تغییر ۵ تا ۶ درصدی نرخ دلار ۴۲۰۰ تومانی تا پایان سال /فروش ارز چِکی شد، کارت خوان ها کنار رفتند

رییس کل بانک مرکزی با تاکید بر اینکه نرخ دلار ۴۲۰۰ تومانی ثابت نخواهد ماند گفت: بر اساس شرایط اقتصادی پیش بینی می کنیم که تا پایان سال جاری ۵ تا ۶ درصد در این نرخ تغییر ایجاد شود.

ولی اله سیف در دیدار با مدیران رسانه ها، ادامه داد:البته بانک مرکزی با توجه به شاخص تورم در این زمینه عمل خواهد کرد.

وی با اشاره به انتقادات از سامانه نیما، افزود: در مقطعی که این سامانه راه اندازی شد پیش بینی اینکه تا دو سه ماه برخی اشکالات احتمالی نیز بروز کند وجود داشت و به همکاران نیز این موضوع گوشزد شد. بعد از راه اندازی سامانه در ابتدای اردیبهشت و طی این دوره می توان ویژگی های مثبت این سیستم با روش های گذشته را بررسی کرد.

وی خاطرنشان کرد: اما منتقدان حتی یکماه نیز به این سامانه اجازه اجرا نمی دهند و انتقاد وارد می شود. با این حال، در حال حاضر ایرادات برطرف شده و سامانه به وضعیت با ثباتی رسیده است.

حضور تیم فنی بانک مرکزی در مذاکرات با اروپایی ها

سیف درباره برخی مسائل مطرح شده درباره برجام بیان داشت: با توجه به فضای بین المللی نظام کنترلی ادامه خواهد داشت و باید شرایط را درک کرد چون مشخص نیست چه اتفاقی خواهد افتاد. البته مذاکراتی که در جریان است می تواند در این زمینه مشخص کند که چه اتفاقاتی در آینده خواهد افتاد.

رییس کل بانک مرکزی تاکید کرد: تصور ترامپ این بود که به محض خروج آمریکا از برجام، ایران نیز خارج خواهد شد و در آن زمان می توانند رفتارهای مدنظر خود را انجام دهند. از نظر ما خطرات آمریکایی ها و مشکلاتی که می توانستند ایجاد کنند، با خروج به هزینه کمتری انجامید ولی به معنای آن نیست که همه چیز به خوبی جلو خواهد رفت.

وی با اشاره به مذاکره اروپایی ها با ایران تصریح کرد: اروپایی ها در حال بررسی این موضوع هستند که چگونه می توانند خسارت های ناشی از خروج آمریکا از برجام را جبران کنند. مذاکرات در حال حاضر حول این محور می گردد و از بانک مرکزی نیز تیم فنی در گفتگوها حضور دارد.

به گفته سیف، اروپایی ها از نظر سیاسی به دنبال آن هستند که ایران را راضی کنند که در برجام بماند اما از بُعد فنی و تکنیکال برای اروپایی ها احساس می شود که کار سخت باشد؛ ‌البته باید مذاکرات به جلو برود تا مشخص شود. یکی از بحث های جدید که در قبل نبود این است که شبکه بانک های مرکزی اروپا با ایران همکاری کنند.

رییس کل بانک مرکزی تاکید کرد: در مورد بانک های مرکزی مشکلات کمتری در برقراری ارتباط وجود دارد چون در مذاکرات با بانک ها، ممکن است برخی سهامداران آمریکایی و غیره نیز وجود داشته باشد که موانعی در این زمینه ایجاد کنند.

سیف با بیان اینکه،  در دوره ریاست جمهوری ترامپ یک وضعیت دیگر در بازار ارز ایجاد شد که نمی‌توان آن را انکار کرد، تصریح کرد: بر مبنای سیر تاریخی قیمت ارز در کشور همواره در سه ماه سوم سال با یک دوره پرفشار برای تقاضا مواجه بود که نرخ آن را تحت تأثیر قرار می‌داد درحالی‌که در سه ماهه چهارم قیمت آزاد و می‌توانست روند کاهشی داشته باشد.

وی اظهار داشت: در سال ۹۵ قیمت دلار در دی‌ماه به چهار هزار و ۱۵۰ تومان و در آخر اسفندماه با روند کاهشی به ۳ هزار و ۸۲۰ تومان رسید. همچنین در اردیبهشت‌ماه سال ۹۶ نرخ دلار ۳ هزار و ۷۳۰ تومان بود و با یک‌روند طبیعی درنهایت در سه ماه سوم سال ۹۶ شروع به افزایش کرد البته این روند صعودی به دلیل التهابات که ترامپ در بحث تمدید برجام ایجاد کرد، استمرار یافت.

رئیس‌کل بانک مرکزی خاطرنشان کرد: در ابتدای امر ذهنیت مسئولان در این بخش با توجه به گذشته بر بهتر شدن شرایط در دی‌ماه بود ولی به دلیل فضاسازی آمریکایی‌ها در خصوص برجام این روند افزایشی دامنه‌دار شد.

سیف بابیان این‌که دشمنان نظام در پی ایجاد التهاب در کشور هستند، گفت: گزارش‌هایی به معاون اول رئیس‌جمهوری مبنی بر دخالت کشورهای حاشیه خلیج فارس در التهابات ارزی پایان سال گذشته و اوایل سال جاری‌ ارائه شده است.

وی یادآور شد: تصمیم دولت مبنی بر ارائه ارز دولتی به مردم در اواخر سال گذشته به‌منظور آرامش بازار ارز در ابتدا فضا را آرام کرد درحالی‌که در بین تعطیلی نیمه اول فروردین‌ماه با افزایش نرخ ارز مواجه شده و این اتفاق در شرایطی رخ داد که در سال گذشته در همین مقطع زمانی بازار ارز با تحرک قابل‌ملاحظه‌ای روبرو نبوده و حتی اکثر صرافی‌ها نیز بسته بودند.

سیف اذعان کرد: با توجه به شرایط خاص اقتصادی ایران، فضای بین‌المللی و همچنین شرایطی که کشور آمریکا برای ایران ایجاد کرده بود، روش کنترلی تنها روشی بود که باید در این بخش اتخاذ می‌شد.

 انتقاد سیف از بی مهری به بانک مرکزی در برخورد با موسسات غیر مجاز

وی درباره رسیدگی به پرونده موسسات غیر مجاز، اظهار داشت: موسسات غیر مجاز بلای جدی برای اقتصاد کشور بود که روز به روز این مشکل بزرگ تر می شد.

وی افزود: از آنجایی که بانک مرکزی امکان مبارزه با این موسسات غیرمجاز را به تنهایی نداشت، در سال ۹۲ در جلسه ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی تصمیم گرفته شد که برای مبارزه با این بلیه و چالش دیگر نهادهای ذی ربط وارد شوند و بانک مرکزی را حمایت کنند.

رییس کل بانک مرکزی ادامه داد: نمایندگان سه قوه حاضر در این جلسه حمایت خود از بانک مرکزی را اعلام کردند اما حمایت ها طبق انتظار نبود و از سویی دیگر اصحاب رسانه نیز آنطور که انتظار می رفت به حمایت از بانک مرکزی برنیامدند.

سیف با اشاره به اینکه بانک مرکزی در بحث رسیدگی به موسسات غیرمجاز تنها بود، گفت: در خلال مبارزه با این موسسات، حتی در مواقعی برخی از نهادها نیز علیه بانک مرکزی بودند البته ما فرهنگی اسلامی داریم و باید انصاف را رعایت کنیم.

وی درباره چگونگی ساماندهی موسسات غیر مجاز اظهارداشت: منابعی با مصوبه سه قوه به موسسات غیر مجاز تخصیص داده شد و همه این منابع با پشتوانه دارایی های شناسایی شده پرداخت شده است.

رییس کل بانک مرکزی گفت: این موسسات در آینده تحت هیات تسویه های مستقلی که در راس هر کدام قرار گرفته و هرکدام ترکیب خاص از نماینده قوه قضاییه، بانک مرکزی، وزارت اطلاعات و صاحبان سپرده گذاران است ساماندهی می شوند.

سیف ادامه داد: هم اکنون این سوال مطرح است که رسیدگی و برخورد با افراد شیاد و کلاهبردار در چه مرحله ای است و افرادی که با زندگی مردم بازی کردند چه سرنوشتی دارند.

رییس کل بانک مرکزی با انتقاد از بی‌مهری نسبت به این بانک در جریان برخورد با موسسات غیرمجاز، اظهار داشت: موسسات غیرمجاز ۲۵ درصد از نقدینگی کشور را مدیریت می‌کردند و هیچ نظارتی بر آنها نبود، این موسسات سود ۸۰ درصد به آشنایان می‌دادند و ساختار پرسنلی آنها به این شکل بود که سعی می‌کردند مسئولان و نزدیکان آنها را آلوده کنند.

وی با بیان اینکه در این شرایط بانک مرکزی با جدیت وارد قضیه شد و تا انتهای راه رفت و اکنون موسسه غیرمجاز فعالی نداریم، گفت: اگر این اقدامات سه سال زودتر انجام می شد هزینه بسیار کمتر بود و اگر دیرتر صورت می‌گرفت، این ۲۵ درصد نقدینگی تبدیل به ۵۰ درصد می‌شد و اوضاع بسیار بدتر بود.

مشکل موسسات غیر مجاز ریشه ای حل شد

سیف ادامه داد: عده‌ای می‌گفتند که در دوره قبلی این مشکل مسالمت‌آمیز حل شد در حالی که مشکل در دوره گذشته به صورت ظاهری حل شد اما این دوره آن را ریشه‌ای حل کردیم.

رییس کل بانک مرکزی یادآور شد: نظام بانکی وضعیت اسفباری داشت که سعی کردیم جلوی وخیم تر شدن اوضاع را بگیریم اما نیاز به اقدامات جدی در این حوزه است.

وی با بیان اینکه چالش‌های زیادی برای پیاده‌سازی اصلاحات داشتیم و هزینه زیادی دادیم، تصریح کرد: در مورد صورت‌های مالی بانک‌ها که استانداردهای گزارشگری مالی را اجباری کردیم، چالش‌های زیادی وجود داشت و جلوگیری از سود موهوم دادن و سایر موارد اقداماتی بود که بانک مرکزی توانست در این دوره انجام دهد.

سیف با بیان اینکه این مشکلات در مورد بانک‌های خصولتی و دولتی نیز وجود دارد و دولت عادت کرده کسری بودجه را در سیاست پولی و نظام بانکی سرازیر کند، گفت: چالش‌های بسیار جدی از این بابت داریم، وقتی یکجا ۵۰ هزار میلیارد تومان خط اعتباری برای مسکن مهر اختصاص می‌یابد یعنی یک فاجعه رخ داده است، البته اکنون وضع بسیار بهتر شده اما با ایده‌آل فاصله داریم.

رییس کل بانک مرکزی تاکید کرد: اصلاح نظام بانکی یکی از بزرگترین پروژه‌های کشور است که حاکمیت و سه قوه باید نسبت به آن متعهد شوند و انسجام فکری و وحدت به وجود آید که کار عملیاتی صورت گیرد و بانک‌ها را بر استانداردهای روز دنیا منطبق کنیم.

این مقام ارشد بانک مرکزی افزود: مشکل ما فقط تحریم نیست و استاندارد نبودن صورت‌های مالی بانک‌ها، نرخ پایین کفایت سرمایه، عدم وجود استانداردهای عملیاتی و بانکی از قبیل ارزیابی ریسک و کامپلاینس( تطبیق) مشکلاتی است که باید حل شود. البته همیشه عده ای هستند که از هرگونه محفل غیرقانونی و غیر شفاف متنفع می‌شوند که سنگ اندازی‌هایی در اصلاح این موارد داشتند.رئيس كل بانك مركزي خبر داد

مقامات مسئول بانک مرکزی می‌گویند به مدل و برنامه‌ای رسیده‌اند که طی آن ارز گردشگری از دلار به یورو تغییر و از این طریق تسلط دلار بر اقتصاد ایران کاهش خواهد یافت.

به گزارش خبرنگار ایبِنا، مردم می گویند دلار که داشته باشی مشکلی نیست چون می توانی با خیال راحت به سفر خارجی بروی، می توانی ارزش دارایی ات را در داخل کشور حفظ کنی و حتی آن را افزایش دهی، ولی ریال در خارج از کشور خریدار ندارد، در داخل هم ارزش آن هر چند وقت یکبار افت می کند.

از نگاه جامعه که بگذریم به اتفاقی که در کل فضای اقتصاد ایران در طول دهه های گذشته افتاده می رسیم که در واقع تایید کننده همان نگاه جامعه به دلار به عنوان یک پول با ارزش و جهانی است. تاکنون بخش قابل توجهی از مبادلات اقتصای ایران به دلار انجام شده، خریدهای خارجی در بیشتر موارد با دلار تسویه شد و شرکت های خارجی در انجام مبادلات خود با طرف های ایرانی به دنبال دلار هستند و اساسا مبادله چندانی به پول های محلی انجام نمی شود.

با این شرایط، در ایران حتی محاسبات و گزارشگری اقتصادی نیز با دلار انجام می شود؛ بنابراین طبیعی است که رفتارهای خصمانه آمریکا با ایران، تحریم ها و فشارهای گوناگون سیاسی و اقتصادی تا این اندازه آسیب پذیری به همراه داشته باشد و غربی ها هر بار از ناحیه وابستگی اقتصاد ایران به دلار، فشارهایی را به کشور تحمیل کنند که پس لرزه آن در التهابات ارزی بارها مشاهده شده است.

اما حالا چند وقتی است برخی زمزمه ها و اقدامات پیرامون تلاش برای کمرنگ شدن نقش دلار در اقتصاد ایران شکل گرفته و در سال گذشته نیز مقام معظم رهبری از دولت خواستند تا موضوع حذف دلار از مبادلات اقتصادی ایران را به صورت جدی دنبال کند.

چند سال پیش و در اوج تحریم های ناعادلانه اقتصادی غرب بر علیه کشورمان نیز صحبت هایی درباره تغییر سبد ارزی ایران مطرح شده بود ولی به سرانجام خاصی نرسید. در عین حال، به تازگی مقامات بانک مرکزی صحبت هایی درباره کمرنگ شدن نقش دلار در اقتصاد ایران و همچنین تغییر ارز گزارشگری از دلار به یورو برای کاهش آسیب پذیری اقتصاد ایران از ناحیه دلار مطرح کرده اند.

طراحی مدل تبدیل یورو به ارز گزارشگری

علی دیواندری؛ رییس پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی درباره پیامدهای تغییر ارز گزارشگری تصریح کرد: دلار در گذشته جایگاهی در مبادلات ارزی داشته که به تدریج در اثر تحریم‌ها جایگاه خود را از دست داده و در مبادلات فعالان اقتصادی و بانک مرکزی بسیار محدود شده است

رییس پژوهشکده پولی و بانکی خاطرنشان کرد: مدل خوبی را طراحی کرده‌ایم تا ارز یورو به مبنای گزارشگری تبدیل شود، این مسئله اثر خوبی بر اقتصاد ایران خواهد گذاشت و موجب می‌شود خرده‌ ارزهایی که طی این چند سال کار با آنها زیاد شده به یورو تبدیل شود.

وی با بیان اینکه اروپا یکی از شرکای مهم تجاری ایران است و در مبادلات اقتصادی ایران نقش مهمی دارد، گفت: بانک مرکزی در این زمینه فعالیت خوبی داشته و از کارشناسان پژوهشکده پولی و بانکی نیز استفاده شده تا این مبنا تغییر کند که منافع اقتصادی کشور را تامین خواهد کرد.

دیواندری خاطرنشان کرد: در مبادلات بین المللی با دلار کار نمی کردیم، اما مبنای محاسبات کشور دلار بود و مردم از دلار استفاده می کردند که این موضوع باید اصلاح می‌شد.

رییس پژوهشکده پولی و بانکی با بیان اینکه بیشترین مبادلات ایران با بانک‌های دنیا بعد از برجام با کشورهای آسیایی و اروپایی است، تاکید کرد: به تدریج که بانک‌های دنیا صورت های مالی بانک‌ها و استانداردهای جدیدی که بانک‌های ایرانی پیاده می‌کنند را مشاهده کردند، در مجموع همکاری‌های بانکی بسیار بیشتر شده است.

تقویت ارزهای جایگزین در سبد ارزی کشور

حمید زمان زاده؛ سرپرست معاونت پژوهشی پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی نیز درباره کاهش نقش دلار در مبادلات اقتصادی ایران و جایگزینی آن با ارزهای دیگر از جمله یورو تاکید کرد: ما اگر بتوانیم سایر ارزها را در سبد ارزی ایران تقویت کنیم، برخی مشکلات مبادله با دلار از بین خواهد رفت و از این طریق، انجام مبادلات برای ایران مفید خواهد بود.

وی درباره تغییر ارز گزارشگری از دلار به یورو نیز بیان داشت: در چنین شرایطی همه حساب ها نیز باید از دلار به یورو تغییر کند که هزینه به همراه خواهد داشت، ولی اگر بخواهیم چنین کاری را انجام دهیم باید توضیحات آن نیز در نظر گرفته شود. یک بخش شاید این باشد که یورو در یک مقطع تقویت شده و ما به این دلیل بخواهیم ارز گزارشگری را تغییر دهیم، ولی این دلیل ممکن است ماندگاری نداشته باشد؛ از اینرو در این شرایط ممکن است برای کشور هزینه هایی ایجاد شود.

دلار در سبد ذخایر ارزی کشور جایی ندارد

در عین حال، مهدی کسرایی‌پور؛ مدیرکل سیاست ها و مقررات ارزی بانک مرکزی هم در خصوص تغییر مبنای ارز گزارشگری، اظهارداشت: از آنجایی که درآمدهای ارزی ناشی از صادرات کالاها و خدمات و نیز ارز مورد نیاز برای واردات، به ارزهای مختلف بوده و دلار آمریکا نقش مهمی در آن ندارد، ارز مبنای گزارشگری اقتصاد، باید ارزی باشد که عمده مبادلات خارجی با آن صورت گرفته و سهم قابل‌ ملاحظه‌ای در ذخایر ارزی کشور داشته باشد.

وی افزود: در سال‌های اخیر به واسطه وجود تحریم‌های دلاری، ارز «دلار» هر دو کارکرد خود را بر اساس تعریف بالا از دست داده و این ارز در حال حاضر نه قابلیت انتقال و استفاده در مبادلات بین‌المللی شبکه بانکی کشور را داشته و نه جایگاه ویژه‌ای را در سبد ذخایر ارزی بانک مرکزی به خود اختصاص داده است.

مدیرکل سیاست ها و مقررات ارزی بانک مرکزی تصریح کرد: بر این مبنا تغییر ارز گزارشگری در صورت وجود بسترهای لازم قانونی در دستور کار بانک مرکزی قرار خواهد گرفت.

انعقاد پیمان های پولی

حمدالله کریمی؛ عضو کمیسیون اقتصادی مجلس نیز درباره تاثیرات جایگزینی یورو با دلار گفت: در برنامه ششم توسعه کشور بر لزوم انعقاد پیمان های پولی دو یا چند جانبه تاکید شده در این راستا اقداماتی صورت گرفته، اما باید پذیرفت روند عملیاتی شدن این موضوع کُند است.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس ادامه داد: حذف دلار از مبادلات پولی باید مورد توجه قرار بگیرد و در این راستا باید موضوع جایگزینی یورو با دلار در دستور کار تیم اقتصادی دولت باشد.

وی ادامه داد: تجربه تحریم های دشمنان در چند سال گذشته بیانگر این است که انعقاد و عملیاتی شدن پیمان های پولی دو یا چند جانبه از اولویت های مهم اقتصاد کشور است. در این راستا باید در انعقاد پیمان های پولی، کشورهایی که از حجم مبادلات اقتصادی قابل توجهی با ایران برخورداند در اولویت انعقاد پیمان باشند.

کریمی تصریح کرد: اینکه قرار است بزودی تبادل ریال ایران با لیر ترکیه اجرایی شود اقدام خوبی است و باید با کشورهای دیگر نیز این مهم صورت بگیرد. وی ادامه داد: به کارگیری ارزهای ملی در معاملات تجاری باعث می شود تقاضا برای دلار در بازار کاهش یابد و در این راستا باید جایگزینی یورو با دلار نیز به صورت جدی از سوی بانک مرکزی و وزارتخانه های اقتصاد و امور خارجه پیگیری شود.    

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس یادآور شد: با توجه به عهدشکنی آمریکا و خروج این کشور از برجام، انجام مبادلات تجاری با دلار محدود می شود؛ بنابراین باید بحث جایگزینی یورو با دلار نیز به سرانجام برسد.