچنین هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم با ۸۰ هزار تومان افت نسبت به پنج شنبه گذشته، ۲ میلیون و ۳۰۳ هزار تومان داد و ستد شد. هر قطعه نیم سکه بهار آزادی با ۴۷ هزار تومان کاهش قیمت نسبت به مدت مشابه، یک میلیون و ۱۸۷ هزار تومان و هر قطعه ربع بهار آزادی نیز با ۲۳ هزار تومان افت نسبت به پنج شنبه گذشته ۶۸۲ هزار تومان معامله شد. هر قطعه سکه گرمی با ۱۲ هزار تومان کاهش ۳۹۴ هزار تومان معامله شد و هر گرم طلای ۱۸ عیار نیز با ۲ هزار و ۴۳۰ تومان افت ۲۰۶ هزار و ۵۰۰ تومان قیمت خورد.

كارشناسان معتقدند كه هجوم نقدينگي، پرداخت سپرده موسسات غيرمجاز، رشد پايه پولي و نقدينگي و ركود نسبي در برخي بخش هاي اقتصاد و همچنين ممنوع شدن خريد وفروش ارز غيررسمي، عامل عمده اي در رشد سكه بوده و توزيع شديد سكه  و پيش فروش و حراج بيش از 7 ميليون قطعه سكه نيز نتوانست كاهش زيادي در قيمت سكه ايجاد كند و اگرچه در روزهاي  قبل و بعد از عيد فطر شاهد كاهش 120 هزار توماني سكه بوده ايم اما همچنان نرخ سكه بالاست و از حباب 400 هزار توماني نسبت به نرخ اونس و دلار در حاشيه بازار برخوردار است. 

بررسی وضعیت بازار سکه و نرخ ها در این بخش نشان می دهد که هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید که در سیزدهم فروردین ماه امسال یک میلیون و ۷۲۰ هزار تومان بوده، در معاملات روز ۲۴ خرداد ماه به ۲ میلیون و ۴۴۸ هزار تومان رسید؛ به عبارتی هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید در مدت ۷۰ روز اخیر حدود ۷۳۰ تا ۸۰۰ هزار تومان رشد قیمت داشته است.

همچنین هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم نیز در این دوره زمانی از یک میلیون و ۶۶۳ هزار تومان با ۷۲۰ هزار تومان رشد به ۲ میلیون و ۳۸۳ هزار تومان رسید. بنابراین در مقطع مورد بررسی هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم و جدید در هر روز دستکم ۱۱ هزار تومان رشد یافته است.

برخي صاحب نظران نيز گفته اند كه بازار سكه و طلا در نبود بازار آزاد ارز، تنها محلي است كه صاحبان نقدينگي مي توانند به آن مراجعه كنند و اگر دولت بازار غير رسمي و ازاد ارز را نپذيرد و فعاليت صرافي ها به حالت عادي برنگردد، عملا باعث مي شود كه سياست فروش اوراق سكه نيز پس از مدتي اثرخود را از دست بدهد و اين كاهش ها دوباره به روند صعودي تبديل خواهد شد. زيرا در روزهاي ابتداي توزيع 800 هزار سكه، شاهد كاهش نرخ سكه بوديم اما بلافاصله اثر خود را از دست داد و دوباره افزايش يافت. زيرا نرخ سكه و طلا متاثر از نرخ حاشيه بازار ارز، ارزش ذاتي و واقعي دارد و نمي توان بيش از حد انتظار كاهش نرخ سكه را داشت. 

تغییرات چشمگیر قیمت انواع سکه

در سایر انواع سکه نیز رشد قیمت اتفاق افتاده و به عنوان نمونه باید گفت هر قطعه نیم سکه بهار آزادی نیز با تجربه قیمت یک میلیون تومانی، در معاملات پایان هفته گذشته یک میلیون و ۲۳۴ هزار تومان فروخته شد. در قیمت هر نیم سکه نیز طی دوره مورد بررسی، حدود ۴۰۰ هزار تومان رشد قیمت اتفاق افتاد.

با این وجود، در سال جاری نیز بانک مرکزی با انجام پیش فروش سکه و همچنین اقداماتی که از طریق بانک کارگشایی صورت گرفت تلاش کرد تا نرخ ها را در بازار سکه کنترل و از شکل گیری کانون های دلالی و سوداگری در این بخش جلوگیری کند. از این رو در هفدهم فروردین ماه سال جاری، نرخ پیش فروش هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید ۶ ماهه را یک میلیون و ۴۷۵ هزار تومان و پیش فروش سکه طلا با سررسید ۱۲ ماهه را نیز یک میلیون و ۳۵۰ هزارتومان اعلام کرد.

بانک مرکزی در سال گذشته نیز قیمت پیش فروش ۶ ماهه هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید را یک میلیون و ۴۰۰ هزار تومان و پیش فروش هر قطعه سکه تمام بهار آزادی ۱۲ ماهه را نیز یک میلیون و ۳۰۰ هزار تومان تعیین کرده بود. در هجدهم فروردین ماه نیز بانک کارگشایی قیمت حراج سکه تمام بهار آزادی طرح جدید را یک میلیون و ۵۲۲ هزار تومان اعلام کرده بود.

خرید ۶۰ تُن سکه طلا در ۶ ماه

محمود احمدی؛ دبیر کل بانک مرکزی درباره سکه های پیش فروشی با بیان اینکه این بانک به تعهدات خود پایبند است و در زمان مقرر تحویل سکه ها انجام می شود، گفت: تحویل یک سکه هم به آینده موکول نمی شود. طرح جدید اوراق گواهی، حباب بازار سکه را از بین می برد چرا که طبق این طرح در بورس حالت چوب زنی برای سکه رخ می دهد و بازار متعادل می شود.

دبیر کل بانک مرکزی درباره احتمال حراج دوباره سکه در بانک کارگشایی نیز گفت: بانک مرکزی با توجه به واقعیت و نیاز بازار در این خصوص تصمیم می گیرد؛ امکان برقرای حراج دوباره سکه برای تامین نیاز نقدی و روزانه سکه وجود دارد.

اما نگاهی به آمارها نشان می دهد که یکی از عمده مقاصد سرمایه گذاری ها و خریدهای ایرانیان در ۶ ماه گذشته، بازار سکه بوده به نحوی که ۶۰ تُن سکه طلا در یک دوره زمانی ۶ ماهه توسط مردم خریداری شده است. به بیان دیگر، اگر متوسط خرید سکه در بازار ایران را طی ۷۰ روز کاری اخیر بررسی کنیم، روزانه بیش از ۸۵۷.۱ کیلوگرم سکه طلا در بازار ایران داد و ستد شد.

گواهی پیش‌فروش هزینه ندارد

معاون اقتصادی بانک مرکزی با تشریح طرح اوراق گواهی پیش فروش سکه در بازار سرمایه، مزایای آن را اعلام کرد و گفت: گواهی پیش‌فروش سکه هزینه ندارد.

پیمان قربانی در نشستی خبری درباره طرح اوراق گواهی پیش فروش سکه در بازار سرمایه گفت: با اعلام این طرح از روز پنج شنبه و با وجود رشد نرخ جهانی طلا، اما با کاهش ۵ درصدی قیمت سکه و بردار قیمت آتی سکه مواجه بودیم.

وی ادامه داد: طرح پیش فروش سکه دارای سه مرحله بود که در سررسید های یک تا دو ساله بوده و تاکنون سررسید یک ماهه اجرایی شده که بر همین اساس ٨٠٠ هزار سکه سررسید شده و به بازار تزریق شده است.

این عضو هیات عامل بانک مرکزی با تاکید بر اینکه این بانک تعهد کامل نسبت به اجرای تعهدات دارد و سکه های پیش فروشی سر موعد ارایه می شود، خاطر نشان کرد: با وجودی که ٨٠٠ هزار سکه ارایه شده، اما به دلیل برخی التهابات، این تزریق باعث کاهش قیمت ها نشد.

جمع آوری ۱۰ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان نقدینگی

وی خاطر نشان کرد: در طرح پیش فروش ١٠ هزار و ٨٠٠ میلیارد تومان نقدینگی جمع شد . از ٧ میلیون و ۶۴۴ هزار سکه پیش فروش تنها ٨٠٠ هزار سکه تزریق شده که تا دو سال دیگر این روند ادامه دارد.

معاون بانک مرکزی با بیان اینکه همزمان با پیش فروش ها رسید به خریداران ارایه شده است، گفت: این اوراق امکان نقد پذیری این رسیدها را فراهم می کنند؛ همچنین اوراق با نام است و حکم سکه را دارد و مشکلات امنیتی هم کاهش می یابد.

وی نقد پذیری را مهم ترین مزیت این طرح دانست و اظهارداشت: این امر مشکل نقد پذیری را از بین می برد. سال ٩۵ و ٩۶ را با تورم یک رقمی به پایان رساندیم و تورم اردیبهشت ماه نیز ٩.١ درصد بوده است. به گفته وی، این اوراق بر اساس زمان سررسید زیر قیمت بازار تعیین نرخ خواهد شد و قیمت این اوراق زیر قیمت روز است.

قربانی در ادامه توضیح داد: با اجرای این طرح علاوه بر مزیتی که برای دارنده سکه دارد، شاهد هموارسازی عرضه سکه در بازار خواهیم بود. معاون بانک مرکزی گفت: سال گذشته با همکاری بانک مرکزی و وزارت اقتصاد در حوزه اوراق سخاب اقدام شد که نتایج مثبتی در پی داشت و موجب کاهش هزینه تامین مالی و اثرات مثبت در بازار بودیم. به طور حتم طرح اوراق گواهی پیش خرید سکه نیز اثرات مثبتی خواهد داشت.

معاون اقتصادی بانک مرکزی گفت: از آنجایی که عمده خریداران سکه با هدف سرمایه گذاری و حفظ سرمایه اقدام به خرید سکه می کنند و همچنین ریسک بالای نگهداری سکه در منزل، بانک مرکزی با درک علاقه مردم به سرمایه گذاری در این حوزه این اقدام را انجام داده است.

قربانی گفت: افرادی که سررسید پیش خرید آنها نرسیده می توانند اوراق را در بورس معامله کنند و یا این اوراق را نگهداری کنند. وی با تاکید بر اینکه این اوراق همان سکه است، گفت: مکانیزم ارائه این اوراق طی روزهای آتی پس از بررسی در واحدهای ذیربط بانک مرکزی و بازار سرمایه مشخص و اعلام عمومی خواهد شد.

وی افزود: بانک مرکزی اعتقاد دارد با چنین اقداماتی شاهد التهاب زدایی در بازار و همچنین کمک به رونق تولید اقتصاد کشور خواهد بود. وی در پاسخ به پرسش ایبِنا در مورد هزینه بر بودن تبدیل سررسید به اوراق گواهی سپرده پیش فروش سکه نیز گفت: تبدیل این اوراق هیچ هزینه ای ندارد.

به گفته وی، خریداران در زمان پیش خرید رسیدی را دریافت کردند و در زمان موعد سکه ها را تحویل بگیرند؛ اما این رسیدها در بورس قابل معامله نبود. وی اظهارداشت: طبق مکانیزمی که جزییات آن بزودی اعلام می شود افراد می توانند ورقه جدید را دریافت کنند که قابل معامله در بورس است.

وی در پاسخ به این سوال که چرا نرخ سکه بر اساس دلار ۴٢٠٠ تومان تعیین نمی شود و بر اساس دلار بازار آزاد است؟ ‌ گفت: دولت تصمیم گرفت که ترتیباتی اتخاذ کند تا نیازهای مشروع بر اساس نرخ ۴٢٠٠ تومان انجام شود.

قربانی خاطر نشان کرد: کسی که سکه می خرد جنس سرمایه گذاری اش از نوع سفته بازی است؛ بنابراین نیازی نیست که قیمت سکه با نرخ ۴٢٠٠ تومان باشد و این امر یک رانت خواهد بود. وی تصریح کرد: ماهیت سکه به گونه ای است که مبتنی بر عملیات بازار خود است.

وی با تاکید بر اینکه هدف ما جهت دهی بازار و حفاظت از سرمایه و دارایی مردم در مقابل تلاطم های نرخ ارز بوده است، گفت: پیش بینی بازار کار ما نیست، اما انتظار ما بر فرض ثبات سایر شرایط، افزایش عرضه و کاهش قیمت ها در بازار است. قربانی افزود: این اوراق در واقع سکه است که هدف ما هموارسازی عرضه در بازار و همچنین رواج فرهنگ نگهداری اوراق به جای سکه است.

معاون اقتصادی بانک مرکزی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه اگر فرد بعد از سررسید گواهی سکه را دریافت نکند، اظهار داشت: بعد از سررسید تا هر زمان که دست افراد باشد قابل خرید و فروش است.

دلیل گرانی سکه اعلام شد

رئیس کل اسبق بانک مرکزی افزایش اخیر قیمت سکه را نتیجه طبیعی و تابع سیاستگذاری ارزی غیر اصولی دولت دانست و گفت: دولت بر سیاست ارزی خودش حالت اصرار و لجبازی گرفته است و کماکان صحبت از تک نرخ بودن ارز می کند و ارز آزاد را نادیده گرفته است.

طهماسب مظاهری علت افزایش قیمت سکه را نتیجه طبیعی و تابع سیاستگذاری ارزی غیر اصولی دانست و گفت: 12 سال سیاست سرکوب نرخ ارزی را داشتیم و اکنون سیاست اعلامی که نرخ ارز رقم تک نرخی 4200 تومانی است.

وی با ابراز اینکه هرکسی چه دولت و چه غیر دولت در زندگی می تواند اشتباهی کند، متذکر شد: وقتی کسی اشتباهی را مرتکب شد و کارشناسی این اشتباه را متذکر شد، باید اشتباه خودش را قبول کند ولی دولت بر سیاست ارزی خودش حالت اصرار و لجبازی گرفته است و کماکان صحبت از تک نرخ بودن ارز می کند و ارز آزاد را نادیده گرفته است.

رئیس کل اسبق بانک مرکزی متذکر شد: اشتباه بزرگی که دولت می کند این است که نرخی که تک نرخی نیست به عنوان تک نرخی می دهد و ادعا می کند با این نرخ، همه نیازهای کشور را تامین می کند و در همین دو ماه مشخص شده که نمی تواند تامین کند و قانونا و اخلاقا دولت حق ندارد منابع کشور را اینگونه هدر دهد و ذخایر ارزی کشور را برای دفاع از یک محاسبه غیر واقعی اختصاص بدهد و مصرف کند و دست کشور را از ذخایر خودش خالی کند.

وی با اظهار به اینکه دولت باید از سیاست ارزی اتخاذی خودش دفاع کند و در غیر اینصورت اشتباه خودش را قبول و آن را جبران کند، گفت: اگر دولت با دلایل علمی و مبانی اقتصادی ثابت کند این نظام، نظام تک نرخی است قیمت کالاها و خدمات دیگری که در بازار است بر اساس آن تعیین می شود و بدیهی است کسی که حباب ایجاد می کند یا احتکار می کند باید آن ها را بگیرند و مجازات کنند.

مظاهری ادامه داد: اما اگر روشن شد این نظام تک نرخی نیست نرخ نظام آزاد را به عنوان روال قانونی و یکی از اجزای نظام چند نرخی به رسمیت بشناسد و بگذارد معاملات در نظام چند نرخی به شکل اصولی انجام شود و دیگر اسمش را حباب نگذارد. اگر دولت قبول کند این نظام چند نرخی است و حداقل دو نرخ وجود دارد، نرخ بازار آزاد و دولتی، از مسئولیت اینکه برای همه نیاز های دولت ارز به نرخ دولتی بدهد، مبری می شود و مقدار ارزی که در اختیارش است می تواند به نیازهای ضروری تر و معیشتی مردم اختصاص دهد.

وی به افزایش قیمت سکه، ارز، مسکن و خودرو اشاره کرد و اظهار داشت: اولین عکس العمل طبیعی هر فردی وقتی در مقابله با سیاست غیر اصولی دولتش قرار می گیرد این است که راه حلی پیدا کند تا منافع و دارایی و ارزش اموالش را حفظ کند، یکی از راه حل ها در نظام اقتصادی و نظام فرهنگی، خریدن سکه طلا بوده است. دولت هم نمی تواند بیان کند سکه قاچاق است.

کارشناس حوزه پول و بانک افزود: البته برخی ها به سمت کالاهای دیگر می روند. مثلا پیش فروش خودرویی که اخیرا سایپا انجام داد و استقبال عجیب و غریبی که از این کار انجام شد، این تقاضای طبیعی نیست بلکه اقدامی در جهت حفظ دارایی ها است. بخش بعدی هم مسکن است و مردم دارایی های خود را در مسکن سرمایه گذاری می کنند

تثبیت ریال به عنوان ارز بین‌المللی با پیمان‌های پولی

همچنين یک کارشناس اقتصادی گفت: ایران می‌تواند با همکاری کشورهای طرف مبادله خود مانند اعضای پیمان بریکس پول کشور را به عنوان یک ارز بین‌المللی تثبیت و از ریال برای مبادلات خود با سایر کشورها استفاده کند.

ابراهیم رزاقی در گفتگو با ایبِنا، با تاکید بر لزوم حذف دلار از مبادلات تجاری اظهارداشت: با توجه به تحولات سیاسی صورت گرفته در چند ماه اخیر به نظر می‌رسد با گذشت هر ماه مشکلات بیشتری خواهیم داشت، چرا که بخش مهمی از اقتصاد ایران به فروش نفت و پتروشیمی گره خورده و واردات نیز افزایش یافته که در صورت ادامه شرایط با گذشت هر روز تعدادی از تولیدکنندگان ما ورشکست می‌شوند و در نتیجه بیکاری و فقر افزایش می‌یابد.

وی با بیان اینکه تا زمانی که ما همه چیز را به دلار تبدیل می‌کنیم و اقتصاد ایران به پول ملی بازنگردد با مشکلات دست به گریبان خواهیم بود، افزود: اکنون ۲۵ کشور توافقاتی را برای حذف دلار داشته‌اند که یکی از این موارد اعضای پیمان بریکس هستند.

رزاقی با اشاره به اینکه کشورهای عضو پیمان بریکس به دنبال خارج کردن دلار و یورو از مبادلات خود هستند که این امر پیمان های پولی با این کشورها را تسهیل می‌کند، افزود: ایران می‌تواند با همکاری با اکثر کشورهای طرف مبادله خود پول کشور را به عنوان یک ارز بین‌المللی تثبیت کرده و از ریال برای مبادلات خود با سایر کشورها استفاده کند.

این کارشناس اقتصادی ادامه داد: برای ما موضوع مهم این است که پرداختی‌هایمان به سایر کشورها را به ریال بپردازیم که این امر می‌تواند تمام تحریم‌های مالی را منتفی کند، البته در این راه اشکال این است که بسیاری از این کشورها در تبادلات مواد خام می‌خواهند و در مقابل آن می‌خواهند ساخته‌های خود را بفروشند.

رزاقی خاطرنشان کرد: از سوی دیگر اکنون با دلار ارزان، سود بالایی در واردات وجود دارد و تولیدکنندگان داخلی نمی‌توانند با کالاهای خارجی رقابت کنند، که باید برنامه‌ریزی برای کاهش واردات و خام فروشی داشته باشیم.

وی با بیان اینکه سیاست اختصاص دلار ارزان به واردات نمی‌تواند ادامه دار باشد، گفت: واردات مشکلات عدیده ای را به ویژه در زمانی که تحریم شویم و منابع ارزی کاهش یابد، برای کشور ایجاد می‌کند که همه این موارد نیاز به برنامه‌ریزی قبلی دارد.

این کارشناس اقتصادی در پایان تاکید کرد: حتما باید دلار را از مبادلات حذف کنیم و ارزان‌فروشی دلار متوقف شود، همچنین از کشورهایی که نفت ما را می‌خرند تکنولوژی و ماشین‌آلات وارد کنیم تا ما را در شرایطی قرار دهد که نیازهایمان را در داخل تولید کنیم.