ممنوعيت صرافي ها در خرید و فروش اسکناس و صدور حواله ارزي، تامين ارز واردات از طريق بانك ها؛ضوابط و دستورالعمل های واردات کالا و خدمت

اقتصاد گردان  – محسن شمشيري

در روزهاي پاياني هفته گذشته، در راستای اجرای تصمیم ستاد اقتصادی دولت مبنی بر یکسان سازی نرخ ارز، در جلسات مختلف بانك مركزي با دستگاه هاي اجرايي، بانك ها و وزارت صنعت ومعدن و تجارت، ضوابط و دستورالعمل های واردات کالا و خدمت، ارز صادرات غيرنفتي، نقش شبكه بانكي در سياست هاي ارزي جديد، وضعيت واردات در مناطق آزاد، و صدور حواله هاي ارزي توسط رئيس كل بانك مركزي، معاون ارزي بانك مركزي، مديران عامل بانك ها و مديران وزارت صنعت، معدن و تجارت مورد بحث و بررسی قرار گرفت و مقرر شد كه صدور حواله ارزي  ازطريق بانك ها انجام شود و صدور حواله ارزي خارج از شبكه بانكي ممنوع است. همچنين تامين ارز واردات از طريق بانک ها انجام خواهد شد و درآمدهای ارزى صادرکنندگان غیرنفتی به چرخه تجاری هدايت خواهد شد. از سوي ديگر، واردات کالا و خدمت در مناطق آزاد بايد با ثبت سفارش انجام شود و مسوولان ارزي بايد  از خروج سرمایه و تامین مالی قاچاق جلوگيري كنند. 

 در ادامه تدوین ضوابط و دستورالعمل های مربوط به سیاست جدید یکسان سازی نرخ ارز،‌ مدیران و کارشناسان بانک مرکزی طی جلسات متعدد و با حضور مدیران ارشد اقتصادی و بانکی کشور، ضوابط بخش واردات و همچنین چگونگی هدایت درآمدهای ارزی حاصل از صادرات غیرنفتی به چرخه تجاری کشور را بررسی کردند.

به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی، رییس کل، معاون ارزی و مديران و کارشناسان ارزى بانک مركزى پس از بحث و بررسی درباره نحوه تأمین ارز واردات کشور، ضوابط مربوط ‌را نهایی کردند.

هدايت درآمدهای ارزى صادرکنندگان غیرنفتی 

همچنین در جلسه دیگری با حضور وزیر صنعت، معدن و تجارت و رییس سازمان توسعه تجارت در دفتر دکتر سیف، مراحل اجرایی هدایت درآمدهای ارزى صادرکنندگان غیرنفتی به چرخه تجاری کشور، بررسی شد.در این جلسه ضوابط اجرایی موضوع مورد بحث و بررسی قرار گرفت و هماهنگی های لازم به عمل آمد. در این جلسه مقرر شد صادرکنندگان غیرنفتی، ارز خود را از طریق سامانه نیما –نظام یکپارچه مدیریت ارزی- به سیستم بانکی یا صرافی های مجاز بفروشند که این ارز نیز به مصرف واردات مورد نیاز کشور می رسد.

در جلسه هماهنگی دیگر بانك مركزى و دبیرخانه مناطق آزاد تجاری، صنعتی و ویژه اقتصادی درخصوص نحوه تامین ارز واردات در مناطق آزاد بحث و بررسی شد. در این جلسه مقرر شد براساس تصویب نامه هیات وزیران، تمام واردات کالا و خدمت در این مناطق با ثبت سفارش انجام شود.

از سوي ديگر، سید احمد عراقچی، مهم ترین موضوع در بازار ارز را جلوگیری از خروج سرمایه و تامین مالی قاچاق دانست و گفت: در حال حاضر تراز ارزی کشور ما بسیار مطلوب است و هیچ گونه مشکلی در تامین نیازهای کشور نداریم اما نباید شرایط به گونه ای باشد که منجر به خروج سرمایه از کشور شود.

وی با اشاره به اینکه در پی تصمیم اخیر ستاد اقتصادی دولت، تجارت از حالت بی نظمی خارج می شود، گفت: فرآیند واردات بدون ثبت سفارش براساس مصوبه هیات دولت، ممنوع اعلام شده و هرگونه واردات که نیاز به تخصیص ارز دارد با ثبت سفارش انجام می شود.

این مقام مسئول بانک مرکزی در خصوص روش انجام ثبت سفارش تصریح کرد: ثبت سفارش کالاهای وارداتی الزاما با روش بانکی خواهد بود و این روش به شفافیت بیشتر در واردات منجر می شود.

به گفته عراقچی، براساس ضوابط جدید تامین ارز برای واردات از دو طریق قابل انجام است: در وهله اول، بانک با بهره گیری از مراودات بانکی خود، ارز مورد نیاز را تامین می کند و در غیر این صورت، بانک می تواند از طریق صرافی های مجاز برای تامین ارز اقدام کند. معاون ارزی بانک مرکزی افزود: از این پس، صدور حواله ارزی خارج از شبکه بانکی، ممنوع خواهد بود.

عراقچی درخصوص واردات بدون انتقال ارز نیز گفت: این موضوع طبق ضوابط قبل انجام خواهد شد و واردکنندگان باید اظهارنامه مالیاتی داشته باشند. معاون ارزی بانک مرکزی با اشاره به نحوه عمل درخصوص ارز صادرکنندگان، گفت: صادرکنندگان می توانند ارز خود را از طریق سامانه نیما به سیستم بانکی یا صرافی های مجاز بفروشند و این ارز نیز به مصرف واردات مورد نیاز کشور می رسد.

عضو هیات عامل بانک مرکزی عنوان کرد: طبق ضوابط جدید بانک ها ملزم به خرید اسکناس خرد افراد هستند و صرافی ها نمی توانند خرید و فروش اسکناس انجام دهند.

عراقچی درباره سپرده پذیری ارزی نیز گفت: بانک مرکزی این تضمین را به تمام سپرده گذاران ارزی می دهد که با سود مقرر در سررسید، به این افراد، همان اسکناس سپرده گذاری شده را بازپس دهد.

معاون ارزی بانک مرکزی، نگهداری ارز بیش از ۱۰ هزار یورو یا معادل آن به سایر ارزها را ممنوع خواند و افزود: افرادی که در حال حاضر بیش از این مبلغ در اختیار دارند می توانند منابع خود را نزد بانک ها سپرده گذاری کنند.

معاون ارزى بانک مرکزی در جلسه با مدیران بین الملل و ارزی بانک ها و موسسات اعتباری کشور با اشاره به تصویب نامه هیات وزیران، تمام واردات کالا و خدمت به کشور را منوط به ثبت سفارش نزد وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام کرد و افزود: بر این اساس واردات کالا و خدمت حتی در مناطق آزاد تجاری نیازمند ثبت سفارش است.

سید احمد عراقچی درخصوص تغییر عمده مقررات واردات کالا و خدمت به کشور نسبت به گذشته اعلام کرد: براساس تصویب نامه هیات وزیران، تامین ارز مورد نیاز واردات به کشور باید از طریق سیستم بانکی صورت گیرد و واردکنندگان برای تامین نیازهای خود باید به بانک ها مراجعه کنند.

معاون ارزى بانک مرکزی درخصوص نحوه تامین ارز واردات به سرزمین اصلی نیز گفت: ثبت سفارش واردات در سرزمین اصلی از گذشته الزامی بوده و این روند ادامه پیدا می کند. نحوه تامین ارز آن از طریق بانکی و خرید از بانک مرکزی، بدون انتقال ارز مطابق ماده ۳۸ آیین نامه اجرایی مقررات صادرات و واردات و یا منابع خود مشتری نزد بانک خواهد بود.

وی افزود: در صورتی که بانک ها امکان انتقال وجه نداشته باشند می توانند از خدمات صرافی خود یا صرافی های مجاز استفاده کنند. بخشنامه های مرتبط با ارز مسافری، دانشجویی و درمانی در روزهای اخیر به شبکه بانکی ابلاغ شده و موضوع مربوط به تامین ارز مورد نیاز بخش واردات نیز، نهایی و از روز یکشنبه هفته آتی قابل اجرا خواهد بود. 

معاون ارزی بانک مرکزی، مهم ترین موضوع در بازار ارز را جلوگیری از خروج سرمایه و تامین مالی قاچاق دانست و گفت: در حال حاضر تراز ارزی کشور ما بسیار مطلوب است و هیچ گونه مشکلی در تامین نیازهای کشور نداریم اما نباید شرایط به گونه ای باشد که منجر به خروج سرمایه از کشور شود.

سید احمد عراقچی با اشاره به اینکه در پی تصمیم اخیر ستاد اقتصادی دولت، تجارت از حالت بی نظمی خارج می شود، گفت: فرآیند واردات بدون ثبت سفارش براساس مصوبه هیات دولت، ممنوع اعلام شده و هرگونه واردات که نیاز به تخصیص ارز دارد با ثبت سفارش انجام می شود.

این مقام مسئول بانک مرکزی درخصوص روش انجام ثبت سفارش تصریح کرد: ثبت سفارش کالاهای وارداتی الزاما با روش بانکی خواهد بود و این روش به شفافیت بیشتر در واردات منجر می شود.

به گفته عراقچی، براساس ضوابط جدید تامین ارز برای واردات از دو طریق قابل انجام است: در وهله اول، بانک با بهره گیری از مراودات بانکی خود، ارز مورد نیاز را تامین می کند و در غیر این صورت، بانک می تواند از طریق صرافی های مجاز برای تامین ارز اقدام کند.

معاون ارزی بانک مرکزی افزود: از این پس، صدور حواله ارزی خارج از شبکه بانکی، ممنوع خواهد بود.

عراقچی درخصوص واردات بدون انتقال ارز نیز گفت: این موضوع طبق ضوابط قبل انجام خواهد شد و واردکنندگان باید اظهارنامه مالیاتی داشته باشند.

معاون ارزی بانک مرکزی با اشاره به نحوه عمل درخصوص ارز صادرکنندگان، گفت: صادرکنندگان می توانند ارز خود را از طریق سامانه نیما به سیستم بانکی یا صرافی های مجاز بفروشند و این ارز نیز به مصرف واردات مورد نیاز کشور می رسد.

عضو هیات عامل بانک مرکزی عنوان کرد: طبق ضوابط جدید بانک ها ملزم به خرید اسکناس خرد افراد هستند و صرافی ها نمی توانند خرید و فروش اسکناس انجام دهند.

عراقچی درباره سپرده پذیری ارزی نیز گفت: بانک مرکزی این تضمین را به تمام سپرده گذاران ارزی می دهد که با سود مقرر در سررسید، به این افراد، همان اسکناس سپرده گذاری شده را بازپس دهد.

معاون ارزی بانک مرکزی، نگهداری ارز بیش از ۱۰ هزار یورو یا معادل آن به سایر ارزها را ممنوع خواند و افزود: افرادی که در حال حاضر بیش از این مبلغ در اختیار دارند می توانند منابع خود را نزد بانک ها سپرده گذاری کنند.

در اطلاعيه هاي شماره 4 و 5 و 6  یکسان سازی نرخ ارز نيز در روزهاي اخير،  در خصوص قراردادهای تأمین مالی (فاینانس)  و ارز مسافری و دانشجویی، ضوابط جديد اعلام شده است. 

 تمام پرداخت های مربوط به قراردادهای فاینانس (اعم از پیش پرداخت، بازپرداخت هزینه ها و غیره) از این تاریخ بر اساس نرخ جدید (در حال حاضر بر مبنای هر دلار 42000 ریال یا معادل آن به سایر ارزها) انجام خواهد شد. در رابطه با فاینانس های مربوط به طرح های دولتی، ضروری است تمهیدات و هماهنگی های لازم با سازمان برنامه و بودجه و وزارتخانه ذیربط برای انجام پرداخت ها بر اساس نرخ فوق به عمل آید.  در رابطه با طرح های ارز آور، مجری طرح موظف به تأمین ارز مربوطه برای انجام پرداخت‌ها می باشد.

همچنين حداکثر مبلغ قابل تأمین ارز دانشجویی قابل پرداخت/حواله حداکثر سالانه 15000 دلار یا معادل آن به سایر ارزها بابت شهریه دانشگاه و حداکثر ماهیانه 1000 دلار یا معادل آن به سایر ارزها برای دانشجو و حداکثر ماهیانه 500 دلار برای هر عضو خانواده وی است.  پرداخت ارز دانشجویی پس از تأیید وزارتخانه ذیربط (حسب مورد علوم، تحقیقات و فناوری یا بهداشت، درمان و آموزش پزشکی) به نرخ اعلامی این بانک انجام خواهد شد. برای پرداخت ارز دانشجویی تأیید وزارتخانه ذیربط می بایست در هر سال تمدید شود. علاوه بر بانک ملی، بانک سامان نسبت به ارائه ارز مسافری اقدام می کند. ترتیبات ارائه ارز مسافری توسط بانک سامان همان ترتیبات مندرج در اطلاعیه شماره (2) یکسان سازی نرخ ارز می باشد. سایر بانک‌های ارائه کننده ارز مسافری متعاقباً به اطلاع عموم خواهند رسید.

رییس کل بانک مرکزی از مدیران عامل بانک ها خواست در اجرای طرح یکسان سازی نرخ ارز اهتمام ویژه ای داشته باشند چرا که فرصت مناسبی برای انتقال فعالیت های ارزی از صرافی ها به شبکه بانکی ایجاد شده است.

سیف روز پنجشنبه، در جلسه با مدیران عامل بانک ها ضمن اشاره به اینکه تمام تلاش دشمنان ما برای ایجاد عدم اطمینان نسبت به آینده است، اظهار داشت: عدم اطمینان به نوبه خود منجر به افزایش تقاضای خرید ارز می شود و خود را در قیمت ارز نشان می دهد؛ بنابراین تصمیم اتخاذ شده در حال حاضر منجر به این شد که اقتصاد کشور بتواند مقاومت پذیری بیشتری داشته باشد و از نوسانات جلوگیری شود.

رییس کل بانک مرکزی افزود: این تصمیم، همچنین منجر به ایجاد شفافیت در تجارت خارجی می شود چرا که حضور پررنگ صرافی ها در تسویه حساب های بین المللی، ابهاماتی را با خود به همراه دارد.

رییس شورای پول و اعتبار با بیان اینکه انتقال بخشی از عملیات ارزی از صرافی ها به بانکها، مقاومت هایی را با خود همراه دارد، خاطرنشان کرد: علی رغم این مقاومت ها، شفافیتی که این تصمیم در تجارت خارجی ما ایجاد می کند مثبت و مفید است. علاوه بر این، تصمیم اتخاذ شده منجر به تسهیل و تقویت اجرای مقررات مبارزه با پولشویی می شود.

سیف خاطرنشان کرد: با تصمیم اتخاذشده، فرصت مناسبی برای انتقال فعالیت های ارزی از صرافی ها به بانک ها ایجاد شده است.

به گفته رییس کل بانک مرکزی، تصمیم اخیر ستاد اقتصادی دولت منجر به یکسان سازی نرخ ارز شد و و نرخ 42000 ریال برای همه اقلام استفاده خواهد شد. این نرخ با توجه به واقعیت های اقتصاد تغییر می کند و ثابت نخواهد ماند.

سیف ضمن تاکید بر اینکه هیچ ارزی برای خروج سرمایه و قاچاق تخصیص داده نخواهد شد، افزود: با تأمین تمام نیازهای واقعی و‌ منطقی، با ایجاد بازار سیاه هم مقابله می شود.

رییس شورای پول و اعتبار افزود: سامانه «نیما»-نظام یکپارچه مدیریت ارزی-ظرف هفته آینده تکمیل می شود و این سامانه، با انعطاف پذیری بالایی که دارد، منجر به افزایش کارایی در پاسخگویی به نیازهای ارزی خواهد شد. از بانکها نیز انتظار داریم که حداکثر همکاری و مساعدت را در اجرای ضوابط جدید داشته باشند.

رییس کل بانک مرکزی، تصمیم اتخاذشده توسط ستاد اقتصادی دولت و بانک مرکزی را بهترین تصمیم در شرایط کنونی خواند و گفت: بانک مرکزی ماه هاست به دنبال راهکارهایی برای جلوگیری از خروج سرمایه از کشور است که خوشبختانه با تصمیم اخیر ستاد اقتصادی دولت برای یکسان سازی نرخ ارز، این مهم عملیاتی شد.

سیف در این جلسه از بانک های عامل خواست نگاه ویژه ای به موضوع تامین ارز مسافری داشته باشند تا هموطنان عزیزی که قصد مسافرت به خارج از کشور دارند با مشکل مواجه نشوند. در این زمینه بانک ملی و بانک سامان در حال حاضر عاملیت موضوع را برعهده دارد و بانک  ملت نیز اضافه خواهد شد.

عالی ترین مقام بانک مرکزی، یکی از اقدامات بانک مرکزی برای رفاه حال مسافرانی که به کشورهای همسایه سفر می کنند را اتصال سوییچ کارت های بانکی خواند و گفت: مذاکرات متعددی در این زمینه داشته ایم و اتصال سوییچ کارت ها در برخی کشورهای همسایه به زودی عملیاتی می شود.

سیف درخصوص تغییر ارز گزارشگری نیز گفت: در حال حاضر دلار در اقتصاد ما جایگاهی ندارد و یورو، ارز غالب است اما گزارش های مختلف براساس ارز دلار استخراج و منتشر می شود. بر همین اساس تصمیم بر این است که ارز گزارشگری به یورو تغییر کند.

در این جلسه، ولی اله سیف با اشاره به واکنش مدیران عامل بانک ها درخصوص اقدام غیرعرف تعدادی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی همزمان با سخنرانی وی در روز سه شنبه، تأکید کرد: به لحاظ شخصی گلایه ای از این موضوع ندارم. برای ساحت مجلس احترام قائلم چراکه اکثریت نمایندگان مجلس با دغدغه و درک مسائل کلان کشور همراهی لازم را با دولت و بانک مرکزی دارند و همواره با انتقادها و حمایت های خویش ما را یاری کرده اند.

سیف همچنین از مدیریت مناسب جلسه توسط دکتر لاریجانی و اعضای هیات رییسه مجلس شورای اسلامی تشکر کرد.

معاون وزیر صنعت نیز در این جلسه با ابزار اینکه این وزارتخانه آماده هرگونه همکاری با بانک مرکزی و شبکه بانکی برای اجرای طرح یکسان سازی نرخ ارز است، گفت: هماهنگی مناسبی میان وزارت صنعت، معدن و تجارت و بانک مرکزی در زمینه تدوین بخشنامه های لازم وجود دارد.

مجتبی خسروتاج، رییس سازمان توسعه تجارت، عملکرد بانک ها در اجرای تصمیم اخیر ستاد اقتصادی دولت را بسیار حائز اهمیت خواند و افزود: بانک ها باید با سرعت خود را برای اجرای این طرح آماده کنند.

به گفته رییس سازمان توسعه تجارت، این تصمیم با هدف جلوگیری از فعالیت های قاچاق اتخاذ شده و بخشنامه ها و دستورالعمل های مرتبط با آن در حال ابلاغ است.

در این جلسه، مدیران عامل بانک ها ضمن تقدیر از تلاش ها و زحمات رییس کل بانک مرکزی و با احترام به ساحت مجلس شورای اسلامی به عنوان عصاره فضائل ملت، حادثه پیش آمده در روز سه شنبه هنگام سخنرانی رییس کل بانک مرکزی و هجمه و شعار تعدادی از نمایندگان مجلس را نکوهش کرده و تأسف خود را از این تنش پیش آمده، ابراز کردند.

مدیران عامل همچنین ابراز امیدواری کردند با توجه به شرایط کنونی کشور و فشارهای خارجی دشمنان ایران، در سایه همدلی و آرامش میان همه سیاستگذاران و دولت و مجلس، التهابات اخیر بازار ارز، با عقلانیت و تدبیر، مدیریت شود.